Katër tregime poetike nga Adem Zaplluzha

Adem Zaplluzha

Katër tregime poetike nga libri i botuar “Fluturimet e korbave në netët pa hënë”

SEKRETI

Gjerat më të mira janë ato gjëra që nuk duken,fshihen diku në vetëdijen tonë ose flenë në kujtesën e ujit.

Kur na merr malli ulemi afër rrënjës së manaferrës i thërrasim kujtimet , fëmijërinë dhe lodrat e huajtura nga shiu, i ftojmë vetëtimat.

Nga syri i diellit kërkojmë dritë për të ecur nëpër errësirën e tredhur, ose nëpër ollukët e çatisë ku kanë vdekur zogjtë i lypim si lypsarët thërrimet e fundit të dashurisë që na u zhdukën në fëmijëri

Ne , disa gjëra nuk i dallojmë  në prapavijë, por ato pa ose me dëshirën tonë jetojnë nën hijen e kujtesës, ashtu lakuriqe si foshnja e pafajshme, i ruajmë si reliktet e paprekura nga pluhuri dhe në grimcat e ajrit.

Kafshojmë të kaluarën tonë tok me një pjesë të mjegullnajës, dhe qeshim ose zgërdhihemi para pasqyrës, me personin tjetër që nuk i ka krehur flokët, i cili ka një pamje të erës së trullosur.

Këtu nuk vdesin kurrë njerëzit, secili prej nesh e mbështjellë në kujtesën e vet me një shami mëndafshi dhe  e ruan prej harresës ato fije kashte që kanë mbetur pas të korrurave.

Do të kthehemi një ditë t’i lëpimë plagët e së kaluarës, ato plagë që na qojnë rrëqethjen , që na kafshojnë si gjarpri në vërrimë.

Do të flemë nën hijen e dhembjeve, se për ndryshe si mund të shërohen dhembjet kur plagët kullojnë një ngjyrë gjaku të pa definuar, ngjyra e cila të bënë të çmendesh .

Diçka e panjohur të merr me vete dhe të çon kah e panjohura tjetër,deri te plagët e Gjergjit që akoma nuk janë shëruar në kujtesën e dheut.

Ne përherë kemi ruajtur dhe i ruajmë disa gjëra, si reliktet e së kaluarës, si plagët e kohës, që ende nuk janë shëruar, kollen, kanë zjarrmi, digjen si stërnishtat në vjeshtë.

Këtu dita sillet e pështillet nga syri i keq , ne pavetëdije i afrohemi dyerve të ëndrrës, ose i hapim dritaret, të na hynë në dhomë rrezet e para të mëngjesit kur lëshohen si shigjeta të zeza prej hapësirës së murrme kah toka e bardhë.

Nëse na pyesin se kush jemi nga erdhëm dhe ku po shkojmë? Ne mbesim pa përgjigje, fshehim me xhelozi një pjesë të mollës së kalbur ose bërthamën e gjuajmë pas shpine të mos mbijë asnjë fidan për të tjerët, në asnjë fjalë, çdo gjë ruajmë vetëm për veten tonë, nuk kemi dëshirë as të keqen ta ndajmë me dike.

Kur na pyet dikush, frikësohemi të mos zbulohet e vërteta, nuk duam t’i tregojmë askujt atë çka dimë dhe për çka nuk kemi kurrfarë njohurie, jemi aq të verbër sa që edhe injorancën mundohemi  ta mbajmë vetëm për veten tonë, me askënd as të mirën  e as të keqen nuk e ndajmë.

Ne jemi duke fshehur diçka. Çka? Mollën e kalbur apo eshtrat tona të kalbura . Një Zot e di.

Nuk është me rëndësi a ka vlerë apo nuk ka, kryesore është që jemi në gjendje ta mbajmë për veti çdo të keqe që prodhon vetëdija e jonë.

Tok me energjinë negative që zbret nga grimcat e pluhurit, fshehim ëndrrën e lumit, fshehim rrugën tonë, nëpër të cilën kalon e kaluara dhe e ardhmja e shiut.

 

AMANETI

Kam nevojë të dal prej lëkurës sime, të eci bregut të lumit. T’i barti mbi shpatulla të gjitha ato vite që më dërmuan me ingranazhet e tyre të papushtueshme. Kam nevojë të jem vetvetja ime , të bisedoj me hijet, lumin dhe etjen e kaktusit

Kam shumë nevojë të hyjë në lëkurën e ditës,nëpër poret e saja si milingona, të mbledh ato pak grimca pluhuri që prodhojnë energji diellore.

Të bisedoj me zogj për itinerarin e fluturimit të tyre deri në atdhe, kur të mbërrij në fund të rrugës, t’i pyes kalimtarët a janë lodhur apo kanë kohë për lodhjen e mëvonshme ? Kam shumë nevojë për disa ndodhi të papritura, të eci deri në skaj të rrugës ku mblidhen lypsarët për të protestuar, sepse  dikush ua ka vjedhur këpucët e vjetra, dhe ecin zbathur nëpër jetë, e as vetë nuk dinë se ku mbërrin.

Më duket se diçka po e gudulis trurin tim, ndoshta është mbushur me morra të bardha, dhe po më duket se nuk jam më vetvetja e ime, nuk jam në gjendje t’i kontrolloj mizat as fluturimin e bletëve prej lules në lule.

Të gjitha këto probleme po përzihen me kryeneçësinë e qiriut që po ndizet pa kurrfarë kontrolli, ose me kryeneçësinë time të etur ,për një fjalë të mirë njeriu.

Nuk di më asgjë, nuk jam në gjendje të pi një gotë ujë, ose të ja japi mikut një gotë verë të kuqe, pjergulle.

Pak si shumë u inatosëm sivjet, nuk na dhanë asnjë kokërr rrushi, edhe gjethet ju kanë fishkur ka mbetur vetëm rrënja si skelet varri.

Do të nisem tek ti e dashur,duhet ta laj borxhin e vjetër.

Dhe t’i marrë duart e erës në përqafim, t’i ofrohem lumit për një gllënjkë  nga qeshja e stinës .

Ti nëse do, mos më pritë, por unë do të vij të ta sjelli fjalën që ta lash peng para njëqind vjetëve.

Nëse nuk të gjej, unë di ku me të kërkuar, e nëse nuk të gjej aty ku të lash, do të të kërkojë në ëndrrën time, e di aty jeni mbytur ti dhe duart e tua, aty ka mbetur peng tërë qenia e ime. Tërë qenia e jonë.

U nisa e dashur. Jam diku në rrugë , mes teje dhe meje një det me akull. Një tërbim i çmendur i barit. Një çmendi që nuk i dihet as fillimi e as fundi

Ti e di se do të vij. Ti e di se mes nesh jo që është shkrirë ai det i çmendur i xhelozisë, por është ngrirë kur filloi dielli të kafshoj buzën e poshtme të hënës.

Ti e di më mirë se unë do të vij, amaneti nuk vdes kurrë. Vdesin lisat, rrënjët, bari, vdes çdo krijesë që lind por amaneti është si feniksi, ai edhe kur vdes, nga vdekja çohet për t’u takuar me vetveten ai është si bari, vdes në vjeshtë për t’u zgjuar si bari, për tu zgjuar deri te ringjallja...

 

MËSUESI

Vetëm kujtesa rri varur në këtë kornizë fjalësh. Sonte nuk paska mbetur asnjë udhëtar në stacionin e trenit.

Shkuan edhe kojrrilat pas uturimës.  Binarët ecën paralel deri të burimi dhe u kthyen shumë më të ngushta se sa që ishin në fillim.

Sonte më duket se çdo gjë po zvogëlohet si kapela  ime. Diçka nuk është në rregull me fluturimin e korbave.

Mos vallë ka nisur të më rritet koka? Dimri sivjet trokiti nëpër dyer, më herët se zakonisht, nuk patëm kohë t’i mbledhim frytet e vjeshtës. Iku vjeshta shumë kohë para se të iknin zogjtë shtegtarë.

Kam frikë se do të kalbet shiu, fasulet nuk kemi mundur  t’i shkundim , mjegulla ishte pengesa kryesore, sa herë që shkuam në arë na humbnin para syve kokrrat e fasules, humbnim edhe në mes lozeve të gjata të ditës.

Mjegulla fshihej pas manaferrave, e ne ktheheshim në shtëpi me duar në xhepa. Disa herë e kërkuam arën edhe në xhepat e babait, por ec e gjeji në atë mjegull duart e lëri më xhepat...

Më kujtohet ku i vara këpucët e nënës, ende ai imazh më është ngulitur në tru si pyka në kërcu. I kam var aty ku e zinte gjumi këndesin e zi kreshtëkuq, ashtu i pëlqente erës.

Isha i bindur se aty nuk i kërkon askush, ishte koha e skamjes, kur t’i vidhnin edhe brekët e lëri më këpucët e reja.

Aty i varnim edhe vargjet e specave djegëse, hudhrat për t’i përzënë djajtë nga lagja  jonë, edhe kungullakët, sepse nuk kishim me çka t’i lanim xhenazet.

Na këshillonin pleqtë që edhe duhani ta varim nëpër çati se kinse ikin ata të përroit. Kështu i thanim frytet e vjeshtake , për ta mbajtur dimrin gjallë

Kur na vinin netët e acarta, jashtë frynte murrlani,për tu ngrohur zienim kunguj , ose piqnim patate, e babai më dërgonte ta thërrisja mësuesin ,e dinte se  ai burrë i donte shumë kungujt e zier, thoshte se nga farat e kungullit, në fillim mbinë lulet e bardhe dhe pastaj piqet vjeshta,kur hymë në gjumin e lozeve.                                                      Kur na hynte në dhomë, pas atij burri  shtatgjatë  vinin germat, hynte qeshja, hidhërimit ja gjenim vendin diku nëpër skutat e tavanit.  Ai i donte shumë kunguj e zier, kurse im atë mësuesin , thjesht ishte për të adhuruar ecte një lis pa u përkulur me një ditar.

Më kujtohet kur thoshte: pasi që shkonte mësuesi , ky njeri është drita e jonë, sytë tanë kishin me qenë të verbër po të mungonte kjo hije që na ngroh tërë qenien tonë

Ne e donim aq shumë mësuesin, sa që asnjëherë, kur kemi zier kunguj ose pjekur patate të bardha, s’kemi lënë pa e ftuar mysafirë qeshjen e tij njerëzore.

 

SHIU DHE BALTA

Ishte Bajrami i vogël apo i madh, mua më duket qesharake t’i ndaj bajramet, Festa është festë . Si e madhja  ashtu edhe e vogla janë festa fetare, kryesore atë ditë do të hamë më mirë.

Para disa ditëve nëna e kishte pjekur bakllavën me arra dhe me lajthia,me padurim  pritnim të kthehen burrat prej xhamisë dhe të ulemi e të drekojmë një herë në vjet si njeri.

Ec e ulu në sofër kur të kafshojnë qentë. Atë ditë Bajrami trokëllimat ishin jo të zakonshme,trokëllima djajsh,nuk trokitnin por i thyen dyert, një zë , si nga nëntoka ulëriu: Jashtë dhe mos i mbyllni dyert e keni lypur NATO-n dhe ja ku e keni...

Jashtë pa asnjë plaçkë. Mos merrni asgjë, as lëkurën e juaj. Lëreni çdo gjë çka keni, zbrazni xhepat. Dinarë mund të merrni sa të doni, kurse markat që i keni fshehur menjëherë qitni këtu ose asnjë i gjallë nuk del këtej, asnjë.

Ishte urdhri i prerë i njeriut me maskë në fytyrë. Më duket se ja njoha zërin, ishte komshiu im i parë. Ti ndahu në këtë anë, me ty kam pak punë, kemi disa hesape pa pastruar mirë. Sot do t’i pastromë të gjitha llogaritë, do t’i pastrojmë hesapet e vjetra...

Në këndin e lagjes, afër një shtylle elektrike u dëgjua një krismë e shurdhër e automatikut. Njeriu me maskë u kthye duke e matur për trupi rripin e pantallonave se kush e di nga i kishte vjedhur.

Shiu i zi nuk pushonte, thash edhe më parë, kur na përzunë, s’na lënë t’i mbyllim dyert. Më mbetën mes gishtave çelësi ngrirë i derës dhe doreza e bronztë.

Ishte një Mars i çmendur. As që ka pas mençuri  ai Zot i luftës së mitologjisë Greke,. Ajo ditë e turbullt me

shi, pikonte në pasqyrën e tejdukshme të pranverës .

 

Asgjë nuk pata mundësi të marr ,përpos shtambës.

Thash se, i duhet dikujt një pikë ujë sa për ta mbajtur gjallë

shpirtin e vrarë . Duhet të kemi ujë, tha një zë në mua.

Uji na duhet për t’i njomë  plagët e tokës, ose zemrën e fishkur të ndonjë plaku.

Na ndoqën lehjet e pa artikuluar deri në stacion. Kalonim rrugës për në Stadiumin e qytetit, mu kujtua Srebrenica, masakra e një qyteti që u zhduk për një kohë shumë të shkurt.

Deri në stacionin e fundit na përcillte një kordon i zi policësh. Gra shtatzëna , fëmijët me vajë duke i thithur gjinjtë e shterura të nënave.

Pleqtë që mezi i lëviznin këmbët. Një njeri në kukëza u ndal në rrugë dhe i pshurri disa policë të maskuar.

Një zë i shurdhër automatiku e ndau qiellin në dy pjesë, si shkopi magjik i Moisiut detin, dhe heshtja e llahtarshme, na rrinte mbi kokë si një tmerr i pa përshkruar. Fishkëllima e trenit e prishi atë qetësi memece.

Nëpër trasta s’kishim asgjë. Korbat e çartur,desh na rropën lëkurën. Përpos lëkurës te ne kishte hyrë tmerri.  një frikë e paparë na i tregonte dhëmbët e prishtë të së keqes.

Kur iu afruam fundit të rrugës nuk ishte fundi por fillimi e një krimi në qeshjen e policëve maqedonas.

Një uniformë më e trishtueshme se sa trishtimi.

Më e zezë se sterra në atë baltë të Bllacës.

Më pas thua se qante qielli . Shiu dhe balta u ngjizën në lëkurën tonë, u ngjizën edhe mjegullat, çdo e ligë na hyri në shpirt...

Disa javë mbetëm buzë lumit duke i varrosur fëmijët që vdisnin për disa artikuj banalë. Na mungonin pelenat dhe qumështi që i mbante gjallë disa mijëra frymë fëmijësh, na mungonin edhe... E çka nuk na mungonte në atë Ferr, urinonim pas  shkurreve,mu atje ku njerëzit i përngjanin qenve...