Sadbere Emshiu: Dy udhë të një ideali - Gonxhe Bojaxhiu dhe Ibrahim Rugova

Nën hijen e dritës së përulësisë

— Dy udhë të një ideali: Gonxhe Bojaxhiu dhe Ibrahim Rugova

Në një botë ku zhurmat e ditës shpesh mbulojnë heshtjen e virtyteve, ku identitetet shndërrohen në flamuj për t'u ngritur mbi të tjerët, është e nevojshme të ndalemi dhe të përkujtojmë rrugët e përulësisë së vërtetë. Ky shkrim është një përkushtim i sinqertë ndaj dy udhëheqësve të shpirtit, të cilët me dritën e veprave të tyre sfiduan hierarkitë e mëdha dhe të vogla të krenarisë së gabuar.

Në rrëfimin që vijon, do të njihemi me dy figura që, megjithëse të ndryshme në kohë dhe rrethanë, na bashkojnë me idealin e shenjtërisë së përkushtimit pa bujë dhe paqes së qëndrueshme. Gonxhe Bojaxhiu dhe Ibrahim Rugova nuk janë vetëm emra që lidhen me historinë, por dritëhije që ngjallin reflektim për atë çka duhet të mbajmë dhe ta trashëgojmë si popull.

Ky është një thirrje për të kuptuar se madhështia e origjinës nuk vjen nga vetja që e mburremi, por nga veprat e heshtura që ndërtojnë ura midis njerëzve dhe kohëve. Nën hijen e dritës së përulësisë, le të njohemi me ata që e bënë këtë dritë frymëzim të gjallë për brezat.

Nga Sadbere Emshiu, Hamburg

Prejardhja nga një popull nuk të bën as më të ngritur, as më të ulur. Çdo komb, në gjithë globin, ka lënë gjurmë unike, të ndryshme në mënyrën e tyre. Por identifikimi me origjinën, siç bëjmë ne shpesh shqiptarët, nuk është garanci për mëshirë apo madhështim njerëzor. Ndonjëherë, përkundrazi, kjo mund të shndërrohet në burim turpi — jo për shkak të kombësisë sonë, gjermane apo çfarëdo tjetër, por për shkak të mënyrës se si e ngremë veten duke ulur të tjerët.

Unë ndihem krenare kur shoh dy figura të mëdha si Gonxhe Bojaxhiu, e njohur botërisht si Nënë Tereza, dhe Ibrahim Rugova, simbol i mendimit të qetë dhe paqes. Ata sfiduan këtë "vallë kategorish" dhe na dëshmojnë se origjina nuk është lavdi më vete — por një shtrat ku lindin veprat.

Ka ndalesa që nuk vijnë nga kalimi i kohës, por nga thellësia e shpirtit. Figura që nuk jetojnë vetëm në faqet e historisë, por në ndërgjegjen kolektive. Dhe ka dritë që nuk rrjedh nga dielli, por nga përulësia — virtyti më i rrallë që ndriçon më fuqishëm se çdo pushtet.

Kjo dritë e përhershme vjen nga dy emra të mëdhenj të njerëzimit: Gonxhe Bojaxhiu dhe Ibrahim Rugova. Ata nuk jetuan bashkë në kohë, as nuk ndoqën të njëjtat rrugë, por u bashkuan nga një dritë e përbashkët: shërbimi pa bujë, përulësia me dinjitet, dhe fjala që krijon botë më të drejta.

Gonxhe Bojaxhiu — Shenjtorja me zemër të madhe

Lindur në Shkup, Gonxhe Bojaxhiu u bë nënë e njerëzimit në Kalkutën e skajshmërisë. Udhëtimi i saj ishte i heshtur, larg zhurmës së brohoritjeve, por me hapa që prekën plagët më të thella të botës. Ajo nuk ndërtoi kisha, por ngriti tempullin e shenjtërisë brenda vetes — me duar që shërojnë, sy që qajnë dhe buzëqeshje që pajtojnë.

Që prej ardhjes sime në Gjermani në vitin 1985, shpesh kur prezantoja prejardhjen si shqiptare nga ish-Jugosllavia, dëgjoja: "Ah, ti vjen nga vendi i Nënë Terezës." Kjo lidhje më mbushte me krenari të heshtur. Ajo mbajti gjithmonë gjuhën, emrin dhe rrënjët e saj — si një heshtje e shenjtë që jepte kuptim çdo veprimi.

Nënë Tereza nuk u bë udhëheqëse turmash, por u përkul përpara njeriut të braktisur. U shenjtërua jo me tituj, por me thjeshtësinë që është më e rrallë në botën tonë.

Porositë e saj janë udhërrëfyes të përjetshëm:

> "Nuk mund të bëjmë gjëra të mëdha, por mund të bëjmë gjëra të vogla me dashuri të madhe."

"Nëse do të gjykosh njerëzit, nuk do të kesh kohë t'i duash."

"Pa paqe, nuk kemi asgjë. Pa dashuri, jemi askush."

Ibrahim Rugova — Urtësia e Kosovës në kohë lufte

Në faqet e historisë qëndron edhe Ibrahim Rugova — njeriu që kur të tjerët ngrinin zërin, ai qëndronte i qetë; kur ata mbanin armë, ai mbronte fjalën; kur dhuna dukej rruga e vetme, ai zgjodhi mendimin.

Në një takim në Hamburg pas vitit 1993, pata fatin ta dëgjoj duke i thënë ministrit të Jashtëm gjerman, Klaus Kinkel:

> "Thuaje këtë që po më thua edhe para shtypit gjerman, që ta kuptojë bota."

Ishte urtësi, jo thirrje. Diplomaci e ndërtuar mbi ndershmëri dhe guxim për drejtësi.

Rugova nuk ngjiti majat e pushtetit duke rrëzuar të tjerët, por duke ngritur dinjitetin e popullit të tij. Fjalën e bëri mburojë, kulturën mbijetesë, urtësinë strategji kombëtare.

Mendimet e tij janë ende aktuale:

> "Paqja është fitore."

"Një komb mund të shpëtojë nga shfarosja me dinjitetin e vet."

"Me urtësi dhe dije ndërtohet liria."

"Kultura nuk është stoli – ajo është mbijetesa jonë."

Dy figura, një ideal

Nënë Tereza dhe Ibrahim Rugova nuk janë vetëm figura përmendore; janë udhërrëfyes të përjetshëm.

Njëra zgjodhi thjeshtësinë për t'i shërbyer botës, tjetri dijen për ta shpëtuar atë.

Njëra përqafoi të harruarit, tjetri përfaqësoi dinjitetin e një kombi që luftonte për jetë.

Pyetje që nguliten

Çfarë na lidh me Nënë Terezën dhe Ibrahim Rugovën?

A na mjafton t'i krenohemi sepse bota i njohu, apo duhet të mësojmë prej tyre për të ndërtuar një botë më të drejtë?

Ky shkrim është një përkulje mendjeje dhe shpirti para dy figurave që i japin hijeshi humane dhe paqe botës në gjuhën universale të njerëzimit. Është ftesë për të ndjekur gjurmët e tyre drejt dritës së dashurisë, arsyes dhe përkushtimit.

Sadbere Emshiu, Hamburg