Blerim Latifi: Deklarata e Pavarësisë ishte deklaratë për të gjitha trevat shqiptare

Prof. Blerim Latifi:

Prej kohësh dihej se Perandoria Osmane i kishte ditët e numëruara në Ballkan. Ndërsa popujt e tjerë të rajonit, njëri pas tjetrit, kishin dalë nga ngrehina mesjetare e kësaj perandorie që po shembej në mënyrë të pakthyeshme, shqiptarët vazhdonin ende të rrinin brenda saj. Të paktë ishin ata që e kuptonin se çfarë katastrofe po afrohej: tretja përfundimtare e shqiptarëve, të etiketuar si turq, brenda një Serbie të Madhe dhe një Greqie të Madhe. Por, si çdo herë në histori, janë pakicat e përndritura ato që e lexojnë drejt momentin historik, rreziqet dhe mundësitë e tij, dhe veprojnë sipas kërkesave që ai imponon.

Më 28 nëntor 1912, Shqipëria u themelua nga një pakicë e tillë. Deklarata e Pavarësisë e asaj dite ishte deklaratë për të gjitha trevat shqiptare, pra edhe për Kosovën. Pikërisht për këtë arsye ajo u shndërrua në dokumentin themelor që e mbajti gjallë lëvizjen kombëtare në Kosovë përgjatë gjithë shekullit XX, deri në çlirimin e saj në vitin 1999.

Prandaj ne duhet ta kremtojmë fort këtë ditë, sepse pa të historia bashkëkohore e Kosovës nuk mund as të shpjegohet dhe as të kuptohet.

GËZUAR!

____________________________

Adem Gashin, poetin e njohur kosovar, e kam njohur personalisht. Takoheshim shpesh në librarinë “Artini” dhe disa herë kemi pirë kafe së bashku te “Lesna”. Ishte burrë zotni, i këndshëm në biseda dhe latues i hollë i vargut poetik. Shumë këngë të bukura kushtuar luftës çlirimtare mbajnë autorësinë e tij.

Ademi vdiq papritur në janarin e vitit 2024 dhe unë isha në mesin e atyre që u prekën thellë nga humbja e tij.

Dje, i biri, përmes një shkrimi, kishte përfshirë emrin tim në një situatë me të cilën nuk kam asnjë lidhje. Madje kishte shkuar deri aty sa të linte të kuptohej se disa kërcënime që kishte bërë më adresoheshin tërthorazi edhe mua. E kuptoj se ky pseudoaktor, dhe gjithsesi i padijshëm, këtë e ka bërë ngaqë prej kohësh është infektuar me ideologjinë vahabiste, duke e tradhtuar hapur kredon kulturore për të cilën jetoi dhe shkroi babai i tij, Adem Gashi.

Sa për atë gjuhë kërcënuese, kurrë nuk do të kisha reaguar, aq më pak kur ai e bën në emër “të gjakut të Azem Galicës e të Shaban Polluzhës”. Ky injorant nuk e di se, nëse do të duhej të flitej në këta terma, atëherë më takon mua të flas, sepse, nga linja e gjakut, unë i përkas vëllazërisë fisnore të Azem Galicës, e jo ai. Por kjo, kuptohet, nuk ka rëndësi.

Rëndësi ka fakti i dhimbshëm se si sot bijtë po shkelin mbi vlerat e baballarëve të tyre, për të cilat ata derdhën mundin dhe gjakun. Fatkeqësisht, poeti ynë dhe ish-miku im Adem Gashi është në mesin e këtyre baballarëve.

Një muaj para se të vdiste, ai publikoi në faqen e tij në Facebook një poezi të shkëlqyer kushtuar Pjetër Bogdanit. Ja poezia:

VARRI I PJETËR BOGDANIT

Pjetër Bogdani s'ka varr

e zhbënë

po ai u bë gjithëprani

në tokë në qiell në ajër

Ai është tek unë te ti tek ai

"veshun me diell mbathun me hanë"

si ai zogu që ribëhet gjithnjë.

Kjo poezi flet më së miri se, në polemikën e moçme midis kombëtarëve e zuzarëve, Adem Gashi deri në vdekje mbajti anën e kombëtarëve. Por, siç thotë një shprehje e vjetër shqiptare: Shpesh nga Skënderi del beteri!

____________________________

Me në fund, Muzeu i Vjenës paska vendosur një pllakë me informacione mbi Skënderbeun dhe shpatën e helmetën të tij, të cilat ndodhen të ekspozuara në këtë muze. Por kur lexova pjesën e parë mbi jetën e Skënderbeut, më ra në sy një gabim trashanik historiografik i bërë në tekstin e shënuar në pllakë. Aty thuhet se Gjergj Kastrioti, në rininë e tij, “u mor peng në Stamboll”. Ç’gabim i madh! Në kohën kur ai u mor peng në oborrin e Sulltan Muratit II, Stambolli ende quhej Konstantinopojë dhe ishte nën sundimin e bizantinëve. Pra, nuk ishte e mundur që osmanët ta dërgonin pengun e tyre në një qytet që nuk e kishin nën kontrollin e tyre. Jo vetëm Gjergj Kastrioti, por as Sulltan Murati II nuk kanë shkelur kurrë në Konstantinopojë. Kur ajo ra nën sundimin osman në vitin 1453, Skënderbeu kishte hyrë tashmë në vitin e dhjetë të luftërave të tij kundër osmanëve.

____________________________

Iluminizmi europian, në kohën e Kantit dhe të Volterit, projektonte një shoqëri njerëzore në të cilën të gjithë njerëzit do të ishin të mirëinformuar, të arsimuar dhe të ditur. Ky projeksion motivohej nga bindja iluministe se progresi moral i njerëzimit varet nga përhapja e diturive racionale. Më shumë se dy shekuj më vonë, ky ëndërrim iluminist është përmbushur, por në një formë të përçudnuar dhe të rreme.

Krijimi i rrjeteve sociale ua ka mundësuar të gjithëve të drejtën për t’u shprehur. Ato i kanë kthyer të gjithë njerëzit në gazetarë dhe opinionistë. Më tej, inteligjenca artificiale ka bërë të mundur që të gjithë njerëzit "të bëhen" eseistë, ekspertë, studiues, dijetarë, poetë dhe shkrimtarë. Kuptohet, jo prej së vërteti, por duke ua mundësuar  të gjithëve të vendosin maskat e këtyre figurave.

Inteligjenca artificiale e ka nxjerrë jashtë loje zanatin e lektorit e të redaktorit dhe e ka zhdukur të drejtën e autorit. Plagjiatura, vjedhja intelektuale, është kthyer në normalitet. Normalizimi i plagjiaturës është një goditje fatale për krijimin intelektual. Kështu, edhe një herë po përsëritet fatkeqësia e mendjes njerëzore: krijimet e saj një ditë kthehen kundër saj. Utopitë e saj gazmore përfundojnë në distopi të tmerrshme.

Dhe distopia e fundit është pikërisht kjo: një shoqëri analfabetësh të maskuar si njerëz të ditur.

____________________________

Fjalinë e parë në gjuhën shqipe e ka shkruar një prift katolik, në vitin 1462.

Librin e parë në gjuhën shqipe e ka shkruar një prift katolik, në vitin 1555.

Librin e parë në prozë origjinale në gjuhën shqipe e ka shkruar një prift katolik, në vitin 1685.

Fjalorin e parë etimologjik të shqipes e ka hartuar një prift katolik, në gjysmën e parë të shekullit XVII.

Fjalorin e parë shqip–latinisht e ka hartuar një prift katolik, në vitin 1643.

Shkollat e para ku është mësuar shqipja kanë qenë kolegjet katolike.

Romanin e parë në gjuhën shqipe e ka shkruar një prift katolik, në vitin 1888.

Kryetari i Kongresit të Alfabetit në Manastir ka qenë një prift katolik.

Lista mund të zgjatet gjatë.

E megjithatë, përkundër gjithë këtyre fakteve, ende ka injorantë që kanë dilema se kush ishte në ballë të luftës për mbrojtjen e identitetit shqiptar. Dhe nuk janë vetëm injorantë. Janë edhe budallenj, sepse budallallëku nis pikërisht aty ku refuzohen dëshmitë dhe provat.

____________________________

Kam qenë fëmijë në atë kohë, por më kujtohet qartë se si të rriturit flisnin çdo ditë për ngjarjet e luftës në Bosnjë. Më kanë mbetur në mendje bisedat për vrasjet e civilëve në rrugët e Sarajevës, ndërsa ushtria serbe, nga kodrat përreth, bombardonte pa ndërprerje qytetin e rrethuar.

Këto ditë mediat perëndimore po raportojnë për një tjetër krim makabër që dyshohet të ketë ndodhur gjatë atij rrethimi. Sipas hetimeve të reja, shumë nga viktimat civile mund të jenë vrarë jo vetëm nga snajperistët e ushtrisë serbe, por edhe nga snajperistë të huaj, të cilët dyshohet se kanë paguar për të ardhur në pozicionet serbe dhe për të shtënë mbi kalimtarët rrugëve të Sarajevës. Një lloj gjuetie çnjerëzore mbi njerëz të pafajshëm.

Një prokurori në Milano ka hapur tashmë hetimet, dhe dyshime serioze flasin se edhe presidenti aktual serb, Vuçiqi, ka qenë i pranishëm në ato pozicione.

Tash mbetet për t’u parë se çfarë do të bëjë Këshilli i Europës: a do të emërojë ndonjë raportues për këtë rast dhe a do të kërkohet ngritja e një gjykate speciale për kreun e shtetit serb.

Kosovën e patën detyruar të krijojë një gjykatë speciale mbi një rast që dukej hapur se ishte një rrenë e plotë: trafikimi i organeve në të ashtuquajturën "shtëpi e verdhë".

Ndërsa për rastin e Vuçiqit tashmë kanë dalë video dhe dëshmitarë okularë, duke e bërë hetimin dukshëm më të bazuar dhe të vështirë për t’u mohuar.

Përpjekjet për të vendosur ekuivalencë faji për të gjitha palët e përfshira në luftërat e shpërbërjes së Jugosllavisë socialiste kanë qenë një përpjekje e turpshme europiane për ta fshehur të vërtetën e madhe se këto luftëra ishin kryekëput pasojë e synimit të Beogradit për të ndërtuar me dhunë mbi gërmadhat e Jugosllavisë së Titos një Serbi të Madhe.

____________________________

Kur e gjithë bota normale dhe e civilizuar shkon në pushim për festat e fundvitit, ne do të shkojmë në zgjedhje, dhe nata e ndërrimit të motmoteve do të na gjejë duke numëruar vota dhe, sipas mundësive, edhe duke manipuluar rezultate.

Kjo është edhe një shenjë tjetër që tregon se kemi dalë jashtë binarëve të normalitetit, dhe derisa ta thyejmë kokën fort diku, nuk kemi për ta marrë vesh këtë.

____________________________

Dëshmitë e Wesley Clarkut, James Rubin-it dhe Christopher Hill-it duhet të mblidhen në libër të vetëm, në një libër-referencë që do të përbënte bazën dokumentare mbi të vërtetën e luftës së UÇK-së.

Nëse duam t’i shpëtojmë njëherë e mirë propagandës së Serbisë dhe, po aq, mistifikimeve tona të brendshme, pikërisht aty gjendet e vërteta e pastër e kësaj lufte, që nisi e u krye si kryengritje popullore. Një kryengritje që nuk lindi si projekt politik i gatshëm, por si reagim moral i një populli të tërë ndaj masakrës mbi familjen Jashari në Prekaz. Dhe që pati sukses vetëm sepse ruajti atë moral të brendshëm që duhet ta ketë çdo kryengritje për liri:  kauzën e drejtë, mjetet e ligjshme dhe lidhjen organike me popullin prej të cilit del.

____________________________

Dikur ishte Serbia ajo që na i përbuzte dhe përbalte flamurin kuq e zi dhe plisin e bardhë – simbolet që dëshmojnë identitetin tonë të moçëm në këtë tokë. Kur Serbia nuk mundi më ta bënte hapur këtë në Kosovë, u shfaqën vahabët shqipfolës, për ta vazhduar punën e saj me gjuhë tjetër dhe maskë tjetër.

Ata duken si ky i ashtuquajturi “mësues i anglishtes”, i cili sot po gjykohet për aktin e shëmtuar të hedhjes në kosh të mbeturinave të flamurit tonë kombëtar dhe të plisit të bardhë, që po i mbante me krenari një nxënëse në Ditën e 28 Nëntorit.

Por Serbia nuk kalon!

Edhe vjen e maskuar me retorikë fetare e me mjekra vahabësh.

____________________________

Me të drejtë ajo quhet Zhan d’Arka shqiptare.

Në Kosovën e gjysmës së parë të shekullit XX, të mbytur në patriarkalizmin e mykur shekullor, ajo duhet të ketë qenë gruaja e vetme e lirë ; një shpirt që nuk pranoi të mbulohej nga hija e nënshtrimit. Madje, ajo ishte prijësja e burrave që refuzuan të gjunjëzoheshin nën sundimin serb.

Sot, varri i Shote Galicës në Fushë-Krujë është një moçal.

Moçali i turpit kombëtar.