Speciale

Sabile Basha: UÇK-ja, këmba e zgjatur e NATO-s dhe dimensioni universal i lirisë

Sot, rrugët e Sheveningenit në Hagë u mbushën me zërat e protestës, një protestë që nuk ngrihej vetëm kundër një padrejtësie të vetme, por kundër një padrejtësie shumë më të madhe se ajo që shihej në sipërfaqe. Përtej mureve të burgut të Hagës, nuk janë thjesht disa individë...

Sabile Basha: Liria ka fytyrën edhe të gruas shqiptare

Në punën time kërkimore- shkencore kam trajtuar gjerësisht figurën e gruas shqiptare dhe angazhimin e saj të shumëfishtë në proceset historike të luftës për çlirim kombëtar. Përmes punimeve të shumta, kam synuar të ndriçoj jo vetëm praninë e saj, por edhe rolin vendimtar që...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (40)

Njomza Lipaj erdhi në jetë më 12 gusht të vitit 1985, në fshatin Temal – një vend që njihej më parë si Kamenicë – në komunën e Burimit. Ajo ishte bijë e familjes Lipaj, e prindërve të saj Rama dhe Ziza, të cilët krahas saj rritën edhe tre fëmijë të tjerë...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (39)

Trimen e madhe Mukadeze Lika-Muhaxheri më ka rënë rasti ta takoj në vitet e vështira të para luftës, kur për një punë kishte ardhur në shtëpinë time në lagjen Arbëri, në Prishtinë. Deri atëherë nuk e njihja personalisht – ajo ishte një emër i njohur në rrethin e saj, por për mua ishte një...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (38)

Mihrije Feriz Jashari u lind më 05.12.1942, në një familje të njohur për traditat e thella atdhetare dhe ndjenjat e forta patriotike. Ajo erdhi në jetë në një shtëpi ku përkushtimi ndaj kombit nuk ishte vetëm një fjalë e madhe, por një vlerë e trashëguar dhe e gjallë që udhëhiqte mendjet dhe zemrat e...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (37)

Kështu, jeta e Mervete Maksutajt nuk ishte vetëm një histori personale trimërie, por pjesë integrale e një organizimi të madh dhe të strukturuar që kishte për synim të çlironte Kosovën dhe t’i kthente popullit të saj dinjitetin e nëpërkëmbur. Pas krijimit të Brigadës 133 “Adrian Krasniqi”...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (36)

Trimja shqiptare Lumnije Raka lindi më 11 qershor 1976, nga babai Sherif dhe nëna Ajshe, në qytetin e lashtë dhe të njohur për tradita atdhetare të Kaçanikut – një vend që gjithmonë ka qenë kështjellë e rezistencës dhe burim i karaktereve të forta. Ajo u rrit në këtë...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (35)

Krajkova është një vendbanim i njohur në komunën e Drenasit, ku pas vitit 1999, ky fshat është njohur gjithashtu edhe me emrin Gurras, një emërtim që ruan në vetvete jehonën e identitetit lokal dhe ndryshimeve që solli periudha e pasluftës. Fshati është i vendosur në një peizazh të pasur natyror, që shtrihet në...

Sabile Basha: Kur kujtesa flet nga qelitë – Historia e pathënë e të burgosurve politikë shqiptarë

Në kujtesën kolektive dhe në rrëfimet e asaj kohe shpesh përsëritej një thënie domethënëse se me nisjen e procesit gjyqësor ndaj të arrestuarve politikë, niste një fazë tjetër e jetës së tyre – një periudhë që, paradoksalisht, konsiderohej si më e lehtë sesa ajo që e kishte paraprirë. Kjo ide lidhej me faktin se përballja në sallën e gjyqit shënonte...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (34)

Në veprën e profesorëve Hanumshahe Ilazi dhe dr. Nusret Pllana, të titulluar “Fëmijët martirë të Kosovës 1981–1999”, botuar në Prishtinë në vitin 2019, gjejmë të përfshirë edhe një dëshmi të shkurtër, por tejet domethënëse për fatin tragjik të Lirije Hamzë Jasharit...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (33)

Jehona Sabit Raka, që u rrit mes maleve të Kaçanikut dhe ndërmjet rrëfimeve për betejat e lavdishme të Grykës, formoi një karakter të fortë dhe një ndërgjegje të lartë kombëtare, duke u përgatitur për sfidat që do ta prisnin në një kohë të trazuar për atdheun. Në vitin 1995, Jehona Sabit Raka e vazhdoi rrugën e saj të dijes...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (32)

Ndër figurat tragjike dhe prekëse të asaj epopeje të përgjakshme që la gjurmë të pashlyeshme në historinë e rezistencës shqiptare, ishte edhe vajza e vogël Igballe Rifat Jashari. E lindur më 25 shkurt 1985, në Prekazin e Poshtëm, ajo mbetet një simbol i dhembjes së pafajshme të një populli që u gjunjëzua vetëm për...

Paulin Z. Zefi: Poshtërimi i sulltan Mehmetit II Fatih përballë Gjergj Kastriotit në Krujë dhe Masakra e Çidhnës në Dibrën e Poshme (Gusht 1466)

Më 1 gusht të vitit 1466 [1], pasi kishte pësuar humbje katastrofike përballë Gjergj Kastriotit-Skënderbeut, duke lënë nën muret e Kështjellës së Krujës dhe rrethinat e saj plot 30.000 [2] - 35.000 ushtarë të vrarë [3], sulltan Mehmeti II Fatih vendosi të tërhiqet për në Stamboll i poshtëruar botërisht...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (31)

Me Hyrë Eminin pata rastin dhe kënaqësinë të takohem edhe disa herë të tjera më vonë, falë afërsisë së madhe që kishte Instituti i Historisë me ndërtesën e atëhershme të TMK-së. Çdo herë që përfundonim punën dhe dilnim për të shkuar në shtëpi, ndodhte që të përballeshim në oborr ose në rrugë, dhe ato...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (30)

Vajza trime dhe e paharruar, Hidajete Rifat Jashari, e cila u bë simbol i qëndresës dhe i sakrificës së brezit të saj, kishte lindur më 18 tetor të vitit 1979 në Prekazin e Ulët të Skënderajt – një vend që historia do ta shndërronte në epiqendër të rezistencës shqiptare dhe në altar të lirisë së...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (29)

Kush ishte Hanumshahe Abdullahu-Zymberi – ajo që të gjithë e thërrisnin me përkëdheli dhe afërsi “Nushja”? Për ata që patën fatin ta njihnin, ajo nuk ishte vetëm një emër, por një prani e ngrohtë, një ndërgjegje e gjallë dhe një figurë e palëkundur e përkushtimit qytetar dhe kombëtar...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (28)

Shtrohet natyrshëm pyetja, kush ishte Hanife Zymer Jashari? Kush ishte kjo vajzë e re nga Prekazi, që pa ngurrim ndau të njëjtin fat me familjen dhe bashkëfshatarët e saj në ato ditë të zjarrit dhe të gjakut? Përgjigjja nuk është e lehtë. Është vërtet sfiduese të gjesh të dhëna të hollësishme për këtë vajzë të njomë, këtë bijë të Drenicës...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (27)

Nëna Hamide Jashari përfaqëson një figurë të ndritur dhe të denjë për piedestalin e kujtesës historike shqiptare, një grua që mishëroi në mënyrë të përkryer virtytet më të larta të traditës sonë kombëtare. E lindur më 4 shkurt 1913 në fshatin Marinë të Drenicës...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (26)

Hadije Spahiu ishte e lindur më 27 maj të vitit 1966 në qytetin e Rahovecit, bijë e një familjeje të nderuar dhe të rrënjosur thellë në traditat patriotike të kësaj treve. Babai i saj, Mustafa, dhe nëna, Fiqirija, e rritën në një vatër ku ndjenja kombëtare nuk ishte vetëm një koncept abstrakt...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (25)

Gjylsere Sahiti lindi në qytetin e Kumanovës, një qendër e njohur urbane me rëndësi të veçantë historike dhe gjeografike në kontekstin e Maqedonisë së Veriut. Kumanova është e pozicionuar në pjesën veriore të këtij shteti ballkanik, në një truall strategjik që shtrihet rrëzë Malit të Zi të Shkupit, duke krijuar një nyje të rëndësishme...