Meri Lalaj: „Ambasadori i nonës“

Meri Lalaj

Tregim

„Ambasadori i nonës“

Tërë far e fisi u ngazëllye kur Klajdi mbaroi maturën me nota mesatare. Klajdi jo vetëm që ishte bir i vetëm i prindërve të tij, por ai qe rritur me të gjitha përkëdhelitë e gjyshërve, gjysheve, hallës, tezes, dajës e të tjerëve. Ai erdhi në jetë kur në fisin e tyre kishte njëzet vjet që nuk kishte lindur ndonjë djalë. Emrin ia pat zgjedhur nëna e mamit, sepse ajo e pat lexuar në rininë e saj romanin e Drajzerit “Një tragjedi amerikane”. Për t’i vënë emrin u mobilizuan të gjithë; dikush kërkonte të ngjallnin emrin e stërgjyshit, dikush donte bashkim gërmash të emrave të kushërinjve të parë, që të mos i ngelej hatri askujt, mirëpo dilte një emër me shumë bashkëtingëllore, e kështu me radhë. Për t’ia bërë qejfin të gjithëve hodhën short duke i përzier copat e letrës në tepsinë e madhe të bakllavasë, e vetmja orendi e trashëguar gjysh stërgjyshi, e cila tani nuk hynte më në punë.

Sa për sqarim, ky Klajdi u lind në kapërcyell të viteve nëntëdhjetë. Në atë kohë në Shqipëri nuk mund të gjendej asgjë për të ngrënë as miell, as sheqer, as qumësht, as vezë,  kurgjë, jo më të bëje bakllava. Veçse njerëzit në ato vite vazhdonin që ta mbanin shpirtin gjallë duke u ushqyer vetëm me rrëfenja gazmore kundër komunizmit. Të gjithë njerëzit e fisit trokisnin derë më derë për të gjetur sapun që ta lanin beben e sapoardhur në jetë si edhe culet e tij. Për sa i përket të ushqyerit Klajdi qëlloi me fat sepse një miku i tyre magazinier në një kooperativë bujqësore, (të cilat sapo u prishën) rrëmbeu dhe u solli si peshqesh për të porsalindurin një thes plot me grurë. Flutura, mami Klajdit, ziente grurë tri herë në ditë: mëngjes, drekë, darkë dhe hante nga një pjatë plot, e kësisoj gjinjtë iu frynë e sa nuk i pëlcisnin nga qumështi, që buronte si krua, fati i Klajdit të vogël. Ai pinte, flinte e rritej.

Kështu pra, kur iu vu emri vogëlushit shortin e fitoi “nona”. (Po e ve në thonjëza sepse ajo nona atëhere qe veçse një grua mbi të dyzetat). Dhe kjo nona Dita, e cila kishte një bijë të vetme Fluturën, e mori Klajdin që foshnjë motake për ta rritur me pekule e llastime. E mbante dhe do ta mbante në shtëpinë e saj si ta kish djalë e shkuar djalit derisa ai të martohej e të trashëgohej. Fundja ajo nuk lindi e nuk rriti dot një djalë nga barku i saj, përse të mos rriste atë të së bijës.

Pra, pasi Klajdi mori maturën tërë fisi u përqendrua se ç’drejtim do të merrte jeta e tij, tani e tutje në një shkollë të lartë. Kësaj here nuk u desh që të hidhnin ndonjë short. Të gjithë në një mendje zgjodhën sociologjinë. U mblodhën e iu shtruan diskutimeve mbarë e prapë lidhur me përparësitë e kësaj dege dhe dolën në përfundim se djali vërtet do të merrte një drejtim të përgjithshëm, por kjo degë qe shumë afër, e ndanin vetëm disa provime me degën e “Marrëdhënieve Ndërkombëtare”. Kështu Klajdi do ta fitonte me provime plotësuese edhe këtë degë, pastaj shpejt e shpejt nja dy “mastera” dyvjeçarë; e në këtë mënyrë e priste një karrierë e shkëlqyer dhe hop një ditë prej ditësh bëhej diplomat. U hodhën shumë idera lidhur me notat mesatare të Klajdit nëse ai mund të arrinte që me atë mesatare normale notash të bëhej diplomat.

Mirëpo këtu ndërhyri Rina, ajo fatpadala e fisit (dikur e kish pasur emrin Heroina, por më së fundi e pat ndryshuar me gjyq), e cila lundronte tërë ditën e ditës nëpër internet dhe tha se sipas studimeve të fundit të psikologëve, studentët e shkëlqyer të universiteteve, kur dalin në jetë nuk bëjnë karrierë për të zënë ndonjë post të rëndësishëm diku lart në qeveri, ata struken nëpër skuta laboratoresh duke bërë eksperimente si e si ta shpëtojnë njerëzimin nga të ligat e katastrofat që i kanosen, ndërsa përkundrazi studentët mesatarë çajnë me thonj, me dhëmbë me bërryla derisa arrijnë majat më të larta të pushtetit. Duke dëgjuar këto mendime, që hidhnin e prisnin njerëzit e fisit, nona Dita përplasi pëllëmbët e duarve e mrekulluar duke thënë: “Uah, e lumja unë, nipi im do të bëhet ambasador! E përse të mos bëhet, ne nuk kemi asnjë ambasador në farefisin tonë, e më së fundi edhe fisi ynë do të bëhet me ambasador...”  Atë pasdite të lume nona Dita u mbyll në dhomën e gjumit e ia nisi këngës e ia krisi valles duke u hedhur përpjetë “Dy dele treqind pare..” Me këto ëndrra të nonës, Klajdi e filloi shkollën e lartë.

Gjatë vitit të parë Klajdi i kaloi provimet pa shumë telashe dhe tërë fisi mori frymë i lehtësuar sikur të shkundnin një barrë të rëndë nga supet. Në vitin e dytë ai ngeli, ama ngeli fare sepse kishte bërë shumë mungesa, nuk u lejua të futej në provime dhe kështu e humbi vitin. Klajdi kish arsye për të mbetur në provime, ai tani kish një veturë të bukur me timonin nga e djathta, që ia pat dërguar daja nga Anglia e vërdallosej rrugëve të Tiranës për shtatë palë qejfe, kohën tjetër e kalonte kafene më kafene, por ajo që nuk dinin të tjerët, (përveç nonës), ishte se Klajdi kishte rënë në dashuri. Qe zhytur i tëri në dashuri kokë e këmbë si i thonë fjalës dhe nuk i hynte në sy gjë tjetër përveç Melissës, (me dy “ss”) se kështu quhej ajo goca. Çdo sekondë e jetës së tij i kushtohej asaj. Edhe Melissa ishte studente një vit më poshtë, në vitin e parë të një universiteti privat, por ajo ama nuk linte leksion pa ndjekur e provim pa kaluar, madje me nota shumë të mira. Ndërsa Klajdi tani nuk e kish mendjen fare për mësime, pasi rrinte tërë ditën e ditës gozhduar i dashuruar aty tek porta e fakultetit të saj. I gjithë fisi fluturoi nga gëzimi me të marrë vesh se Klajdi kishte rënë në dashuri dhe e mblodhën mendjen tamam kur gërmuan e morën vesh se ajo vajza i përkiste një goxha fisi. Kështu u lumturuan edhe më tepër.

            Kur erdhën provimet e semestrit të parë të vitit të dytë përsëritës, të gjithë njerëzit e fisit të alarmuar morën vesh nga nona se Klajdi edhe gjatë këtij viti mësimor nuk kish vajtur asnjë ditë në leksione, kështu që rrezikohej të mos futej në asnjë provim e ta humbiste degën e zgjedhur dhe e mirrte fare lumi shkollën e lartë. Atëherë anëtarët kryesorë të fisit u mblodhën kokë më kokë rrahën mendimet se si duhej të dilnin nga situata.

            U dha alarmi në fis, u bënë mbledhje pas mbledhjesh u ndanë detyrat për t’i bërë ballë kësaj situate të re u mobilizuan të gjithë: dajat, nuset e dajave, tezet, hallat. Telefonat nuk i pushonin tringëllimat e tyre kohë e pa kohë, celularët nuk i ndalnin cërritjet deri pasmesnate. E keqja ishte se shumica e pedagogeve qenë vajza të reja e duhej ose të gjenin të dashurit apo burrat e tyre përkatës, ose prindërit për të bërë ndërhyrjen e duhur. Këto vajza a nuse të reja patën marrë mastera e specializime jashtë shtetit e nuk kish Zot t’i ndalte në rreptësinë, seriozitetin dhe rigorozitetin me të cilin silleshin ndaj studentëve. Mirëpo këto vajza të reja të gjitha pa përjashtim kishin edhe ca emra që mund të ngatërroheshin lehtë me njëri tjetrin. Si do t’i bëhej hallit midis gjithë këtyre Entelave, Etlevave, Enkelejdave, Erindave, Erjonave...?

            I dashuri i gocës së tezes të Klajdit mori përsipër që të ndërhynte tek pedagogia e provimit të parë sepse e kishte pasur shoqe klase dhe kaq gjë mund t’i kërkonte veç një notë kaluese. Nga ana tjetër burri i hallës ia shtroi me raki dhe me mëlçi të skuqura me babain e pedagoges së provimit të dytë se dikur e pat pasur vartës në ndërmarrjen e prodhimeve të imëta dhe iu lut për një notë sa ta hidhte nipi lumin e provimeve. E keqja më e madhe për të gjithë si ndonjë kockë e ngelur në fyt qe provimi i tretë për nga radha. Asnjeri për be nuk e njihte atë dreq vajze, që kish studiuar nëpër universitetet më me emër të Londrës dhe që bënte hatanë duke rrëzuar studentë në provime. Pikë e zezë! Të gjithë ngritën duart përpjetë, u dorëzuan pa kushte si një e një që bëjnë dy. Po tani e tutje si do të vinte filli i Klajdit? 

            Provimi i katërt nuk ishte edhe aq i vështirë jo vetëm si lëndë, por edhe për faktin se e jepte një pedagog i moshuar, burrë babaxhan nga të kohës së dikurshme, që dinin si të silleshin me studentët dhe nuk ta hanin më kot hakun. Provimi i fundit qe kollaj fare, pedagogia kërkoi njëqind euro, e për ta mbaruar këtë punë fët e fët do të shkonte halla tek ai lokali aty në qendër diku afër Teatrit të Operas dhe Baletit, do të pinte një kafe me atë zonjën a zonjushën e do t’i dorëzonte zarfin me eurot që të mbarohej puna e kalimit të provimit.

            Një natë afër mesnatës ra telefoni i nonës Dita, ishte halla e Klajdit, e cila i tha se burri i saj duhej të takohej edhe njëherë me babain e pedagoges për ta rikujtuar për provimin, por për dreq nuk i mbante mend emrin dhe mbiemrin e saj. U zhvillua ky dialog:

-Po ai sikur e ka edhe kujtesën e fortë...

-E ka për fytyrat, jo për emrat e mbiemrat.

-Ia dhashë emrin e mbiemrin dhe e shkrojti në celularin e vet.

-Moj Dita, po celularin e mori ferra uratën sepse i ra sonte në vrimë të halesë dhe ai duhet të takohet me të nesër... 

-O bo bo!... Pikë e zezë... - dhe nona Dita përplasi kokën pas dollapit.

            Një ditë teksa po vërdalloseshin me makinë rrugëve të Tiranës për të gjetur dikë që duhej t’u mbaronte punë për provimet. Makinën po e ngiste Gimi, babai i Klajdit. Ai turfullonte e shkrofëtinte kundër të birit, që i kish hapur tërë këto telashe.

-Po, doemos kërkon të bëjë dashuri im bir dhe ne të sorollatemi për të mbaruar punët e tij duke lënë tërë punët tona pasdore... - Në vendin e parë qe ulur Rina, kushërira e parë e tij, ajo fatpadala dhe iu përvesh me fjalë:

-Po, ti nuk thua, lavdi Zotit, që yt bir nuk është homoseksual. Na more mendjen vetëm vazhdon gërr e gërr grindesh ditë e natë. Ja, do mbarohen provimet e do biem të gjithë rehat. Pastaj, përse bëheni kaq të këqinj dhe orë e çast më kujtoni dashurinë sikur nuk e dini se e kam shpirtin copë-copë. Një gropë të madhe të hapur kam mu këtu brenda në shpirt, më të madhe se sa ato gropat që hap Edi Rama natën tek Sheshi “Skënderbej” - dhe sytë iu mbushën me lot.

            Në ndenjësen e pasme të makinës ishin ulur e motra e saj Diana, e martuar dhe e trashëguar me fëmijë si edhe kushërira e parë e tyre, Lili. Ndërkohë Diana po mendonte me vete: ”Shyqyr që nxore nga goja nja dy fjalë me mend, moj motër, se tërë jetën vetëm budallallëqe dhe “heroizma” ke bërë e vetëm proçka ke llafosur!” Diana e pat shpënë mendjen larg në ato vite kur e motra pat rënë në dashuri me një djalë me biografi të keqe dhe e pat thirrur në zyrë kryetari i lagjes, një burrë me mustaqe të zeza, i cili pat qenë më parë oficer sigurimi. Ai e pat urdhëruar pa një pa dy ose të ndahej prej armikut të klasës ose të largohej menjëherë nga puna si arsimtare. (Heroina) Rina atëhere i dha shkelmin dashurisë njëherë e përngaherë. Ndërsa tani viteve të fundit, pasi pat mësuar të fshehtat e kompjuterit, rrinte ngulur me orë të tëra para tij duke u hallakatuar nëpër internet për të mbledhur fjalë të urta të popujve të botës mbi dashurinë. Me përmbledhjen e këtyre fjalëve të urta kishte shpresë që të botonte një libër.

            Vëmendja e krejt fisit u përqendrua për të gjetur të dhëna për pedagoge Miradijen (një emër thuajse i padëgjuar këtej nga anët tona). Duke u mbështetur tek numeratori telefonik u telefonuan të gjithë atyre personave që kishin mbiemër të njëjtë me të. Por më kot, askush nuk e njihte. E kur po i humbnin shpresat një mëngjes pa zbardhur mirë dita telefonoi Xhuli, mbesa, goca e të vëllait, duke i rrëfyer nona Ditës se kishte marrë vesh gjithçka që kish të bënte me atë profesoreshën Miradije: “Është nga Fieri. Për t’i vënë emrin ishte bërë kumbar një kosovar, mik me babain e saj, i cili paskësh qenë i internuar aty në fshatrat e Fierit kur pat lindur kjo vajza. Miradija vetë ishte e martuar me një fëmijë. Ishte e pasur sepse burri i saj qe goxha biznesmen, zotëronin dy hyrje pallati në Tiranë, një vilë në Malin e Robit dhe një apartament në Pogradec. Sigurisht ajo kishte makinë, që e ngiste vetë dhe nuk pranonte t’i jepje para për rryshfet sikur t’ia shtroje rrugën me euro apo me dollarë. Dhe më kryesorja është se babi im njihet me djalin e xhaxhait të babait të saj...”

-Ty të lumtë, moj Xhuli, halla të ka si shpirt, me mendjen që ke duhet të punosh ose në CIA ose në FBI. Nuk je ti për këtu jo ta them me plot gojën. Dhëntë Zoti të kesh një fat të mirë!

           Çimi, vëllai i nona Ditës, tok me Gimin u nisën menjëherë tek ky djali i xhaxhait të profesoreshë Miradijes. Atje ia shtruan muhabetit tek një lokal me të ngrëna e me të pira për shtatë palë qejfe. Lymi, djali i xhaxhait, pasi hodhi ca gota premtoi me zë të lartë i bërë çakërqejf se nuk do t’i fliste me gojë tërë jetën e jetës kushëririt të vet në rast se e bija e tij nuk do t’ia jepte provimin Klajdit. Të nesërmen, kur u bë esëll, u telefonoi dhe u tha copë se ajo nuk e lejonte në asnjë mënyrë të atin që t’i ndërhynte për punë provimesh, prandaj e mira e të mirave ishte të ndërhynin tek gjyshi i Tiranës, sepse Miradija vetëm atij nuk ia prishte gjallë në botë.

            Pasi e njoftuan gjyshin lidhur me provimin, ai e thirri mbesën Miradije veçmas dhe iu lut për provimin e Klajdit. Ajo vërtet pranoi por me gjysmë zemre, ndërsa ai po i thoshte: “Zemra e gjyshit do ta kalosh për hir tim...” “Mirë, o gjysh, po ai nuk ka begenisur të më vijë as në leksione...” “Punë e madhe! Veri një pesë sa për të kaluar provimin, sikur do të të zerë vendin tënd.” “Vendin tim nuk e ze, o gjyshi, por kushedi më vjen shef katedre e më bën gjëmën!” (Gjyshi, dikur pat qenë gjeolog e pat bredhur maleve të Shqipërisë, ndërsa tani qe një pensionist i rëndomtë, por ai dhe Miradija mbanin një të fshehtë, që vetëm ata të dy e dinin: dikur gjyshi pat rënë në dashuri me një vejushë, punonjëse të bibliotekës, e lidhjen e tyre në ato vite e bënte Miradija, e cila ishte një gjimnaziste me gërsheta, e hynte e dilte në bibliotekë me një libër në dorë duke çuar e duke marrë letrat e gjyshit. Asaj kohe ne mund t’i themi me plot gojën kohë e mrekullueshme, kur dashuria bëhej veç me letra dhe me fjalë të bukura!”)

            Atë ditë që Miradija i vuri notën kaluese Klajdit, u kthye shumë e lodhur nga provimi dhe ra për të fjetur. Ndërsa ishte në gjumë po shikonte një ëndërr fare pa kuptim iu bë sikur po udhëtonte me makinën e saj nëpër autostradë dhe në të dy anët e rrugës syri i kapte fusha të tëra me grurë që valëzonte si det. Nuk kish makina të tjera në asnjërën anë të rrugës. Asgjëkundi nuk shihte shenja të qarkullimit rrugor, as tabela reklamash, as shtylla elektrike apo telefonike vetëm aty këtu, herë pas here si të ish ndonjë dordolec shfaqej trupi dhe fytyra e qeshur e një djalit të ri veshur me kostum të zi shumë elegant me një kravatë me ngjyra ylberi, kurse në dorën e djathtë tundte me tangërllëk një çantë të zezë diplomatësh. Miradija zgjati kokën nga dritarja e makinës dhe e njohu. Ai ishte studenti i saj Klajdi, që ia pat nxirë pushimet verore me atë provimin, ndërsa tani ai buzagaz i shkelte syrin me çapkënllëk... Ndërkaq dëgjoi një zë të dashur e të njohur:

-O Mirushe, po zgjohu pra, zgjohu!...

            Përmbi të qe përkulur fytyra e të shoqit.