Me këtë titull doli në Rumani romani i Visarit, “Perëndia mbrapsht dhe e dashura”.I marr ndër duar botimet e tij, shqip, italisht, rumanisht…i shfletoj, janë mjaft të mirë, me kopertina të forta, me piktura të gjetura…
Do të ishte tronditës portreti i Faslli Haliti, që pashë sot, ai triptik prindëror fytyrash, pikturuar nga i biri, Helidon Haliti art, me diçiturën e rreptë “3 vjet pa Poetin”.Shikoja dhe sikur po e kuptoja më thellë dhe ndryshe mësuesin tim në rininë time të parë, mecenatin shpirtëror, jo vetëm timin, dhe i të tjerëve më tepër, po dhe mikun e...
Takimet janë kulturë dhe duhet të jenë të kulturuara patjetër, më dobiprurëse se mostakimet, prandaj duhet punuar në këtë drejtim që të jenë të tilla, vërtet “vatër” bashkëpunimi dhe arritjesh të përbashkëta. Ndryshe s’ka pse…Të zhvillojmë kulturën e takimeve, porosit dhe Papa Françesku...
Në trenin për në Bukuresht, në vagonin tonë pashë që shumë ngaudhëtarët lexonin libra, aq sa m’u duk se ishim në një bibliotekë që rendëte…Bisedonim me miqtë tanë, Luanin dhe Renatën, dhe më të mbërritur, morëm udhën për në qendër, në Hotel “Kontinental”...
Sapo na thanë që në Milano, në pjesën moderne të metropolit italian, në “City Life” është një vepër e artistit shkodran, Adrian Paci, që jeton dhe punon në këtë qytet, ku jep leksione universitare, - e dinim që është i njohur në mbarë botën e artit - dhe nxituam të shkonim ta shihnim. Ç’ishte, skulpturë, kompleks monumental, instalacion modern?...
Nuk do ta besoja se ai takim aq i bukur, ashtu i natyrshëm do të ndodhte në Tiranë, në një lagje të zakonshme në oborrin e një shtëpie në mbrëmje.Aty është shtëpia botuese Berk dhe Znj. Anna Shkreli po na priste te porta. E para u fut Aida Baro, që do të drejtonte takimit, pastaj Eda ime dhe unë...
Do takoheshim paradite në baret jashtë te Pallati i Kulturës. Astrit Rama po na mblidhte, vinte nga Franca dhe s’ishim parë që nga epoka e burgut.Unë mbërrita i pari, kisha ngatërruar orarin. Ku të shkoja? Tryezat plot, lokalet të bukura si në metropol. Me to e kemi arritur Europën, thashë...
Është Gjergji, Gjergj Hani, bashkëvuajtësi, jeton në Tiranë, duhej takuar patjetër, nuk ishte vetëm malli, kisha biseduar me të së voni, nga larg, me këto mjetet moderne, ishim shkruar, i lexoja meditimet dhe esetë e tij, ia dija sinqeritetin dhe mençurinë, konservatorizmin dhe idetë, që shkonin lart, jo te shteti...
Edhe mesha, edhe festimet në mbrëmje ishin kaq të bukura në fshatin Gurëz, me njerëz plot, që shkëlqenin nga mirësia dhe veshjet folklorike dhe po mendoja se ku ka një kishë, një tempull të besimit, ka dhe qytetari më shumë dhe mikpritje.Isha ftuar në Gurëz në atë festë nga Motër Elena Lulashi, superiore...
Takimi u bë në “Shtëpinë me gjethe”. E dija ç’ishte ai muze në Tiranë, kishte një hije të zymtë për mua dhe një mister tragjik që s’i kishte ikur a nuk do t’i ikte kurrë. Sigurimi i tmerrshëm i Shtetit aty bënte përgjimet me aparatura të sofistikuara e të shtrenjta për vendin, aq shumë të varfër, të mbyllur e me diktaturën...
Edhe këtë radhë mbërrita në Tiranë, në aeroportin “Nënë Tereza” në një datë festive, 5 Shtatori i Nënë Terezës, kur ajo para 7 vjetësh u shpall shenjtore… Dhe është festë zyrtare në Shqipëri, ditë pushimi.Në aeroport brenda kishte rrëmujë të madhe, por asgjë prej feste, dhe jashtë vargan veturash… Pasditja e vonë...
…do të donim që sonte Maks Velos të mundej t’i uronim datëlindjen e 88-të pranë një gote me verë në studio në shtëpinë e tij, mes veprave të shumta, pikturë dhe libra dhe të dëgjonim pakënaqësitë e tij prej intekektuali të lartë, nevrikosej shpejt dhe po ashtu qeshte çiltër, çelej dhe dukej më i bardhëllemtë...
Na merr malli për poetin Ali Podrimja, lexojmë poezitë e tij, aty është dhe datëlindja e tij, jo vetëm sot, çdo ditë, është zëri i tij.Bardi modern i eposit shqiptar të shekullit XX, kështu më është dukur. Shfletoj libra të tij, mbyshem me frymë dhe me kushtrime të brendshme...
E shfletova dhe sot. 17 gushti është zanafillë mrekullie në jetën e saj, 75 vjet më parë veshi sarin e bardhë si pastërtia e shpirtit, anëve vijat blu në ngjyrën e petkave të Zonjês së Bekuar. Si e mbuluar me Qiell nisi një jetë t? re, u bë Nënë Tereza, që do të shpallej shenjtore…
Musine Kokalari po luftonte me armë të tjera, me libra. Dhe kundër sundimit më të rëndë, injorancës. E cila tek gratë shumëfishohej e bëhej në heshtje më kërcënuese. Gruaja shqiptare ishte mbyllur brenda mureve të një fanatizmi barbar. Mona Liza shqiptare ishte me shami në kokë...
Dallgë të turbullta, gri, ja ashtu si flokët e mi.Fryn erë e fortë në ngjyrën e dallgëve.Mesditë e shqetësuarqë më ndjell largësive? drejt Finlandës,po ku është Helsinki,ku fshihet kështu pas këtij shiuqë ngjan me shiun tim të burgosur?Po kjo pulëbardhë...
Kështu kisha pyetur një ditë pas datëlindjes së tij të 85-të, që s’e kishin kujtuar fare, edhe pse shkrimtar me njohje dhe i burgosur që i përflitej disidenca dhe rebelimi zëmërak?Pse kjo mëri e ndërsjellte me të? Edhe tani që bëhen 6 vjet që s’është më?Rrallë ndodh të ketë një marrëdhënie të tillë plot...
E pranova me dëshirë kërkesën që të shkruaja diçka për poezinë e poetit Halil Matoshi, që e çmoj vërtet dhe e ndjej vëllazërisht - kështu më ndodh me poetët e Kosovës, - pra, dua të them se e bëra rekomandimin, që do t’i shërbente botueses Donika Dabishevci, që do të konkuronte në Ministrinë e Kulturës në Prishtinë për subvencionim...
…erdhën njerëz të bukur në Bibliotekën e bukur në Downers Grove, Chicago. Salla e bukur, me ato radhët e gjata me karrige, që nga pianoja e deri te dera në fund, po mbushej me shpejtësi dhe, teksa uleshin, vazhdonin bisedat me njëri-tjetrin. Po bëhemi Shqipëri dhe këtu, e madhe në zemër, ja, kemi shqiptarë të Shqipërisë, nga Kosova...
Për të zënë vendin bosh të kryetarit të asaj pjesë të ndarë të Partisë Demokratike, ndërkaq dhe zyrtare, hodhi kandidaturën e tij të beftë qytetari Gjergj Hani, anëtar i thjeshtë i saj, me premtimin për bashkim, për të ecur në rrugën e rimëkëmbjes të së Djathtës politike shqiptare, por dhe të Shqipërisë...
