Kulturë » Vataj
Albert Vataj: Diplomacia, një nga armët e Gjergj Kastrioti-Skënderbeu në përballjen me osmanët
E hene, 16.12.2024, 06:55 PM
Diplomacia, një nga armët e Gjergj Kastrioti-Skënderbeu në përballjen me osmanët
Përgatiti:
Albert Vataj
Plot
560 vite më parë një dokument i datës 14 dhjetor të vitit 1464, që ruhet në
arkiva të Republikës së Venedikut, hedhë dritë për hamendjet e përkohshme të
Republikës së Venedikut, dhe Dukatit të Milanos për tu bërë shok i luftërave të
Gjergj Kastriotit-Skënderbeut. Dokumenti në fjalë zotëron vlera të
llojllojshme, meqë provon për të dëshmuar se sa ishte gatishmëria luftarake
evropiane pas vdekjes së Enea Silvio Piccolomini (Papa Pius II, 1458-1464),
përball fitoreve gjithnjë e më të mëdha të sulltan Mehmetit II-Pushtuesit, i
cili vite më parë kishte pushtuar despotatin e Rashës (Serbisë, 1459), dhe
mbretërinë e Bosnjës (1463), huajtet sa më lart nga HAZU, Annali Veneti,
publikuar nga Jahja Drançolli.
Ngjarjet
e 14 dhjetorit 1464 dhe dokumenti i ruajtur në arkivat e Republikës së
Venedikut japin një dritare të çmuar mbi sfidat dhe mundësitë me të cilat
përballej Gjergj Kastrioti-Skënderbeu në përpjekjet e tij për të ruajtur
sovranitetin e Arbërit dhe për të bashkuar Evropën kundër rrezikut osman.
Dokumenti
tregon se Republika e Venedikut dhe Dukati i Milanos po shqyrtonin mundësinë
për të bashkëpunuar me Skënderbeun. Kjo tregon jo vetëm rëndësinë strategjike
të Shqipërisë dhe liderit të saj, por edhe kompleksitetin e politikës italiane,
ku fuqitë e ndryshme shpesh kishin qëllime të kundërta.
Venediku,
një fuqi tregtare me interesa të përhapura në Mesdhe, shpesh hezitonte të
angazhohej hapur kundër osmanëve, meqë kishte interesa ekonomike për të
mbrojtur. Megjithatë, kërcënimi i Mehmetit II dhe ambiciet e tij për të
zgjeruar Perandorinë Osmane drejt Evropës detyruan shtetet italiane të
rimendonin qëndrimet e tyre.
Papa
Pius II kishte qenë një mbështetës i fuqishëm i kryqëzatës kundër osmanëve dhe
një aleat i rëndësishëm për Skënderbeun. Vdekja e tij në vitin 1464 ishte një
goditje e rëndë për përpjekjet për të bashkuar Evropën në një luftë të
përbashkët.
Pas
vdekjes së tij, fuqitë evropiane u gjetën të përçara dhe të pavendosura, duke e
lënë Skënderbeun të përballej pothuajse i vetëm me Perandorinë Osmane. Kjo e
bëri situatën e tij strategjike edhe më të vështirë.
Mehmet
Pushtuesi, pas marrjes së Kostandinopojës në 1453, vazhdoi fushatat e tij
ushtarake në Ballkan, duke pushtuar Rashën (Serbinë) në 1459 dhe Bosnjën në
1463. Këto fitore i dhanë atij kontroll të gjerë mbi Ballkanin dhe e bënë një
kërcënim madhor për Evropën.
Shqipëria
ishte një pikë strategjike në këtë betejë, dhe Skënderbeu përfaqësonte një
pengesë të madhe për ambiciet e Mehmetit II. Për këtë arsye, sulmet osmane ndaj
Arbërit ishin të vazhdueshme dhe të pamëshirshme.
Ai
tregon se si fuqitë italiane, megjithëse të përçara dhe të pasigurta, po
shqyrtonin seriozisht mbështetjen ndaj Skënderbeut si një mënyrë për të ndaluar
përparimin osman.
Ai
ilustron aftësinë e Skënderbeut për të përdorur diplomacinë në mënyrë efektive
për të kërkuar mbështetje, duke kombinuar fuqinë ushtarake me një strategji të
menduar mirë diplomatike.
Ky
moment historik mbart një mësim të rëndësishëm për bashkëpunimin ndërkombëtar
dhe sfidat e përballjes me kërcënime globale. Kjo periudhë e historisë
shqiptare dhe evropiane është një dëshmi e kompleksitetit të politikës
ndërkombëtare dhe të guximit të Gjergj Kastriotit për të mbrojtur lirinë dhe
identitetin e kombit të tij përballë një fuqie shumë më të madhe.