Kulturë » Vataj

Albert Vataj: Gëzim Murajza, poeti n’kapërcyellin e shpërfaqjes së një shpirti krijues

Letërsia është një atdhe tjetër për ata që e mbartin brenda vetes mallin, dhe Gëzim Murajza është një nga ata që e ka shndërruar përvojën e tij jetësore në poezi e prozë. Shtegtimi i tij mes Shqipërisë, Greqisë dhe Italisë nuk ka qenë thjesht një zhvendosje gjeografike, por një rrugëtim...

Albert Vataj: Sokrati dhe gruaja e tij Xantipa, një marrëdhënie e tensionuar që hyri në histori

Niçe ka një shprehje legjendare sipas së cilës, çfarë nuk të vret të bën më të fortë, ndërkohë që nga antikiteti vjen mësimi i një përvoje, sipas së cilës, një grua e vështirë nëse nuk të çmend, të bën filozof. Do të ishte ironikisht e patolerueshme ky krahasim, por ajo çfarë ka thënë Sokrati...

Albert Vataj: Një faqe absurditeti nga tregtia e skllevërve

Më 6 shtator 1781, anija britanike Zong la brigjet e Afrikës Perëndimore me rreth 442 afrikanë të skllavëruar në bord. Ata nuk ishin shpirtra të lirë në udhëtim, por trupra të kthyera në mall, në inventar të gjallë, të përgatitur për t’u shitur si kafshë pune në plantacionet e Karaibeve. Sistemi i tregtisë atlantike të skllevërve...

Albert Vataj: Homazh për Papa Françeskun

Në mëngjesin e sotëm, qielli hapi portat për të mirëpritur një shërbestar të përulur, një pasardhës të Shën Pjetrit që e përjetoi papatin si një thirrje për të qenë bari i të vegjëlve, i të margjinalizuarve, i atyre që historia shpesh i lë në harresë. Papa Françesku, udhëheqësi i Kishës Katolike dhe zemra e një bote në...

Albert Vataj: Paradoksi i lutjes së Jezusit: “Fali, o At, sepse nuk dinë çfarë bëjnë”

Shprehja legjendare e Jezusit në kryq, "Fali, o At, sepse nuk dinë çfarë bëjnë" (Luka 23:34), është një nga momentet më të thella dhe tronditëse të narrativës ungjillore. Ajo mbart një peshë të madhe religjioze dhe filozofike që përshkon thelbin e krishterimit dhe sfidon mendimin etik të njeriut përtej shekujve...

Albert Vataj: Trashëgimia e dinastisë shkodrane të fotografisë “Marubi” në UNESCO

Shkodra, qyteti që ushqeu me frymë poetike dhe qytetare këtë dinasti fotografësh, bëhet për herë të parë një pjesë fizike dhe shpirtërore e Kujtesës së Botës. Ajo që nisi me aparatin fotografik të Pietro Marubit në mesin e shekullit XIX, u kthye në një epope kulturore me më shumë se 500 mijë negativë, të...

Albert Vataj: Ferid Kola, zashmëria shkodrane e shpirtit krijues, mirësia si shëmbëllim vlerash përfaqësuese

Prej tana arsyeve me shku n’Shkodër, Ferid Kola, asht një kryeherë. Ferid Kola, asht nji shkas me nda me ju faktin se dashnin e Shkodrës, s’asht se munden me e mbajt mbi shpirtje, vetëm hiret dhe stolisjet e saj t’nusnimit t’kahmotshëm, pa ju ba gajret njata qi mëkimin e...

Albert Vataj: Simone de Beauvoir, gruaja që i’u imponua botës me modelin e triumfueses

Simone de Beauvoir është një prej grave që u shndërruan në flamuj revolucionesh. Pakkush guxoi si ajo. Gjithëçfarë bëri mbetet një kontribut i qenësishëm për të futur rolin e gruas në një erë ndryshimesh, duke e udhëprirë atë në një ardhmëri sfidash...

Albert Vataj: Historia e një fotoje dhe e vërteta e Kajë Gale - Selmanja, malësores që u shndërrua në legjendë

Foto e kësaj gruaje malësore e fillimshekullit të shkuar, është stampuar në kartolinat e kohës me mbishkrimin “Kujtim nga Shqypënia”, “Nuk a grue por ashtë Krajlic/ Katër Krêna i pret n’sakic”. Përkundër një stampimi tjetër, ndoshta i mëvonshëm që mbanë mbishkrimin frëngjisht “Souvenir de Scutari d’Albanie”, më e plotë si imazh...

Albert Vataj: Helen Dukas, jo vetëm sekretarja e Ajnshtajnit

Kjo fotografi prekëse dhe intime na fut në botën e përditshme të një prej mendjeve më brilante të shekullit XX, Albert Ajnshtajn, duke na e shfaqur atë jo në laborator apo në podium, por në ambientin e tij të qetë, në shoqërinë e Helen Dukas, sekretarja, bashkëpunëtorja dhe...

Albert Vataj: Paja Jovanoviç, një piktor serbo-kroat që skaliti me mjeshtërinë e ngjyrës karakteristikat e shqiptarëve

Paja Jovanoviç ishte një piktor serb me origjinë kroate, i cili njihet më së shumti për stilin realist. Punimet e tij të para përfshijnë piktura me motive orientale, të cilat ishin mjaf të arrira nga pikëpamja artistike. Ai është konsideruar si “orientalisti” më i shquar serb.Por për shqiptarët pikturat e Paja Jovanoviç dëshmojnë...

Albert Vataj: Foto nga një foto

Kur publikojmë një foto të hershme, e cila në thelb shënon një moment historik, ose në përbërje të së cilës janë personazhe që janë pjesë e historisë dhe përkatësisë sonë identitare, në këtë iniciativë për të promovuar dhe shprehur një lloj mirënjohje dhe nderimi, ndoshta nuk mjafton dashamirësia dhe zelli patriotik...

Albert Vataj: Mirënjohja emblematike në botën e kafshëve, dhe një mesazh për marrëdhëniet e njerëzve

Ka imazhe që nuk janë thjesht të bukura, por që ngërthejnë në vetvete një dramë të butë dhe fisnike, që flet me gjuhën e emocioneve më të thella. Një prej tyre është një fotografi që është bërë virale në rrjet, e publikuar fillimisht në National Geographic Wild Planet. Pavarësisht mungesës së të...

Albert Vataj: Kartolina, dritarja e parë drejt bukurisë së gruas dhe veshjes shqiptare

Bukuria e gruas dhe magjia e mrekullisë së veshjes karakteristike shqiptare patën kartolinën si përçuesin më origjinal dhe më besnik të asaj vlere unike të përkatësisë sonë identitare, e cila shërbeu si një mundësi komunikimi dhe prezantimi me kulturat dhe traditat...

Albert Vataj: Fjalimi i Bill Klinton, drejtuar kombit amerikan për sulmin ndaj Jugosllavisë më 24 mars 1999

Populli im amerikanë, sot forcat tona të armatosura iu bashkuan aleatëve tanë të NATO-s në sulmet ajrore kundër forcave serbe përgjegjëse për brutalitetin në Kosovë. Ne kemi vepruar me vendosmëri për disa arsye...

Albert Vataj: Vjosa Osmani jep përqafimin e mirënjohjes historike të shqiptarëve ndaj Amerikës

Nëse ju po kërkoni për të gjetur një diçka që përfaqëson konsideratën e thellë të gjithë shqiptarisë, të popullit të Kosovës në veçanti, për atë që bëri Bill Clinton për të ardhmen e popullit martir, kjo është ikonikja, që do të qëndrojë gjatë në memorien e shqiptarëve.Dy moment kyçe në hisatorinë e shqiptarëve na lidhin...

Albert Vataj: Sabina Chebichi, një talent i atletikës, që nisi këmbëzbathur rrugën drejt legjendës

Historia e sportit është e mbushur me emra të mëdhenj, por disa prej tyre qëndrojnë si simbole të ndryshimit dhe guximit. Një prej tyre është Sabina Chebichi, një emër që ndoshta nuk është aq i njohur sa duhet, por që përfaqëson një epokë të re për gratë në atletikë. E lindur në Kenia, një vend që...

Albert Vataj: Koloseu, ky gur i çmuar në gjeradanin e memories së qytetërimit

Ai është ende madhështor. Vitet nuk kanë mundur t'ia dalin ta gjunjëzojnë këtë kapërdisje antike, këtë akt të pashembullt të ngadhnjimit të gjurmëve prejnga rendi për të behur tekktu shkëlqimi i një qytetërimi. Koloseum mbetet guri më i çmuar në gjeradanin e memuarin e qytetërimit. Amfiteatri Flavio, që njihet me emrin Koloseo...

Albert Vataj: Agatha Christie, rrugëtimi i vështirë një gruaje për t'u bërë novelistja më e njohur në histori

Jeta e Agatha Christie mori një kthesë dramatike në vitin 1926. Në moshën 35-vjeçare, ajo u zhyt në dëshpërim nga humbja e nënës dhe tradhtia e burrit të saj, Archie, i cili e la për një grua tjetër. Kjo goditje e dyfishtë e dërgoi atë në një depresion të thellë, duke e lënë të ndihej krejtësisht e humbur dhe e zhgënjyer...

Albert Vataj: Marie Tuci, dëshmia më unike e qëndresës së shpirtit të gruas ballë mizorive komuniste

Historia e Marie Tucit është një nga dëshmitë më të dhimbshme dhe madhështore të qëndresës ndaj shtypjes dhe dhunës ideologjike. Në një kohë kur regjimi komunist shqiptar nisi një valë terrori ndaj klerit katolik dhe atyre që nuk pranonin të mohonin besimin, Marie Tuci, një grua e re, e ndritur dhe e...