Kulturë
Adem Zaplluzha: Diku në fund të një fillimi
E enjte, 12.09.2013, 07:00 PM
Adem Zaplluzha
DIKU NË FUND
TË NJË FILLIMI
Shoqata e Shkrimtarëve“Fahri Fazliu”
Kastriot
2013
Redaktor:
Bedri TAHIRI
Recensent:
Mazllum Baraliu
Lektor:
Bedri TAHIRI
Origjinaliteti i
një poeti modern
Se muza Kaliopë duhet të këtë qenë më e shkathëta dhe më e
lirshmja, dëshmon edhe poezia e modernistit tonë, poetit që për më shumë së
gjysmëshekulli nuk e lë t’i topitet maja e mprehtë e penës së tij, i palodhuri
Adem Zaplluzha. Poezia e tij është specifike dhe shquhet për një origjinalitet
të veçantë, që i shkon për shtati këtij individualiteti krijues me një botë
emotive shpërthyese, përplot spontanitet e zjarr përvëlues vullkanik. Vargu i
tij është i lire, i natyrshëm, i liruar nga të gjitha klishetë ngufatëse e
ngurtësitë metrike. Mirëpo, në fakt, ai është i brumosur me ndjenjën e fuqishme
të dashurisë për jetën, për njeriun, për atdheun.
Edhe njohja fizike
(poezinë e tij e kisha lexuar dhe pëlqyer prej motesh) me poetin Adem Zaplluzha
është disi e veçantë. U takuam në Durrës. Jo në plazh, duke u rrezitur, por në
takim letrar, në Pallatin e Kulturës “Aleksandër Moisiu” të Dyrrahut plak.
Ishte 18 maji 2013, në Festivalin “Pranvera poetike durrsake”. Unë
referova për librin “Triumfi i kombit”
të Skënder Kapitit, ndërkaq ai lexoi poezinë “Thyerja e hijeve” dhe fitoi një çmim të merituar, çmimin e
karrierës.
Adem Zaplluzha është poet që ka zënë të botojë qysh në vitin 1957. Dhe,
që atëherë më nuk ka pushuar për asnjë çast. Interesant, as diskursin e vet
krijues nuk e ka ndërruar, i qëndroi besnik vokacionit poetik. Sot është në
rrumbullakësimin e njëqind titujve të publikuar. Një ditë kishte ndarë mendje
që dorëshkrimin “Diku në fund të një
fillimi” të ma besoj mua për redaktim e lekturim . E pranova me gjithë qejf
dhe u ndjeva i nderuar.
Libri “Diku në fund të një
fillimi” është shkruar me një frymë, madje vetëm brenda një jave (23 mars-
29 mars 2013). Ashtu e ka frymëzimi. I bekuari, të vjen kur ia do zemra e jo
kur ti e thërret. Nisur nga kjo rilindasit tanë dhe në përgjithësi krijuesit
madhorë, frymëzimin e konsideronin si akt hyjnor, si komunikim të drejtpërdrejt
me Perëndinë.
Libri më i ri i këtij poeti është ndarë në tre cikle të titulluar:
I.
Jepu një shans duarve tuaja,
II.
E pamë një hartë të grisur dhe
III.
Diku në fund të fillimit
Duhet cekur se poezitë
e kësaj përmbledhjeje, edhe pse në të parë duket të thjeshta, të lehta, me një
rime të brendshme, në vete ngërthejnë porosi të qarta. Ato janë meditative e
shumë të thella, me refleksione shumëdimensionale, me ngjyrime e kolorit
autokton shqiptar. Heroi lirik është njeriu ynë, I djeshmi dhe i sotmi, që me
stoicizmin e vet sfidoi padrejtësitë e historisë njerkë.
Kështu, duke e
skalitur portretin e babait tek poezia me titullin Babai im, pos tjerash ai
shkruan:
Babai im
Si dasmat
I adhuronte luftërat
Ai burrë sy gështenjë dinte
Si askush tjetër ta përbuzte frikën
Dhe të tallej me vdekjen
deri në pafundësi
babai im
Ndjesë pastë
sa shumë e donte lirinë
Një tablo e bukur
realiste, ku malësori, i lidhur si ashti me kockën për truallin e vet, i donte
njësoj si dasmat si luftërat. Ai e përbuzte
frikën dhe tallej me vdekjen, ngase shumë e donte lirinë. Poeti, pas
njëqind vjetësh (sigurisht e mendon 100- vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë)
sheh një dritë, dhe, ashtu si Migjeni që dikur kërkonte një Mbinjeri, sikur
parapëlqen një ndryshim, një risi, një metamorfozë, sepse në poezinë “Preke
lotin deri në fund” thotë:
Po deshe
Preke shpirtin tënd deri në lot
Nga loti do mbijë molla
Kurse nga molla
Një njeri
Krejtësisht i ri
Siç e thashë edhe në fillim, vargjet e kësaj përmbledhjeje, si kur flasin
për fëmijërinë e pa fëmijëri të poetit, si kur flasin për dashurinë, që rrënjët
i ka më thellë se sa rrënjët e urrejtjes, madje edhe kur i kthehet ledhnajave
të historisë e tregon për kalanë e vendlindjes që ishte edhe para Rozafës, janë
stolisur me fjalë të zgjedhura poetike e përplot simbolikë e figurshmëri, duke
ia siguruar vetes vendin në faqet e antologjive më të përzgjedhura.
Vargu i lirë i Adem Zaplluzhës
nuk është vetëm formal e struktural. Jo, ai është edhe funksional dhe nënkupton
edhe liri mendimi e liri veprimi. E kjo, sipas poetit, arrihet vetëm atëherë
kur njeriu lirohet nga vetvetja:
Nëse nuk çlirohesh nga
vetvetja
Ti kurrë nuk do të jesh i
lirë
Miku im...
Këtë e thotë edhe në fillim, në poezinë “Jepu një shans duarve tua”, duke porositur:
Të thash
Jepu një shans duarve tua
Të brishta
Dhe fluturo ku të duash
Nëpër botën e miniaturave...
Pa dashur të lëshohemi
më thellë në hullinë e këtyre qilizmave të punuara me përkushtim, ku secila
strofë e secila varg përshkohen nga një polisemi nëntekstuale dhe japin porosi,
marrë guximin të them se përmbledhja më e re e poetit Adem Zaplluzha “Diku
në fund të një fillimi” parqet një nga perlat e poezisë së sotme
shqiptare, andaj edhe shpresoj shumë se
do të pritet mirë nga lexuesit dhe do të këtë jetëgjatësi në bibliotekat tona.
Galicë, 25 korrik 2013B Bedri
TAHIRI
Jepu një
shans duarve tua
Cikli i
parë
JEPU NJË SHANS DUARVE TUA
Jepu një shans duarve tua
Dhe gëzohu
Si fëmijëria e ime kur m’i mbathnin
Këpucët e arnuara
Sa herë që na vinin festat
Fare mirë më kujtohet
Këmisha e verdhë
Si të atyre kukullave
Të dyllta
Nëpër vitrinat e qytetit pa emër
Hej njeri
Ti ethshëm po fluturon
Ngjyrave të verdha të kohës
Cila është rruga e jote
Në këtë univers të vogël
Bërtit deri në kupë të qiellit
Askurrë nuk të dëgjojnë
Zogjtë e shurdhër
Sonte
Qenkan dehur si kjo natë
Buzët e kuqe të hënës
2.
Të thash
Jepu një shans duarve tua
Të brishta
Dhe fluturo ku të duash
Nëpër botën e miniaturave
Jepi edhe një shans këmishës tënde
Sa qenka e vogël hapësira
Kur ajo nëpër skutat e mendjes
Pa dashje i ndryshon
Ngjyrat e kapëseve
Jepu një shans duarve tua
Dhe provo të çiftëzohesh
Si zogjtë endacak në fluturim
O njeri
Jepu një shans duarve tua
DALIN NJERËZIT
Përtej nesh
Zhurmët e motorëve
Kurse nga brendia e jonë
Një kujtesë e largët
Pikon si balsam rrëshire
Ec deri te ëndrra jote
Nëse mbërrin
I tejkalon të gjitha dhimbjet
Dhe parashikimet
Që ta zënë rrugën
Nëpër tërmalet e kalldrëmeve
Një piskamë
Vjenë nga larg dhe uturin
Si zëri i ndërgjegjes
Dëgjohen rrapëllimat e erës
Së përzier me frikën
Përtej nesh
Hapat e pasigurta të ditës
Çapojnë nëpër baltën prej deltine
Nga gryka e malit
Zbresin hingëllimat
E kuajve të egër
Nëpër korije
Nuk pushojnë çiftëzimet
E kaprojve
Te arkivolet e qytetit pa emër
Dalin njerëzit
Dhe i presin ardhjet e ngutshme
Të fluturave të metalta
DËNESIN NËNAT PA LOT
Edhe pak
Sa pak paska mbetur
Deri te ëndrrat e lumit
Kjo natë ziliqare
Akoma nuk u takua
Me ardhjet e zogjve shtegtarë
Kur na ikën djemtë
Ishin kohërat e liga
Më të liga se çdo ligësi
Iknin edhe pulëbardhat
Nga kiçat e dhunuara të anijeve
Këto tërbime valësh
Me gjasa
Po tunden në shpirtra varkash
Po ikin shirat nga kjo tokë
Po ikin mjegullat
Nënat te moli nuk qajnë më
Një zë i lashtë del nga uji
Dhe si nëpër legjenda
Dëgjohen këngët e sirenave
Këndon deti
Në elegjitë e nënave pa lot
PEMA
Kjo pemë
Që degëzohet në disa drejtime
Shpirtin e ka thellë në tokë
Herë i lëshon rrënjët si bubullimat
E herë
Shkreptijnë si vetëtimat
Rritet në shpirt pa kaçerr
Dru prej ashti
E mishi i trojeve tona
Kjo pemë
Nëna e zogjve shtegtarë
Thellë në shpirtin e saj
I kashais legjendat
Kjo pemë
Që po mbinë nga kujtesa
Erdhi me një kërrabë prej ashti
Pema e fshatit tim
Kambana që zgjohet
Para lindjes së diellit
TUNDEJ DETI DIKU LARG
Kalonte tej rrugës
Me një kafkull të thyer
Murrlani fërshëllente me stuhi
Te kajsishtat qante një breshkë
Kahmos
Dëgjohej kuja e erës
Kur nën kafkullin e ditës
Kafshërisht zvarritej trishtimi
Në kiçin e një varke
Binte shi stërkalash
Moli përkundej në hapësirë
Si rapsoditë e lodhura dremitej deti
Fanari i përngjante qirinjve
Që ndizeshin në largësi
Tundej mbrëmja mbi një varkë
Tundej deti diku larg
IKJE BIBLIKE
Kjo thupër e çeliktë
Me gjasa doli
Nga bërthama e tokës
Sa herë që mjegullat i shkundin krahët
Nën një pemë
Te kopshti
Shkunden vashat e bukura
Shkunden edhe yjet
Mbi flokët kaçurrela të hënës
Kurse telat dridhen
E përdridhen si thuprat
E shpirtit prej mishi
Në gjoksin e kambanës
Hapen si bilan
Faqet e librave të vjetër
Hapen për ata
Që lexojnë të kaluarën dhe të ardhmen
Hapet edhe zemra e tokës
Dalin në shesh mëkatet
Notojnë arkivolet
Nëpër kujtesën e shiut
Mbi ca dërrasa prej shimshiri
Notojnë kafkat e thyera
Kjo ikje e madhe biblike
Me dyndje njerëzish
Sonte nuk paskan të ndalur
Si nga ferri
Po ashtu edhe nga parajsa
Ikin
E nuk ndalen kufomat
ZOGJTË E SHIUT
Nuk kuptova askurrë
Se si u zbraz banesa ime e fundit
Mbasi ikën mëkatet
Asnjë zog i vetmuar nuk banonte
Në atë zbrazëtirë
Kur erdhën miqtë
Festa kishte përfunduar
Nën degët e fishkura të mollëve
Patën mbetur disa kërmij
Me kafkuj të thyer
Vetëm zëri i shurdhtë
I një darabuku
Lexonte epitafet e rishkruara
Dhe qante si era nëpër të qarat
E trungjeve në kajsishtë
Një dru i moshuar bërcani
Po i përngjan këto ditë
Kafkullit të një breshke
Me gjethet e fishkura të stinës
Era e jugut
Po e shuan urinë
Në disa lloje bërhozi
Fshihen ushtarët prej milingonave
Varfëria
Kafshërisht po i kafshon
Zogjtë posa çelur të shiut
BABAI IM
Babai im
Sygështenjë
I përngjante rrapeve
Sa herë që qante shiu
Ia fshinte lotët e ngrirë
Me një shami prej mjegulle
Në disa raste
Shndërrohej në breshër
Ua zinte frymën lisave të zinj
Kokëfortësinë e mbështeste
Te një pushkë e vjetër
Dhe këndonte maje krahut
Babai im
Si dasmat
I adhuronte luftërat
Ai burrë sy gështenjë dinte
Si askush tjetër ta përbuzte frikën
Dhe të tallej me vdekjen
deri në pafundësi
babai im
Ndjesë pastë
Sa shumë e donte lirinë
NGA ZËRI I KAMBANËS
Në një shishe të qelqtë
Me një tapë prej dylli
E mbylla ditën
Qante peshku në rërë
Qanin dallgët te moli i vetmuar
Një fanar i vjetër
Nëpër sirtarët e kujtesës
I kërkonte kohërat e humbura
Në ditarin
E një peshkatari të moshuar
Ishte ndalur ora e një kohe
Dallgët shkonin e vinin
Si tërbimet e uturimave
Nga thinjat e një anijeje
Të përmbytur
Kishin dalë sirenat
Dhe këndonin me mallëngjim
Qante edhe deti me ngashërim
Nga zëri e kambanës
Doli një dritë inkandeshente
Dhe hipur
Mbi një kërrabë prej ashti
Kalëronte tok me yjet
NE TË GJITHË
Ne të gjithë shkonim pas saj
Ajo ikte
Prej shirave të mëdha
Nën sandalet e kuqe
Fshihej sekreti i heshtjes
Ne të gjithë huazonim lule
Nga kopshtet më të mira të qytetit
Ajo i adhuronte ngjyrat
E tejdukshme të ylberit
Në disa raste qeshte me ne
Kur ne qanim pas saj
Ne të gjithë çunat e lagjes
Nën sandalet e saja të kuqe
I kërkonim sekretet e një bukurie
Që nuk i përngjante bukurisë
Ne të gjithë në lagjen e kojrrilave
Kishim një përrallë
Me dy ëndrra
Herë shihnim ditën
E herë netëve të vona
Kur na tradhtonte gjumi
JEPU NJË SHANS DUARVE TUA 2
Mos pyet askënd
Jepu edhe një shans duarve të tua
Nëse për asgjë tjetër jo
Atëherë jepu një shans
Hijeve që s’ndahen prej teje
Ne të gjithë i duam shirat
Por jo ato që reshin nëpër ëndrrat tona
Jepu një shans duarve
Të bisedojnë me vetveten
Kur ndryshojnë stinët
Do ndryshojmë edhe ne
Andaj të mos e pyesim askënd
Për prejardhjen e fjalës
Të ecim kokëlartë
Deri te bigëzimet e të gjitha lumenjve
Dhe te delta e ëndrrave
Ta kërkojmë etjen e fëmijërisë
Jepi edhe një shans
Shansit tënd të fundit
Deri sa kalon prej një ane të rrugës
Në anën tjetër të ëndrrave të tua
PËRTEJ KËSAJ DRITE
Hapi i parë është
Shansi i tretë për ditën e sotme
Jepi edhe ti vetvetes rastin
Që të ecësh
Deri te përralla e kësulëkuqes
Mos ja vënë veshin
Dhëmbëve çatall të ujkut
Vetëm në përrallë lind imagjinata
Ti lype shansin tënd
Edhe në bërthamën e pluhurit
Sot është një ditë e mbarë për ty
Po i hape mirë sytë
Kurrë më nuk do t’i mbyllësh
Jepu një shans syve të tu
Le të shohin zhgjëndrrën
Përtej kësaj dite në brishtësinë
E hijes së mollës
KËTO PEMË
Këto hapësira
Dhe ndërhapësira nuk paraqesin
Asgjë tjetër
Pos një rrethi magjik
Në syrin e lepurit të plagosur
Edhe në ikje e sipër
Këmbët e pasme
I përngjajnë rrotave të arabasë
Njerëzit kërkojnë në biografinë e erës
Fjalën e parë dhe të fundit
Të dehjes nga trishtimi
Poqë se ngjan e kundërta
Ku do t’i vendosim duart
Morfologjia e pritjes
Mbase ka një domethënie tjetër
Kur ndryshket ora e diellit në stacion
Këto pemë që rriten pa gjethe
Me gjasa
Vijnë nga kohë e gjenezës së njeriut
Dhe për një gjethe të mollës
S’duhet prerë trungun
Që rritet në mendjen e kujtesës
NJË MOLLË
Pak para agullimës
I pash pemët
Kah zhvisheshin si për gjerdek
Një mollë
Mbase ajo e sherrit
Kishte mbetur pa fustanin e saj
Të nusërisë
Kurse pemët e tjera
Si nëpër filma pornografik
Luanin një lloj valsi
Që kurrë nuk është lozur
Në tokën tonë
Qante një qemane
Po ashtu edhe degët e thyera
Nuk e ndalnin vajin
Kopshti eksperimental
I shkulte flokët e thinjura të erës
Një trung molle
Vetmon në heshtje
Dhe bisedon me degët
Për një kohë tjetër
Kur dikush ia hëngri gjethet
Akoma pa rënë në tokë
THYERJA E HIJEVE
Ajo i humbi
Të gjitha rrugët e saja në bixhoz
Vetëm syri i majtë
I mbeti peng
Mbi një tavolinë prej kadifeje
Dhoma e gjumit
Kundërmonte alkool
Asnjë mizë e mërzitshme
Nuk ia prishte qetësin ajrit të tymosur
Mbi një komodinë të vjetër
Flinte këmisha e natës
Pikë gjumi në sy nuk kishte sterra
Vetëm shiringat e përdorura
Këndonin një baladë të lashtë
Iku edhe një natë si kjo
Të gjitha udhët ikën përtej detit
Letrat e shkruara përjetonin
Thyerjen e hijeve
Që zbritën ngadalë
Mbi portretin
E një tabloje prej trishtimi
VRAPUAN EDHE NJERËZIT
Nëpër sipërfaqet e një vazoje
Vrapuan kaprojtë
Dhe lulet
Vrapuan edhe njerëzit
Deri te burimi i etjes
Askush nuk mbërrini atë ditë
Deri te maja e kujtesës
Binte një lloj lagështie
Ne s’mund ta dallonim shiun
Prej shtrezës
Ikëm disa ditë nga vetvetja
Por kurrë nuk arritëm
Në kohë të duhur
Të takohemi te çezma
Ende vrapojmë pas një ylli
I cili as që ekziston
Ne vetëm në imagjinatë
Mund të takohemi
Me vrapin ngadhënjyes
Të kaprollit në ikje
PREKE LOTIN DERI NË ASHT
Preke ashtin deri në lot
Edhe përtej lotit
Mund ta prekësh hijen e mollës
Një gjeth i harruar
Zgjohet në kujtesë
Kur e kapërcyem malin
Për herë të parë
Pamë një dritë prej ylberi
Pas njëqind vjetëve foli gjaku
Folën malet
Preke lotin deri në asht
Përtej tij
Nuk ke se ku të shkosh
Ti mund të zbresësh nga molla
Por sërish
Në mollë shndërrohesh
Po deshe
Preke shpirtin tënd deri në lot
Nga loti do mbijë molla
Kurse nga molla
Një njeri
Krejtësisht i ri
MBISHKRIMI
Jeta ime
Kaloi prej një dështimi
Në dështimin tjetër të ekzistencës
Asnjë rrugë nuk ngjizej
Me rrjetin e merimangës
Eca mbi dymijë vjet
Mbase edhe më shumë
Nga bërthama e kujtesës
Lindën zogjtë e bardhë
Në përparësen e një dite
I zbrita
Të gjitha mollët e pjekura
Kur hasa te gjethja e kalbur
Pash një mbishkrim
Askush nuk diti të lexojë
Një epitaf të vjetër
Te ai gjeth i rënë
Dy pëllumba të egër
Ndërtuan një çerdhe amshimi
VETËM NJË ZOG REBEL
Rrallë kush
Mund ta kuptonte shpirtin tonë
Ne ishim fëmijët e burgjeve
Na vranë dhe na varën
Nëpër llogore trishtimesh
Deshëm të ecim
Deri te një dritë e bardhë
Në rrugëtimin tonë
Na ngufatën
Kush e di se për të satën herë
Do hije të zeza
Rrallë kush
Mund të qëndronte kaq stoikisht
Me një koçan misri
E mbajtëm vertikalisht shpirtin
Edhe ecëm me mija vjet
Deri te burimi i dritës
Ne fëmijët e burgjeve
Që s’patëm asnjë mik
Përpos kovës së urinimit
Dhe një zog rebel
I cilin për çdo ditë
Na sillte lajme nga atdheu
E pamë
një hartë të grisur
Cikli i
dytë
PËR ÇDO MOT
Për
çdo ditë shihemi
Por
askush
Nuk
e njeh njëri- tjetrin
Nëpër
qerpikët e kohës
I
kapërcejnë me shikimet tona të verbëta
Kur
vijnë stinët e dhembjeve
Përherë
i përkujtojmë ndarjet
Dhe
ecim si somnambul
Deri
në fundin e një fillimi
Që
kurrë nuk përfundon
Për
çdo mot
Nxjerrim
nga kujtesa
Kovën
e trishtimit
Nëse
jo për asgjë tjetër
I
nxjerrim për t’i ujitur kujtimet
Sa
herë që na dalin para syve
Imazhet
e një kohe
E
cila nuk duhet të kthehet
Kurrë
më
Rrëqethemi
deri në trishtim
Nga
ajo grithje e mendjes
Prishtinë, 23 mars 2o13
ZGJOHESHIN
VARRET
Sa
herë që i mbathëm
Kuajt
e egër të rrufeve
Në
mendjet tona
Si
nga baladat
Dëgjoheshin
trokëllimat
Mbi
fluturimet
E
imazheve të dykrenorëve
Zgjoheshin nga djepat e rapsodive
Burrat e dheut
Me këngët majëkrahut
U bënin zë lisave
Dhe kurrë më
Nuk u ndalën hingëllimat
Hingëllonin edhe lisat
Në
maja malesh
Zgjoheshin varret
I thërrisnin zanat e mira
Për t’i dalë zot
kësaj toke
ZOTËRI I MIRË
Zotëri i mirë
Mbase ty të vajtuan kot
Për bartjen e një guri
Tërmal mundësisë
Kurse unë
Gati njëqind vjet
Barta një dhembje
Dhe asnjëherë
Asnjë pikë loti
Nuk pash në sytë e njerëzve
Gurin tënd e thërrmuan erërat
Kurse lotët e mi
U bënë dallgë trishtimi
Dhe m’i përmbytën
Të gjitha ëndrrat
Zotëri i mirë
Koha është t’i ndërrojmë vendet
Lërma mu gurin tënd
Legjendë
Merre dhembjen
Dhe lotin tim
Që akoma
Nuk e shëroi ky shekull
E PAMË NJË HARTË
TË GRISUR
Kaluam mbi ritmet e një muzike
Ecëm tej lumit këmbëzbathur
Si njerëzit pagan
I ruajtëm lashtësitë
e përrallave
Me një fyell druri
U bëmë zë perëndive
Thonë se Pani i takonte fisit tim
Dhe pas lisave i thërriste cirqet
Kur dolëm nga lëkura e dheut
E pamë hartën e grisur
Dhe lotët e Ptolomeut
Që pikonin në një shkëmb stralli
Prishtinë, 24 mars 2013
FËMIJËRIA IME
Tregojnë se
Në fëmijërinë e hershme
Nuk i kam lënë dy gurë bashkë
Nën mollët e qytetit
Ose te kajsishtat
I mbushja xhepat me bërhoz
Mes dy gurëve
Ku pushonin evgjitët e lagjes
I fshehja kafkujt e breshkave
Dhe prej tyre thurja
Disa lloje bilana
Fëmijëria ime
Nuk i përngjan sot
Asnjë fëmijërie
Ishte kryeneçe si koha
Hingëllonte kur ja prishnin gjumin
CA KAFKUJ
BRESHKASH
Grumbuj pikturash
Mbi një tavolinë të vjetër
Qeshin me baltën surrealiste
Të mëhallës së shkrumbuar
Gratë me nga një shami të zezë
Kalojnë duke fshehur kokën
Mbase i mbulojnë fytyrat
Nga mushkonjat infektuese
Pranë murishtave
Një skulpturë e Agim Çavdarbashës
Kafshuar nga koha
U zgërdhihet kalimtarëve frikacakë
Kurse nën këmbët e thyera të tavolinës
Ca kafkuj breshkash
Si nëpër përralla lozin
Mes kafkave të ndrydhura njerëzish
Disa hapa tej tavolinës
Qeshin me të madhe karriget
Mbase të harruara nga koha
I përqeshin edhe pikturat e pluhurosura
KJO RINJOHJE ME
FËMIJËRINË
Kjo rinjohje me barin
Dhe frymëmarrjen e erës
Po ma përkujtojnë
Fëmijërinë e hershme
Më kujtohet kur i kalëronim
Kërrabat e gjyshërve
Që rrinin të varura
Nën strehët e çative
Tërë ditën me thonjtë e përgjakur
Vraponim pa brenga
Pas një topi
Të mbaruar prej çorapeve
Dhe sërish dikur vonë
I kalëronim kërrabat
Më duket se
Fare mirë na njihnin kuajt e qyteti
Dhe qeshnin me ne
Ndoshta edhe me fëmijërinë tonë
Pa fëmijëri
Andaj edhe na i falnin këto shejtanllëqe
Kjo rinjohje me të kaluarën
Dhe me barin e njomë
Shndërruar në bërhoz
Që po bigëzohen në kujtesë
Po më kthejnë deri te burimi
Dhe sërish paskam filluar
Të vdes nga etja
DALIN ZËRAT NGA
NËNTOKA
Sa i paska të gjata duart
Kjo botë e ime prej dune
Diku larg
Te ato hapësira të kaltra
Po mbyten mirazhet e një dite
Po vijnë
Ose po ikin mjegullat tej lumit
Në librat e
shenjtë
Kanë filluar të bien shtrezet
E mbi kryqe fjalësh dënesin arkivolet
Sonte qenka tepër vonë të ecim
Shumë vonë
Për rinjohjen e meteorëve
Nga thellësia e qiellit blu
Zbresin jashtëtokësorët
Dhe enden rrugëve
Me imazhet e ndrydhura
Vonë shumë vonë
Dëgjohej zëri i heshtjes
Nga telat e ndryshkura të pritjes
Shpërthejnë zërat e nëntokës
Shpërthejnë dhe bredhin
Si zogjtë e humbur të shkretëtirës
DETET MË MORËN
NË QAFË
Detet më morën në qafë
Si mjegullat e bardha
I doja pulëbardhat
Për mua nuk kishte kufi
Kudo udhëtova
Pa pasaportë biometrike
Detet më morën prej ëndrrave
Nuk desha të dëgjoj asnjë përrallë
Sa herë që doja të udhëtoj
I mbyllja sytë si lepuri
Dhe qielli ishte i tëri
Në brendinë time
Detet ishin në mua
Dhe me mua
Sa herë që hidhëroheshin dallgët
Unë bëhesha shtrëngatë prej uji
Dhe u këndoja peshqve
Një elegji të lashtë
E cila banonte
Në kafkullin e mbretërisë së psalmeve
NJË KALË I LODHUR
Këto vargje
Që shpërthejnë nga ky shkëmb
Po më marrin me vete
Pas meje vinin edhe ca këpucë
Që u përngjanin
Tullumbave të Lulit
Vinte si një uturimë
prej trishtimi
Dhembja e një kohe të kaluar
Mbase edhe sot shtrihet
Nëpër skutat e shpirtit të skamjes
Një jehonë nga lashtësia
“A do qymyr, zotni”
Një kalë i lodhur
Me veshtë lëshuar për toke
Kafshërisht i përngjante skamjes
Nga krifat me dregëza
Pikonin copa kaçerri
Kahmos pikonin
Ca bigëzime prej trishtimeve
NJË KUKULL E
DRUNJTË
Më kujtohet
Kur isha një kukull prej druri
Si me krifat e kalit të egër
Lozte era
Me flokët e mia të shëmtuara
Prej duarve kalonte
Te gishtat e këmbëve
Lozte
Dhe kafshërisht qeshte
Kur takohej me lotët e mi
Ishin ato kohëra të liga
Ku nuk mund të ekzistonin
As ujqërit e tërbuar
E lëre më
Një kukull prej druri
Më kujtohet dhe asnjëherë
Nuk më ikën nga mendja
Kur me dhunë ardhacakët
E zunë katin e tretë
Kurse neve
Kinse nga mëshira
Na lënë
Që të flemë pranë balushës
NE ASNJËHERË NUK
KUPTUAM
Poqë se sot ose nesër
I mbërthejmë mendimet
Me një kapëse prej kashte
Do jemi shumë më afër
Kukullave prej duralumini
Se sa të atyre të drunjta
Që çapojnë rrugëve të pluhurosura
Ne asnjëherë nuk kuptuam
Se si mund të këndojnë
Kukullat
Por gjuha e tyre e drunjtë
Kishte një tjetër trajtë muzikore
Herë këndojnë
E herë
Prej fjalëve të cuklave
Krijojnë ca zëra zogjësh
Që nuk mund të dallohen
Prej të lehurave
Kukullat e mia të gjora
Fare mirë e din
Dhe kanë mësuar
Të qajnë dhe të këndojnë shqip
2
Po deshe
Ledhatoi këmbët e saja prej druri
Ose qortoi
Kafshërisht qortoi
Sytë prej fasules së zezë
Sillu me ndjenjat e drurit
Ashtu siç
Janë sjellë me ty njerëzit
Unë di
Ti çdo herë je dalluar
Edhe prej kukullave
Na ke thënë
Se në gjumin
tënd
Asnjëherë nuk kanë ardhur ëndrrat
Thonë se
Ti ke pirë qumësht
Prej përrallave
Kukulla ime e vetmuar
NUK I PËRNGJAN LOTIT TË ZHURIT
Sa herë që i prekim gjërat
Nga dy herë
Ato humbin bukurinë nga vetvetja
Humbin nga diçka
Që nuk mund ta dalloj
Syri tekanjoz i njeriut
Ngjanë që kur i prekim lulet
Për të dytën herë
Ato po ashtu e humbin ngjyrën
Dhe shijen e aromës
Së kujtesës së rrënjës
Thonë se asnjë gotë
Dy herë nuk mbushet me verë
As trishtimi nuk përjetohet
Në të njëjtën mënyrë
Gjërat dhe njerëzit ndryshojnë
Si grimcat e atomit
Po ashtu edhe shpirti i bërthamës
Nuk i përngjan lotit të zhurit
Prishtinë, 25 mars 2013
DIKU THELLË NË
SHPIRT
S’janë të zbrazëta fjalët
Kur thonë se
Atje ku s’ka dashuri
Nuk rriten as pemët
Në kujtesën e rrënjëve
Si nëpër balada zgjohen poemat
Thellë shumë thellë
Nga brendia e tokës
Si kërpudhat pas shiut
Lulëzon urrejtja
Nëse fushat e lulëzuara
Nuk ujiten me dashuri
Ato fishken para çdo fjale
Dhe thyhen si gotat e kristalta
Nga syri i keq
Këto bimë të njoma
Ose të thara
Që po na mbinë në kujtesë
Rrënjët i kanë diku thellë
Më thellë se rrënjët e urrejtjes
Nuk thonë kot
Se dashuria lind nga rrënja
Dhe rrënjët i ka
Diku thellë në shpirt
FJALËT BUROJNË
NGA SHPIRTI
Poezia nuk
është më poezi
Po që se nuk lind
Si fryma e mirë
Nga shpirti i sinqertë i poetit
Mbase i ka edhe dy rrënjë
Njëra hynë
Thellë në të çarat e tokës
Kurse ajo tjetra
Zë vend
Në frymëmarrjen e gjetheve
Sa herë që këndojnë zogjtë
Fjalët burojnë nga shpirti
Ashtu siç paraqiten engjëjt
Nga brendia e qiellit
Dhe ia thonë psalmeve
Deri sa t’i zgjojnë milingonat
Këto fjalë prej zjarri
Pikojnë në zemrat e njerëzve
Kur poeti
Ia lëshon mëgojëzat poezisë
Thellë shumë thellë
Në zemrën e tokës
Bigëzohen ëndrrat e lumenjve
ATJE TE DUNAT
PREJ MJEGULLAVE
Mes kësaj kornize
Dhe këtyre përmasave biblike
Fshihen gjërat e vogla
Aq të vogla
Sa që pa kurrfarë frike
Mund të hynë bubuzhelet
Në syrin e njeriut
Me një grusht nostalgji
Do e mbuloj këtë epitaf
Që vite me radhë po qanë
Mbi një lule zambaku
Që i përngjan mjellmës
Ti mos u bezdis
Kështu ka qenë përherë
Dhe do të jetë po kështu
Edhe në të ardhmen
Te varret e krishterëve
Miqtë e mi
Bisedojnë me kryqet e dehidruara
Nga një imazh i verdh
Po largohen
Zogjtë e egër biblik
Atje te dunat prej mjegullave
Po mbinë detet
Dhe po fundosen malet
Në flluskat
E përkryera të stërkalave
TË TILLË ISHIM
Nëse jeni të sinqertë
Ju do ta përqeshni deri në pafundësi
Gjeneratën tonë
Që e fshihnim dashurit tona
Edhe prej hijeve
Të tillë ishim
Dashuria e jonë shpallej fshehtë
Nuk kishim kurajë dhe guxim
Tu themi grave tona të dua
Moj nuse
Ne dashurit tona i shpallnim
Kur të gjitha yjet
Iknin nga qielli,
Atëherë kur këputeshin meteorët
Dhe hëna
Fshihej pas shkurreve
Nuk i përqafonim as fëmijët
Në kodet e maleve
Dhe të etërve
Fshihej diçka më e madhe
Se dashuria
Fshihej kinse burrëria
Kurse nëpër dhomat e gjumit
S’kishim as turp
E as frikë
Për t’i plotësuar
Humbjet e çasteve
Në zbrazëtit e ditës
Kafshërisht dashuronim
Vetëm në sterrë
Prishtinë, 26 mars 2o13
JEMI NJERËZ
Ne lindim dhe vdesim
Nën pemët e yjeve
Sa herë që i shkundim shpatullat
Bien gjethe meteorësh
Herë i përngjajmë stuhive
E herë dashurisë
Nga mëngët e mëngjeseve i shkundim
Uturimat e maleve
Jemi njerëz që u përngjajmë
Arkivoleve të blerta
Për një fjalë goje
I shembim shkëmbinjtë e stralltë
Në urtinë tonë
Mund të flenë edhe detet
Por nëse ngjan e kundërta
U përngjajmë demave të tërbuar në arenë
NE NË ÇDO KOHË
Udhëtimet
tona kah e kaluara
Dhe e ardhmja
Nuk kanë të ndalur
Ne për çdo ditë i ndërrojmë vendet
Dhe qytetet
Një ditë flemë
Nën hijen e shelgut të pikëlluar
Kurse ditën tjetër i recitojmë
Psalmet e një kohe të largët
Nëse na zë nata
Nën kujtesën e plepave të bardha
Herët në mëngjes zgjohemi
Me trishtimin e gjetheve
Pranë degëzimeve të lumenjve
Bisedojmë me pulëbardhat
Për itineraret e fundit
Të anijeve të fundosura
Prej lindjes deri në vdekje
Nuk na ndalen udhëtimet
Ne në çdo kohë
Jemi në rrugëtim e sipër
DO I PËRNGJAJMË
KAÇERRIT
Një ditë papandehur
Do e lëmë njëri- tjetrin
Kështu që në një mëngjes
Ose në mbrëmje vonë
Do zgjohemi të vetmuar
Dikush në shtëpi
E dikush tjetër te ndonjë shelg
Do i harroj këpucët
E lënë peng dashurisë
Kështu që ky udhëtim i jonë
Është i paparashikueshëm
Në vazhdimësinë e tij
Është vetëm një rrugë
Ajo e pa kthim
Ne një ditë
Në ecjet tona të pandalshme
Do i përngjajmë kaçerrit
Që rrinë varur si zogjtë e sëmurë
Nëpër degët
E një dimri të harruar
NDOSHTA TË
KUJTOHET MARSI
Ndoshta të kujtohet marsi
Kur i fshehëm shirat
Në gotën e një nate
Nëse jo
Mendo pak më esëll për ato çaste
Ti nuk më lë atë ditë
Asnjë alternativë
Përpos kokëfortësisë së ikjes
Dhe kurrë më nuk i ndale hapat
Për të ikur nga ai mars
Në një mars tjetër
Më të çmendur se koha
Mbasi binte një shi imcak
Ose unë nuk shihja gjë tjetër
Përpos mjegullave të trishtë
Megjithatë
Kishte dënesje te plepat
Sërish po të them
Ndoshta të kujtohet ai mars i largët
Kur mbyteshin detet
Në një gotë të kristaltë
E nata shtirej
Kinse lëngonte diku në fund të kujtesës
AKOMA PO U
BESOJMË RRËNJËVE
Atë çast
Mbase ishte vazhdimësia
E netëve të tjera
I besuam rrënjëve
Dhe u shndërruam në lule
Në të njëjtën kohë pamë
Se si zbritnin meteorët
Nga shkallët e mjegullave
Me një elegancë mbretërore
Lëviznin pemët
Kah degëzimet e lumenjve
Ndoshta ishin këto reflektime
Hijesh të dyshimta
Që paraqiteshin
Vetëm një herë në jetë
Ose vetëm disa imazhe
Të rrejshme reflektonin në hapësirë
Por vazhdimësia e asaj nate
Nuk di të ndalet
Kurse ne
Akoma po u besojmë rrënjëve
Prishtinë, 27
mars 2013
TË GJITHË KËTU
Njerëzit në këtë qytet
U përngjajnë
Kukullave të drunjta
I krehin flokët
vetëm një herë në javë
Kurse ditëve të tjera
Grumbullojmë
Qeska të vjetra najloni
Dhe gazetat e palexuara
Kur zvogëlohen muret
Akaciet i zhveshin këmishët
Dhe vrapojnë
Lakuriqe trotuareve
Derisa e zënë ngushtë vetveten
Në një sokak qorr
Dhe për pak lekë
I shesin degët
Që kanë mbetur
Pa njomësinë e gjetheve
Çdo gjë në këtë qytet
Ka nga dy palë mëgojëza
Sa herë që frenohen shirat
Mbi kokat e qytetarëve
Bien copa të mëdha kaçerri
Të gjithë këtu
Mbase
Nesër do u përngjajnë
Kukullave të drunjta
Pa asnjë qeshje njerëzore
ISHTE NJË STERRË E TRISHTË
Gjërat që i zhveshëm mbi komodinë
Ndoshta edhe mendimet tona
Sot kanë mbetur peng
Lukunisë së lehjeve të ujqërve
Ishte një sterrë e trishtë
Nga çatitë e rrënuara
Pikonte frika e mbetur
Që nga lashtësia
Në vajin e ullukëve
Ndryshkej hëna e dhunuar
Mbase
Nuk kishin pushuar
Akoma lehjet e natës
Rruga ishte e gjatë
Ne mbetëm të vetmuar
Nën pemët lakuriqe të lagjes
S’dallohej asnjë ndryshim
Përpos që qanin
Degët e thyera të natës lozonjare
Ndoshta edhe ne pa dashje
U përngjanim
Etërve tanë kryeneç
Nuk u kthyem asnjëherë
T’i shkundim pemët e pjekura
Deri sa
kopshtet tona
Me shekuj
I dhunonin mushkonjat e sëmura
FAJI
Më duket se
Sa herë që flasim
Fjalët tona i humbin shkëlqimet
Po zhvishen lakuriqe
Disi po ndahen nga shpirti
I dehidruar i drurit
Pranë tavolinave të zbrazëta
Dëgjojmë hungërima qensh
Derisa mjerimin e fusim në gotë
Kurse në mëkatin tonë
Fundosemi nëpër thellësi detesh
Vuajmë nga një sëmundje e panjohur
Zbrazemi si shtëpitë e vetmuara
Askush nuk na i hap dyert
Vetëm zëri i erës
Kohë pas kohe troket në vetëdijen tonë
Kur i hapim sytë
Mbase nuk shohim asgjë
Ndoshta pas syzeve tona të errëta
I fshehim sëmundjet e pulave
Ose fshihemi pas një faji
Që është duke na ndjekur pandërprerë
Diku në fund të një fillimi
Cikli i tretë
LEDHNAJAT E
HISTORISË
Sonte s’mund të flas me drurët
Kthehem nga
një histori e trishtuar
Në këtë kurorë të lavdisë
Paskan mbetur peng
Vetëm hinoret e së kaluarës
Kush hyri në gjumin e lumit
Këto dallgë prej fjalëve
Po i përmbysin
Ledhnajat e historisë
Era frynte mbrëmë
Nga të katët anët e kufijve
Kjo kala e vjetër
Themelet i ka ngritur
Në lashtësinë e kohës
Andaj asnjë furtunë
E as njeri
Nuk mund të futen
Në labirintet e fshehtësisë
Së kodeve
Kjo kala
Mbase ishte këtu edhe para Rozafës
Mbi këto mure të ngritura përreth
Frymëmarrja e bedenave
I ka mëkuar burrat
Që aq shumë donin atdheun
DIKU NË FUND TË
NJË FILLIMI
Hapeshin dyert
Si nga një gojë e trishtuar
Dilte kolla e keçe
Kollitej fusha
I shqyheshin mushkrit e malit
Një njeri i huaj
Me gjasa
E kishte harruar shtëpinë
Diku në kujtesën e shembur
Të barit të fishkur
Qante një qemane me ngashërim
Mbarimin e një harrimi
Hapeshin portat
Hapej edhe goja e erës
Te kajsishtat e egra
Vajtonin shelgjet e pikëlluara
Po ashtu
Dënesnin edhe plepat e bardhë
Hapeshin dhe mbylleshin
Portat e gjymave të zbrazëta
Diku në fund të një fillimi
Mbase nuk kishte mbetur
Asnjë gotë me shpresë
TE NGJYRAT E
KORNIZAVE
Sa herë që vetmojmë
Pranë shtretërve të hijeve
Na duket se dita
Kurrë nuk do të përfundoj
Prandaj kur lëvizin hijet
Ne ndjehemi të lënë peng kohës
Bredhim nëpër udhët e metropoleve
Dhe nuk dimë se ku jemi
Këmbët tona të dyllta
I skicojnë ecjet e këpucëve me taka
Dhe qeshin
Me kalimtarët e vetmuar
Diku te një kafene
Ku si paçavuren e palarë
I shtrydhim trishtimet e ditëve
Fundosemi si titaniku
Në një gotë të thartë vere
Kur dalim në rrah
Te ngjyrat e kornizave
Përballemi me befasitë
Që nuk mund t’i krahasojmë
As me përrallat tona të trishtuara
MOS SHIKONI KOT
KAH QIELLI
Mos shikoni kot kah qielli
Ylli i juaj
Mbase ka kaluar
Shumë kohë
Para lindjes së diellit
Kur i hapët sytë
Nëpër trotuare kalonin
Mace me syze
Megjithatë
Pas xhamave të errëta
Kishin nga dy palë sy të kaltër
Qeshnin kalimtarët
Me udhëtarët e rastit
Qeshte edhe Lumëbardhi
Një tufë zambakësh të ngjyrosur
I kishin mbetur në shportë
Shitëses së luleve
Mos shikoni kot kah qielli
Asnjë yll sonte
Nuk ishte e shitëses së luleve
Mbase ylli i saj
Ka kohë që është shuar
SI PËR INATIN
TIM
Ti disi më paraqitesh
Vetëm në ëndërr
Pothuaj se për çdo ditë
Përsëritet tregim i njëjtë
Për lulet që rriten
Ose shkulen nga kujtesa
Më kujtohet
Kur nga ekstremitetet e degëve
Hajnisht i këputje trëndafilat
Mbase stina e verës
Kishte ardhur më herët atë vjet
Ti kaloje verbërisht
Nëpër dhomën e ëndrrës sime
Dhe i laje duart
Me lotët e ngrohtë të mbrëmjes
Më kujtohet kur dëneste hëna
Si gërneta e evgjitit plak
Dënesnin edhe pulëbardhat
Mbi kaiket e thyera te moli
Si për inatin tim
Ti sërish më paraqiteshe
Si në ëndrrat e mia të shkuara
MOS QAJ MË MOJ
NËNË
Një ditë do të kthehem
Me këtë trup të mishtë
Ose në bronz
Mos qaj më moj nënë
Mos qaj
Ti ishe ajo
Që na mësove
Ta duam lirinë më shumë
Se vetveten
Dhe dashurinë
Mos qaj më moj nënë
Mos qaj
Nëse kthehem në bronz
Do më ngroh përherë
Dashuria e jote
Mos qaj më moj nënë
Mos qaj
FRYNË NJË STUHI
PREJ MËKATI
Përtej meje
Frika ime mes katër mureve
Një eremit i thinjur
Mediton për rrjedhën e lumit
Guralecët sygështenjë
Kanë disa lloje ëndrrash
Etjet rrjedhin si të çmendura
Nëpër lagjet e evgjitëve
Një kryq i harruar te sheshi
Qe njëqind vjet vetmon në erë
Frynë një stuhi prej mëkati
Mbi flokët e thinjura të qytetit
Prishtinë, 28
mars 2013
I KËMBEJMË DUART
TONA
Sa herë që na zë frika
Ne ëndrrat tona
I këmbejmë me gjumin
Dhe pastaj dalim në shesh
Si të lindur nga nëna
Këlthasim rrugëve të zhveshura
Nëpër trotuare shohim fëmijë të dehur
Dhe njerëz të klonuar
Nuk i besojmë askujt
Sepse as neve
Nuk na beson askush
Kështu
Duke jetuar me këtë mashtrim
I këmbejmë duart tona
Me krahë zogjsh
Por asnjëherë nuk fluturojmë
Nuk mund të largohemi
Nga pesha e jorganit
Me gazrat e natës sterrë
E mbulojmë kokën
Dikur vonë kur na del gjumi
Kuptojmë
Për ikjen e diellit përtej maleve
NA KA MBETUR
AKOMA KOHË
Sonte do e shuajmë urinë
Me “Poemën e mjerimit”
Nëse nuk ngopemi
Akoma kemi kohë
T’i përziejmë rropullitë
E “Recitalit të malësorit”
Shumë vjet kaluan duke i lexuar
Këto vargje
Në sirtarin e kujtesës
Sërish po zgjohen të rrëqethurat
E fjalëve të
thëna
Por me një dhembje
Pak më ndryshe
Se atë që është përsëritur me vjet të tëra
Shumë gjëra kanë filluar të zgjohen
Ose po zbresin nga shkallët
E kujtesës
Vetëm poemat na përkujtohen
Mbase ende po na shërbejnë
Për shuarjen e urisë së përditshme
Sonte sërish do shuajmë zjarrin e kujtesës
Me zhurmën e përditshmërisë së fjalëve
Megjithatë
Na ka mbetur akoma pak kohë
T’i pastrojmë dhembët
Nga hijet e skamjes së përditshme
NËN PEMËT E
NGRIRA
Ka diçka misterioze
ky mur
Sa herë që i gozhdoj kujtimet
Nga thellësitë e lagështisë
Dalin ca zëra njerëzish
Dalin dhe përzihen
Me shushurimën e gjetheve
Të rëna
Nën
pemët e ngrira
Çelin lule ca degë të thata
Këtu
ka diçka misterioze
Që
troket në vetëdijen e dyshemesë
Tjegullat
herë i ndryshojnë ngjyrat
E
herë
U
përngjajnë heshtjes
Së
milingonave
Ky
mur
Mbase
është i vetmi që ka mbetur
Te
murishtat e rrënuara
Dhe
stoikisht qëndron
Përballë
stuhive
Dhe
kohës vrastare
NGA SYTË E
LËBYRË
Nëse nuk çlirohesh nga vetvetja
Ti kurrë nuk do të jesh i lirë
Miku im
Asnjëherë sepse po që se
I frenon mendimet
Ti je një rob i përkryer
Që i shërben papërmirësueshmërisë
Me gjasa je i verbër
Më i verbër se sterra
Ti që verbërisht u beson librave
Dhe profetëve
Kërkoje vetveten tënde diku tjetër
Kërkoje në shpirtin e vesës
Kur paraqitet ajo
Tok me brishtësinë e mëngjesit
Po të them miku im
Ti me të vërtet qenke i verbër
Largoi degët e ngrira të shimshirit
Nga sytë e lëbyra të ëndrrës
Se për ndryshe
Që në fillim të stinës verbohet pranvera
I NJIHTE MIRË
LUTJET PAGANE
Mbase im atë
I njihte mirë lutjet pagane
Për çdo mëngjes
Prite te ullishtat e kishës
Lindjen e një dielli të ri
Që duhej t’i besonte një drite inkandeshente
I përshëndeste rrënjët e lulediellit
Dhe këndonte
Një këngë të vjetër pagane
Të cilën ne fëmijët
Nuk e kuptonim se çfarë thoshin
Lashtësia e atyre fjalëve
Por dëgjonim me vëmendje
Atë melodi të bukur te arkapitë e kishës
Sa herë që ulej im atë
Mbi gurin e lagjes
Me një copë
llamarine të ndryshkur
E thërriste shiun
Dhe me kërrabën e stërgjyshit të tij
I ndiqte qentë endacak
Im atë ndjesë pastë
Donte një varrim krejtësisht ndryshe
Nga të tjerët
Përherë thoshte
Lërmani një
gur stralli
Nën kokën time
Atë strall të vendlindjes
Që askurrë nuk u besoi
Zotave paganë
NË VITET E DEMONSTRATAVE
Në vitet e demonstratave
Barrikadat i formonim
Prej njerëzve
Dhe gomave të djegura
Merrnim nga shtëpitë tona
Karrige të vjetra
Ose kusi prej llamarine
Dhe tërë ditën e lume
I binim atyre teneqeve
Të cilat na dukeshin
Si daullet e kushtrimit
Ne donim ta ndryshonim një sistem
I cili i kthente djemtë tanë
Prej ushtrisë
Nëpër arkivole të mbyllura
Dhe s’na lejonin “Rojet e nderit”
Kurrsesi t’i hapim
Në vitet e demonstratave
Ishim të parët në Ballkan
Që ja prishëm gjumin
E një sistemi vrasës
Dhe kurrë më
Nuk pati kohë të flejë
Në vitet e demonstratave
Aq shumë e donim atdheun
Sa që u bëmë
Mish për topat e një ushtrie vrastare
Që na i gllabëronte fëmijët
Posa dilnin në rrugë
TË JESH NDRYSHE
Nuk është mëkat
Të jesh pak më ndryshe
Se vetvetja
Ti për çdo ditët duhet të ecësh
Para hijes tënde
Të jesh ndryshe
S’do të thotë t’i’ krehësh flokët
Me thonjtë e erës
Të jesh ndryshe domethënë
Të mos i përngjash askujt
Nëse je vetvetja e jote
Je po aq i madh
Sa edhe vetë njeriu
Të imitosh dikë tjetër
Duhet të jesh një kloun
I cili e imiton
Edhe vetveten nën dush
Të jesh pak më ndryshe
Do të thotë
Të
jesh njeri i përsosur
I ditëve tona të varfra
NJË FENER
Për çdo mëngjes
Në stacionin e trenit
Fiksoj orën e ndalur
Këtu vijnë dhe shkojnë diku larg
Zogjtë e ngrirë
Përtej shinave të lënë kujtesës
Shoh një njeri të dehur
Kah e vendos kapelën
Mbi kokën e një trungu të kalbur
Ndoshta një Evë e mori gjethen e fundit
Dhe iku tejpërtejmes
Iku sikurse
Të mos kishte qenë kurrë këtu
Te binarët që s’përdoren më
Kollitet një tren i vjetër
Dhe feneri
Rri varur për një dege qershie
Asnjëherë nuk shkyçet
Rri dhe mendon për kohërat
Kur trenat bisedonin
Me udhëtarët
E vonuar te mëngjeseve
MË PRIT TE URA E
GURIT
Ulu te Ura e Gurit
Dhe dëgjoje
Ofshamën e Lumëbardhit
Ulu miku im i fëmijërisë
Ulu kacule
Dhe thirre të kaluarën
Se vetëm atëherë
Mund t’i përgjosh shpirtrat
E guralecëve të bardhë
Si që i përgjoje
Vajet e myshqeve
Mos humb asnjë çast
Miku im
Pyeti dallgët
Që përbirohen mes gurëve të vegjël
Vetëm ato dinë fshehtësinë
E prejardhjes së ujit
2.
Pyeti edhe për kalanë
Dhe ustallarët e gurëve
Pyeti algat
Që e mbrojtën nderin e këtij qyteti
Por mos harro
Pyet edhe për dhembjen
Dhe dashurin e tyre të madhe
Më prit te Ura e Gurit
Miku im
Më prit
Kemi pak llafe
Me këto dallgë të përgjumura
Do bisedojmë për hallet
Dhe dashurit
E këtij qyteti të lashtë
Më prit te Ura e Gurit
Më prit miku im
DY LUGË DRURI
Dy lugë druri
Dhe një mollë e kafshuar mbi tavolinë
Bisedojnë me një qiri gjysmë të ndezur
Nga goja e madhe e flakës
Dalin ca zëra që vijnë nga lashtësia
Dhe një kornizë e thyer
Dy lugë druri
Të palara i përqeshin pjatat
Ku pinë ujë pëllumbat prej argjile
Dy lugë druri
Dhe një qiri i vetmuar
Po ndizen në heshtje
Dy lugë druri
Dhe një gojë e madhe
Në shpirtin e një pamjeje surrealiste
Prishtinë, 29 mars 2013
Biografia
Adem Zaplluzha u lind në Prizren, më o1. o2
1943. Shkollën fillore dhe të mesme i kreu në vendlindje, ndërsa Akademinë
Pedagogjike në Prishtinë.
Një kohë punoi mësues nëpër fshatrat
Studençan të Therandës dhe Hoça e Qytetit, afër Prizrenit. Ndërkohë
punësohet si përkthyes në Korporatën Energjetike të Kosovës.
Me shkrime, kryesisht me poezi, filloi
të merret që nga mosha e fëmijërisë.
Rrugën letrare e nisi me vjershën e parë për fëmijë, të cilën e botoi në
revistën ”Pionieri”, më 1957.
Si i punësuar në Korporatën Energjetike të Kosovës, bashkë me shokët e
punës dhe të penës, themeloi grupin letrar “Lulëkuqet e Kosovës”. Në kuadër të
punës së këtij grupi u botua përmbledhja “Ngjyra e Kohës”, në të cilën u
përfshi një numër i konsideruar i poezive të tij. Krahas krijimeve të
publikuara në revistat për fëmijë, botoi edhe një sërë krijimesh letrare nëpër
gazeta dhe revista, që dalin në Prishtinë, Shkup dhe Zagreb. Në vitin 2o1o i
përkthehet një libër në gjuhën Rumune, nga përkthyesi i mirënjohur Baki Ymeri,“Pema e Bekuar”, libër, i cili u
mirëprit nga lexuesi Rumun.
Po atë vit, në një nga numrat e revistës “Shqiptari”, në Rumani, në
bashkëpunim me redaksinë revistës “Dituria”, në Boras të Suedisë, botohet një
antologji, “Jehona e Shekujve”, autor Sokol Demaku, ku përfshihen edhe disa
punime të Adem Zaplluzhës.
Është prezantuar në LEKSIKONIN SHKRIMTARËVE SHQIPTARË 15O1-1990, nga Hasan
Hasani, si dhe në LEKSIKONIN SHKRIMTARËT SHQIPTARË PËR FËMIJË 1872- 1995 nga Odhise K. Grillo, dhe në
librin Portrete Shkrimtarësh nga Demir Behlul, Prishtinë 2oo2.
Si dhe është përfaqësuar në Rumuni në një antologji të shkrimtarëve të
Kosovës nga Monica Marushan KOSOVA LITERARA, (Kosova letrare, përkthyer nga
Baki Ymeri, alias Alban Voka .2o11
Është anëtarë i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës. Jeton në Prishtinë.
BOTIME TË AUTORIT
1. “Puthje”, poezi, “Rilindja”,
Prishtinë,1974.
2. “Ecjet e viteve të mëdha”,
poezi, “Jeta e Re”, Prishtinë 1995.
3. “Çamarrokët e Thepores”,
poezi për fëmijë, “Shkëndija”,Prishtinë 1996.
4. “Muret”, poezi, “Jeta e Re”,
Prishtinë, 1997.
5. “Morfologjia e dhembjes”,
poezi, “Faik Konica”, Prishtinë,2000
6. “Ai vjen nesër”, poezi,
Qendra e Kulturës, Klubi letrar“Fahri Fazliu”, Kastriot, 2oo7
7. “Letër nga mërgimi”, poezi,
Klubi letrar “Fahri Fazliu”Kastriot , 2007
8. “Letër nga mërgimi 2 “ poezi,
“Qendra e Kulturës”, Klubi
letrar , “Fahri Fazliu”, Kastriot 2007
9. “Udhëndarja”, poezi, “Qendra
e Kulturës”, Klubi letrar ,“Fahri Fazliu”, Kastriot , 2008
1o. “Thirrje e gjakut”,
poezi,”Qendra e Kulturës”, Klubi letrar, “Fahri Fazliu”Kastriot 2008
11. “Asgjë sikur molla”, poezi,
“Qendra e Kulturës”, Klubi
letrar “Fahri Fazliu”, Kastriot, 2009.
12. “Vesa në lotin tim”, poezi,
“Qendra e Kulturës”, Klubi letrar “Fahri Fazliu”, 2009,
13. “Puthja e gozhduar”, poezi,
“Qendra e Kulturës”, Klubi
letrar, “Fahri Fazliu”, Kastriot , 2oo9.
14. “Kashelasha në vargje”,
poezi për fëmijë,” Qendra e kulturës, Kastriot, 2oo9.
15. “Pema e bekuar”, E
përkthyer, Rumani, 2o1o.
16. “Bajraktarët e vatanit”, poezi satirike, Klubi letrar, ”Fahri Fazliu”
Kastriot , 2010.
17. “Hijet e ndryshkura”, poezi,”Qendra
e kulturës”, Kastriot,2010.
18.”Stuhi në Kutulishte”,
poezi,”Qendra e kulturës”, Kastriot,2010.
19. “Posa ikte nata”, poezi,
“Qendra e kulturës “, Kastriot,2010.
2o. “Loja e myshqeve”,
poezi,”Qendra e kulturës”, Kastriot,2010.
21. ”Lumëbardhi dhe gjëma”,
poezi,”Qendra e kulturës”,Kastriot, 2o1o
22. “Metafora e heshtjes”,
poezi, “Qendra e kulturës”,Kastriot, 2o1o
23. ”Hyji në Prekaz”,
poezi,”Qendra e Kulturës”, Kastriot,2010.
24. ”Sinorët e hinores”, poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot 2010
25. ”Don Kishoti dhe Rosinanti”,
poezi, Shoqata e Shkrimtarëve, Kastriot,
2010
26.”Zjarri i dashurisë”, poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot, 2010
27. ”Kur likenet vallëzojnë”,
poezi, Shoqata e shkrimtarëve-Kastriot, 2010
28. “Ditari në vargje”, poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot, 201O
29. “Tingujt që nuk përfundojnë”,
poezi, Shoqata e shkrimtarëve –Kastriot, 2o1o.
3o.
“Shtegu i mallit”, poezi, Shoqata e shkrimtarëve-Kastriot, 2010
31. ”Korniza e thyer”’,Poezi,
Shoqata e shkrimtarëve, -Kastriot, 2010
32. “Zgjimi i gjëmës”,Poezi,
Shoqata e Shkrimtareve-Kastriot, 2010
33. “Vallja mistike”, Poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2010
34. ”Merre kodin”, Poezi për fëmijë, Shoqata e shkrimtarëve
Kastriot,2011
35. “ Letër atdheut” poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot, 2011
36. “ Tejdukshmëria e shiut”,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2o11
37. “ Përtej teje”,poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot, 2011
38. “Sa afër e sa larg” , poezi,
Shoqata e shkrimtarëve-
Kastriot, 2011
39. “Vallja e zanoreve”, Poezi ,
Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2o11
40. “Ikja e eshtrave”, Poezi për
të rritur, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2o11
41.”Kalorësit e mjegullave”,
Poezi, Shoqata e shkrimtarëve-Kastriot, 2012
42. “Hingëllimat e shiut”,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot 2012
43. “Kur pemët i ndërrojnë
këmishët”. Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2o12
44. “Mirëmëngjes Imzot”, Poezi,
Shoqata e shkrimtarëve – Kastriot, 2o12
45. “Kafshimi i mikut”, Poezi
satirike, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2012
46. “Atje tej maleve”, Poezi,
Shoqata e shkrimtarëve , Kastriot-2012
47. “Heshtja që del në shesh,”
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve, Kastriot -2o12
48. “Portat e shpresës”, Poezi,
Shoqata e shkrimtarëve, Kastriot-2012
49. “Në dhomën time gjysmë të
errët”, Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2o12
5o. “Kinse Lojë Shahu”, Poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2o12
51. “ Për çdo dekadë nga një baladë
“, Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve – Kastriot, 2o12
52. “Fusha e mëllenjave”, Poezi,
Shoqata e shkrimtarëve- Kastriot, 2o12
53. “E kujt është kjo vetmi”,
Poezi, Shoqate e Shkrimtarëve- Kastriot, 2o12
54. “Mos pyet për adresën e lumit”,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve – Kastriot, 2012
55. “ Stoli në parkun vjetër” Poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2012
56. “Urori i stralltë”, poezi,
Shoqata e shkrimtarëve –Kastriot, 2o12
57. “Po të mos ishte fjala”,
Poezi, Shoqata e shkrimtarëve- Kastriot,2o12
58. “Thyerja e urave”, poezi,
Shoqata e shkrimtarëve –Kastriot, 2o12
59. “ Trokëllimat në gjumin e
dallgëve”, Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2o12
60. “ Në flokët e dëborës”,
poezi, Shoqata e Shkrimtarëve –Kastriot, 2012
61. “Një grusht nostalgji”,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot, 2o12
62. “ Kur filluan të flasin
njerëzit”, poezi, Shoqata e shkrimtarëve- Kastriot, 2012
63. “Kur stinët kapërcejnë
fshehurazi”, poezi, Shoqata e Shkrimtarëve – Kastriot,2012
64. “ Lisi në rrënjët e veta” ,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve –Kastriot 2o12
65. “Eca ecëm dhe do ecim”,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve – Kastriot, 2o12
66. “Fëmijët e erës”, Poezi,
Shoqata e shkrimtarëve-Kastriot 2012
67. “ Çast në fund të stinës”,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot-2012
68. “Si të flas me drurët”,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot, 2012
69, “ Më pëlqejnë mendimet e tua”,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot , 2012
70. ”Andej dhe këndej kohës”,
poezi, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot , 2012
71. “Zëri i heshtjes”, poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2o12
72. “Kush i lexoi letrat prej erës”,
poezi, Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot, 2012
73. “ Fluturimi i korbave në netët
pa hënë”, prozë poetike, Shoqata e Shkrimtarëve –Kastriot, 2012
74. “Koha e ime dhe koha e jote”,
Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot , 2012
76. “ Sonte çdo gjë po i përngjan
lotëve”,Poezi, Shoqata e
Shkrimtarëve –Kastriot, 2012
77 “ Ky def prej hëne”, Poezi, Shoqata e
Shkrimtarëve-Kastriot, 2012
78.“Pyesni zogjtë në ikje ”,Poezi
, Shtëpia botuese “Fahri Fazliu”- Kastriot 2013
79 “ Fërfërimë gjethesh”, Poezi,
Shtëpia botuese “Fahri Fazliu”, Kastriot- 2013
80. “Refrene yjesh”, Poezi,
Shtëpia botuese “Fahri Fazliu”- Kastriot, 2013
81. “ Te delta e mjellmave”, Poezi, Shtëpia
botuese “Fahri Fazliu”-Kastriot,
2013
82.“Rinjohja”, Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve
“Fahri Fazliu”- Kastriot, 2013
83.“Mëkati i hijes”, Poezi,
Shoqata e Shkrimtarëve-Kastriot, 2013
84“Një zog prej uji”, Poezi,
shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot, 2013
85.“Diku në fund të një fillimi”,
Poezi, Shoqata e shkrimtarëve, “Fahri
Fazliu”-Kastriot 2013
PËRMBAJTJA
Jepu një shans duarve tua
Cikli i parë....11
Jepu një shans duarve tua.................................13
2. . ....................................................................14
Dalin njerëzit ...................................................15
Dënesin nënat pa lot.........................................17
Pema.................................................................18
Tundej deti diku larg........................................19
Ikje biblike........................................................20
Zogjtë e shiut....................................................22
Babai im...........................................................24
Nga zëri i kambanës.........................................25
Ne të gjithë.......................................................26
Jepu një shans duarve tua 2..............................27
Përtej kësaj drite...............................................28
Këto pemë.........................................................29
Një mollë..........................................................30
Thyerja e hijeve................................................31
Vrapuan edhe njerëzit.......................................32
Preke lotin deri në asht.....................................33
Mbishkrimi ......................................................34
Vetëm një zog rebel.........................................35
E pamë një hartë të grisur
Cikli i dytë...37
Për çdo mot.......................................................39
Zgjoheshin varret..............................................40
Zotëri i mirë......................................................41
E pamë një hartë të grisur.................................42
Fëmijëria e ime.................................................43
Ca kafkuj breshkash.........................................44
Kjo rinjohje me fëmijërinë...............................45
Dalin zërat nga nëntoka....................................47
Detet na morën në qafë.....................................48
Një kalë i lodhur...............................................49
Një kukull e drunjtë..........................................50
Ne asnjëherë nuk kuptuam...............................51
2........................................................................52
Nuk i përngjan lotit të zhurit............................53
Diku thellë në shpirt.........................................54
Fjalët burojnë nga shpirti..................................56
Atje ku dunat prej mjegullave..........................57
Të tillë ishim.....................................................59
Jemi njerëz........................................................61
Në çdo kohë......................................................62
Do i përngjajmë kaçerrit...................................63
Ndoshta të kujtohet marsi.................................64
Akoma po u besojmë rrënjëve..........................65
Të gjithë këtu....................................................66
Ishte një sterrë e trishtë.....................................68
Faji....................................................................70
Diku në fund të një fillimi
Cikli i tretë...71
Ledhnajat e historisë.........................................73
Diku në fund të një fillimi................................75
Te ngjyrat e kornizave......................................76
Mos shikoni kot kah qielli................................77
Si për inatin tim................................................78
Mos qaj më moj nënë.......................................79
Frynë një stuhi prej
mëkati..............................80
I këmbejmë duart tona......................................81
Na ka mbetur akoma kohë................................82
Nën pemët e ngrira...........................................84
Nga sytë e lëbyrë..............................................85
I njihte mirë lotët pagane..................................86
Në vitet e demonstratave..................................88
Të jesh ndryshe.................................................90
Një fener...........................................................91
Më prit te ura e gurit.........................................92
2........................................................................93
Dy lugë druri....................................................94
Katalogimi në botim – (CIP)
Biblioteka
Kombëtare dhe Universitare e Kosovës
821.18-1 Zaplluzha, Adem Diku në fund të një fillimi / Adem Zaplluzha.
- Kastriot : Shoqata e Shkrimtarëve
“Fahri Fazliu”, 2013. – Biografia : f. 95-96 ISBN 978-9951-538-96-1 |