E premte, 17.05.2024, 12:18 PM (GMT+1)

Kulturë » Mërkuri

Timo Mërkuri: Bejka e… vogël dhe “Mjeshtrat e Mëdhenj” të saj

“Bejka e bardhë” është titulli i këngës iso-polifonike me të cilin grupi i Pilurit u paraqit në Festivalin e Gjirokastrës në vitin 1973, këngë që ndezi “flake” jo vetëm ambientet e Kështjellës së Gjirokastrës por mbarë trevat iso-polifonike të vendit. Nëpër qytete e fshatra në ambiente publike...

Timo Mërkuri: Një hyrje e shkurtër në iso-polifoni

Kur më 25 Nëntor 2005 u shpall vendimi i UNESCO për njohjen e iso-polifonisë shqiptare si kryevepër shpirtërore të njerëzimit dhe marrjen e saj në mbrojtje, ky lajm në  popullin tonë, u përjetua si çasti i daljes së nuses në valle. Nuk ishte nevoja që të shkreheshin pushkët në ajër...

Timo Mërkuri: Vajtimi i burrave pilurjotë

Në datën 10.07.2020  vdiq në moshën 62 vjeçare Thoma Çipa nga Piluri. Vdekja ndodhi në mesnatë dhe në mëngjez familja hapi mortin sipas traditave pilurjote, pavarësisht se i ndjeri ndodhej  familjarisht emigrant në Patra të Greqisë prej disa vitesh dhe në çastet e mortit pilurjotët e pranishëm ishin të...

Timo Mërkuri: Mirko Gashi ose Mali me Lisa

Më tepër pata dëgjuar për Mirko Gashin se sa pata lexuar prej tij.. Por mjaftoi leximi i ciklit poetik “NATA E QIRINJVE” me poezi  nga libri i tij botuar pas  vdekjes“REINKARNIMI IM” Media plus art, Prishtinë, 2010  publikuar te “AGMIA”  në 01.07.2020 për tu ndalur i mahnitur se po ndjen që para teje ke...

Timo Mërkuri: Ninulla e Erimioni Mërkuri

Të gjithë kemi përjetuar magjinë e ninullave, ato këngë të shkurtëra qënëna i këndon fëmijës  me synim vënien e tij në gjumë. Duke u rikthyer në foshnjëri kujtojmë  tekstet e tyre që më shumë se këngë ngjasonin me një bashkëbisedim intim mes nënës dhe fëmijës, tekste të krijuar instiktivisht   në përshtatje me

Timo Mërkuri: Kastajana Pilurjote

Elegjia monofonike që ka hedhur këto ditë  në yutube  Polo Çipa ka tërhequr vëmëndjen e gjithë bregdetasve dhe natyrisht edhe timen, qoftë për melodinë monofinike qoftë dhe për historinë  që mbart në vetvete teksti i saj.1-Teksti i kësaj kënge ka një datlindje në pasvitet 1650, vit kur Piluri...

Timo Mërkuri: Zeusi i plakur (II)

Kushdo që e njeh sadopak mitologjinë e di  historinë e Zeusit, fëmija që nëna e shpëtoi nga ati fëmijëvrasës (Kroni) dhe e shpuri në ishullin e Kretës, ku e rriti me qumështin e dhisë amalthea. Qysh nga ky moment Zeusi shfaqet në historinë mitologjike si triumfues nëpër beteja...

Timo Mërkuri: Një elegji monofonike nga Piluri

Këto ditë këngëtarja e famëshme pilurjote Erimioni Mërkuri ka publikuar një lloj të “ri” kënge, pikërisht një “elegji monofonike” me temë emigracionin e ri shqiptar nëpër botë. Si të gjitha këngët me temën e emigracionit dhimbja dhe trishtimi pikon mbi melodinë e këngës , sa që kjo melodi i përafrohe...

Timo Mërkuri: Zeusi i plakur

Leximi i rastësishëm i poezisë “MPLAKJA E ZEUSIT” të poetit Sabit Rrustemi më krijoi një dridhje në gjithë trupin e më gozhdoi mbi vargjet e saj. Simbolizmi i fuqishëm i përdorur në ‘të, të krijonte  vizionin e një të “çarturi” në buzë të greminës që i qeshet erës dhe  tallet me humnerën ku mund të...

Timo Mërkuri: Bardi i malit të Çepurit

“Bardët janë këngëtarë dhe poetë keltë” na prezanton Straboni[1], gjeografi i madh i antikitetit duke shtuar se janë një ndër tre grupet e njerëzve që nderohen më shumë në shoqërinë kelte  krahas me Vatët dhe Druidët  ndërsa përshkrimin e parë të tyre e ka dhënë Poseidonius[2] qysh në shekullin...

Timo Mërkuri: Tingëllimat e vetmisë

Por pikërisht në këtë kohë mungese, kur gati po harohet “shija e lartë artistike” e “soneteve” krijuesi i shumanshëm Anton Nik Berisha surprizon duke shkruar e dorzuar  te Shtëpia Botuese “Argeta LMG” Tiranë librin me sonete “SHTJELLË E VETMISË”. Pas vëllimit “Prushi i bukurisë” dhe “Sytë e heshtjes”...

Timo Mërkuri: Shtrati iliro-pellazgjik i një balade të vonëshme

Është fjala për baladën  aq të njohur dhe të kënduar në gjithë zonën e Toskërisë “Po vjen lumi turbull-o” me një tekst tepër konçiz e drithërues me vargjet…Po vjen lumi turbull-o/ Turbull lumi turbull-o/ Bjen një djal’ të mbytur-o/ Turbull lumi turbull-o/Del e jëma bregut-o/ Turbull lumi turbull-o/Dhe i lutet lumit-o/Turbull lumi...

Timo Mërkuri: Ultimatumi

Ultimatumi[1] i Komitetit të “Mbrojtjes Kombëtare”  dërguar generalit italian Settimio Piançentini dhe vendimet që shoqëruan  atë, janë një ndër kulmet e organizimit të kryengritjeve shqiptare për liri dhe mbrojtjen e tërësisë teritoriale të vendit edhe për arsye se  krahas organizimit të kryengritjes, luftëtarët popullorë të Luftës së Vlorës ...

Timo Mërkuri: Të vdesësh i bukur… dhe të rrosh në këngë

1-Sa herë që dëgjoj  këngën e Kanan Mazes[1],  vargu që të mbetet në mëndje dhe të vë në lëvizje fantazinë është pikërisht vargu…”Kanan tu prish bukuria”. Sepse unë e di  që ky varg flet për  plagosjen e një luftëtari lab në sulmin mbi pozicionet italiane në Kotë[2], ku gjylja e topit i mori gjysmën e nofullës dhe nuk kemi të bëjmë...

Timo Mërkuri: Zhytësi i perlave

Shumëkush e di që perlat[1] janë një nga gurët më të kushtueshëm dhe më të bukur në botë  sidomos kur i sheh të lidhur në gjerdane. Por duhet specifikuar fakti që perlat janë gurët e vetëm në rruzullin tokësor që rriten nga një organizëm i gjallë, madje brenda tij. Si kundër reagim i organizmit të disa gocave...

Timo Mërkuri: Për besën e Kostandinit

As e re dhe as e papritur nuk ishte për lexuesit prurja më e fundit  e Petrit Rukës, krijimi poetik “Besa e Kostandinit”. Për nga entusiazmi që ngjalli te lexuesit dhe për sfidën që i bëri botës letrare disi të çoroditur shqiptare, çfaqja e saj në portale i ngjan çpalosjes së flamurit në një shesh beteje me thirrjen…”Pas meje kush është...

Timo Mërkuri: Kështu i këndohet dashurisë

Gjatë leximit të përmbledhjes poetike dy vëllimëshe “Hyjnorja ime je ti” të Sabit Rrustemit m’u krijua vetiu një qetësi shpirtërore apo m’u vetë imponua një ndjenjë heshtjeje, e ngjashme me atë në  një lutësore kishe. Një lexim i ngadalshëm, i ndërprerë shpesh si një frymarje nga ankthi, një kalim i fletëve...

Timo Mërkuri: Princesha e metaforës

Sado e çuditëshme  që është, sa herë lexoj poezitë e Peso Pem’za mua më kujtohet gjyshja ime. Realisht  gjyshja ime s’ka asnjë qasje me këtë poete as si periudhë jete, sepse gjyshja ime ka vdekur në vitet ’70, kur Peso (besoj)  ka qënë fëmijë as në mënyrë jetese, sepse gjyshja ime ishte hierëndë dhe në  rininë e saj mbante ...

Timo Mërkuri: Vajtimi i Ajkunës dhe Petrit Rukës për Omerin

Unë jam i sigurtë që  nuk gabohem duke e quajtur këtë krijim  “Vajtim i Ajkunës dhe Petrit Rukës  për Omerin” madje ju ftoj edhe juve që me këtë titull ta lexoni apo ta përmëndni nëpër biseda e komente. Sepse duke e lexuar nuk je në gjendje ta dallosh ku fillon e ku mbaron vajtimi i Ajkunës së  Eposit të Kreshnikëve...

Timo Mërkuri: Para se të lexojmë “Vajtimi i Ajkunës” të Petrit Rukës

1-Në datën 16.11.2019 Petrit Ruka publikon në fb krijimin e tij “Vajtimi i Ajkunës” me nën shënimin “Variant për baladë”. Që në krye të radhës theksoj se kr krijim është rizgjim i një vajtimi të famshëm dhe epokave të herëshme, kujtimet e të cilave na vijnë ndër mënd nga leximi i baladave. Por e veçanta e këtij krijimi...




Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora