Kulturë » Mërkuri

Timo Mërkuri: Shënjtërimi i shtëpive tona… dhe Niko Kacalidha

Ishte rastësi fakti që ai lindi në Leshnicën e Sipërme, aty ku koha ndau kufijtë e dy shteteve. Por ndoshta kjo rastësi ishte edhe fati i tij, për të hedhur shikimin dhe mendimin...

Timo Mërkuri: Logatja ose shndrimi i vajtimit në këngë

Kam folur shumë herë për logatjen, por me qënë se te ky libër në kuadër të debatit mbi origjinën e këngës më duhet të shpjegoj disa hollësi të shndrimit të vajtimit në këngë iso-polifonike (polifonike me iso, vençe, shumëzërrëshe) dhe trashëgimin e strukturës së zërrave të vajtimit te kjo...

Timo Mërkuri: Një poezi e shkruar me lotë

Qysh në titull poezia "Nuk ma mësove këtë ikje"e poetes të shkakton një ankth e mehje fryme, pse për diçka të dhimbëshme të paralajmëron, një “ikje” për të cilën poetja nuk ishte e pregatitur. Më duhej të lexoja një shkrim të Iliriana Sulkuqit që të mësoja se kjo “ikje” paskësh qënë...

Timo Mërkuri: Atdheu i Ibrahim Kadriut

Poezia "Atdheu" e Ibrahim Kadriut e përfshirë në përmbledhjen “Kohë e varur në litar”(Faik Konica Prishtinë 2021 f.27) më tërhoqi për mënyrën e veçantë të shprehjes emocionale të lidhjes së thellë të poetit me atdheun dhe me anë të figurave artistike që ai e sjell në poezinë e tij. Në këtë poezi, ndryshe nga...

Timo Mërkuri: Yjet e zemrës së Sabit Rrustemit

Libri i Sabit Rrustemit “Ndezje yjesh në zemër” është një përmbledhje poezish të zgjedhura të dashurisë, të cilat janë shkruar prej tij në një hark kohor prej 25 vjetësh dhe janë botuar nëpër libra të ndryshëm poetikë, pos një pjese të tyre që u botuan së pari te kjo përzgjedhje...

Timo Mërkuri: Një buqetë poetike nga Sabit Rrustemi për Sarandën

Rileximi i një buqete poetike të Sabit Rrustemit për qytetin e Sarandës më krijoi një ngrohtësi shpirtërore, të njëjtë me atë që të krijon një buqetë trëndafilash të freskëta që ta dhurojnë për ditëlindje. Realisht Sabit Rrustemi shumë nga këto “lule” poetike i pati botuar edhe në librin e tij “Pa një vdekje mbes”, por meqenëse këtë libër nuk e kam dhe cikli...

Timo Mërkuri: Replikë me humoreska

Kisha vendosur të mos u përgjigjem shkrimeve të F. Çaushit në lidhje me çertifikimin nga UNESCO të këngës polifonike me iso si kryevepër shpirtërore e njerëzimit: [“Albanian folk iso-poliphony” a Masterpiece of dhe Oral and Intagible Heritage of Humanitu] që e përkthyer në shqip do të thotë: “Polifonia popullore shqiptare me iso...

Timo Mërkuri: Mashtrimi i një Rezolute

Në datën 07 prill 2023 në Gazetën Telegraf u publikua Rezoluta e “miratuar” nga Simpoziumi i Shoqatës Atdhetare Kulturore “Nderi i Kombit” Labëria i zhvilluar në datën 25 mars 2023 shoqëruar më shënimin: “Miratuar nga intelektualë të shquar, kryesuar nga Kadare dhe Qose, kundër “Isopolifonisë“ që është regjistruar në UNESCO...

Timo Mërkuri: Një poezi shpirti në tre variante

Një fotografi çasti e një filxhani kafe me sfond një anije turistike në gjirin e Sarandës dërguar me viber Sabit Rrustemit në Gjilan në mëngjesin e datës 25 Tetor 2022 e nxiti këtë të fundit të postonte poezinë e Musa Ramadanit “Homazh për mikun tim” me poshtë shënimin “Beqir Musliut” dhe të ma niste dhe mua në...

Timo Mërkuri: Poezia moderne e Hamit Aliaj

Në vlerësimin e poezisë së Hamit Aliaj të gjithë jemi dakort se ajo është njëpoezi elitare, një poezi e rrafshit të epërm poetik, madje e një stili të veçantë. E vërteta është se kjo poezi erdhi si e veçantëqysh në fillimet e saj, e dallueshme edhe nga poezia e patriarkëve Kadare, Agolli, Arapi, stileve tëtë cilëve synonin...

Timo Mërkuri: Logatja e Dilisë sipas Petrit Rukës

E papritur ishte për mua thënia e “Mjeshtrin të Madh” Roland Çenko se ka muzikuar një logatje (monofoni) me tekst të qëmtuar në baladën e Petrit Rukës “Nënë ç’ma bëre Dilinë”, madje si për të më shtuar habinë, më shpjegon se: e ka interpretuar në një aktivitet promovues të krijimtarisë së Petrit Rukës të zhvilluar në Gjirokastër...

Timo Mërkuri: Kjo vjeshta gjysëm behari

Këtë varg e ka vajtuar Bajame Hysit më 02 Tetor 1943 mbi trupin e të birit Sulo Hysi (15 vjeç) vrarë në Malin e Gjeshnikoshit në një përleshje me gjermanët, që vinin të zinin vendin e italianëve në Shqipëri. Sulo Hysi ishte efektiv i Çetës “Koto Hoxhi” me komisar Themo Vasin e cila organizoi pritën dhe i mbajti forcat gjermane...

Timo Mërkuri: Amerikani që solli Odise Kote

Nëpërmjet shtëpisë Botuese “TOENA” Odise Kote solli romanin “Amerikani”, një roman që të trondit si asnjë tjetër për nga përmbajtja, aq sa edhe të mahnit për artin me të cilin është shkruar. Është një roman tepër i veçantë, që vjen për herë të parë në letërsinë shqipe, me një subjekt të si një dhimbje shpirt, shkruar me një stil poetik me...

Timo Mërkuri: Nëna Tereze – Ungjilli i Dashurisë

Përsiatje mbi librin “Letrat e Gonxhe Bojaxhiut – Nënës Tereze” të Anton Nikë Berishës“Nuk mund të mos e përshëndes një njeri fort të përvuajtur, që ndodhet mes nesh. Është Nëna Tereze e Kalkutës. Të gjithë e dimë […] Atdheu i saj është këtu. Edhe në kohët e izolimit të plotë të Shqipërisë ishte kjo…

Timo Mërkuri: Kalaja e ndërtuar nga fjala

Veprat e studimore dhe letrare të Anton Nikë Berishës, të vështruara nga Ajete Zogaj në librin “Vepra me rëndësi të shumëfishtë[1]” më së pari shihen si një kala e ndërtuar pranë rrënojave të një kalaje tjetër të hershme, themelet e së cilës qenë hedhur qysh në kohëra të hershme me gurë pellazgjikë. Koha e...

Timo Mërkuri: Përsiatje për vetminë ose ngrohtësia që të krijon në shpirt gjuha poetike

Në letërsinë shqipe “soneti” (tingëllima) është shfaqur në periudhën e Rilindjes, si ndikim kryesisht i letërsisë italiane me krijimet e Pjetër Zarishtit, Nue Bytyçit, Leonard De Martino, Filip Shiroka, Zef Serembe, Gjergj Fishta, Llazër Shantoja, Ernest Koliqi etj. duke marrë një përmasë të lartësuar me Ndre Mjedën...

Timo Mërkuri: Hymn për fjalën poetike

Poema “Prushi i bukurisë” (një përsiatje poetike për artin e fjalës) e Anton Nikë Berishës është një krijim i menduar si perceptim, si formë dhe sistem shprehës. Poema ka një shtrat filozofik dhe një dritësim e ngrohtësi poetike, duke thelluar në këtë mënyrë veçantinë e saj, i pa hasur gjer më sot në letërsinë tonë shqipe...

Timo Mërkuri: Hamit Aliaj dhe ngjyra e poezisë së tij

I-Sa herë që lexoj poezi të Hamit Aliaj më kujtohet vargu i parë i një kënge hasjane:“Mori e mira në dritë të hënës” dhe kjo nuk ndodh rastësisht. Parafytyroni ju lutem një vajzë të trevave veriore në një pragmbrëmje dimri tek ecën në një shpat mali nën dritësimin e hënës. Parafytyrojeni që...

Timo Mërkuri: Poeti dhe poezitë e para të botuara në gjuhën shqipe

Sa herë që bie fjala për poetin dhe poezinë e parë shqipe shumëkujt i shkon mëndja te Lekë Matrenga[1] dhe poezia e tij “Kënga e përshpirtshme[2]”, një vjershë me tetë vargje e përfshirë te “E mbsuame e krishterë”, një libër i vogël i shkruar në dialektin toskë, me 28 faqe, botuar në Romë në vitin 1592.I-Për hir...

Timo Mërkuri: I ziu Shaqo Bolenë

Ky Shaqua nga Bolena duhej të kishte qënë, përderisa mori për llagap emrin e fshatit. Këtë mbiemër mbase e kanë marë shumë veta, por hakçe hakçe vetën këtij i shkon për shtat dhe i ndrin fshatit si ylli majë bredhit të vitit të ri. Ja dëgjoni e jepmëni hakë…