Kulturë

Blerim Sinani: Dielli, Hëna dhe Bora (II)

E diele, 21.11.2010, 03:26 PM

BLERIM SINANI

Dielli, Hëna dhe Bora

Bora

Bora e parë herë e zë këtu, e herë-herë Rini vjen edhe para se të bie.

- Kurbet oj Ruuk. O afër, o larg, në shtëpi nuk e kam. Të gjithë e ndjejmë mungesën e tij.

- E vërtetë moj Haam, por a s’më the dje diç, sikurse Niku yt, të paska pyetur diçka për Diellin e Hënën, e ti qenke përgjigjur se e deshka Diellin, po që edhe Niku e deshka Diellin se ai po e shkrika borën! E?

Oh, moj Ruuk! Nëse nuk ka borë, Rini, babai i Nikut po qëndroja në shtëpi. Ashtu ka menduar ky çun i im i vogël, dhe bile kur më bie ndërmend se vende vende nuk e paskam kuptuar se ç’do të më thotë edhe më shumë shqetësohem.

- Paska qëndruar në Diell duke tentuar që të më thotë se asnjëherë nuk do të bie borë.

- Po, ku ta dish be Ruuk, se ç’ka ka menduar, por vërtetë u shqetësova sot kur e pashë ashtu të molisur dhe të mërzitur.

- Të gjithë fëmijët e duan borën, se ajo u sjell lojë, gëzime, dëfrime, shëndet e Niku im i tërë. Këto që i thashë i ndërron vetëm me qëndrimin e Rinit në shtëpi.

- Ku ta di, a? Asgjë në momente s’po kuptoj.

- Sa mirë është që të gjitha të mirat ti kemi në një vend, a Blerti? Po të gjitha. Diellin, Hënën, borën, xha Merin, babin tim, mamin tim, mamin tënd. Besën të gjitha, të gjitha, ashtu të jemi, vetëm së bashku.

- Eh, sa bukur do të kishte qenë ajo që thua ti.

- Në qiell në njërën anë – Dielli, me ato rrezet e tija të arta, e në njërën anë, Hënën rrumbullake ku do ti kishin përshëndetur xhuxhët dhe xhaxhin Lunar. Nën hije të pishës madhe tek unë, do të ishte ulur babi im, mami im, Besa unë por edhe xha Meri, zonja Ruuk, dhe ti.

Do të ishim veshur me rroba të trasha, sepse bora, është e ftohtë, e s’do të kishim ngrirë, a? (hi-hi-hi). Pse do të kishim ngrirë kur vetë the se Dielli do të na rrëzon me ato rreze e tija të arta e të ngrohta.

Ashtu, Blerti është, tok me ne do të ishte edhe ajo bora e bardhë, e butë dhe e ftohtë. E, di si të mpihet hunda nga ajo?

- E, di. Vjet kur e përcollëm xha Rinin atje larg, e përqafove, të puthi në ballë, ti ledhatoi pak flokët, Besës ia përkëdheli faqet e ftohura nga dimri, e zonjën Haam e puthi në buzë. Të kujtohet ty Niki?

- Ishte ditë me Diell, edhe Hëna ishte pak e zbehtë por e plotë – rrumbullake, bora ishte mbi gjunjët tanë të hollë. Po, ashtu ishte, më dukej si, në ëndërr.

Hej, Niki, Nikii...! Ku je?

- Ja, ku jam Besa, Kush më thërret? Mami? Jo, nuk të thërret mami, por të thërret babi. Babi, të thërret, a kuptove? Blerti ku është? Ku është Hëna?! Të shoh dot e sheh ti? Ma bën me dorë? Më thirr? Ku Blerti bën me dorë? Më thirr? Ku Blerti, ku është?

- Jo, Niki, si duket babi yt të thërret në telefon. Po, a? Babii, babiii...

Ngadalë o marroq i vogël se do të bisedosh me babin! Alo babi! Unë jam. Jam bërë i madh. E dua Diellin. Të kam kërkuar edhe në Hënë.

I dua të gjitha, bile edhe borën. Babi, ty të dua më së shumti në botë.

-E di, biri im-trim. Ty të kam shpirt, zemër. Ti je më i çmuari se vetvetja. Edhe unë të dua ty. Por, babi pse ti nuk erdhe tek ujëvara me ujë të kaltër në Hënë. Të kam pritur! Po, si? S’po të kuptoj. Babi! Vetëm për ty kam qenë në Hënë. Babi, për ty shkoj edhe te Dielli. Po, përse çuni im ti të shkosh tek Dielli? Të ta përkëdheli atë veshin tënd të fortë.

Ti lëmoj ato vetulla të holla e të zeza. Të më përqafosh, e të më ngritësh lart deri tek ajo strofull e guguçes në pishën e madhe. E mban mend? Po, or çun im ashtu është, edhe unë për ty mendoj, zemra më këputet që s’të shohë e s’të preki. Ju ëndërroj çdo natë, ty, Besën, mamin.

Ju ëndërroj sikur që më prisni tek porta e oborrit nën hijen e pishës së madhe, të cilën para shumë vitesh, e pata mbjellë unë, që juve tu bënë hije, e të ju freskojë.

Po, a? Urraa! Tani e dua edhe pishën e madhe. Tash do t’i tregoj Blertit se kjo qenka pisha e babit tim i cili e ka mbjellur për mua dhe Besën. Ashtu është. Por, Niki, pasi bisedova me mamin, e Besën, por tani edhe me ty, të tregoj diç? Do? Dua, babi, por vetëm mos më thuaj se ti vjen kur të shkrihet bora?

O, jo, joo, çuni im.

Unë do të vij Niki, para se të bie bora.

- Para se të bie bora thua? Urraaa. Mjaft Niki, mos qaj, tani unë do të flasë me babin pak. Ty të pret Blerti.

Mirë mami. Të përshëndes e të pres babi im i dashur. Urraaa...

Blerti, Blerti!

Si është koha? Me Diell apo me mjegulla? Ndal, Niki, ç’ke? S’ka lidhje, asgjë s’kam. Babi im, vjen tek unë para se të bie bora. Po a? Oh, sa bukur! Sa lajm i mirë Blerti! Fol, Niki! Por edhe sa ditë duhet të kalojnë deri sa të bie borë? Leri më tani këto biseda. Ende jemi në fund të verës, gati sa s’ka filluar vjeshta. E ç’ka ka në vjeshtë Blerti? Ç’bie në vjeshtë, a?

Në vjeshtë o Niko, pemëve u bien gjethet. Thua gjethet e pemëve bien në vjeshtë. Po, ashtu është. Po pse më pyet? Hmm, frikësohem se edhe pishës së madhe të babit tim po i pikon gjethet e s’do të mundemi që me babin të rrimë nën hijen e saj (hi-hi-hi).

Mos u friko Niki, se pishave nuk u bien gjethet. E sheh edhe vetë se ato nuk kanë gjethe. Kanë gjemba të butë si i injeksionet e tetës Nexhë! Të kujtohet kur të ka shpuar? (hi-hi-hi) Janë gjemba që asnjëherë nuk bien. Mirë qenka kështu Blerti, pra!

Por, pas vjeshtës, ç’ka bie?

E pas vjeshtës vjen Dimri plak dhe ai e bjenë dëborën – bie borë pra Niko.

Hej Blerti! – filluan që të bien gjethet, a?

Ja ku, ra një edhe një... Mos shpejto Niko! Ka kohë kur kjo rruga jonë mbulohet me gjethe të verdha si dukati të thata e të holla, e deri atëherë ne të lozim ndonjë lojë. Ç’thua ti? Luajmë Blerti. Ok: nisja...

- Besa ku je? Ja mami në dhomë. S’më tregove se si kalove në shkollë. Ç’ju dha mësuesi.

Tahë sot? Recituat vjersha, lexuat përralla? A u a përkujtoi matematikën me numra shumë që ti i ke shumë dëshirë t'i shohësh ëndërr? Po mami, bile na pyeti se si kemi kaluar në pushime verore, ç’kemi lexuar dhe ca ushtrime në matematikë i bëmë. Aha. Po mirë moj çupëzë ime e vogël paskeni kaluar. Por në pyetjen se ku ishit për pushime verore, ti si u përgjigje? Hmm, mami më erdhi pak rëndë se shumë prej shoqeve të mia kishin qenë në det, në liqene, në fshatra, por të gjithë kishin qenë së bashku.

Me baba, mama, motra e vëllezër. Unë për herë të parë gënjeva e thashë se edhe unë kam kaluar pushimin veror në shtëpi, me babin me ty, me Nikun. Mu dridh buza kur e përmenda babin, sepse e gënjeva mësuesin Tahë.

Ti na ke mësuar që asnjëherë s’duhet të gënjejmë.

Më fal mami, por as unë nuk e di sepse veprova kështu. Thjesht s’munda ta paramendoj që në shtëpi gjatë tërë verës kemi qenë pa babanë. Të lutem më fal gabimin!

- Mirë, mirë, flutura ime; s’ke gabuar edhe aq shumë. Ti e di se të gjithë në e kemi babin në zemër. Edhe pse nuk është me ne, ai çdoherë është përreth nesh, dhe sikur të na shikon e dëgjon por për t’i ledhatuar ato flokë të mëndafshta ndoshta nuk mundet apo s’guxon.

Së shpejti do të na bashkëngjitet. E di? Dëgjove?

Po mami, prandaj edhe unë ashtu i thashë mësuesit Tahë, se edhe pse babi nuk është me ne, ai çdoherë është rreth nesh.

- Dua, që t’i hekurosi ca rroba të vjetra. Do të më ndihmosh pak? Po, si jo, moj mami im e dashur.

Ja, këto rroba të babit, ca të Unikut, të miat dhe ca të tuajat. Për shembull e mban mend këtë shall të hollë kur ta bleva në qytet!

Po, po, sa shumë u pata gëzuar, sepse shall të njëjtë kishte edhe shoqja ime Rinora.

Ajo ishte dhurata më e mirë për shkuarjen time të parë në shkollë.

Për uljen time të parë në ato banka të vogla shkollore. Por, mami e sheh edhe këtë fanellë me lule të kuqe, e me flutura të arta? Po e di, që edhe këtë ta kam blerë në të njëjtën shitore.

Ehee, jo mami, nuk është ashtu. Këtë e kam dhuratë prej babit kur e mora pesën e parë në fletore për shkronjën A të shtypit. Të kujtohet? Po, po, bija ime tani mu kujtua, ashtu ishte. Bile, mami mami, edhe atë kordhelkën ngjyrë pembe që e mbaj në atë çantën e vogël të lapsave ma ka blerë babi. Të kujtohet? Ahaa, po, po...

- Do të luajmë, do të luajmë – baba dimër.

Për mrekulli. Unë do të jem baba dimri, e ti Niki do të jesh një fëmi që i shkruan letër-porosi baba dimrit dhe shprehë dëshirë.

Niki, ti e din se nëse ndoshta e shkruan qartë e mirë, baba dimri mundet të ta realizon dëshirën. U bë Blerti.

Do të mundohem që ta shkruaj. Unë do të shkoj tani në shtëpi e të vishem si baba dimri, e të shkruajë dëshirën dhe ma lë letrën këtu. Tek porta e oborrit u bë? Mirë. Shkojmë tani (Trap-trap-trap)...

- Më tha Blerti të shkruaj një dëshirë. Por unë di vetëm ca shkronja bile edhe emrin tim mezi që e shkruaj. Për dëshirë nuk di. Oh, more Blerti ç’më bërëe? Besaa! Besaaa!

Ç’ke Niki! Ku je? Ja ku jam. Me mamin hekurosim ca rrobe të babit, të mamit, tuajat e të mijat. Por, përse më thërret kështu si i tërbuar?

- E din Besa! Me Blertin u morëm vesh që të luajmë fëmiun, me dëshira dhe baba dimri. Më tha që ta shkruaj një letër dëshirë, por unë krejt harrova t’i them Blertit se nuk di mirë të shkruaj. Ç’të bëj?

- Mos ke gajle vëllaçko, e ke motrën këtu. Kështu do të bëjmë.

Së pari, ti por edhe unë do të ndihmoj që ta shkruash dëshirën, domethënë unë do ta shkruaj atë që ti ma thua. E din?

Unë kam mësuar të shkruaj, edhe me të shtypit edhe me të shkrimit. U bë Besa.

Ja nisim.

- Ç’është diçka më e rëndë se kodrina e Arakut – fjala babi.

- Ç’është diçka më e ëmbël se sheqerkat me lara – fjala babi.

- Dielli, Hëna e Bora? Prapë është babi.

- Patikat e vjetra, fanella me lule e flutura – babi e mami.

- E, a është dita më e mirë se nata? Është, mirëpo babi e mami ua kalojnë edhe ditës edhe natës.

- Pesat e Besës, flokët e mia, nuk janë më të mira se vetullat e babit.

- As pisha e madhe nuk ia kalon bukurisë së mamit e babit.

- Nuk e di në botë se çka mundet të jetë më e dashur se babi e mami.

- Pra i dashur baba dimër:

Nuk dua Diell, as Hënë, as ditë e as natë, nuk dua patika maica e fanella, bile nuk dua as sheqerka, dua që nën hijen e pishës së madhe të më përqafon babi, të vrapojmë së bashku; unë, Besa e mami drejt në krahëror të babit, me veshët e fortë, e vetullat e holla e të zeza. Me duart e tij të buta, e me faqet e skuqura. Kjo është dëshira e parë dhe e fundit i dashur baba dimër, tjetër nuk kam, dhe asnjëherë nuk do të kem. Mirë, pra, Niki: nëse është kjo e tëra, e shkrujta dëshirën. Tani duhet dërguar tek vendi i porosive të baba dimrit. E di ku është? E di, Besa! Tek porta e oborrit. I ka unë Mami, erdha, me Nikun e shkruam një dëshirë. Ç’farë dëshire bija ime? Ashtu thjesht një dëshirë e vogël e Nikut.

A e hekurose edhe atë fustanin me bleta? Po, ja tani jam duke e hekurosur...

- Ja ku qenka vendi tek, ky guri i madh. Këtu do ta lë dëshirën. Tani do të vjen baba dimri do ta merr, do ta lexon, dhe babi do të vijë në shtëpi. Erdhii! Po fshihem pak. Të shoh? (hi-hi-hi) Si qenka ky baba dimri – e paska një thes të vogël. Paska një mjekër të pambukut, dhe një kapelë të madhe (hi-hi-hi).

E di se do të më dëgjon. Po, patjetër do të më dëgjon. Do të ma shpie babin nën hijen e pishës së madhe.

- Nikiii! Fol, o baba dimër!

Po, mirë de Niko. Si s’dëshirove ndonjë veturë të vockël, ndonjë karamele apo ndonjë top të shfryer bile, por ti donë që ta sjellë babin tënd këtu.

- E ku e nxë ky thesi im babin tënd?

- Blerti, a më the, se baba dimri, fëmijëve ua plotëson gjitha dëshirat, nëse ato janë të shkruara mirë dhe nga zemra? Ti nuk je shok i mirë.

Do shkoj në shtëpi. Nuk luaj më me ty. Jam i hidhëruar. – Ika.

Po ndal more Niko, se babi yt këtu është. Të sheh, të ndjen, të dëgjon, vetëm se s’mundet të të përkëdhelë.

E di, por unë dua që ta përqafoj. Dua ta shoh, t’ia lëmoj ato vetulla të holla e të zeza, e ato pak rrudha të shkurtra që i ka në ballë.

- Mirë pra, Niki! Ti, e din. Por mos u shqetëso shumë. Një ditë me të vërtetë do t’ia prekësh rrudhat në ballë. Të pushojmë, të flejmë, e të rritemi. Nesër prapë këtu tek porta e oborrit. A, bën? Hmm, Bën o Blerti.

Kalofsh mirë tung.

- Aspak nuk e di se si e shkruam me Besën atë letër! Ajo mirë e shkroi, por nuk e di se pse baba dimri u hidhërua?!

Mami, Besa, ç’bëni?

- Ja, mbaruam me rrobat e hekurosura. Po të babit i keni hekurosur? Po, po edhe të babit i kemi hekurosur e paluar.

- Të përgatisim darkën e të hamë diçka o bylbyla të mamit.

Unë dua jogurt. Besa, t’i qumësht? Po mami ashtu është... (Njam, njam, njam).

- (Ding, dong, ding, dong) – ora 21.00

Niki eja cili më shpejt shkon tek dhoma, për t’i marrën pizhamet, dhe cili më parë do vishet. (Trass, Bumm, pljass) eee, t’i je më e madhe, e unë, jam aq sa jam, por, më i vogël se ti gjithsesi. T’i çdoherë më shpejt arrin tek dhoma.

- Gati? – Gati, mami! Natën e mirë, gjumin e ëmbël si përsheshi me tambël.

- Besaa (me y-ë të ulët)! – Ç’do natë mami na thotë: - gjumin e ëmbël si përsheshi me tambël. Sa ëmbël tingëllon kur e thotë këtë fjali. Niki të lutem më lerë të flejë tani. Nesër më duhet të shkoj në shkollë. Duhet të jem e freskët e pushuar. Sa mirë që e kemi mamin me ne. Ka fëmijë në botë që as nëna nuk kanë. S’ka kush tu thotë: Natën e mirë e as gjumë të ëmbël, s’ka kush tu dëshiron ëndrra të mira fëmijërore.

- Ne vetëm babin nuk e kemi pranë, por a e dëgjove në telefon se ç’na tha, kur të bien gjethet e pemëve, do të jetë këtu.

- Nesër do të shkojë tek pisha e madhe, jo de te pish, por te bliri. Bliri ka gjethe. Do t’i mbledhë e grumbulloj në një çantë dhe do t’i ruaj. Të gjitha gjethet do t’ua mbledh pemëve, e kur të vij babi do t’i tregoj e do t’i them se për te i kam grumbulluar. Do t'i shtroj si dyshek nën pishën e madhe dhe do ta përqafoj. Do t’ia përkëdheli ato vetulla të gjata e të zeza. Edhe atë veshin e trashë do t’ia kapi.

- Po mami, gati jam. Kujdes rrugës Besa. Në shkollë të sillesh mirë. Ke marrë një mollë për ta ngrënë në pushimin e madh? Po mami, në çantë e kam. Ditën e mirë – ditën e mirë – Kujdes a?

- Shkoi Besa në shkollë?

- Uau, unë paskam fjetur më shumë se zakonisht. Ndaj, a mundem me majet e gishtave ta preki atë fundin e krevatit tim. Sa larg qenka. Më duket se qenkam rritur pak, por prapë qenkam i vogël. Më duhet të shkoj të ulësja e ftohtë e të urinoj. Kur të rritem i madh do të shkoj te ulësja e madhe.

- Niki, u zgjove? Mirëmëngjesi mami! – po u zgjova, më zgjoi ai zëri i lartë i Besës kur shkoi në shkollë. Ka morën mollë, nuk ka marrën mollë. Mirë de, mirë.

- Laj sytë e pastroi dhëmbët. Të hashë edhe t’i një mollë të kuqe.

Ata fëmijë që hanë nga një mollë në ditë, janë të shëndoshë.

- Mami, më duhet një çantë e madhe mua!

Përse çuni im i vogël të duhet ty ajo çantë?

Po, ti ende je i vogël për në shkollë! Ka kohë.

Rritu ca edhe pak, e kur të del Besa në klasën e katërt ti bëhesh klasa e parë.

Mami, çanta më duhet për të luajtur me Blertin. Mirë, do e shohim ndoshta, atë çantën e vjetër të Besës me kollanë të këputur mos është dikund. Por, Niki! E, pe se sot Dielli nuk na shoqëron?

Ka mjegulla, bën pak më ftohët.

Do ta vishesh atë xhaketën me krahë të gjatë dhe këpucët e trasha.

Por pse mami këpucët e trasha?

Xhaketën e veshi me patikat e vjetra.

Si të duash. Por mos të rrish me Blertin tërë kohën jashtë. Mirë? U bë, mami. Ika te Blerti ta thërras.

- Blertii, Blertii! Mirëmëngjesi Niki! Mirëmëngjes? Mirdita duhet të thuash. Paskemi fjetur më shumë se zakonisht, dhe se Dielli sot qenka fshehur mbi këto mjegulla të dendura.

Mendova se është mëngjes; apo jo?

Po. Ç’kemi sot ndërmend të luajmë o Niko? Të luajmë të luajmë... Të mbledhim gjethe të pemëve. Ato gjethe që kanë ngjyrë të verdhë, e që janë shtrirë në tokë. Tani do e marrë edhe një çantë e i fusim në te. Mirë pra. Niki si të thuash. Jo nisim të mbledhim gjethet e ti fusim në çanta. – Mamiii?!

- Ma gjete çantën? Po. Eja merre, po të tash se bën pak më ftohtë sot. Mos të rrish g gjatë në rrugë. Nuk do rrimë në rrugë por do të jemi në oborr, në parkun e gjelbër dhe do të mbledhim gjethe. Shumë mirë pra.

- Blerti! Fol Niki! Jo çanta, dhe ia fillojmë. Ja fillojmë.

Ja ku qenka një gjeth, jo edhe një më duket se e pashë edhe një pak më larg.

Po, po, gjeth i zverdhur qenka. Ehehe 3 gjethe i kemi mbledhur. Niki! Urdhëro Blerti.

Po ç’ka je dalldisur me këto grumbullime të gjetheve de? Edhe pse e sheh se ende janë të gjelbërta dhe mezi që i gjetëm 2-3 në tokë. Po kudo i dërgosh më pas. Ç’ka do bëjmë me to. Oh, ç’farë shtrëngate e fortë e erës. Shih, shih, se si u mbush bari me fletëza të holla të verdha si pare – pare.

Gjethe gjethe, eh tani e mbushi çantën time plot e përplot. Niki! Nuk më the se përse i mbledhim ne këto?

- Blerti! A më the mua dje se pas verës, vjen vjeshta, koha ftohët, Dielli fshihet pas mjegullave e bien gjethet. Po, e? Dhe pas vjeshtës vjen dimri kur bien edhe flluskat e para të borës? Fjollat e borës janë ato. Po, po. Por, ç’ka donë ti të më thuash mua?

Ta thërrasim ne më shpejtë vjeshtën, ti ndihmojmë ne asaj. T’ia mbledhim gjethet. Po, a mirë de. Sikur të thuash ti Niki, edhe pse ne nuk mundemi ta thërrasim vjeshtën ashtu sikur ti thua. Ajo vetvetiu në kohë të caktuar ngadalë vjen, rrinë pak dhe ngadalë ikën. E, ku shkon Blerti? Po kështu Niki. Ajo shkon për ta kërkuar dimrin dhe borën.

Më duket Blerti se sot qenka vjeshta më e madhe. I sheh këto mjegulla? (hi-hi-hi).

Po Niki ashtu është, mirëpo ne ç'u bëjmë gjithë këtyre gjetheve tani? E mbushëm çantën përplot me to, dhe duhet t’i hedhim pas garazhës së xha Rinit. Jo. Nuk do t’i hedhim. Do ti ruaj. Do ti shtroj nën pishën e madhe.

Do të bëj një dyshek të butë, që kur të vjen babi, të shlodhët pak, se me siguri do të jetë i lodhur nga ajo rrugë e largët, e do të rrinë me mua në përqafim. Mirë Niko. Si të thuash.

- Ç’do ditë kështu do të veprojmë, e dyshekun do ta bëjmë të madh nga gjethet e mbledhura.

- Kaluan pra ditë. Kaluan javë, dhe në degët e pemëve mbetën vetëm ca fleta ashtu krenare por të zhveshura, që piknin një nga një në barin gjysmë të zverdhur, e që ne menjëherë i palonim në dyshekun e butë nën pishën e madhe.

- Pisha ishte e vetmja ngjyrë e gjelbër që mund të shihej për rreth.

- Një ditë me të vërtetë me Blertin u lodhëm, dhe ashtu të veshur me ato vintijaknet e trasha e shalle në fyt, na kishte zërë gjumi në atë dyshek më gjethe të buta.

Aty ishte ngrohtë dhe këndshëm.

U fundosëm deri në fund sa që mami shpeshherë dilte në dritare dhe nuk na shihte.

- Pas pak kohe, unë hapa sytë dhe pak si i hutuar shikoja.

Flluska bore. Gjithandej kishte floska bore. Po, po, fjolla të bardha bore sa grushtat tanë të vegjël.

Sytë mu mbushën me lot, më vinte të qajë me zë të lartë, por afër meje ishte Blerti i cili si dukej ende ishte në gjumë. Hej Blerti, o Blerti? Zgjohu! Ç’u bë Niki? Borë? Uau Borë! Bika Borë, borë bika! Të vrapojmë Niki, të luajmë të shkarravitemi në këtë borë të bardhë e të butë.

Nuk dua të luaj në borë. Nuk e dua borën. Do të rri këtu në këto gjethe, nën këtë pishë të madhe ku bora nuk depërton. Ashtu do të bëj. Mirë Niki, ti e din.

Unë po dal në rrugë të rrëshqasë.

Më duket se edhe ka fëmijë të mëhallës paskan dalë të dëfrehen.

Ik, unë do të rri këtu.

- E pse ti babi më gënjeve?

Më the se do të vish. Unë gjithçka kam bërë për ty.

Të kam ëndërruar, të kam përmendë, kam qarë për ty, jam hidhëruar me Blertin për tej. Kam buzëqeshur dhe jam gëzuar kur i mbledhja gjethet e këtij dysheku.

Vetëm për ty babi im i dashur. Po ti ku je?

Më harrove. A nuk e donë më atë Nikun e vogël, lazdran që rrokullisej mbi gjoksin tënd të madh, kur e luanim lojën me përbindëshin – gizilima?

- Do t’i mbylli sytë dhe do të pres këtu. Ashtu më pate thanë në telefon.

Më pate premtuar se para se do të bie bora e parë do të vishë në shtëpi.

- S’dua më të luaj me katrorë, e as me ato vetura të ftohta.

- Nikii, Nikiii? (me që të ulët)

- Zgjohu çuni im! Oh sa ëndërr e mirë. Më e mirë se ëndrra e Diellit, më e mirë edhe se ëndrra e Hënës, bile bile më e ëmbël se ëndrra e një fëmije kur e sheh se bie borë.

- Zgjohu, o çuni i babit!

Unë erdha. Këtu jam.

Babii!

- Vetullat e njëjta, veshët po ata që i ke pasë. Flokët e zeza?! Po, po, ashtu qenkan.

Të dua shumë, o babi im i dashur.

E dua mamin, Besën, por ty të dua më së shumti.

Këtë dyshek prej gjetheve e kam ndërtuar për ty. Të rrish me mua. Të më përqafosh.

Të shohim borën se si bie përreth nesh, e ne të dy, nën këtë pishën tënde të madhe, s’do të na prekë fare.

- Mirë de o çuni im. Mu ashtu si thua do të bëjmë Niki! Urdhëro babi.

Do të mbaj në duar dhe kurrë nuk do të lëshoj më. Edhe Besën do ta përqafoj, mamin do ta puthi në faqe. Në faqe?

Po çuni im, si të thuash ti, ashtu do të bëj unë.

- Babi, tani askënd nuk e urrej. E dua Blertin, e dua Diellin, e dua Hënën, borën, por shumë e dua mamin, e Besën, të gjithë tani unë i dua.

- Babi, të kam kërkuar në Hënë, të kam shikuar në Diell, e kam pritur borën që të vish.

Jo që të shkosh kur ajo bie, por të jesh pranë meje, kur ajo bie dhe e zbardhon e zbukuron barin e gjysmëzverdhur.

E sheh, se vetëm pisha jote e madhe, nuk e ka ndryshuar ngjyrën.

Edhe kjo e ka ditën se ti do të vishë një ditë tek unë. Së bashku me pishën e madhe të kemi pritur.

- Mami, mamii! Besaa!

- Ç’ke more dordolec? A mos je ngrirë, a?

Babi! Rini.

- Po, bija ime, po e dashura ime. Këtu jam. Erdha. Me ju do të jem. Se bashku, jo kështu të përqafuar. Asnjëherë nuk do të ndahemi më.

Niki, më ka qortuar dhe doemos duhet më ta dëgjoj.

Do t’ju dëgjoj të gjithëve.

Si të thoni ju ashtu do të bëj.

Eja, i dashur në shtëpi. Eja ngrohu pak.

Të hamë e të pimë.

Të festojmë deri në agim.

Mami nesër unë nuk shkoj në shkollë.

Më ka ardhur babi. Mirë mirë, nuk do të shkosh, do t’i them mësuesit Tahë se je duke i paluar, hekurosur rrobat e babit.

- Unë mami, nesër nuk do të luaj me Blertin tek porta e oborrit. Mirë Niki, ashtu le të jetë.

- Të dua, të dua, ju dua ju dua shumë, ju duam pa masë, ne tani jemi bashkë, kurrë s’kemi për tu ndarë.

- Gëzimi ishte i papërshkruar.

Ëndërr e vërtetë. Ëndërr që në mëngjes tregohen prej fillimit e deri në mbarim. Kjo motra ime, Besa nuk gënjeu edhe aq shumë. Njëherë dhe e fundit herë.

- E vështronim ashtu pak të lodhur prej asaj rruge të gjatë që e ka kaluar për të ardhur tek ne.

Rrudhat në ballë m'u dukën kësaj here pak më të thella, bile një ishte më e gjatë.

- Babi, rri pak ashtu, mos lëviz?

- Pse, o çuni im i vogël? Një e ke më tepër. Kanë qenë dy më të gjata e një më e shkurtër e tani i ke tri të gjata, një më të thellë, dhe një më te shkurtër.

- Po ç’ka o çun ashtu? Po rrudhat në ballë o babi im i dashur.

Mirë. Vazhdo, ma prek ballin me ato duart e tua të buta e të vogla, por në të vërtetë të forta që asnjë çun tjetër në botë nuk i ka si të tuajat.

- Dhe, më trego babi, më trego, pse ti më harrove? Eh, more birë? Është përrallë e gjatë për t’u treguar...

Kam marrë një pesë. Mësuesi Tahë ma ka shkruar në dorë edhe atë me yll.

Më dukej si në klasë të parë.

E kisha harruar çantën, librat, fletoret, atë kordhelken, që t’i ma pate blerë.

Për çdo ditë e mbaja në një tjetër çantë me lapsat.

- Recituam vjersha e unë e kisha mësuar një vjershë – tema ishte babi e mami.

Pas asnjë gabim e recitova dhe e mora pesën.

Shkëlqyeshëm. Po hajt moj bija ime a mundesh të ma recitosh edhe mua?

Po si jo be babi. Unë për ty dhe mamin e kam shkruar e përmendësh mësuar.

- Dy lot të nxehtë në faqe të ftohura dy xixa shkëndije e shpresë që bien në duart e mia të njoma. Kush janë?

- Eh, janë dy pëllumba mbi çati, dy yje në errësirë e dy pika uji në shkretëtirë.

- Po, po, por kush kush janë, ç’ka janë?

- Babi mami, dy fjali sa të ëmbla e të buta, sa të ngrohta, oh sa u luta që të jemi së bashku në këtë shtëpi, e tëra e mbushur me gëzim e lumturi.

- Të lumtë moj bija ime. Po ti me këtë vjershë më habite. Më befasove moj bija ima dhe bija e mamit. E ku, moj e ke mësuar, dhe kush ta tregoi?

- Mami diçka pëshpëriste, por unë në dhomë, kur Niku luante me lodrat e tija me ato katrorët edhe ku ta di unë se edhe me çka tjetër jo, bëhesha se po bëj detyrat e shtëpisë, mora një laps dhe një fletore, e shkrova këtë vjershë.

Nga brendia e zemrës më vinin ato fjali.

Kur i shkrova, u mahnita pa masë, dhe njëherit habitesha se pse më vinin këto fjali kaq të mallëngjyera, sa që herë – herë mu mbusheshin edhe sytë me lot.

- Bukur shumë. Ti je bija ime më e dashur dhe nxënës më e dalluar në klasën e mësuesit. Tahë. Por kur e përmenda po të pyes, se si është ai mësuesi Tahë, moj bija ime e vogël? Eh babi im. Çdoherë bërtet. Të duket se do ta nxjerr prej bankës së tij atë shkopin e hollë, atë thuprën e tij të lëmuar e të thatë pasi si i bardhë, gjë që në të vërtetë vetëm njëherë ia kemi parë sytë e kurrë nuk na del prej mendjes.

Është mësuesi më i mirë që ekziston. Na donë dhe na ndihmon kur hutohemi në të lexuarit. Na e mundëson që të arrijmë shpejtësi në lexim.

Ashtu pra, edhe unë kur kam qenë nxënës sikur ti, kam qenë i prirë për lexim recitim.

Isha pionier i Titos...

Titos? Ç’ka është Tita? Mos është ndonjë kukull me flokë ari? (ha-ha-ha).

Titoja, bija ime ishte një plak që i donte shumë fëmijët, por i tmerrshëm për prindërit e fëmijëve. Eh, paska qenë pra edhe i mirë, edhe i keq.

Lëre tani më këtë, por Niko t’i ç’ke bërë?

- I ke ndihmuar motrës sate në rregullimin e dhomës?

Po babi, i kemi renditur të gjitha lojërat që t’i dhe mami na i patët blerë. Edhe atë muzikën që lëshon zëra të zogut, këndesit, kalit... (hi-hi-hi).

- Pse Besa po më përqeshën, po si e ka emrin ajo kutiza që këndon? Ashtu është muzika që këndon si këndesi, zogu, kali... Haam! Si të kam ty shpirt?

Më qenke lodhur pak. E di.

Të rrish e vetmuar, me kujdesje të përhershme ndaj fëmijëve dhe shtëpisë, mundem të paramendoj se si është. Por më së miri ti e din. E ke përjetuar në atë lëkurën tënde të butë e të bardhë.

Ashtu rëndë ishte o Rini, mërzi.

Çdoherë në pritje të një lajmi të mirë apo të kobshëm. Fjalë e premtime sa të duash, koka më është bërë daulle, sa që në fund u mbështeta vetëm tek perëndia. Thash në vete, vendosa: Perëndia është e pagabueshme. Ç’ka vendos, ç’ka donë atë e bën.

Lutjet e mia ishin të drejtuara tek Zoti.

- Me Rukën disi kaloja në llomotitje të zbrazët, duke shikuar çdoherë orën se kur do të kalon edhe një ditë pa fund.

Kur do të mbaron ky ankth, që as unë e as ti nuk e patën merituar. Por ç’të bësh, bota është e çuditshme. E ka mundur e keqja të mirën. Bile, bile mendoja se në ç’farë bote jemi duke i rritur këta engjëj të pafajshëm si jemi duke i përgatitur për sfidat e jetës anarkike.

A thua, mos jemi duke bërë mëkat me këtë moralitet hyjnor e veti tej qytetëruese që mundohemi t’ua transferojmë fëmijëve tani në këtë kohë?

Po Haam! E di! Por, rrugët e jetës ndonjëherë nuk kanë shenja. Ecën, dhe nuk e din se ku shkon.

Ashtu ka qenë dhe ashtu do të jetë.

Por t’i lëmë në këto biseda pa kripë, e të shohim se si është situata në kuzhinë. Aha, kam përgatitur një pite me patate që ty ti ka ëndja shumë, por si duket edhe fëmijëve tanë u pëlqen ky specialiteti im. (ha-ha-ha).

- Niko, Besa! Ku shkuat!

Ja ku jemi mami?

- Pastrojeni fytyrën, lajeni duart. Pas pak kohe do të drekojmë. Mirë, mami.

- Hëmm, nuk e paska humbur aspak atë shije. Ku ta dish, se edhe sa kohë që të kalon pritja me patate e jotja është vetëm e jotja ku do të shkoj në botë. Po, be Rini im. Bota! Hëmm? Aq afër e aq larg të kam pasur. Të kemi ndjerë por s’të kemi parë. Ndoshta të kemi parë si në ëndërr, por pa të prekur. E ç’është ajo?

Lere këtë bisedë Haam!

Babi, babi! Fol Niki i vogël.

Ti atje, larg ke ngrënë këso pite të shijshme? Po, kam ngrënë pite, por kaq të shijshme dhe të këndshme si të mamit – jo! Mirëpo, Niki edhe kah të shkoj, e ç’ka të ha këso pite që të shkrihen në fyt, askund nuk do të gjejë. Mami e përgatitëm me një magji që askush nuk e dinë.

Vetëm ajo dhe askush tjetër nuk e din se si e bën.

Mami! Fol, Besa. E mua do të ma tregosh magjinë e pitës tënde? (Ha-ha-ha).

Po si jo moj bija ime, por t’i njëherë do të më ndihmosh që të hekurosim rrobe, ta pastrosh dhomën tënde, të mësosh të rritesh e të bëhesh si flutur me krahë të gjatë, e mandej ta tregoj magjinë! A bën?

Hëmm, po si të thuash ti be mami.

- Të nesërmit në atë mëngjesin e ftohtë dhe me atë borën e bardhë hapa njërin sy, por për tjetrin nuk kisha guxim që ta hapi.

Mendoja se ajo dje që kishte ndodhur, ishte vetëm edhe një ëndërr e bukur por e shkurtë, mu si ajo e Diellit, Hënës apo e kësaj bore të butë. Hunda mu xigëlua nga një aromë e rëndë që gati më e kisha harruar.

- Tym i dendur i duhanit.

- Mami paska ndezur një cigare dhe e paska helmuar tërë shtëpinë. Ashtu mendova fillimisht. Por mami nuk e ndez cigaren. Babi po, por mami asnjëherë. Ngadalë veç syrit tjetër që veç mu u zgurdullua, e hundës së ngacmuar tani më edhe veshët dëgjuan një kollitje të thellë dhe të gjatë si ajo e babit.

- Për një çast isha tek dera e dhomës. Zgjata kokën në kuzhinë, ç’të shoh?! Një dorë e fortë mbante mes dy gishtave një cigare. Babi!

Mirëmëngjesi o çuni i babit.

Mirëmëngjesi o, babi im i dashur.

E përqafova ashtu sa munda, sa që mu ndal fryma.

- Po, ti këtu je a? (ha-ha-ha) – Po këtu jam.

Po t’i ku deshe që të jem unë o çuni i vogël?

Jo, jo, dua që çdoherë të jesh mu këtu ku jetoni.

Tek unë.

- Tymi i cigares i ndihmoi syrit tim të mbushur me lot, por e fajësova krejtësisht tymin e cigare. Bile pak u kollita, sa që babi menjëherë e fiku atë cigare të keqe.

- Hej, o çun! Urdhëro babi? Pasi prej këtij tymi të keq duhani t’u mbushën sytë me lot dhe u kollite, e bile që edhe mua është duke më bërë dëm në shëndet ta jap fjalën se kurrë më nuk do ta ndezi, e kurrë më nuk do ta mbajë në xhep.

- Urraa! Paska për t’u ndalur edhe ty ajo kollitja e thellë e gjatë.

Ndoshta edhe ajo rrudhë në ballë që të kishte dalë paska për t’u zhdukur. Ndoshta o çuni i im i vogël ka për t’u zhdukur.

- Po ti be Niki, si po ia kalon?

Blerti si është? Mirë be babi po kaloj.

Atë e kam shokun më të mirin. Është i sjellshëm dhe më kupton.

Ndonjëherë grindemi, por nuk zgjatë shumë menjëherë pajtohemi dhe ia fillojmë lojës. Ai ka një maicë që ia ka blerë xha Meri dhe tërë ditën e mban me vete.

Por një ditë edhe unë i tregova ato patikat me lidhëza të gjata që mi pate blerë t’i para se të ikësh larg, ashtu ia tregoja e mburreja se ti mi ke blerë dhe për atë arsye vetëm këto i mbaja. (ha-ha-ha). Po t’i Niko ende i mban ato patika bardh e zi me lidhëze të gjata që t’i pata dhuruar së bashku me atë fustanin e Besës me arinj të vegjël e lualshtrydhe të malit? Po babi, ende i kemi, e i ruajmë. Prej teje i kemi dhurata. E din.

Babi dëgjomë të lutem! Asgjë më nuk dua.

As patika, as këpucë, e as maica. Të dua vetëm ty. Dua që t’i të jesh gjithmonë me mua. Këtu! A bën? U bë, çuni im i vogël.

Ashtu si të thuash do bëj.

Po unë, njëherë të dhashë fjalën. Ti a nuk më beson mua?

Ika, tani pak te Blerti.

Do të luajmë një çik dhe prapë do të vij. Ti këtu të rrish. Të mos largohesh nga shtëpia. Jo ku e ke dushekun me gjethe të buta nën pishën tënde të madhe. Të vishesh trashë dhe të pushosh pak. Je i lodhur nga ajo largësi e pafund. A bën?

Po, çuni im. U bë.

- Blertii!

- Këtu jam. Hej, a vetëm luan?

Përse nuk më thirrje?

- Po Niki të ka ardhur babi e mendoja që të mos bezdisi.

- Paj, ndoshta me të drejtë e ke, por me babin u mora vesh.

Ai çdoherë do të jetë afër meje.

Më ka dhënë fjalën. Askund më nuk do të shkon. Luajmë pak dhe prapë e gjejë në kuzhinë. Prapë luajmë e prapë e shoh nën pishën e tij të madhe. Prapë luaj kur të dua e prapë e takoj në oborr tek porta. Shumë bukur Niki!

- Kjo bora aq sa e ftohtë, e aq edhe e nxehtë.

- E sheh, se si njëherë kur e prekën të ngrijnë gishtat. Por kur i futën në xhepa, të duket se po të digjen.

- Të bëjmë një dordolec! Ç’ka thua t’i Blerti. Mirë pra. Do të grumbullojmë borën. Unë do t’ia bëj këmbët me atë fanellën e trashë e t’i gjoksin dhe duart e prapë unë në fund do t’ia rregulloj kokën. A bën, Blerti?

- U kuptuam Niki.

Oh, sa e ftohtë qenka. E bardhë dhe e butë. Shih Blerti sa top të madh kam bërë. Këto janë këmbët, gjunjët të mbuluar me atë fanellën e gjatë.

Por edhe t’i Niki më ndihmo pak që t’ia japim formën këtij dordoleci.

Na duhet edhe një top më i madh borë për gjoksin e duart. E më në fund t’i e bën edhe një top të rrumbullakët për kokën. Po, po, Blerti. Gati e kam.

Ta ngritim këtë kokë të dordolecit mbi gjoksin e tij të fryrë, dhe t’ia bëj sytë, veshët...

- Hundën do t’ia bëjmë me një karotë të hollë, e veshët të fortë. Do t’i bëj edhe vetulla të holla me baltë, por ashtu të holla e të zeza. Njësoj sikur koka e babin tim.

As e madhe e as e vogël.

- Ti Niko, atë luajmë menjëherë thua si babi im. Mos u brengos fare o shoku im.

Më the se të ka dhënë fjalën se xha Rini, me ty këtu çdoherë më do të jetë. Apo jo?

- Ashtu është por ky dordoleci ynë në të vërtetë filloi që të përngjanë si baba dimri.

Si ai baba dimri që e zëvendësova me atë thesin e vogël kur luanim.

Ky dordolec është Blerti! Blerti, Blerti! (hi-hi-hi).

Po Niku, si unë qenka. Bile ashtu i rritur sa unë. As i madh e as i vogël. E bëmë edhe një shok. Tani jemi tre shokë të pandarë (hi-hi-hi).

- Mua pak më bën të ftohët! Ty Blerti si të duket. Është pak ftohët por ashtu e ka dimri.

Borë të nxehtë nuk ka.

Të hymë pak brenda tek unë, e të ulemi tek babi im, ta lusim, të na tregon ndonjë përrallë. Ç’thua ti Blerti?

Bën more Niki pse jo.

- Mirdita xha Rini! Mirdita more Blerti. Po ti qenke bërë burrë. Të kam lërë të vogël, e ti më dukesh qenke bërë gati sa unë.

- Po ashtu disi xha Rini, mirëpo me Nikun ne jemi vetëm dy fëmijë të vegjël e që besa prej kur erdha ti tek Niku, jemi edhe fëmijët më të lumtur në botë.

- Babi, ti mundesh të na tregosh ndonjë përrallë, deri sa të ngrohemi pak, se me atë dordolecin deri sa e bëmë shok, të tërit jemi ngrirë. Një përrallë babi të shkurtër, e të lehtë, por të këndshme për veshët tanë të vegjël.

Ti din mirë që t’i tregosh.

Mirë pra, kështu fillon përralla:

- Kishte qenë, njëherë një çun trashalluk, që shtëpinë e kishte në pyll, buzë liqenit me ujë të kaltër e rrethuar me lule shumëngjyrësh, e flutura e kuqe. Ai ishte disi pak më i rritur se ju, por ishte vetëm një fëmijë i rëndomtë i cili veçse liqenin, pyllin, lulet e fluturat, askënd tjetër nuk kishte rreth vetes.

- Çdo ditë ulej me një gurë të lëmuar dhe e vështronte liqenin me atë ujë të pastër të kristaltë e në largësi shihte se si peshqit me pika të arta kërcenin mbi sipërfaqe të atij uji të akullt.

Bisedonte me ta, qeshte e ngandonjëherë edhe i dridhej buza në vaj, por nuk e dinte se pse.

Ashtu ditët i kalonin, por netët ishin të mbushura plot tmerr dhe të errëta.

Asgjë në botë nuk donte më shumë se një shok sa për të lozur e për të qeshur në atë dhomë të kasolles së vogël druri që shtrihej buzë liqenit e ngjitur me vetë pyllin.

- Ajo kasolle më parë i kishte takuar vetëm pyllit, por njëherit kishte shërbyer për strehim të fëmijëve që kishin humbur rrugën.

- Babi, çuni me siguri e paska humbur rrugën në pyll? Po Niki, ai çuni e kishte humbur në pyll, e pylli e kishte strehuar në kasollen e vetes.

- Dhe si ju tregova në dhomën e tij kishte një tavolinë prej dëllinje dhe dy ulëse prej ahu. – Po përse dy ulëse ahu, xha Rini kur ai çuni paska qenë vetëm aty.

Po Blerti i dashur; ju thashë se ai ëndërronte, që të ketë një shok që luante e të mos mërzitej. – Ahaa?!

- Kështu një ditë çuni i vogël pasi doli në pyll, që veç më e kishte mësuar rrugën deri tek lëndina me luleshtrydhe të vogla të kuqe të ëmbla, dhe kërpudha të bardha, dëgjoi të lehura të qenve, dhe shpejt e shpejt me vrap u kthye në kasolle, duke e mbyllë derën e vjetër me një gurë të madh.

- Të lehurit e qenve sa vinin e rriteshin, bëheshin të padurueshme. Nga një dritare e cila më shumë i ngjante një vrimë të vogël, që vetëm koka e çunit depërtonte në te, pa se afër buzë liqenit ishte një kalë i bardhë.

Asi kali të bukur dhe madhështorë nuk kishte parë kurrë. Ishte i ndritur me qime të vizëlluara. Rrinte qetë dhe pinte ujë të pastër nga liqeni i kristaltë. Por më e çuditshmja ishte ajo që çuni, hipur në kalë pa një vajzë shtathedhur me fustan të gjatë e të bardhë, i stolisur me gurë të çmuar, që nga lëvizjet e gurit e rrezeve të diellit shkëlqimi çunit herë pas here ia verbonin sytë.

Ashtu duke qëndruar në maje të gishtave në atë dritaren e vogël, çuni rrëshqiti dhe u rrëzua në dysheme e shtruar me barë të thatë e të butë me erë të këndshme që e kishte mbledhur tek ajo lëndina e luleshtrydheve, që njëherit e kishte edhe shtrat për të fjetur.

- Nga ajo zhurmë e shurdhër që u shfaq kali i vajzës së panjohur ngriti kokën, dhe lëvizi veshët në drejtim të kasolles së drurit ku ndodhej çuni. Vajza pak u tremb, por zbriti nga kali dhe hetoi se aty ishte një kasolle e drurit. Ngadalë duke u afruar, çuni e vërejti se sa e bukur ishte ajo vajzë. E bukur bile edhe sa agimi i mëngjesit mbi liqe. Edhe më e bukur se nata e mbushur me yje.

Qentë kërcëllonin dhëmbët, por me urdhrin e vajzës sikur që u tretën për një çast. Kapi atë rrezen e asaj dere gjysmë të prishur, dhe me një të shtyrë e rrokullisi atë gurë aq lehtë, sa që për çunin ishte shumë i rëndë.

- Hyri brenda, ç’të sheh!

- U habit e tëra, pa një djalosh të vogël i cili dridhej nga frika.

E mbulonte kokën me ato duart e tija të gërvishtura nga degët e pyllit e nga shkëputja e fijeve të holla të barit për shtatin e tij.

Vajza i pëshpëriti me një zë aq të devotshëm, të ëmbël e të butë sa që çuni disi pak u qetësua.

- Po kush je ti o kalamaj?

Ç’bën ti këtu? Ku i ke prindërit. Qe sa kohë je ti këtu? Shumë pyetje, e asnjë përgjigje nga çuni.

- Unë jam Sini. Ashtu më ka thirr babi e mami.

- Mos u frikëso Sini. Unë jam Jeta. Edhe unë e kam shtëpinë larg, por këtu në afërsi është babi im me disa shokë e miq të vet, që kemi dalë në shëtitje. Kemi dashur që sado pak ta shijojmë këtë ajër të freskët magjik në këtë pyll të dendur thjeshtë bukuri e përrallave.

- Po t’i, ku i ke prindërit?

Si ke arritur këtu, dhe sa kohë je t’i këtu? Unë, Jeta isha duke lozur me ca shokë, dhe kur papritmas rrëshqita në një shkëmb të vogël e rashë në një hendek të thellë afër një lumi të vockël, afër një përroske. Nuk di më asgjë.

- Jam zgjuar në errësirë, dhe kam pasur tepër frikë. Shokët kishin ikur. Ndoshta më kanë kërkuar pas s’më kanë gjetur dot. Në drejtim të asaj përroske që ngadal bëhej vërtet lum fillova që të eci, dhe në mëngjes i tëri i rraskapitur, pashë këto liqene dhe këtë kasolle. U gëzova njëherë shumë, duke menduar se këtu po banojka dikush. U afrova dhe pas pak çastesh kuptova se aty s’ishte askush. U strehova unë në këtë kasolle.

- Kjo është bora e dytë që jam këtu.

Oh, Sini! E tëra u tmerrova.

Eja me mua. Do të hypim në kalë. Do të kalërojmë nëse duhet edhe në fund të botës, vetëm për t’i gjetur prindërit dhe shtëpinë tënde. Po, a?

Mirë, Jeta! Shkojmë.

Kali kishte hapa të lehtë dhe të sigurta, e të lehurit e qenve mbeteshin mbrapa nesh.

- Shpejt e takuam babin e Jetës, i cili kishte diku në afërsi me ca miq të tij.

Kur e panë Jetën e Sinin në kalë mbetën të shtangosur.

Kush është Jeta. Ky kalamaj i tronditur, pak sa edhe bile i egër dukeshka?

Babi, është përralla e gjatë, por shpejt ne t’i gjejmë prindërit e Sinit. U bë, bija ime, shkojmë.

Kaluan nëpër pyllin e dendur, u ngjitën në maje të një kodrine shkëmbore, u lëshuan edhe në një lëndinë të pafund, kaluan një urë druri mbi një përroske, e diku në largësi si në mjegull, Sinit iu duke se e pa një shtëpi të bardhë me një pishë të gjatë. Njësoj sikur shtëpia e tij para se të humbej. Menjëherë mendoi se mund që ajo shtëpi të jetë e tij.

- I tha jetës që të drejtohet andej dhe pas pak kohe para se të errësohej u afrua dhe pa një njeri i cili në oborrin e asaj shtëpie ishte ulur dhe i tëri ishte në mendime.

- Sini kur u afrua disa hapa nga njeriu i cili rrinte me shpinë i kthyer nga çuni, vetëm njëherë lehtë thirri.

Babi?!

- Njeriu lëshoi një ofshamje të thellë në vete, por nuk lëvizi dot.

- Edhe njëherë Sini tha: Babi?! dhe këtë herë pak u afrua duke i bërë disa hapa në atë barë të tharë e gjethe të zverdhura, njeriu shpejt e ktheu kokën dhe e pa Sinin.

- Sini! Sini im i vogël?

- Po ku të kam o bir!

- Lot gëzimi, pikëllimi, habie e mrekullie.

Vrapoi mamaja e Sinit, e cila ishte një grua e hollë e thatë nga mërzia ndaj Sinit, e cila u rrëzua në tokë, por shpejt u ngrit dhe e përqafoi çunin.

Jetës i rrihte zemra me shpejtësi, ishte e lumtur të gjithë ishin të lumtur, pisha e gjatë nga puhia e lehtë e erës së asaj mbrëmje, i zgjati degët e gjata përreth toke sikur donte që edhe ajo t’i përqafonte të gjithë që gjendeshin nën kupolën e saj.

- Përralla mbaroi me një gëzim të papërshkruar e të gjithë jetuan së bashku në lumturi. Eh, babi. Ç’farë përrallë magjike.

Me të vërtetë, xha Rini, t’i përrallat i tregon aq mirë sa që nëse prapë do të vij tek t’i që të na tregosh ndonjë tjetër.

U bë, Blerti. Pasi je shoku më i mirë i Nikut, çdoherë je i mirëseardhur në këtë shtëpi. Tani, unë do të s’lodhem pak, e ju mos u largoni më larg se porta e oborrit.

I kam thënë pishës time të madhe që të ju vështron e të kujdeset për ju. U bë?

- U bë babi im i dashur.

Eja Niki, do rrimë afër dordolecit tonë, dhe do ta stolisim me ca lule të thata, që ende na qëndrojnë në atë vazon e mamit mbi televizor.

- Rini të mbuloj? Mos ke ftohët?

Jo e dashura Haam.

Mirë jam. Atje ku isha, ishte edhe më ftohtë.

Vetëm zemra ime gufonte llavë të nxehtë. Më mbante të qëndroj si shkëmb e si lis plak i paluhatur. Malli për ty, e fëmijët tanë ma bënte shpirtin si lumë të qetë por vende vende të dalldisur. Ehh...

- S’ka fjali, e as mëngjes të tregohet ajo çmenduri. I vetmuar, me ushqim të ftohur, i përgatitur me asgjë me mendje në shtëpi, e me xhepa të shkyer. Ulur në skaj të një dhome gjysmë të rrënuar e të errët, shikon nga dritarja njerëzit se si ecin në rrugë. Një dritare që nuk mbyllej deri në fund, me rrjete të çeliktë. E ftohtë, e gishtat ngjiteshin për një çast, lëkura më binte.

Po be, Rini! Jetë e çoroditur.

Për dikë e mbushur mjaltë e nektar, për dikë zeher e vrer.

- E din, vetëm dashuria jonë, i mbulon të gjitha këto vuajtje.

Fëmijë si dukat, të zgjuar e të ëmbël.

Çmimi i lartë për të jetuar kështu.

Shko, eja, vaj, lot, sy të tharë, e zemër të nxirë. Kështu? – Jo, Haam!

Kështu më – Jo! Këtu, Po!

Me ty, me Besën me Nikun.

- Mendoja, atë ditë kur erdha, se ç’më rrëfeu diç Niku. Përmendte Diellin, pëshpëriste diç për Hënën, më në fund më tha se nuk e deshka borën, e që mandej s’di se si thashë s’më kujtohet, bora qenka edhe e bardhë edhe e ngrohtë.

- I vogël ky Niku im. Deshi diçka të më thotë, por si duket të gjitha u janë përzier në atë kokën e tij të vogël e të njomë.

- Po shih. Rini, edhe mua para ca kohësh më ka befasuar. Ashtu unë një ditë përgatisja ushqimin në kuzhinë, vjen Niku, pa një pa dy më pyet:

- Ti mami e don Diellin, apo Hënë?

Unë thash Diellin, dhe Hënën. Të nesërmen të njëjtën pyetje. Mami ti në e donë më shumë. Diellin apo Hënën?

Ç’t'i them: I thashë se më shumë e dua Diellin. Kërceu nga gëzimi.

Ashtu pas disa dite vetvetiu më thotë se Dielli është më i mirë se ai e shkrin borën.

- S’ka borë, s’ka shkuarje të babit larg.

- Shih, shih, ky çuni i vogël qenka bërë profesor. (ha-ha-ha).

Po be, Rini! Më shpërtheu një vaj, që e mbaja në gjoks e sytë s’guxonin që të pikojnë lot. Mu mbushën aq shumë sa që nuk shihja më se ku është Niku.

E përqafova, dhe fshehurazi më rrodhën ata lotët e grumbulluara si det nëpër faqet e mia të zbehura.

- Kalonin ditë e Niku vjen e më pyet prapë. Ti mami e donë Hënën? Ehh, rashë në hall me këtë zog të vogël të artë.

Ç’t’i them. E pyes unë atë. Po t’i Niki e donë? Më përgjigjet se edhe Hëna qenka mirë.

- Po përse moj Haamë tani edhe Hëna qenka e mirë për Nikun kur ai njëherë të paska thënë se Diellin e deshka më shumë. Rini, ti si duket herën e fundit para se të largohesh nga shtëpia për në atë kurbet të mallkuar i paske thënë se mos të mërzitet, sepse nganjëherë ti shkon deri në Hënë, e sheh Nikun prej lart, ai bën me dorë. Në përshëndetë të gjithëve dhe prapë kthehesh atje larg, që ai ende s’po kupton se ku është ajo larg.

- Eh ky maroç i vogël. I paska regjistruar të gjitha fjalët e mia, pikë për pike.

Por Haam, të të pyes edhe diçka.

Fol, Rini im i dashur. Ndoshta ky çuni ynë i vogël edhe nuk e ka shumë gabim. Dielli na i ngrohë këto eshtra të ngrira, e lëkura të zbehta, Hëna na i ndriçon këto sy tani që na u janë thelluar dhe u përngjajnë vrimave të zeza e bora na i flladitë gjokset tanë të përvëluar, na e shuan vrullin e shpirtrave të gufuar e trazuar si llava e nxehtë.

- Ndoshta, Rini i dashur, ndoshta ashtu edhe është.

- Besa, Niki!

- Erdhëm, mami!

- Blerti tani duhet të shkoj. Shihemi nesër.

Po të ketë Diell do të jetë i egër, mirëpo do t’i na i ndriçon me ato rreze të tija të lehta, hundët tona të ngrira e të skuqura në këtë dëborë të bardhë e të butë.

- Po Niki, të nesërmen shihemi.

- Babi babi, do të vishë në dhomën tonë të vogël?

E sheh, Besa se si lexon, e unë të tregoj rrugët e shkallët që i kam ndërtuar nga këto katrorë të vegjël.

- Fillo Besa, të dëgjoj!

Sa bukur. Po t’i Niko ç’je këtu? Oh, sa rrugë të gjata. Pse kaq të gjata i ke bërë o bir?

Babi, këto janë rrugë që më shpien tek ti.

Bile edhe pak më të gjata doja që t’i bëja.

Ti ishe larg, shumë larg, sa që mendoja se kurrë nuk do të më mjaftojnë katrorë, që të arrijë tek ti.

- Eh fëmijë të mi të dashur.

Këto biseda më kanë përfunduar.

Ti bija ime të mos e ruash më atë kordhelkën e vjetër në ato çantë të vogël të lapsave.

Ti Niki, t'i hedhësh ato patika të vjetërsuara me ato lidhëze të gjata gjysmë të këputura. Do t’u blej shumë kordhelka të reja e patika të bukura.

Çdoherë do të më keni pranë. Këto rrugë o biri im do të jenë më rrugë gëzimi e dëfrimi, e jo rrugë pikëllimi e mallëngjimi. Do t’u mbaj në duart e mia të forta deri sa të kem forcë. Mamin do ta ledhatoj si uji peshkun, e era pishën tonë të madhe.

Këtu do të jem dhe askund tjetër.

- Dielli, Hëna e bora do të jenë miqtë tanë të përhershëm.

Kudo që të jemi ato do të jenë me ne. Kudo që të shkojmë ato do të na shoqërojnë.

Në parajsë e amshim kështu vendosa o kalamaj të mi.

(E përfunduar, me rastin e ditëlindjes,

së vajzës sime Arbesës, më 30 shtator 2005)