Libri 6.

Vasil Tabaku

KOLEGJI “SAADI” NË VËSHTRIMIN E PERSONALITETEVE TE SHQUARA SHQIPTARE.

(Botoi Shtëpia Botuese  “FENIKS” Tiranë 2004)

(Fragmente nga libri )

PUBLICISTIKE

Poeti  i njohur i rilindjes kombëtare Naim Frashëri, simbol i marrëdhënieve kulturore Shqiptaro-Perse.

Poeti  i njohur i rilindjes kombëtare Naim Frashëri veç vlerave të njohura, me veprën e tij të parë poetike “Ëndërrimet”, në origjinal “Tejhyjylat”, e shkruar në persisht, vlerësohet nga ekspertët e kulturës shqiptare edhe si simbol i marrëdhënieve kulturore Shqiptaro-Perse.

Kjo figurë kombëtare si dhe marrëdhëniet mes dy shteteve, u diskutuan të mërkurën në sesionin shkencor me temë "Trashëgimia kulturore Perse në Ballkan”, si një bashkëpunim mes UNESCO-s, Arkivit Qendror të Shtetit me fondacionin “Saadi Shirazi”.

Sipas Prof. Nasho Jorgaqit, “Naimi ka zgjedhur të shkruajë në persisht, që aso kohe konsiderohej si gjuha e letërsisë, e bukur, harmonike, tingëlluese dhe forma të tilla synonte të përdorte një poet si Naim Frashëri për të shprehur ndjenjat dhe mendimet e veta”.

Pikë-takimet e tjera mes dy kulturave shqiptare dhe perse, sipas Prof. Emin Lafes, janë faktet se të dy gjuhët i përkasin familjes indoeuropiane, si dhe feja myslimane. "Ne jemi pjesë e një familjeje gjuhësore, pavarësisht largësisë gjeografike. Gjatë shekujve të kaluar në Shqipëri kanë ardhur shumë fjalë perse, afërsisht 600, përmes turqishtes, pasi të dy vendet ishin pjesë e perandorisë osmane. Pikë e ngjashme e dy kulturave është dhe feja myslimane, pasi siç dihet një pjesë e shqiptarëve e kthyen fenë e tyre në mysliman, ashtu si dhe persët”. 

Kultura perse është bërë e pranishme në ambientet shqiptare falë përkthyesve të shumtë shqiptarë si Fan Noli, Vexhi Buharja, etj.

Elida Petoshati, sekretare e Përgjithshme e UNESCO-s në Tiranë, vuri theksin në njohjen dhe respektimin e diversitetit kulturor. "Të njohësh diversitetin kulturor, do të thotë të njohësh gjuhët, pasi nuk mund të ketë diversitet kulturor pa legjitimitet të tyre. Njohja e rëndësisë së gjuhëve dhe krijimi i kushteve për vazhdimësinë e tyre përbën një objektiv politik po aq të rëndësishëm, sa dhe respekti për mjedisin, arsimin, shëndetin, etj", tha ajo.  

Lidhur me përhapjen e kulturës Perse në Shqipëri, Petoshati u shpreh se “gjurmët e kësaj trashëgimie në botën shqiptare e ballkanike, dëshmojnë pikë-takimet e shumta që kanë lindur nga aspiratat për të komunikuar e shkëmbyer këto dy kultura, ku përmes tyre lind dialogu i sinqertë, ndërkulturaliteti dhe miqësia mes popujve”.

Ambasadori i Iranit në Shqipëri, Ekbali Zaveç përshëndeti të pranishmit me disa vargje të poetit Saadi, duke theksuar faktin se "kultura jonë është bërë e njohur nga ju, falë emrave të mëdhenj të letërsisë dhe kulturës Shqipe si Naim Frashëri, Fan Noli, etj”.

Sipas drejtoreshës së Arkivues së Shtetit Shqiptar, Nevila Nika, “për studiuesit do të kishte qenë më e lehtë për të evidentuar fillimet e këtyre marrëdhënieve, nëse se ne si shtet, do të kishim mundur të shpëtonim materialet e djegura dhe të dëmtuara 40 vjet më parë”.

Konferenca u mbajt në ditën e festës kombëtare të Iranit dhe shpalljes të vitit 2008, si  "viti ndërkombëtar i gjuhëve", nga UNESCO, ku studiues shqiptarë dhe iranianë hodhën dritë mbi marrëdhëniet e hershme mes dy kulturave. Në të u prezantua një ekspozitë me materiale, dorëshkrime në gjuhën perse, punime artizanale, etj.

(përgatiti sh.d.) 

SHËNIME PËR AUTORIN:

V A S I L   T A B A K U

Vasil TABAKU (10.9.1953). Lindi në Lushnje, në një familje me origjinë nga Gramshi. Pas disa muajsh familja e tij do të transferohet në zonën e Mallakastrës në qytetin e Ballshit, ku e kaloi fëmijërinë dhe rininë. Arsimin tetëvjeçar e kreu në Ballsh, sikurse edhe atë të mesëm në Shkollën e Mesme të Bashkuar “Derivsh Hekali”.

Poeti, shkrimtari dhe publicisti Vasil Tabaku, krijimtarinë letrare–artistike e ka filluar që në bankat e shkollës tetëvjeçare, kurse botimet e para poetike i ka publikuar në vitet e shkollës së mesme, në organet e shtypit letrar të kohës.

Në vitin 1977 ka përfunduar  Studimet e Larta, Fakulteti Gjuhë – Letërsi në Universitetin e Tiranës me rezultate të shkëlqyera, një vit më vonë ka dhënë provimet plotësuese dhe ka kryer edhe Fakultetin e Gazetarisë. Në vitin 1987 ka ndjekur për dy vjet Studimet e Larta pas Universitare në specializimin për skenarist i filmit artistik dhe ekranit televiziv, ku është diplomuar po ashtu me sukses të shkëlqyeshëm. Në vitin 1995 ka kryer trajnim dymujor për gazetari televizive pranë TRT - Ankara, Turqi.

Edhe pse që student botoi librin e parë dhe dhjetëra cikle poetike në gazetat letrare të kohës si dhe shumë artikuj studimor dhe publicistikë, pushtetarët komunist të asaj kohe, nuk i dhanë mundësinë të punonte në ndonjë qendër të zhvilluar apo shkollë qyteti, por “e detyruan?!”në shtator të vitit 1977 të filloj punën si mësues në fshatin Ninësh të Mallakastrës gjer në qershor të vitit 1978.

Më pas Vasil Tabakun do ta gjejmë në këto detyra dhe funksione profesionale:

- l978 – 1986, drejtues në Pallatin e Kulturës Ballsh.

- 1986 – 1987, gazetar në gazetën “Drita”, organ i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë.

- 1987 – 1993, skenarist i filmit artistik në Kinostudion “Shqipëria e Re”, Tiranë.

-1992 – 1993, kryeredaktor i Revistës “Film” organ i Kinostudios dhe Film – Distribucion.

- 1993 – 1998, gazetar në Radio Televizionin Shtetëror (RTSH), Tiranë.

- 1998, hiqet nga TVSH për shkak të bindjeve të tija politike të djathta, mishëruar edhe në emisionet e tij televizive  si dhe në shumë shkrime dhe analiza të botuara në shtypin e ditës si ”RD“, ”Tribuna Demokratike“, “Republika“, ”Drita“, “Albania“ etj.

- 1998 – 1999, gazetar në gazetën “Liria“, organ  i shoqatës së ish të dënuarve politikë të Shqipërisë.

- 1999 - 2000, gazetar në Radio Kontakt, Tiranë.

- 2000 – 2001, gazetar në TV- ATN – 1, Tiranë.

- 2001 – 2002, kryeredaktor i gazetës „Tirana demokratike“ organ i PD Tiranë.

- 2002 – 2003, kryeredaktor i gazetës “Lajmëtari i Lirisë“ organ i shoqatës për integrim të ish të përndjekurve politikë.

- 2003 – 2004, kryeredaktor i TV – ATN - 1 dhe  Reporter i Radios Ndërkombëtare „IRIB“, komentator politikë në “Radio Nacional”, bashkëpunëtor i gazetës “Bota Sot”në  Zvicër etj.

- 2004 –2005, Vasil Tabaku mbetet  i papunë.

- Që nga viti 2007, Vasil Tabaku punon gazetar në Agjencinë Telegrafike Shqiptare ATSH.

SHKRIME, TRAJTESA E PUBLIKIME NË FUSHËN E PUBLICISTIKËS:

Vasil Tabaku, ka botuar rreth 5450 shkrime publicistike, analiza politike, sociale, shoqërore si dhe shkrime te veçanta studimore në fushën e letërsisë, folklorit dhe kritikës letrare, në këto organe: “Drita”, “Zëri i Rinisë”, në revistat: “Nëntori” e “Ylli”. Pas vitit 1991 ka botuar kryesisht në: “Rilindja Demokratike (RD)”, “Tribuna Demokratike”, ”Republika”, ”55”, ”Koha Jonë”, ”Liria”, “Ballkan”, “Sot”, ”Tema”, ”Metropol”, ”Lajmëtari i Lirisë”, ”Drita”, ”Shkodra”, ”Bota Sot” në Zvicër etj. Po ashtu Vasil Tabakun e gjemë me poezi e tregime nëpër gazeta e revista si: “Drita”, “Zëri i Rinise”, “Ylli”, “Nëntori” dhe më pas edhe në: “RD”,  “Republika”, “Drita”, “Tema“ etj.

- Vasil Tabaku është autor i rreth dyzet e pesë dokumentarëve artistik televiziv në TVSH dhe ATN – 1. Ka realizuar me qindra emisione televizive dhe radiofonike në “TVSH”, “ATN – 1”, në “Radio Kontakt”, “Radio Nacional” dhe së fundi edhe në Radion Ndërkombëtare “IRIB”.

VEPRAT LETRARE:

1.     “Hyrja e Pranverës“, poezi, 1976.

2.    “Në të gjitha ditët“, poezi, 1981.

3.    “Me këngën time dhe jetën“, poezi, 1987.

4.    “Ndërrimi  i epokave“, studime, 1988.

5.    “Bota në sytë e mi”, ese, 1990.

6.    „Klithmë drite“, poezi,  1998.

7.    “Vit i mbrapsht“, ese politike, l998.

8.    “Zgjim i dhimbjes“, ese dhe studime social – shoqërore, 1999.

9.    “Vështrim i ngrirë”, poezi dhe ese, 2000.

10.  “Shqipëria në udhëkryq, apo politika e kryqëzuar?”, studime dhe artikuj politikë, 2001.

11. “Shkolla Iraniane dhe Shqipëria”, studime dhe intervista me akademikë dhe personalitete të shquara, 2005.

12. “Monumentet e munguara të Demokracisë”, libër eseistiko – publicistikë, 2006.

13. ”Baleti i drerit të plagosur“, roman, 2007.

14.  “SHKOLLA IRANIANE DHE SHQIPËRIA”, është përkthyer në gjuhën  persishte, Teheran, 2004.  

ËSHTË PREZANTUAR:

15. Hasan Hasani: “LEKSIKONI I SHKRIMTARËVE SHQIPTARË 1501 – 2001”, Prishtinë 2003.

16. Ferdinan Laholli: “ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE – ANTHELOGIE DER MODERNEN ALBANISCHEN LYRIK”,  Holzminde/Germany, 2003.

Përveç kësaj veprimtarie të begatshëm që përmendëm më lart Vasil tabaku ka në proces të finalizimit edhe dy libra, një roman dhe një libër poetik, kurse një pjese e krijimeve poetike i janë përkthyer edhe në gjermanisht, italisht dhe persisht. Ai njehë mirë italishten dhe rusishten.

Vasil Tabaku, jeton në Tiranë.

Adresa elektronike:  vasiltabaku@yahoo.com

Përgatiti: Sh. DIBRANI