Speciale

Zef Ahmeti: Disa aspekte të diplomacisë zvicerane

Konfederata Zvicerane (franz. Confédération suisse, ital. Confederazione Svizzera, rom. Confederaziun svizra, lat. Confoederatio Helvetica) ka një traditë të lashtë historike. Bazat e këtij shteti fillojnë në vitin 1291 ku me aktin e njohur si Rütlischwur[1]vihet bazamenti i konfederatës zvicerane der Eidgenossennschaft.[2]Qëllimi kryesor i kantoneve të kësaj periudhe ishte rifitimi apo rikthimi i të drejtave autonome që kishin pasur këto përballë Perandorisë Romake të kohës. Dokumenti që lidhet ngushtë me ...

Ilmi Veliu: Portreti autentik i Skënderbeut

Në morinë e portreteve kushtuar Skenderbeut ka nje varg modelesh me tipare te ndryshme te fytyres, natyrisht edhe te veshjeve. Çeshtja eshte, nese njera prej tyre e paraqet, ne mos plotesisht, te pakten afersisht, portretin autentik te Skenderbeut.Faik Konica qe ne fillim te shek.XX e beni kete pyetje me nje artikull frengjisht te titulluar: "A ekziston nje portret autentik i Skenderbeut?" ne revisten "Albania" më 1901...

Haki Leci: Është i çmendur ai i cili i beson shkaut

Buricë , 16 shkurt 1999 - Ditë jo e rëndomtë. I premtova Redaksisë së do ta vizitoj Shtabin e Ushtrisë Çlirimtare në Zonën e Llapit. Nëpërmjet një telefonate nga Shtabi, më preferuan që të jem i kujdesshëm dhe të nisem rreth orës 18. Dhe ashtu veprova. Miku im i cili drejtonte veturën, që kishte ardhur vetëm për mua, më thoshte se mund të kemi ndo një kontroll rrugës , por kujdes fotoaparatin dhe diktafonin. Vazhduam rrugën. Rruga pothuajse ishte e zbrazët. Lëvizje të veturave ishin shumë të rralla dhe kalonin me shpejtësi të jashtëzakonshme. Porsa arritëm tek ...

Ilmi Veliu: Zajazi në kryengritjen antiosmane të vitit 1912

Nga burimet arhivale të zbuluara deri me tash, qofshin shqiptare apo serbe, gjejmë informata të mjaftueshme për ekzistimin e një komiteti shqiptar në qytetin e afabetit – Manastir, që në vitin 1911, i cili komitet kryesisht merrej me organizimin e çetave, dhe kryengritjes së përgjithëshme antiosmane.në vitet 1911-1912 (1).Ashtu sikurse kryengritja e përgjithshme shqiptare e vitit 1912, që qe inspiruar, organizuar dhe udhëhequr nga luftëtarë të vendit, të ndihmuar edhe nga njerëz të ditur e të arsimuar; edhe në kazanë e Kërçovës kemi ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (5)

Shumë historianë mendojnë se ilirët kishin të drejtën e tyre zakonore, që e ruajten dhe gjatë pushtimit dhe represionit romak. Iliria ishte një nga katër Prefekturat e Perandorisë Romake, e drejtuar nga Prefekti pretorian, i cili kontrollonte zbatimin e ligjeve të perandorise romake, organizimin e adminsitratës lokale sipas ligjeve romake, mobilizimin e ilirëve në legjionet romake, mbledhjen e takasave etj.Pavaresisht nga mbizotërimi i ligjeve romake, ekzistenca e të drejtës Ilire ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (4)

Emëri Kanun, e ka prejardhjen nga gjuha greke: «kanón - ?????” e do të thote “vizore”, “riga” dhe tregon se kanuni është instrumenti, që shënon drejtesinë, pra është emertim metaforik, që spjegon “drejtesinë që mban kodi zakonor shqiptar”, “drejtesinë e Kanunit të Lek Dukagjinit”, “drejtesinë e Kanuneve të Maleve Shqiptare”, që ka udhëhequr, organizuar dhe drejtuar jetën e popullit shqiptar.Në Kanun theksohet: “gjithçka është kanù i trasheguem prej të pareve” ...

Halim Purellku: Shqipëria në marrëveshjet, traktatet dhe konventat ushtarake bilaterale dhe multilaterale ndërmjet shteteve ballkanike 1861-1912

Objekt trajtimi i këtij studimi është Shqipëria në kontekstin e historisë diplomatike të Ballkanit, në periudhën midis viteve 1861-1912. Zhvillimi historik i marrëdhënieve ballkanike rreth çështjeve të rëndësishme politike, rezultojë dhe me arritjen e një sërë marrëveshjesh/traktatesh politike dhe konventa ushtarake oficiale publike dhe të fshehta bilaterale e multilaterale midis entiteteve/shteteve ballkanike. Në këtë punim do të përpiqemi t’i analizojmë çështjet kryesore që sqarojnë motivet për aprovimin e këtyre ...

Ilia S. Karanxha: Shëmbëlltyra më e hershme e Skënderbeut në një vepër të V. Carpaccio-s

Më 1997 në revisata Storia dell'arte (n* 89. ff. 27-36) u botua një studim me autor Harula Economopoulos në të cilën hipotizohet prezenca e Skënderbeut në veprën Pagëzimi i Selenëve të Vittore Carpaccios (1465-1526). Ky studim i paraqitur në një formë të përmbledhur siç na bën të qartë autori është paraqitur për gradën e tij të specializimit pranë Institutit mbi Historinë e Artit në Universitetin “La Spaienza” të Romës .Vepra Pagëzimi i Seleneve u realizua mes viteve 1502-1508 dhe bënte pjesë ...

Avzi Mustafa: Pasqyrimi i shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë në gazetën ''Politika'' të Beogradit

Në fund të shekullit XIX dhe gjysmën e parë të shekullit XX Perandoria Osmane ndodhej në krizën e saj më të madhe deri atëherë, sepse sistemi i vjetruar feudal nuk ishte në gjendje t’u përballonte forcave të reja që ishin krijuar në arenën ndërkombëtare, si dhe hovit të madh të popujve të shtypur për çlirim kombëtar, që e kishin shtyrë atë në gjendje të një dekadence politike dhe në tkurrje tokësoreEdhe pse shihej qartë se Perandoria ishte kthyer me kokë nga Bosfori e Anadolli, ndërsa bishti i kishte ngelur në Ballkan dhe ky bisht ishte bërë ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (3)

At Mëhill Shtjefën (Stefan) Kostandin Gjeçovi-Kryeziu, është lindur me 12 korrik 1874 në Janjeva - Kosovë, ku kreu shkollen fillore e në vazhdim u dërgua të studiojë në kolegjin Franceskan në Troshan (Lezha).Në vitin 1888 shkoj ne Bosnia, per te kryer studimet ne liceun e filozofise ne kuvendin e Derventes ne Bania Luka e me pas ne Kresheva per studimet ne teologji, ku ndoqi dhe leksionet e Ludwik Thallóczy, mbi origjinën dhe ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (2)

Shekulli V (pas Krishtit) –Bazuar ne rrethana historike dhe legjendat e kohes, nje kronist i shekullit VII (pas Krishtit), shkruan se ne shekullin e V, nje tribu e Goteve, nen komanden e Duka Gentius (ose Gjini), zbriti nga Dalmacia dhe u vendos ne Shkoder. Perandori i Bizantit Teodosio II –i riu (Perandoria Romane e Lindjes), e emeroj Duka Gjinin si Sebastocrator, madje i dha dhe detyren e Magister militum per Dalmacine ( Gjykatesi ushtarak). Me fuqizimin e pushtetit, Duka Gjini (Gentius), i pushtoj te ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (1)

Në historinë e popujve, një vend të veçante kane legjendat, gojëdhënat, tregimet per kreshniket dhe per ndodhite e lashta, te cilat dhe pse kane mbetur me autoresi anonime e shumica nuk jane shkruar në libra, në fakt i kanë rezistuar kohes, sepse jane transmetuar gojarisht e të pa ndryshuara brez pas brezi nga populli. Keto aspekte të tradites popullore, janë një thesar i çmuar dhe pjese integrale të historisë dhe e kultures të popujve. Duke evokuar kete te kaluar, hyjme ne kontakt e zbulojme ate, qe nuk eshte ...

Ilia S. Karanxha: Paolo Giovio (1484-1552) dhe shqiptarët

Emri i Paolo Xhovios (Paolo Iovio ose Giovio) është i njohur në ambientin shqiptar qysh në periudhën e Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Kjo para së gjithash në sajë të publikimeve të veprës së tij Comentario delle cose de'Turchi (Komente mbi çështjet e Turqve) me të cilën më vonë u bashkangjit edhe varianti i shkurtuar i historisë të Skënderbeut (1541, 1543, 1544/5) fakt që shtyvi mjaft studiues të kohës të mendonin se edhe ajo ishte vepër e Xhovios. Bile edhe botimi i parë i veprës Commentario de ...

Marjan Sebaj-Sopi: Binça, oazë e thirrjeve të shenjta!

Binça, oazë e thirrjeve të shenjta! Është ndër fshatrat më të lashtë të Anës së Moravës. Dhe këtë famulli që nga vizita e shenjtë e së Lumës Nënë Terezë vitin 1979., më pas e deri në ditët e sotme e kanë vizituar personalitete të shumta të jetës politike (kryeministra, ministra, zëvendësministra, deputet, kryetar partishë, e kryetar kuvendesh...) shoqërore ,e kulturore... E ka vizituar çdo administrator i Kosovës, gjeneral të KFOR-it e oficier tjerë të lartë...E kanë vizituar dhe e vizitojnë pandërpre ...

Shefik Sadiku: Vrasjet e ushtarëve shqiptarë

Ne, e kemi përjetuar dhunën dhe krimin e shtetit gjenocidal serb, i cili e donte atdheun tonë pa ne, sepse kështu ishte i formuar ky “shtet”, për të na i bërë 1001 të zeza vetëm për të na e fyer dhe përdhosur identitetin kombëtar, për të na e mohuar edhe të drejtën tonë më elementare - JETËN. Kur ua merrnin jetën të rinjve shqiptarë, në emër të shtetit të Mbretërisë së Jugosllavisë, thoshin: “ka bërë vetëvrasje”! Me këtë “epitet”, pastaj e ...

Sabile Basha: Organizimi i rezistencës në Kosovë dhe Lufta e Qelisë në Siqevë (13 shtator 1945)

Pas ripushtimit dhe aneksimit të Kosovës më 1945, dhe pas ngritjes së kufirit ndarës ndërmjet Shqipërisë dhe shqiptarëve, çështja e Kosovës dhe e trojeve tjera që ngelën nën ish-Jugosllavi edhe më tutje do të mbeten të pazgjidhura. Në Kuvendin e Prizrenit, (8-10 korrik 1945), Kosova edhe zyrtarisht do të aneksohej nga Serbia. Me aprovimin e Rezolutës nga Kuvendi Federativ më 23 korrik 1945 dhe nga ai serb më 1 shtator 1945, çështja e Kosovës do të konsiderohej çështje e mbyllur. Pavarësisht se gjatë ...

Lutfi Alia: Letër e Skënderbeut – drejtuar fisnikëve të Kuvendit të Sienës, Itali

Brenda meje vlonte një ndjenjë gëzimi e veçantë, sidomos ku kaloja gishtat e mi mbi letren që dikur e kishte prekur dhe Gjergji dhe që e shkroi me dorën e tij 550 vjet më parë. Siena është një qytet i vogël në Toskana të Italisë, por dhe një qytet me vlera të mëdha, i pasur me histori, me kulturë, me art e me jetë sociale dhe intelektuale tepër aktive. Është një qytet i bukur, mikëpritës, miqësor, festoz, misterioz dhe mitik në të njëjtën kohë. Të përshkruash Sienën është një ndërmarrje e veshtirë ...

Marjan Sebaj-Sopi: Krishterimi religjioni më i vjetër në Kosovë

Dikur në Ipeshkvninë Shkup-Prizren, në një hapësirë prej 46.500 km², jetonin diku rreth 3 milion Shqiptar. Me përqindje rreth 96% përbënin shqiptarët të konfesionit mysliman dhe diku rreth 4 % ata të konfesionit katolik.Vitin 1967 Selia e Shenjtë emëron Mosn. Joakim Herbut (greko-katolik), nga Kulla, (Vojvodinë), ordinar, dhe Mons Nikë Prela (1918-2006) shqiptar i lindur në Kotorr, Mali i Zi, ipeshkëv ndihmës “sedi datus” për besimtarët shqiptarët të Ipeshkvisë Shkup-Prizren ...

Tomë Mrijaj: Lutja në 49-vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë: “Paqe në botë dhe liri për popujt e robnueme”

Historia e klerikut të shquar Mons. Dr. Zef Oroshi, është e lidhur me vendlindjen e tij në Kaftall të Oroshit, aty ku zënë fill ngjarjet e mëdha të Derës së Kapidanëve të Mirditës, që për pesë shekuj me radhë luftuan pareshtuar kundër mizorive të Perandorisë Otomane, duke ruajtur gjithnjë identitetitn kombëtar, gjuhën, fenë, traditat dhe kulturën tipike iliro-arbërore-shqiptare.Më 23 Nëntor të vitit 1912, pikërisht pesë ditë para Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë në Vlorën historike, në ato ditë, kur vendit i vinte ...

Bedri Blloshmi: Fjala e fundit - I thoni nënës, ku më çuat

Janari-1944 ishte muaj dhe viti që filloi terrori i ligjëruar komunist. Për çdo ditë kishte pushkatime kolektive, listat bëheshin një ditë më përpara të formuluara nga kryetari i këshillit të lagjes apo fshatit. Kishte kaq shumë që pushkatoheshin saqë përveçse i fusnin nëpër birucat e degëve të brënshme të çdo rrethi por edhe në godinat e pronarëve apo në burgun e Burrelit, Gjirokstrës, Shkodrës, Korçës etj. Mbasi kishin bërë formalitetin ...