Vërtetësi

Agron Tufa: Dy kalorës të vrerosur për “erzin” e vrasëses Diana Çuli

Pas mbrojtjes së hapur të Beti Njumës (ndonëse krejt të paefektshme), që i bëri vrasëses së poetëve, nuk munguan në shtyp dhe siluetat pak më të vonuara të hidalgove të shtypit në mbrojtjen dhimbsurake të Çulit. Ka pasur publikisht mbrojtës të personave që kanë bashkëpunuar me sistemin me justifikimin banal...

Kastriot Dervishi: Shpronësime e burgosje pas 29 nëntorit 1944

"Shpronësimet kanë qenë një histori më vete në atë kohë. Pra, ishte një gjë e zakonshme të bie të flije i pasur dhe të gdhiheshe i varfër. Shtyllat e telefonave ishin bërë vendi ku shpalleshin emrat e atyre që ishin shpronësuar nga shteti. Kam qenë në Qukaj të Shkodrës kur kam parë në një nga shtyllat e asaj lagjeje një si fletë të ngritur në shtyllë me...

Kastriot Dervishi: “T’i shqyenin me duart e tyre”

Propaganda komuniste u kujdes që ta injektonte në popull idenë se të dënuarit me vdekje, i kishin mohuar popullit të mira materiale të paimagjinueshme. Ishin përgatitur dy trekëmbësha për varjen e Abdyl Sharrës dhe Kujtim Beqirit. Ndërkohë para 6 pushkatarëve u rreshtuan të lidhur zinxhir nga duart e të kthyer prapa, sipas kësaj radhe: Zorika Mano, Vasil Mano, Eugenio Scaturo...

Kastriot Dervishi: 'Zani i Atdheut' - Komunistët luftonin me flamurin e Rusisë

Gazeta "Zani i Atdheut" (botim i Komandës së Përgjithshme në Shkodër), e cila doli në dy numra, më 19 dhe 23 nëntor 1944, pasi evidentonte se komunistët luftonin me flamurin e Rusisë e quante punën e tyre si të një druvari që priste një pyll pa zot...

Kastriot Dervishi: Shënimet e tollonaxhiut për delet dhe pulat e kooperativistit

Kur partia vendosi t'i marrë shpirtin që i kish ngelur fshatarit, duke i hequr oborrin dhe bagëtinë, Enver Hoxha, pasi lexoi propozimet, më 14.4.1980 vendosi këto shënime:a-Për oborrin kooperativist.Ndarjes së oborrit kooperativist duhet t’i caktojmë një kufi: babai ta ndajë kopshtin vetëm me djalin e parë...

Kastriot Dervishi: 80 vjet nga formimi i qeverisë së Rexhep Mitrovicës

Në selinë e Këshillit të Naltë (sot Biblioteka "Sotir Kolea"), betimi i qeverisë para katër anëtarëve të këshillit në fjalë. Tre ministra të kësaj qeverie u dënuan dhe vdiqën në burg (Dodbiba, Kolaj, Gjylbegu), një u dënua (Bllaca). Të tjerët vdiqën jashtë Shqipërisë...

Kastriot Dervishi: Arjan Kullakshi

Një ndër njerëzit e parë që u mor me evidentimin dhe kërkimin e eshtrave të personave të vrarë apo të vdekur në burgje të kohës së diktaturës, ishte edhe Arjan Kullakshi (në foto). Fillimisht ai punoi në Drejtorinë e Administratës së Burgjeve (DAB) e më pas në Drejtorinë e Përgjithshme të...

Kastriot Dervishi: Të deklasuarit si “spiunë të Sigurimit të Shtetit”

Në vitin 1995 Shërbimi Informativ Kombëtar (që as kishte lidhje me këtë punë fakt) hodhi në programin exel nga regjistrat e agjenturës të rrjetit sekret (rezidentë, agjentë, informatorë, strehues) që dikur i përkisnin Sigurimit të Shtetit dhe Policisë, në formën e thjeshtë emër, mbiemër e pseudonim, duke krijuar kësisoj një bazë të dhënash në ...

Kastriot Dervishi: Pleqtë e burgosur, kundërshtarë të rrezikshëm të regjimit komunist

Në mes të vitit 1985 në Repartin nr.302 Zejmen qëndronin të burgosur një numër i madh pleqsh të dënuar, të cilët nuk ishin në gjendje t’i shërbenin vetes. Fotografia tregon gjendjen e mjeruar të tyre, njëri prej të cilëve edhe me barelë. Ec e merre vesh pse trembej regjimi prej tyre e i mbante në burg. Një pjesë vdiqën pas kësaj fotoje....

Kastriot Dervishi: Anisa, vajza katër vjeçare që u vra në kufi në vitin 1990

Rreth orës 12.30 të datës 11.9.1990 në postën kufitare të Zogajt në Rrethin e Shkodrës, një grup prej 16 personash nga Shkodra i kryesuar nga ish nënoficeri Aleksandër Gruda, u futën befasisht te motoskafi në Shirokë, zunë në befasi rojen dhe nisën arratisjen.Mjetet e atyshme të forcave të kufirit...

Kastriot Dervishi: Të internuar në Tepelenë

Në maj 1949 kampi i Beratit u zhvendos në fshatrat e Tepelenës (Veliqot, Turan). Në maj 1950 kampi u vendos në vendin që njihet sot, vend ku qëndroi deri në tetor 1953. Bashkëlidhur është njoftimi i një liste të internuarish në janar 1950. Siç shihet, moti i vetëm ishte nga arratisjet e njerëzve të...

Kastriot Dervishi: Kroati që zbuloi grushtin e shtetit

Ajo që njihet në populli si “kryengritja e Fierit”, ka qenë një aspekt i parëndësishëm i një grushti shteti i parealizuar, pas së cilës qëndronte një organizatë e fshehtë, i zbuluar nga një kroat, i burgosur në Shqipëri. Organizata mori formë të prerë në pranverë të vitit 1934. Pjesëmarrja më e madhe ishte e ushtarakëve...

Kastriot Dervishi: Rrangallat

Shokët e magazinës së dekorit, keshën bërë një punë të mirë sot, e pasuruan materialin propagandistik. Kishin shtuar shumë figura si "heroi i popullit" shoku Spiro, shokun Mihal, etj. Për arsye të panjohura, e kishin lënë horizontal e në hije foton e "heroit të popullit" Kajo Karafili, pas fotos së "heroit të popullit" Mihal Duri, dikur përshëndetës fashist...

Kastriot Dervishi: Kryengritja e Postribës, përpjekje për rrëzimin e regjimit komunist

Më 8 shtator 1946, rreth 450 antikomunistë të armatosur filluan lëvizjen drejt Shkodrës në tre drejtime. Duke u zbardhur 9 shtatori 1946, 250 persona u grumbulluan në fushën e Shtojit dhe 200 të tjerë në Renc. Nga Postriba, lëvizja u drejtua nga Shkodra. Sulmi filloi nga verilindja dhe nga juglindja e qytetit. Beteja kryesore u zhvillua te...

Kastriot Dervishi: Makina e shkrimit që shkruante italisht

I burgosuri Ndoc Misloca tregonte se si kryehetuesi i Degës së Punëve të Brendshme Durrës, Nazmi Brinja, e kish torturuar me ditë të tëra, duke i kërkuar makinën e shkrimit me të cilën Ndoci, i shkruante letra kunatit të tij në Itali. Ndoci pohonte se letrat i shkruante me makinën e shkrimit që ndodhej në zyrën e tij, ku ai punonte...

Kastriot Dervishi: Lecka, litar dhe zinxhirë

Në komunizëm i dënuari me vendim gjykate qëndronte i izoluar në qeli, i lidhur nga duart e nga këmbët, me helmetë në kokë. Ditën e caktuar, kryesisht ora 23.30, merrej nga paraburgimi i lidhur me pranga në duar (prapa) e në këmbë. Tërhiqej me një litar 5-6 metra i gjatë. Goja i mbyllej me leckë që mos bërtiste...

Kastriot Dervishi: 100 vjet nga vrasja e gjeneral Telinit

Më 27 gusht 1923, u vra kryetari i komisionit të kufijve, gjenerali italian. Ngjarje u diskutua edhe në Këshillin Kombëtar (parlamenti) të Shqipërisë. Fillimisht foli kryeministri e më pas deputetët Luigj Gurakuqi, Hilë Mosi, Ali Këlcyra dhe Vissarion Xhuvani. Në shenjë respekti për emrin e Telinit, Këshilli Kombëtar i Shqipërisë ndaloi punimet për 24 orë. Kryeministri Ahmet Zogu ...

Kastriot Dervishi: Kristo Zhongo dhe opozita e parë

Në historikët e Sigurimit të Shtetit për zbulimin në vitet 1945-1946 të opozitës së parë të drejtuar nga Sami Çeribashi, Qenan Dibra dhe Musine Kokalari, thuhet se rolin e madh e pati agjenti “Dara”. Duke mos pasur dokumente operative të kësaj çështjeje, ishte bërë një interpretim i gabuar. Merita e vetme e “Darës” ishte se mori...

Kastriot Dervishi: Hata në Hatanjas

Më 9.1.1965 në fshatin Hatanjas të Libofshës u gjetën të vetëvarura në barakën ku jetonin, Ganimete Arif Cuka (vitlindja 1928, në foto) dhe nëna e saj Dylbere (vitlindja 1898). Ato ishin internuar për 5 vjet, "për rrezikshmëri shoqërore" me vendimin nr.42, datë 5.10.1964 të Komisionit...

Kastriot Dervishi: Si ekzekutohej një vendim gjykate me vdekje në komunizëm

Pasi të dënuarit me vdekje nuk i falej jeta nga Presidiumi i Kuvendit Popullor, njoftohej Ministria e Punëve të Brendshme. Dega (në vitet 1974-1983 drejtoria) e Hetuesisë në MPB përgatiste urdhrin e ministrit. Pas vitit 1983 urdhrin për ekzekutimin e vendimit e përgatiste Drejtoria Zbatim Vendime Penale në MPB. Urdhri ngarkonte degën...