Poezi të reja nga Vullnet Mato

VULLNET MATO

 

KONCERTI I LAMTUMIRËS  SË ZOGJVE

 

Dëgjoj çdo vit me ëndje

koncertet pranverore,

të muzikës simfonike

në podiumet e pemëve.

S’ka koncerte më të këndshme

në skena botërore,

se ato të zogjve të foleve,

para çeljes së vezëve.

 

Jehojnë me zëra alto,

bilbilat, kanarinat, gushkuqët,

shoqëruar nga tonet bas

të bufëve dhe sorrave në kor.

Qukapikët u bien fort

trumbetave me lëkura drurësh,

teksa kukuvajkat u fryjnë

fagotëve në tonalitet minor.

 

Pylli jehon për gjashtë muaj

nga simfonitë fluturake,

por koncerti i ndarjes me verën,

para emigrimit vjeshtor,

për t’i dhënë lamtumirën

pyllit të mikpritjes bujare,

është në mjediset e blerta,

koncerti kryesor më madhështor.

 

Pastaj të parat, dallëndyshet,

me zogjtë e rinj të stinës,

çajnë perdet e reve,

duke i prerë me gërshërët e bishtit.

Pas tyre, gardalinat orkestrante

lirojnë telat e violinës,

kurse rosat shkundin ujërat

nga lugët e surdinave të fytit.

 

Patat e ngjirura, për tëmos u ftohur

gjatë kohës në udhëtim,

mbështjellin fytin e lodhur

me puplat, si jaka golfi të buta.

Mbeten, vetëm harabelat e ngathët,

bujtës të ferrave për dimërim.

të ushqehen me thërrime erërash

nëpër oborre të ulëta.

 

Të fundit lejlekët, llogaritin

numrin koncerteve të zhvilluara,

nga çdo specie zogjsh

përgjatë dy stinëve të verimit

dhe pasi palosin pendët e vjetra

në foletë e shkarpave mbi plepa,

krokasin paksa sqepat e gjatë

dhe çajnë qiellin drejt Perëndimit.

 

Nostalgjia ime pret me padurim

të dëgjojë simfonitë e reja të kthimit...

 

KOSTUMI I MENDJES

 

Njerëzit këtu në plazh

janë të gjithë lakuriq

dhe s’merret vesh

çfarë identiteti kanë;

të mençur, budallenj,

të mirë e të liq,

deti, në orgji verore,

ka thirrur nga çdo anë.

 

Ka fshatarë klasikë,

me dyzet lëkurë,

qytetarë të ngulitur

që në themele të qytetit,

femra të vonuara,

që shpresojnë një burrë,

meshkuj që shtojnë numrat

në listat e qejfit.

 

Të rinj që i tregojnë detit

sekretet e trupit

t’u bëhet shtrat lëkundës

për seksin ujor;

pleq që i falin diellit

orët e viteve të fundit,

t’u shërojë dhimbjet

në kyçe mjeku qiellor.

 

Të gjithë shtrihen si fokat

në rërën e përvëluar,

dhe dalin nga valët kristalore

me lëkurë delfini.

Askush nuk di të bëjë

një përcaktim të saktësuar,

kush ka tre rripa tangash,

cili vesh brekë bikini.

 

Vetëm kur çel rubinetin

dhe goja e tij gurgullon

cilësitë e formuara nga

zanafilla e gdhendjes,

atëherë nën lëkurën

që dielli bronzon,

zbulohet njeriu i veshur

me kostumin e mendjes...

 

Rrobaqepësin e mirë

që mat e pret me kujdes,

secili e ka të vendosur

brenda trurit të vet.

Mjerë kush lë gojën

pa metër të presë,

për të qepur e veshur

zhele të pista në jetë!...

 

NJË ROZAFË ME THIKË NË ZEMËR

 

Një Rozafë u muros

me thikë në zemër,

gjaku i kulloi nëpër gjoks

qumësht të zi...

Era thërret me kuje

vogëlushin në emër:

Mos shko te nëna,

se do të helmohesh në gji!...

 

Ortekët para nisjes

thërrasin me dhimbje:

Vogëlush, mos kërko nënën

shtigjeve duke rendur,

se je ende fëmijë i parritur

për këto brigje,

të mbulon kopeja e gurëve

me akull veshur!...

 

Përrenjtë gurgullojnë

të mbushur me lotime,

duke u rrokullisur

thërresin me dëshpërim:

Vogëlush, mos shuaj etjen

me rrëke vajtimesh,

se damarët e njomë

të mbushen me hidhërim!...

 

Vetëtimat hedhin

mbi muranën e Rozafës,

trëndafila të zjarrtë

dhe thërrasin me ulërima:

Vogëlush, mos shko

t’i shohësh nënës plagën,

se të plagoset për vdekje

e gjithë fëmijëria!...

Por djali nuk dëgjon

kujet e klithmave përqark,

shtrihet sipër muranës

dhe me dy doçkat e tij,

shtyn gurët për të thithur

qumështin me gjak,

pranë nënë Rozafës

së murosur në shkëmbinj...

 

Atëherë qielli i mallkoi

gjakësorët e nënave me gjëmim:

U shoftë fara juaj,

o burracakë që lini udhëve jetimë!...

 

DUKE FSHIRË SYTË E PLUHUROSUR…

 

Pa ty, mikja ime e hershme,

ura mbi lumin, ku na bashkonte nata,

zemërohet dhe shkon tatëpjetë zallit,

bashkë me ujërat e shkumëzuara,

që rendin të ndjekur nga vitet e mallit.

 

Atëherë hëna dhe yjet fillojnë shndërrohen,

në hije gërmadhash parahistorike të vetmuara,

ku dalin prej tyre skulpturat antike

dhe më godasin zemrën me shigjeta të helmuara.

 

Kështu çdo mbrëmje hija jote vjen rrotull,

duke më tundur një shami mëndafshi të bardhë,

për të nisur hapat e kotë prej kohësh të lodhur,

drejt errësirës, ku harrimi shuan puthjet me radhë.

 

Pastaj shemben të gjitha gërmadhat

dhe pluhuri mbyll të tëra udhët e vona.

Unë vrapoj për të dalë nga asfiksia e pllakosur,

sa herë kaloj urën e psherëtimave tona,

duke fshirë lotët e syve të pluhurosur…

 

TRËNDAFILAT E QIELLIT

 

Mbrëmë kronikat televizive

dhanë lajme të çuditshme nga kozmosi.

Tufa të mëdha trëndafilash

kishin mbirë në tërë gjithësinë.

Nëpër galaktikat e të gjitha formave,

Vajzat e planetëve të banuar

ishin bërë për t’u puthur…

 

Ciganët e sistemit tonë diellorë kishin dalë

nëpër mullarët e Kashtës së Kumtrit

dhe u binin tambureve të yjeve, duke kënduar:

Dilni m’i goca kozmike në sokakët e qiellit

se u presin çunat e Tokës së diellit!...

Në mos dalçi, në mos dalçi,

kurrë meshkuj me sy mos pafshi!...

 

Mbrëmë gjithë natën gjëmoi qielli,

deri në largësitë e tij të thella e të pafundme.

Priten me kureshtje lajme të reja,

vallë, vajzat e cilit planet

do zbresin në Tokë për t’u veshur nuse!...

 

Kishin dalë kandidatët e parë për nuse yjesh,

disa mijëra djem të argëtimeve nëpër klube nate…

mes tyre një shqiptar me flokët si lundër mbi krye,

dhe një kosovar i bukur me mustaqe…

 

PËRBINDSHAT E TMERRSHËM

 

O Poseidon, i gjithëfuqishëm,

qofsh mallkuar në të gjithë Eubënë

dhe në krejt detrat përqark

zotërimeve të Helionit,

që me tre dhëmbët e llahtarshëm

shkunde me tërmete tërë dhënë,

dhe le të gjallë pas vetes

përbindëshat e korrupsionit!...

 

Të grabisin trojet, bagëtitë kolektive

dhe të mbushin shpellat,

me arin e djersës së mijëra argatëve,

të tokës dhe të detit,

lëvruesit e poezisë e të prozës

që u rropatën në të mbjella,

për të mbajtur gjallë Realizmin Socialist

në parcelat e shtetit.

 

Ku u fshehën polifemët me një sy

që hëngrën dje poetët e Bërzeshtës

dhe më pas të tjerët,

në trojet përqark nahijes së Kuksit?

Ku maskohen sot përbindëshat

që gllabërojnë lundërtarët e velave të letrës,

varfërojnë shokët dhe miqtë e internetit,

së bashku me lexuesit?...

 

Mblidhuni, o trima të deteve letrare,

shpërndarë nëpër kontinente,

të skuqim majat vigane të penave tona

në flakë dhe zjarr,

t’u verbojmë këtyre polifemëve

syrin e ballit me fuqinë e vetme,

të ngordhin shpellave,

pa lënë pasardhës të tjerë grabitqarë!...

 

TË PRES TË VISH PËRSËRI !

( Improvizuar për të vetmuarin Nako )

 

Eja e dashur, të pres

të vish nga largësitë e tua!

Se pa ty, s’kam pasur

asnjë stinë ngazëllimi tjetër...

Stina e dëfrimeve verore

ke qenë vetëm ti për mua,

këtë, besoj, e ke kuptuar,

që nga ikja jote e vjetër...

 

Mos kujto se do bëj ndonjë

orgji të madhe për ty,

ato i kemi harxhuar kur vije

me këmishën e bardhë si krilla,

atëherë kur dielli im lindte

mes gjunjëve të tu në agim,

dhe perëndonte pasi feksnin

dritat e muzgut në shtylla.

 

Gjatë asaj kohe unë

bëhesha për ty një burim,

ku thithje me shumë etje

nektarin e djalërisë së ëmbël.

Dhe trupi yt i magnetizuar

në tërheqjen me tërbim,

më paralizonte tërësisht,

nga koka deri te këmbët.

 

Eja, tani s’kam ndërmend

të rikthej kohën e rinisë!

Me dashuri ne kemi çmendur

trupat në çdo shije stili.

Dua vetëm të shoh nurin

që të dha mosha e pjekurisë,

të çmallem me zërin tënd

që ia kalon çdo kënge bilbili.

 

Eja, mos u druaj aspak,

se do kthehesh sërish,

në folenë, ku gjatë viteve

të fundit je strukur,

me shpirtin të ripërtërirë,

nga çmallja e nostalgjisë,

më e mirë nga ç’ke qenë

dhe më e bukur!...

 

GJUHA E TRUPIT

(Nga cikli: Erosi i ndjenjave)

 

Shumëkush fillon nga përgatitjet

paraprake seriozisht,

t’i drejtohet dashurisë

me fjalë e fraza sa më pikante

dhe qëmton me kujdes

fjalorin e zgjedhur posaçërisht,

për çastet kur do të shprehë

ndjesitë e veta delikate.

 

Pa menduar se natyra

ka vënë në trupin e çdo njeriu,

një gjuhë më me efekt,

se përpjekja të ëmbëlsoj tonet.

Vetëm me gjestet

që shprehin gjymtyrët vetvetiu,

rizgjohen shumë herë

më të fuqishme emocionet.

 

Provo, derisa syri i saj të përgjigjet

me vështrim prej miku ! ...

Nëse i lë ninëzat e tua të notojnë

nëpër ujërat e syrit,

ajo pulit qepallat me një

psherëtimë të lehtë qerpiku,

për të treguar se për ty

ka hapur të dy kanatat e shpirtit.

 

Nga nënqeshja e ëmbël,

me rrudhëzat në cepat e buzës,

kuptohet se ajo të ka fiksuar

në ndjenjat e saj sekrete.

Atëherë je i mirëpritur ta ndalësh,

diku në një cep të udhës,

se më së fundi ke arritur

ta bësh zemrën e saj për vete.

 

Prapë, s’ke pse lodhesh

me thurje hartimesh poetike,

sepse buza e saj me një dridhje,

të fton vet për puthje.

Madje vetulla e ngritur,

habitet me tonet e tua patetike,

kurse vetulla e ulur, të qorton,

nëse vepron me ngutje.

 

Kur i gufon gjoksi, sikur dy pëllumba

do i fluturojnë nga trupi,

mund t’i qetësosh urtë e butë

me ledhatime të ëmbla.

Atëherë, asaj  i ka ikur

si një rojtar i përzënë, turpi

dhe me brohoritje të zjarrta

fillon t’i flasë vetëm zemra.

 

O zot, o zot, të më fliste përsëri,

me ato gjymtyrët e veta,

një bukuri nazike, pa pasur

për zërin tim asnjë nevojë

dhe me gjestet memece,

që ua kalojnë fjalëve të tepërta,

të më mundësonte si dikur,

pushtimin e heshtur fare pa gojë!...

 

QENI ROJTAR, ERA DHE GJETHJA

 

Thuhet shpesh, fjalët janë gjethe,

që pasi thahen, bien dhe i merr era.

Shkrimi është qen i madh leshtor

që i ruan lidhur me zinxhir mbi letra.

 

Megjithatë dhe ky racë qeni rojtar,

Nuk jeton mbi letra përjetësisht,

se ka zbutës qensh që afrohen tinëz

dhe e helmojnë me një copë mish.

 

Ndryshe si do merrte grabitqari tokën,

shtëpinë e të patundshmet e tjera

të bëhej vet pronar, pa trashëguar

asnjë gjethe të shpëtuar nga era?...

 

Unë linda bashkë me disa hektarë

tokë buke, truall, pemë dhe shtëpi.

Por gjithë trashëgimet m’i mori era,

pasi qentë roje i helmuan disa qeveri.

 

Dhe tani pres, derisa dhe trupin,

era e fundit të ma hedhë si gjethe,

te mali i Dajtit, ku do blej dy gurë,

sa të më shkruhet emri i kësaj jete...

 

FOLA ME TRUNGUN E NJË PEME

 

Një çift i dashuruar

kishte gdhendur dy emrat,

mbi lëkurën e një ahu

degëgjerë e shtatgjatë.

Afrova buzët,

te një nga nyjet e kësaj peme

dhe i fola me gjuhë pemësh,

trungut kryelartë:

 

-Jam një mik i pyllit,

nga vitet e djalërisë së hershme,

dhe gjuhën e drurëve

e kam mësuar me mjaft pasion,

kur gdhendëm emrat

e dashurisë së pavdekshme,

me vajzën që mora grua

dhe në vazhdimësi deri vonë...

 

- Nuk mund të flas më gjatë

me një njeri që njihet mirë,

në kujtesat drusore,

të transmetuara nga të parët,

te çdo dru që bën hije në pyll,

dhe i ruan në fshehtësi,

sa të digjemi nga rrufetë,

apo të rrëzohemi nga druvarët...

 

-A mund të më bësh vend,

o dru, të hyj në trungun tënd,

dhe si mik i vjetër i trungjeve pyjor,

të flasim shtruar!...

- Ç’ kërkon të më thuash, o njeri?-

tha trungu me ton të rëndë, -

kur emrin e gdhendur në dru,

tani nuk e ke në zemër të shkruar!...

 

-Nga e di ti, o dru i moçëm,

kur ne bashkë me gruan jetojmë

në të njëjtin çift që na bekuan

drurët e një pylli tjetër;

Kemi mbjellë e rritur

tre filiza të rinj, si drurët e ahut,

që bëjnë hije në pyllin njerëzor

të botës sonë të vjetër.

 

-Të jetosh bashkë s’do të thotë,

se ju keni akoma në zemra,

emrat e gdhendur

në zanafillën tuaj të dashurisë.

Përderisa në zemrën tënde

kanë shkruar emrin disa femra,

nuk dihet kujt i përket

zemra jote e ndarë shumëfish!...

 

-Ou!... hape derën, të hap zemrën,

të ta tregoj konkretisht,

se ruaj gdhendjen e emrit

të asaj që kam ende në shtrat!...

-Shko, ore, se s’ ma hedh dot mua,

ti, zemërgdhendur nga tradhtitë,

se ne i kemi kujtesat të regjistruara,

në rrathët e viteve të gjatë!...

 

AROMË VAJZËRIE...

 

Sivjet, në kohë plazhi,

hyra rastësisht,

nëpër dhoma vajzash

të fisit tim.

Përshtypja e parë

që ndjeva befasisht:

aty nuk binte era vajzë,

por era tym!...

 

Më krijoi ndjesi të rëndë

për disa çaste,

goditja e nuhatjes

me kundërmim nikotine,

ndryshe nga pandehma

ime delikate,

për të ndjerë erë livadhesh

me aromë trëndeline.

 

Vetëtimthi m’u kujtua

koha e viteve rinore,

kur shkonim fshatrave

të ftuar prej së largu,

në dhomat e mësueseve

për kafen shoqërore,

dhe era femër, ndjehej

sa afroheshe te pragu...

 

Sistemi arbitrar,

vërtetë nuk përtonte,

t’u ndërhynte vajzave

në çdo privaci,

por kurrë nuk arrinte

të dekompozonte,

atë aromën e veçantë

të lules, vajzëri...

 

Ndërsa sot, nga mania

e tejkaluar në botë,

vetëm sa për t’u dukur

moderne në mjedis,

provojnë edhe tymin

e vyshkjes së kotë,

kur sapo u shpërthen

aroma e vajzërisë!...

 

FAQEN E DJATHTË

 

Më klikoi mendimin një ide

paksa e habitshme,

për ta zbrazur brenda vargjeve

në këtë poezi.

Dihet, jam maniak

që gjuaj tema të çuditshme,

teksa qëmtoj fenomene

të rralla në krijimtari.

 

Kam disa gra mikesha

që i dua të gjitha me shpirt,

pa menduar se janë femra,

po krijesa magjike.

Dua t’i kem brenda shpirtit,

se më projektojnë dritë,

pasi zemrat s’kanë nevojë

vetëm për dashuri fizike...

 

Po ta dinë bashkëshortët,

se shpesh mes tyre më kanë,

ndoshta mund të tërbohen

nga xhelozia e marrë,

të thonë: Ta vrasim

me tre plumba, “atë donzhuan”,

se na ka hyrë në zemrat e grave,

ku ne jemi pronarë!...

 

Por mikeshat ruajnë

në thellësi të shpirtit, sekretin

pasi e dinë, s’kam interesa

për cënimin e kufijve trupore.

Se jemi njerëz me autokontroll

dhe pjekuri intelekti...

që adhurojmë te njëri-tjetri,

vetëm vezullimet mendore.

 

Për këto gra kam veç një lutje,

mundësisht,

faqen e djathtë ta kenë

nga puthjet të rezervuar,

nëse takohemi dikur në jetë,

diku rastësisht,

t’i puth fort, si motra

me të cilat jam vëllazëruar!...

 

TË KA LALI SHPIRT, O, TË KA LALI XHAN!

 

Kjo më e rëndomta këngë bashkëkohore,

jehoi në të gjitha hapësirat anembanë,

se preku direkt ndjenjën e madhe njerëzore:

“Të ka lali shpirt, o, të ka  lali xhan! ”...

 

S’kam dëgjuar njeri në botë të këndojë:

“Kam alamet shtëpie, kam goxha dyqan!”,

por dikë që nga dashuria zemra i fluturojë:

“Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan! ”...

 

S’ka kënduar ndonjëri: “Kam shumë flori,

kam një kope të madhe bagëti në stan!”

por dhe varfanjaku shpërthen në dashuri:

” Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan! ”...

 

Askush s’ka kënduar në kulmin e ngazëllimit:

“Jam titullar në ministri, në gjykatë jam sovran!”,

por dhe i papuni shpërthen dufin e gëzimit:

” Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan!”...

 

Romeo e Zhulieta, dashnorët e përtej detit,

nuk sakrifikuan jetën se s’kishin ç’të hanë,

por se nuk i lanë t’i këndonin njëri-tjetrit:

” Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan ! ”...

 

Ndaj, unë për këdo, nga të shtrenjtët e mi

që e mbaj fort në zemër dhe më mban,

do të jehoj kurdoherë me sa kam fuqi:

” Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan! ”...