Kulturë » Mërkuri

Timo Mërkuri: Shënjtërimi i shtëpive tona… dhe Niko Kacalidha

Ishte rastësi fakti që ai lindi në Leshnicën e Sipërme, aty ku koha ndau kufijtë e dy shteteve. Por ndoshta kjo rastësi ishte edhe fati i tij, për të hedhur shikimin dhe mendimin...

Timo Mërkuri: Kur miqësia bëhet muzë

Poezia “Tavani yt ka ngjyrën e të gjelbërtës” nga Luan Rama shpalos momentet e introspeksionit dhe të trishtimit të aktores Yllka Mujo, ku tavani, të cili ajo i ngul vazhdimisht shikimin, e ulur në divan apo shtrirë në krevat, shfaqet si simbol i zbrazëtisë dhe i kujtimeve të humbura. Duke marrë shkas nga një pusullë dërguar nga aktorja...

Timo Mërkuri: Në rrethin e trembëdhjetë të Sadik Bejkos

Poezia “Në rrethin e trembëdhjetë” e Sadik Bejkos, nga vëllimi poetik “Letër Hamurabit” (1997), është një krijim kompleks që ndërlidh elemente të ekzistencializmit, simbolizmit dhe absurditetit në një temë aktualiteti jo vetëm shqiptar. Shkruar në një kohë trazirash sociale e...

Timo Mërkuri: Tejkalimi i modernizmit te poezia në prozë

Poezia "Ato që thuhen tani" nga Natasha Lako është një poezi në prozë, që realisht ndjek formatin e një poezie lirike, por me një stil të afërt me prozën për shkak të përdorimit të gjuhës së rrjedhshme e të paprerë nga struktura klasike e vargjeve. Elementët poetikë si figurat stilistike, simbolet dhe imazhet i japin tekstit ngarkesë...

Timo Mërkuri: Dashuria si lojë

Poezia “Fundi i lojës” nga Sadik Bejko është një reflektim i thellë për dashurinë, një ndjenjë që shfaqet në dy forma, herë plot gëzim e entuziazëm kur përjetohen çaste lumturie dhe herë dhimbshëm e me trishtim kur ndodh ndarja. Teksti është i ndërlikuar, në lëvizje midis realitetit të...

Timo Mërkuri: Flijimi i brirëve

Poezia "Bariu i mirë" e Sadik Bejkos është një krijim modernist, që trajton një temë të veçantë, të cilën nuk e hasim në poezinë shqipe, pafuqinë e prijësve për të përmbushur misionin dhe sakrificën e tyre të pashmangshme. Poeti përmes simboleve të botës blegtorale si dashi, bariu dhe kopeja, shpreh shqetësime universale...

Timo Mërkuri: Pse romani 'Agonia' vlerësohet si një libër i madh modernist

Romani "Agonia" i Odise Kotës, mund të renditet në radhën e veprave që cilësohen si “të mëdhenj” jo për shkak të përmasave apo subjektit konfliktual, por për vlerat artistike që ai mbart. Elementet që bëjnë një vepër letrare të konsiderohet “e madhe” nuk qëndrojnë te numri i faqeve...

Timo Mërkuri: Kryqëzimi i Jezu Krishtit sipas Sadik Bejkos

Historia e kryqëzimit të Krishtit e shkruar në Bibël është thelbi i krishtërimit, por poetët e shohin këtë kryqëzim në aspekte të ndryshme. Kështu, poeti Sadik Bejko, në poezinë e tij "Krishti kryqëzohet në tokë" e shndërron këtë histori të shenjtë në një metaforë të fuqishme për vuajtjen dhe realitetin tokësor të njeriut...

Timo Mërkuri: Moderniteti i një proze të shkurtër

Edmond Llaçi, një shkrimtar i qetë sarandit, erdhi me librin e tij të tretë me skica e tregime “Tek vijat e bardha” që: njësoj si dy librat e mëparshëm është i vogël për nga formati dhe numëri i faqeve (140 f) por i fuqishëm për nga forca e shprehjes artistike, gjer në atë stad sa që mund të themi se është i pakrahasueshëm...

Timo Mërkuri: Në datëlindjen e Natasha Lakos

Poezia "Në datëlindjen time" e Natasha Lakos kategorizohet si poezi lirike e mendimit, me elemente të reflektimit dhe të momentit të frymëzuar, por përmban ndjenja të forta personale dhe një ton emocional, që është karakteristikë e poezisë lirike. Poetja shpreh ndjenjat e saj për jetën...

Timo Mërkuri: Melodia e trishtimit dhe imazhi i vetmisë

Për të hyrë në një analizë të imtë të poezisë “Letër Hamurabit” të Sadik Bejkos duhet që të dimë se: Hamurabi ishte një ndër sundimtarët më të famshëm të Babilonisë së lashtë, që sundoi rreth vitit 1792 p.e.s. deri në 1750 p.e.s. Ai ishte mbreti i gjashtë i dinastisë së parë babilonase dhe njihet më së shumti për...

Timo Mërkuri: 'Drita në erësirë'

Poezinë "Hëna ime" Sadik Bejko e shkroi në janar të vitit 1980, por për hir të së vërtetës duhet të themi se variant i përfshirë te libri “Si vdes gruri” Tiranë 1994 ka ndryshime nga variant fillestar i cili gjithsesi qëndron lart artistikisht. Mund tju citoj vetem vargun e pare te saj: “Hëna brënda meje kishte zogun e fatit”...

Timo Mërkuri: Një Odise sui generis ky i Niko Kacalidhës

Poezia "Odisea" e Niko Kacalidhës është një tribut poetik për heronjtë homerikë dhe një reflektim i thellë i udhëtimit shpirtëror të individit. Kacalidha, i ndikuar qysh në fëmijëri nga rrëfimet e gjyshes për Odiseun, sjell një ndjeshmëri të...

Timo Mërkuri: Itaka e zemërs së Niko Kacalidhës

Gjatë leximit të krijimtarisë poetike të Niko Kacalidhës të bie në sy fakti se ai u referohet shpesh miteve homerike, veçanërisht Odiseut dhe Itakës, për disa arsye të thella artistike dhe filozofike që përfshijnë vlerën universale të miteve, lidhjen e tij personale me ato dhe përdorimin e tyre si mjete...

Timo Mërkuri: Poezia “Në shpellën e Polifemit” e Niko Kacalidhës

Fillimisht për poezinë “Në shpellën e Polifemit” të Niko Kacalidhës, më kishte folur Agim Mato në një nga ardhjet e mia nga Kukësi në Sarandë rreth fillimeve të viteve ‘80, i cili kishte një miqësi dhe shkëmbim mendimesh me poetin, në takimet e tyre. (dhe) pikërisht në një nga këto u njoha dhe unë me Nikon...

Timo Mërkuri: Poezia e vdekjes si një hymn për jetën

Rrënjët e poezisë “Vdekja është një” të Sadik Bejkos duhet ti kërkojmë në Festivalin e XI të Këngës në Radio Televizion, mbajtur në datat 22, 23 dhe 24 dhjetor të vitit 1972, në Teatrin e Operas dhe Baletit, ku poeti Bejko ishte pjesmarrës me tri tekste këngësh. Se çfarë furtune ra mbi...

Timo Mërkuri: Muzikaliteti i poezisë

Folëm për melodicitetin e poezisë “Letër kontinentale” të Natasha Lakos te shkrimi i mëparshëm, por ndërkohë na duhet flasim për muzikalitetin e saj, duke sqaruar paraprakisht se: Melodiciteti dhe muzikaliteti janë dy koncepte të lidhura ngushtë në poezi, por ato kanë nuanca të veçanta që i dallojnë nga njëri-tjetri...

Timo Mërkuri: Labovitja e bejkës pilurjote

Befasia e parë ishte marrësia e këngës, vajza nga Labova e Kryqit, këngëtarja Persa Miha. Në fakt Persën e kisha parë dhë dëgjuarv me grupin Dea në Sarandë, kur dhe mësova se si nxënë-se e Shkollës së Mesme në Delvinë kishte qenë marrëse e grupit iso-polifonik dhe pjestare e grupit të Sazeve të Delvinës...

Timo Mërkuri: Melodiciteti në poezi

Në poezinë "Letër Kontinentale" të Natasha Lakos, ajo që bie në sy është përsëri-tja e frazës vargore: “Më vinte të këndoja” e cila të shtyn të mendosh më së pari për melodicitetin dhe muzikalitetin në vargje. Realisht qysh në fillim të bie në sy melodiciteti, si një element i theksuar në...

Timo Mërkuri: Shtresimet artistike te vargu poetik

Një nga karakteristikat e poezisë së Natasha Lakos është shtresimi kuptimor dhe artistik në vargun e saj ose e thënë më thjeshtë: kuptimshmëria dhe figurat artistike janë të vendosura në formë shtresash mbi apo anash njera tjetrës, madje në shumë raste njera shtresë ndikon në krijimin e shtresës tjetër kuptimore apo artistike...