Editorial » Zejneli

Xhelal Zejneli: Shpallja e Pavarësisë - Akt me rëndësi historike

Fitoret e shteteve ballkanike i detyruan Fuqitë e Mëdha të rishikonin vendimin e tyre për të mos lejuar ndryshimin e status quo-së në Ballkan, në të mirë të aleatëve ballkanikë. Patriotët shqiptarë që ndodheshin jashtë atdheut vendosën të ndërmerrnin një veprim të ri politik, krahas atij të...

Xhelal Zejneli: Alfabeti i Gjuhës Shqipe - Kongresi i Manastirit

Shqipja e shkruar dokumentohet që nga shekulli XIV me alfabetin latin. Autorët e shekujve XVI dhe XVII përdorën alfabetin latin, të plotësuar me pesë shkronja cirilike. Po këtë alfabet, të plotësuar me ndonjë shenjë greke, e përdorën edhe shkrimtarët arbëreshë. Duke...

Xhelal Zejneli: Krijimi i Shtetit të Izraelit

Shteti i Izraelit (hebraisht: Medinat Yisrael) është emërtimi zyrtar i vendit. Historia moderne e tij fillon në shekullin XIX kur fillon zgjimi i vetëdijes kombëtare të hebrenjve. Në rrethana ndërkombëtare të reja, pas dy luftërave botërore, kjo do të sjellë krijimin e shtetit të ri në Lindjen e Afërt....

Xhelal Zejneli: Deklarata e Balfurit

Deklarata e Balfurit (Balfour Declaration) është deklaratë të cilën më 2 nëntor të vitit 1917, ministri i Punëve të Jashtme i Britanisë Artur Xhejmz Balfur (Arthur James Balfour, 1848-1930) ia dërgoi udhëheqësit të bashkësisë hebraike në Angli, bankarit, politikanit, zoologut - lordit Uolltër Rotshilld...

Xhelal Zejneli: Kohë e djajve

Qiell i ngrysur, terr, errësirë, zhurmë tankesh, aeroplanësh, bombahedhës, murtaja, predha, nëndetëse, silurë, uturima, fytyra pa sy, trupa njerëzish pa gjymtyrë, qenë pa njërën këmbë, rrëmbime në të gdhirë nga dhoma e gjumit, gjumë dhe ëndrra të prera, piska, vaj fëmijësh, dështime grash shtatzëna, ofshama pleqsh, kudo gjak dhe copa qelqi...

Xhelal Zejneli: Fridrih Niçe

Fridrih Vilhelm Niçe (Friedrich Wilhelm Nietzsche) ka lindur më 15 tetor 1844, ndërsa ka vdekur më 25 gusht 1900. Është filozof dhe poet gjerman radikal, një prej mendimtarëve modern më të mëdhenj dhe një prej kritikëve më të ashpër të kulturës perëndimore dhe të krishterimit. Ka qenë filolog, filozof dhe poet...

Xhelal Zejneli: Vajtja në amshim e nobelistes Louise Glück

Luiza Elizabet Glyk (Louise Elisabeth Glück, Nju-Jork, 22 prill 1943 – Kembrixh, Masaçuset / Cambridge. Massachusetts, ShBA, 13 tetor 2023) është poete dhe eseiste amerikane.Luiza Glyk (Louise Glück) ka lindur në Nju-Jork. Është rritur në Long Island të Nju-Jorkut. U shkollua në kolegjin...

Xhelal Zejneli: Laureat i çmimit “Nobel” - Jon Fosse

Laureat i çmimit “Nobel” për letërsi për vitin 2023, dramaturgu, poeti, eseisti dhe romancieri norvegjez Jon Fosse, në krijimtarinë letrare të vet nuk trajtoi “tema të mëdha”. Çmimi prestigjioz iu dha për “dramat inovative dhe prozën, që i japin zë të pathënës”. Rrënjosjen në gjuhën dhe në natyrën e...

Xhelal Zejneli: Agresioni i mbështetur nga Beogradi e shndërron dialogun në teatër absurd

Më 24 shtator të vitit në vazhdim, në fshatin Banjskë që ndodhet në veri të Kosovës, Policia e Kosovës u përball me një grup serbësh të armatosur. Gjatë kësaj përballjeje, ra në mbrojtje të tërësisë tokësore të Kosovës dhe të sovranitetit të saj, efektivi i Policisë së Kosovës, rreshteri Afrim Bunjaku, dëshmor dhe hero i kombit...

Xhelal Zejneli: Serbia - Problem i Ballkanit dhe jo zgjidhje e tij

“Perëndimi duhet të punojë në forcimin e sovranitetit të Kosovës, të heqë dorë nga ‘marrëzia’ siç është realizimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe ta detyrojë Serbinë të heqë dorë nga irredentizmi. Çështja nuk është ajo që duket si një kompromis i drejtë në letër, por si do ta përdorë Serbia një entitet të tillë në praktikë...

Xhelal Zejneli: Barbaritë serbe ndaj shqiptarëve në vitet 1912-1913

Gjatë Luftës së Parë Ballkanike, më 23 dhe 24 tetor 1912, midis ushtrisë serbe dhe asaj turke u zhvillua beteja e Kumanovës. Sipas disa raporteve që i përmend në librin e vet publicisti vjenez Leo Frojndlih (Leo Freundlich, 1875-1953), pas fitores serbe në këtë betejë, ushtarët turq të vrarë janë varrosur në një gropë të përbashkët...

Xhelal Zejneli: Të huajt për krimet serbe në vitet 1912-1913

Krimet serbe ndaj shqiptarëve gjatë luftërave ballkanike përfshijnë vrasjet masive, masakrimet, pastrimin etnik, kthimin e dhunshëm në fenë ortodokse dhe persekutimin apo dëbimin e shqiptarëve.Qëndrimi ndaj shqiptarëve si komb deri në fund të luftërave ballkanike – Ka që thonë se kancelari gjerman Oto fon Bizmark...

Xhelal Zejneli: Krimet serbe në Shqipëri

Për krimet e ushtrisë serbe në Shqipëri gjatë luftërave ballkanike 1912-1913, socialdemokrati serb, Kosta Novakoviq, midis tjerash shkruan:“Në shënimet nga Shqipëria e kam demaskuar politikën imperialiste serbomadhe.Nuk mund t’ia fal Komandës supreme dhe qeverisë sonë...

Xhelal Zejneli: Albanofobia serbe

Albanofobia, përkatësisht ndjenjat antishqiptare, në Serbi janë tejet të përhapura. Urrejtja ndaj shqiptarëve më së shpeshti ndërlidhte me konfliktin serbo-shqiptar. Albanofobia manifestohet në stereotipat dhe në paragjykimet negative ndaj popullit shqiptar si dhe në diskriminimin e shqiptarëve. Po qe se ndërlidhet me...

Xhelal Zejneli: Koncepti 'Bota serbe' nuk është veçse ripërtëritje e Serbisë së Madhe

“Bota serbe” është term me të cilin kah mesi i viti 2020 disa intelektualë dhe politikanë serbë aktualizojnë lidhjet e serbëve në Serbi me ata që jetojnë në shtetet përreth. Disa prej mbrojtësve të “Botës serbe” flasin për lidhjen shtetërore të serbëve në një bashkësi shtetërore, kurse disa të tjerë flasin për lidhjen kulturore, ekonomike dhe për...

Xhelal Zejneli: Metodat e Çubrilloviqit për dëbimin e shqiptarëve

Memorandumin “Dëbimi i shqiptarëve” (Iseljavanje Arnauta) akademiku dhe politikani serb Vasa Çubrilloviq e ka shkruar në vitin 1937 për qeverinë e kryeministrit të Mbretërisë së Jugosllavisë Millan Stojadinoviq (1888 – Buenos-Aires, 1961)...

Xhelal Zejneli: Elaborati famëkeq i Ivo Andriqit

Shqiptarët në Kosovë kërkuan që veprat e Andriqit të shlyhen nga programi i mësimit të letërsisë. Elaborati antishqiptar i këtij nobelisti dhe ai i akademikut Vasa Çubrilloviq (1897-1990) kurrë s’janë publikuar në Serbi. Ato mbahen sekret. Janë turp i inteligjencies serbe dhe i politikës serbe. Asnjë akademik apo politikan serb nuk...

Xhelal Zejneli: Nuk ka kauzë serbe, ajo është e rrejshme

Serbia nuk ka synuar që për serbët jashtë saj të sigurohen të drejta kombëtare. Ajo ka synuar që territoret në fqinjësi, të banuara me serbë, t’ia bashkëngjitë vetes. Si rrjedhojë, midis Serbisë që ka synuar zgjerim dhe fqinjëve të saj që kanë luftuar për mbrojtje kufijsh, ka pasur luftëra të vazhdueshme...

Xhelal Zejneli: Idetë hegjemoniste dhe ekspansioniste janë anakronike dhe në kundërshti me parimet demokratike

Ideologjia serbomadhe gjatë shpërbërjes së RSFJ-së - Në fillim të viteve ’90 të shekullit XX, RSF e Jugosllavisë u shpërbë me luftë. Në këto luftëra kundër Sllovenisë, Kroacisë, Bosnjës e Hercegovinës dhe Kosovës, u përfshi Serbia.Akademiku serb me shkollë të mesme bujqësore Dobrica Qosiq (1921-2014) shkruan...

Xhelal Zejneli: Tragjedia e Ballkanit

Ideologët serbomëdhenj, idenë e krijimit të Serbisë së Madhe e bazonin në kriteret, si:- Në kriterin e shenjtë historik;- Në kriterin e gjuhës;- Në kriterin fetar;- Në kriterin “e superioritetit” të kombit serb apo në shkallën qytetëruese “më të lartë” të serbëve përballë...