Speciale

Feti Tunuzliu: Nacionalistë shqiptarë të likuiduar, pushkatuar dhe burgosur në Mitrovicë nga gjyqet ushtarako-komuniste, 1945

Për ndriçimin e plotë të procesit penal mbajtur në gjysmën e parë të vitit 1945 së pari në gjyqësorin ushtarak në Mitrovicë (tani: Mitrovica e Jugut) e më pas në Beograd, kontribut të veçantë ka dhënë tani i ndjeri Ramadan Rexha, njeri ndër protogonistët fatkeq të këtij procesi, proces i cili, çuditërisht, nuk është gjurmuar sa dhe si duhet deri më tani. E quajmë kontribut të veçantë, ngase përmes monografisë  “Kujtimet e mia - Dëshmi historike”, mbarështuar nga Abdullah A. Bytyqi (Prishtinë, 2004, 263 fq), autori Ramadan Rexha...

Sabile Basha: Heroi i Kombit Prof. Xhemajli Berisha

Presioni, dhuna e terrori  serb ndaj  shqiptarëve në përgjithësi, e i atyre të Kosovës në veçanti, ka rrugë të gjatë, laramani të shumëfishtë veprimi e forma të veçanta aplikimi, gjithnjë duke iu përshtatur rrethanave të mundshme të zbatimit. Në këta shekuj të gjatë, shqiptarët përjetuan dhunë politike, dhunë shpirtërore e dhunë...

Sabile Basha: Rexhep Elmazi - Edhe sikur të më vrasin, nuk do të heq dorë nga liria e vendit tim

Rexhep Elmazi  u lind më 3 janar 1938, në fshatin Malishevë, komuna e Gjilanit. Vinte nga një familje mesatarisht e kamur, por pasuria për ta nuk ishte gjithçka, ata bënin një jetë të qet dhe tepër modeste. Skamjen e robërinë e urrenin, por edhe në këto kushte të vështira të jetës donin të shkollonin djalin e tyre...

Lutfi Alia: Eno Peçi, balerini dhe koreografi në Operan Shtetërore të Vjenës (I)

Koncerti i tradicional dhe madhështor në çdo fillimviti i Filarmonisë së Vienës, orkestër e Teatrit të Operas Shtetërore vieneze, i transmetuar nga kanalet televizive austriake ORF2 dhe Ö1, i ndjekur në mondovision nga 90 vende, më 1 janar 2024 përkoi me 151 vjetorin e koncertit të parë në Ekspozitën Universale të Vienës në vitin 1873...

Sabile Basha: Hysni Rudi - Kapiteni që jetoi e vdiq në mbrojtje të tokave shqiptare

Atdhetari i shquar i çështjes kombëtare Hysni Rudi, u lind më 1917 në Mitrovicë, nga babai Muharrem, i cili kishte prejardhje nga Gjakova dhe nëna Nerxhivane Ibrahimi, që ishte nga Mitrovica. Hysni Rudi ishte i martuar me Ajshe Boletinin, vajzën e Musa Boletinit, djalit të Isa Boletinit. Pas ripushtimit të Kosovës ...

Sabile Basha: Fazli Grajçevci - Për të mbrojtur kombin duhet të falet jeta

Fazli Grajçevci u lind në muajin prill të vitit 1935, në fshatin Sankoc të Drenicës. Ishte i biri i Xhemajl Grajçevci dhe i Sherifës, e lindur Miftari në fshatin Krasimirovc. Fazliu ishte fëmija i gjashtë i familjes Grajçevci. Ai kishte edhe këta vëllezër e motra: Hamdiu, Fazliu i parë, Mehdiu, Fazliu, Nailja, Rrahimja, Mehremja...

Qazim Namani: Tipologjia e banesës popullore në trevat veri-lindore të Kosovës

Arkitektura e banesave fshatare, zë vend të rëndësishëm në trashëgiminë kulturore të Kosovës. Përmes studimit të saj kuptojmë mënyrën e jetës së popullit, vlerat historike dhe arkitektonike të objektit, si dhe traditën e punimeve të mjeshtërve tanë...

Sabile Basha: Shaban Shala – Rroftë Shqipëria Etnike! Poshtë klika e Titos dhe e Rankoviqit

Atdhetari llapjan, Shaban Shala u lind me 16 shkurt 1933, në fshatin Letanc të Podujevës. Ishte i biri Behram Shalës dhe nënës Xhemile, e lindur Uka. Në kohën kur u arrestua për herë të parë ishte i pa martuar. Gjerë më atëherë ishte i padënuar. Shaban Shala, vinte nga një familje atdhetarësh...

Bedri Tahiri: Hambari i Gumnishtës

Gumnishta (sot Maletaj)  është ndër vendbanimet më të vjetra në Shalën e Bajgorës, ngulitur në masivin e Albanikut. Sipas banorëve të saj, të gjithë të fisit Maletaj, të parët e tyre, një kohë kishin gjëzdisur nëpër Ceceli e Skromë, derisa kishin lëshuar rrënjë këtu ku janë sot, pa harruar se pinjojë të këtij trungu kanë vazhduar tutje...

Sabile Basha: Tahir Deda - Shqiptarët dolën në luftë për të Bashkuar Kosovën me Shqipërinë

Tahir Deda u lind më 1910, në qytetin e Gjakovës. Ishte i biri i Zejnelit dhe i Esmas. Në kohën kur u arrestua ishte 35 vjeç. Ishte administrator në Këshillin Krahinor në Prizren (pranë Departamentit për Tregti dhe Furnizim). I martuar, pa fëmijë, me gjendje ekonomike mesatare, dhe i padenuar deri atëherë.  Tahir Deda ishte intelektual dhe...

Sabile Basha: Betimi i Jasharajve para varrit të Tahir e Nebih Mehës

Nebi Meha, ishte djali më i madh i Emin Latës dhe nënës Fazë, 70 vjeçar, nga fshati Prekazi i Ulët, gjë që jetonte vazhdimisht këtu dhe kishte katër fëmijë. Nebihu kishte lind më 1910. Dhe, nuk ishte fare e papritur që edhe djali kishte vazhdua rrugën prej trimi sikurse edhe babai i tij Emin Lata. Në familjen e...

Sabile Basha: Tahir Meha - Pushteti jugosllav nuk është i imi dhe nuk e pranoj kurrë si të tillë

Policia e Skenderajt ishte njoftua se Tahir Meha ngado që shkonte, haptas e mbante armën. Pas këtij njoftimi, policët ishin mobilizua që ta kapnin Tahir Mehën, mundësisht në befasi dhe ta arrestonin. Dhe, kjo kishte ndodhur, një ditë tregu, në mënyrë tinëzare e zënë dhe e dërgojnë në stacionin e policisë...

Sabile Basha: Xheladin Hana - Nuk e bëmë luftën për të ngelur përsëri të okupuar nën Serbi

Xheladin Hana ishte i lindur në qytetin e Gjakovës, më 1919. Nga babai Shyqeri e nëna Gjylije, e lindur Hima. Kishte të mbaruar gjimnazin në Shkodër dhe ishte angazhuar në luftë kundër fashizmit dhe bashkimit të tokave shqiptare në një shtet. Ai vinte nga një familje atdhetare gjakovare...

Sabile Basha: Haki Taha – Vdekje për tradhtarë, Liri për Shqiptarë

Patrioti i madh Haki Taha, u lind në një familje atdhetare e arsimdashëse të Gjakovës, më 1914. Shkollën fillore e nisi në Gjakovë, për ta vazhduar në shkollën “Kosova” në Krumë të Hasit në Shqipëri. Derisa ishte në vendlindje dhe në këtë qytet për çdo ditë si fëmijë e përjetoi robërinë dhe e kuptoi se çfarë do të thotë të jesh nën okupim...

Nue Oroshi: Lufta në Shadervan të Prizrenit e Prengë Ndrec Mollës me mirditorët e tjerë kundër serbëve më 28 nëntor 1944

Shqiptarët nga Mirdita historikisht kanë qenë atdhetarë dhe kanë luftuar për mbrojtjen e tokës arbnore pa u lakuar dhe pa i llogaritur veshtirësitë qofshin ato familjare apo jetësore. Ata luftonin për këtë dhe, edhe e jepnin jetën si me le. Njëri ndër ata atdhetarë që i shërbeu Shqipërisë Etnike pa u luhatur deri ...

Lutfi Alia: Xhubleta iliro-arbërore-shqiptare (2)

Nga viti 2016, xhubleta ka statusin: Kryevepra e trashëgimisë kulturore kombëtare. Xhubleta, veshje tipike dhe unikale e grave dhe e vajzave të malësisë të Shqipërisë së Veriut, është studiuar nga etnologë, albanologë, historianë, arkeologë, antropologë, sociologë vendas dhe të huaj, të cilët kanë shkruar...

Sabile Basha: Nexhat Agolli - Martir i Bashkimit Kombëtar Shqiptar

Atdhetari i madh Nexhat Agolli, ishte i lindur në Dibër të Madhe më 09 qershor 1914 në Dibër të Madhe. U lind në një familje me tradita të lashta patriotike. Babai i tij duke e ditur se vetëm i ditur je i vlefshëm për atdheun, andaj menjëherë Nexhatin e vogël e dërgon në shkollë. Shkollën fillore e mbaron me sukses në Krumë të Kukësit...

Sabile Basha: Rifat Berisha - Atdhetari që i tregoi Serbisë se Kosova është Shqipëri

Rifat Berisha (1910-1949) u lind në fshatin Berishë të Drenicës. Ishte i biri i Latif dhe Hasime Berishës, të dalluar për atdhetari ndër vite. Dalloheshin si familje e konsoliduar, të ndershëm, me një mirëqenie të mirë familjare. Rëndësi të madhe i kushtonin rritjes dhe edukimit të fëmijëve dhe të...

Albert Habazaj: Vlora dhe Holokausti

Më datën 27 janar 2024, Instituti i Studimeve Politike “Ismail Qemal Vlora” së bashku me Shoqatën e Shkrimtarëve e Artistëve “Petro Marko”, në ambientet e muzeut “Kosova” në Vlorë organizuan takimin përkujtimor në lidhje me ditën ndërkombëtare të viktimave të Holokaustit...

Lutfi Alia: Xhubleta iliro-arbërore-shqiptare (I)

Veshjet tradicionale janë një ndër komponentet më të fuqishëm të traditës popullore shqiptare, shumica e tyre janë trashëgime të veshjeve të lashta ilire dhe të arbërve të mesjetës, të cilat gjatë zhvillimit historik kanë pësuar  modifikime të diktuara nga progreset e shoqërisë shqiptare, por shprehje dhe e marrëdhënieve kulturore mes popujve...