Blerim Latifi: Shpesh ka ndodhur gjatë historisë që një komb të vuaj më shumë nga budallenjtë e tij, se nga armiqtë e jashtëm

Prof. Blerim Latifi:

Nuk janë në pyetje tre shekuj, por tri dekada dhe ne nuk jemi të sigurtë se kur është themelu UÇK'ja.

Prej disa ditësh kam parë shkrime të ndryshme në rrjetet sociale, në të cilat protagonistë të ndryshëm të viteve '90, të shekullit të shkuar, japin vende e data të ndryshme. Dikush përmend vitin 1989. Një tjetër vitin 1992. Pastaj një tjetër vitin 1993. Dikush vitin 1994, e ndonjë tjetër vitin 1998.

E njëjta kakofoni shfaqet edhe rreth themeluesve dhe vendeve të themelimit.

Ata që e kanë për zanat punën e qartësimit të këtyre gjërave, historianët, zakonisht nuk dëgjohen në këtë kakofoni ku ngatërrohen faktet me interpretimet subjektive dhe rrahagjokset personale.

Si të dilet pra nga kjo kakofoni e turpshme?

Ka vetëm një rrugë të sigurtë: t'i kërkohet një Noel Malcolmi të na e gjej të vërtetën.

___________

Filozofi amerikan Eric Hoffer ka shkruar një libër të shkëlqyer mbi natyrën e lëvizjeve masive politike .

Libri titullohet 'Besimtari i vërtetë- Mendime mbi natyrën e lëvizjeve masive'.

E tëra, thotë Hoffer, fillon nga një grusht njerëzish të lapsit. Ata e përpunojnë dogmën, katalogun e përgjigjeve përfundimtare në të gjitha pyetjet që e mundojnë njerëzimin.

Por që dogma të mos mbetet thjesht një muhabet kafenesh, duhen fanatikët, besimtarët e verbërt, që ta popullarizojnë atë. Janë pikërisht fanatikët ata që dogmën e kthejnë në lëvizje, e materializojnë atë. Këta vijnë kryesisht nga rrethet e njerëzve të frustruar, njerëzve që vetëbesimin e humbur duan ta kompensojnë përmes pjesëmarrjes në kauza të përmbysjeve të mëdha shoqërore. Rëndom këto kauza motivohen nga urrejtja për një armik imagjinar, të cilit i ngarkohen të gjitha fajet për fatkeqësitë individuale e kolektive.

Megjithatë fanatikët nuk mjaftojnë. Që lëvizja të konsolidohet, të bëhet e qëndrueshme dhe të mos shuhet si një shkarkim emocional i çastit, duhen njerëzit e aksionit me mendje organizative. Këta e kthejnë lëvizjen në organizatë.

Por organizata kërkon strukturim dhe kierarki të përgjegjësive, pra vendosje të pushtetit brenda lëvizjes. Pushteti i bën disa njerëz më të rëndësishëm se të tjerët. Egalitarizmi vëllazëror i ditëve të para zë e venitet përditë e më shumë. Kjo sjell më pas mllefin dhe zilinë brenda lëvizjes. Egot personale nisin të nxjerrin krye, ndërsa egoja kolektive fillon të zbrazet nga kuptimi.

Po ashtu organizatës nuk i mjafton karburanti emocional i fanatikëve të sheshit. Asaj i duhen burime ekonomike, financa. Administrimi i këtyre burimeve është momenti kritik kur fillon alkimia morale, e cila idealistët e djeshëm i shndërron në zhvatës të rëndomtë.

Kështu, pak a shumë, në një ditë të bukur me diell, merr fund historia e "lavdishme".

___________

Jennifer Lopez e paska kallë publikun në Riad të Arabisë Saudite. Koncertin e gjeni lehtë në youtube. Elita politike saudite e ka kuptu se mesjetarizmi wahabist është duke i bërë një vend qesharak dhe u duhet të kapin trenin e fundit për t'u bashkuar me trendet e modernizimit. Prandaj edhe kanë filluar një politikë të hapjes kulturore ndaj Perëndimit, si një hap i parë i domosdoshëm.

Ndërkaq, këta wahabistat shqipfolës tek ne ende nuk e kanë marrë vesh këtë punë. Këtu sa herë organizohet Sunny Hill këta mjerana mbushin rrjetet sociale me mallkime për këtë festival, të cilin  secili vend i vogël normal në botë do dëshironte ta kishte.

Shpesh ka ndodhur gjatë historisë që një komb të vuaj më shumë nga budallenjtë e tij, se nga armiqtë e jashtëm.

___________

Vizatim i publikuar në gazetat gjermane në fillim të shekullit 20. Në të shihen dy shqiptarë me tirq dhe plisa të mbështjellur me shall, në një rrugë të Selanikut. Prapa tyre shihen anijet. Duket se vendi është pikërisht ai ku sot shqiptarët e Kosovës bëjnë selfie gjatë vikendeve të tyre të shpeshta në Selanik. Fjala është për shetitoren që fillon nga porti e vazhdon deri tek Kulla e Bardhë, një strukturë e fortifikuar mesjetare që, sipas Franc Babingerit, është projektuar nga arkitekti më i famshëm i Perandorisë Osmane, Mimar Sinani, për të cilin disa autorë mendojnë se kishte origjinë shqiptare.

Deri në vitin 1912 Selaniku ishte njëri ndër qytetet më multietnike në krejt Europën. Pas këtij viti dy komunitete etnike të tij do të zhdukeshin shpejt, në harkun kohor të tri dekadave: shqiptarët dhe hebrenjtë. Të parët nga presioni i grekëve, të dytët fillimisht nga presioni i grekëve dhe në fund nga ploja naziste gjatë Holokaustit.

Edhe varret e tyre do ta pësonin të njëjtin fat. Siç tregon Mark Mazower, në librin e tij mbi historinë e Selanikut, universiteti i sotëm në Selanik u ndërtua mbi varrezën e madhe hebreje, ndërsa gurët e varreve, gjatë shkatërrimit të saj, do të përfundonin në mure shtëpish dhe objekte tjera publike.

Në 200 vitet e fundit në Ballkan nga zjarrmia e nacionalizmit shovinist  nuk kanë pësuar vetëm të gjallët, por edhe të vdekurit.