Kulturë » Vataj

Albert Vataj: Gëzim Murajza, poeti n’kapërcyellin e shpërfaqjes së një shpirti krijues

Letërsia është një atdhe tjetër për ata që e mbartin brenda vetes mallin, dhe Gëzim Murajza është një nga ata që e ka shndërruar përvojën e tij jetësore në poezi e prozë. Shtegtimi i tij mes Shqipërisë, Greqisë dhe Italisë nuk ka qenë thjesht një zhvendosje gjeografike, por një rrugëtim...

Albert Vataj: Teodor Keko, zëri i shpirtit që u këput duke kënduar

Më 22 gusht 2002, Teodor Keko i dorëzohej vdekjes ende i ri në moshë, por me një jetë të mbushur me përjetim e me ëndrra, me zjarrin e vargut dhe me fjalën e tij që gjëmonte si kushtrim. Ai nuk jetoi gjatë në vite, por jetoi gjatë në thellësi, duke i dhënë kohës së tij një dendësi të rrallë...

Albert Vataj: Gëzuar ditëlindjen President!

Sot, më 19 gusht, nderojmë lindjen e një burri shteti që nuk ishte thjesht President i një superfuqie, por mik i një kombi të vogël me zemër të madhe. Bill Clinton, në momentet më të errëta për Kosovën, zgjodhi të mos qëndrojë spektator i vuajtjes, por të bëhet zëri i drejtësisë, dora e shpresës, dhe mburoja e lirisë...

Albert Vataj: 18 gushti i vitit 1850, nata e fundit e Honore de Balzak, sipas Viktor Hygo

Ishte mbrëmja e 18 gushtit të vitit 1850. Viktor Hygo kishte pak kohë që ishte bërë mik i Balzakut, tregon Stefan Cvajg, një mik i mirë, një mik që e përcolli deri në pragun e fundit tokësoren e këtij “shenjtori” pa altar. Ishte ai, që do të mbetej kontakti i fundit i një gjeniu. Një gjeni që do të fliste...

Albert Vataj: Përvjetori i një kryevepre të letërsisë

Sot mbushen plot 80 vite qëkur erdhi në ëndjen për të lexuar, për të menduar dhe për të reaguar, një nga monumentet e letërsisë botërore. Ka libra që nuk plaken kurrë, sepse fjala e tyre nuk i përket vetëm kohës në të cilën u shkruan, por ecën përtej saj, duke e sfiduar çdo epokë me të njëjtën forcë. Një i tillë është “Ferma e Kafshëve” i George Orwell...

Albert Vataj: Letra e 8 gushtit 1451 - Zëri i Krujës së Skënderbeut që troket në portat e Sienës

Historia e një kombi shpesh nuk shkruhet vetëm me shpata dhe beteja, por edhe me penë, vula dhe letra. Një copë letër, e verdhuar nga koha, mund të mbajë në gjirin e saj një univers të tërë ngjarjesh, rrethanash dhe shpresash. Një prej këtyre dëshmive të rralla është letra e 8 gushtit 1451...

Albert Vataj: Klodian Matija, historia e djalit nga Lezha, drejtori i parë jo-italian i Klubit Rotary

Nga bregu shqiptar i Lezhës në brigjet italiane të shpresës, nga një djalë 16-vjeçar në një gomone me bashkëatdhetarë të panjohur, në drejtues të një klubi prestigjioz si Rotary Club Cesenatico Mare, kjo është rruga jetësore e Klodian Matijas, një histori që i ngjan një epike bashkëkohore të mbijetesës, përkushtimit dhe arritjes...

Albert Vataj: Dom Ndre Mjeda, sipas dy figura monumentale të letrave shqipe, Ernest Koliqit dhe At Gjergj Fishta

Në një kohë kur figura të tilla si Dom Ndre Mjeda ndonjëherë errësohen nga zhurma e mediokritetit, kotësidashja jonë kolektive dhe zelli narizist, këto dy dëshmi e ngrejnë Dom Ndre Mjedën jo thjesht në një piedestal, por në një dritë që i mëson edhe sot njeriut...

Albert Vataj: Zef Deda, një zemër e bardhë që driti me dashuri dhe talent traditën e artit skenik të Shkodrës

Zef Deda mbush sot 75 vjeç. Mungimi i tij prej dy vitesh, ndoshta nuk është shkas as për familjen, as për Migjenin, as për miqtë të ëmbëltohen. Por dimensionet e tilla njerëzore që ai mëkoi me shpirt, kudo ku ai ishte prani dhe përjetim, i njohin si të drejtë të gjithëve të kremtojnë këtë ditëlindje...

Albert Vataj: Kostumi i grave të Mirditës...

Në pentagramin e gjatë të kohës, ku fijet e kujtesës dhe të shpirtit kombëtar ndërthuren si një melodi e lashtë që ende kumbon, veshja e grave të Mirditës është një simfoni e gjallë e etnosit tonë. Ajo nuk është thjesht një kostum; ajo është një testament i fisnikërisë, një dorëshkrim i endur me fillin...

Albert Vataj: Shën Tereza... na thërret të gjithëve në lutje për t'i dhuruar vetes Zotin

...Lutja nuk është kërkesë. Lutja është lënia e vets sonë në duart e Zotit, në dispozicionin e Tij dhe të dëgjojmë zërin e Tij në thellësinë e zemrës sonë....Lutja ta bën zemrën të madhe, gjersa ajo të jetë në gjendje ta mbajë dhuratën e vetë Zotit...

Albert Vataj: Fundi i fjalës së shtypur, një elegji për gazetën që shuhej ngadalë para syve tanë

"The Newspaper" e fotografuar nga Sándor Kereki në Budapest, më 1975, na kujton me forcë poetike se si një gazetë e thjeshtë mund të ngërthente brenda saj universin e një qyteti, të një kohe, të një njeriu. Sot ajo fotografi mbetet si dëshmi e një epoke që po ikën, dhe e një zbrazëtie që nuk...

Albert Vataj: Kur një nënë puth të birin, ndodh shumë më shumë se sa ajo që syri sheh

Ajo që duket si një gjest i thjeshtë, i përditshëm, është në të vërtetë një akt i lashtë, një rit i butë i shpirtit dhe trupit, ku dashuria bëhet gjuhë e padukshme e sigurisë dhe e përkatësisë. Puthja e një nëne është si një melodi që nuk ka nevojë për tinguj, një simfoni e heshtur e biologjisë...

Albert Vataj: Thimi Filipi, një emër sfidues në artin skenik

Në arkitekturën e kujtesës sonë kulturore, disa figura nuk kanë nevojë të shpallen për të qëndruar. Ato janë aty, me një prani që rrjedh natyrshëm nga thjeshtësia, nga përkushtimi me pasion dhe vetmohim dhe nga pesha e karakterit që bartin në kohë dhe kujtesë. Një ndër këto...

Albert Vataj: Tonin Frroku, dashnori i përjetshëm i gazetarisë sportive

Gazetaria sportive është arti dhe misioni i rrëfimit të emocioneve të garës, pasionit të fushës dhe shpirtit të lojës. Ajo nuk është thjesht transmetim i rezultateve apo statistikave, por një mënyrë për të ndërtuar ura mes publikut dhe heronjve të sportit, për të dhënë zë lëvizjes, përpjekjes, fitores dhe ndonjëherë edhe dhimbjes që sporti...

Albert Vataj: Bukuritë që dëshmojnë në fotografi për vlerat, shprehjen e epërme të pasurisë sonë shpirtërore

Ata nuk janë thjesht të bukur. Nuk janë vetëm grishës, as vetëm dëshmi e një kohe që nuk kthehet më. Ata janë vetë magjia e krijimit, në dlirësinë e një shpirti popullor që nuk ka njohur tjetër ligj veç finesës dhe përkorjes, dhe që sot na paraqitet si një himn përuljeje përballë së përjetshmes...

Albert Vataj: Cangue, dëshmi e një bote ku drejtësia ishte spektakël, poshtërim, edhe dhimbje

Nën diellin e pashpirt dhe vështrimin e pandjeshëm të turmës, gjashtë figura njerëzore, të braktisura nga mëshira dhe nga hija, mbajnë mbi supe jo vetëm peshën e një jake prej druri, por edhe barrën më të rëndë që njeh shoqëria njerëzore, poshtërimin publik. Kjo ishte Cangue, një mjet ndëshkimi në Kinën tradicionale...

Albert Vataj: Dhe pyesim ende pse nuk ecin punët në këtë vend

Në këtë pjesë të rrallë korrespondence letrare, që është më shumë se një përplasje karakteresh, shpaloset drama morale e një kombi në lindje dhe zhgënjimi i thellë me vetveten. Në njërën anë, Faik Konica, aristokrat i fjalës dhe shpirt kritik i epokës, e zhbiron sëmundjen shqiptare me një...

Albert Vataj: Homazh për një dashuri që nuk pranon të dorëzohet

Ferid Kola, skulptori dhe veprimtari i paepur i kulturës dhe qytetarisë shkodrane, është një prej miqve të veçantë që më ka mbetur në Shkodër. Në telefonatat e rralla që bëj, e mora një mbrëmje. Më shumë se për shëndetin e tij, e pyeta se si është Elsa, bashkëshortja, e cila prej vitesh vuan nga Alzheimeri...

Albert Vataj: Shkodra, qyteti i parësive të përkatësisë së identitetit tonë kombëtar

Shkodra nuk është thjesht një qytet, por një themel identiteti kombëtar, një vatër shpirtërore e Shqipërisë dhe shqiptarisë. Është djepi ku historia, kultura, qytetaria dhe qëndresa shqiptare kanë gjetur shprehjen më të lartë. Qyteti i përfaqësive të huaja dhe i komunikimit të hershëm me botën; qyteti i kartolinave...