Visar Zhiti: Dielli i dytë në dritare

NË DITËN E DYTË TË VITIT TË RI,

DIELLI I DYTË NË DRITARE…

Nga Visar Zhiti

Në dritaren time të mëngjesit të sotëm pashë një diell tê bukur, m’u duk si një pishtar i beftë prometean…

Dita e dytë e vitit, - thashë me vete, - dhe si asosacion idesh m’u ndërmend “Dielli i dytë”, një poezi imja, e shkruar herët, kur isha student në vitet ‘70, por që kam vuajtur dhe prej saj. Nuk do të desha të kujtoj, por ka ngjarje më të forta se ne…

Gjyqi, që më dënoi me 10 burg, në bazë të akt-akuzës së hartuar nga anëtarë të Lidhjes së Shkrimtarëve, poezinë “Dielli i dytë” e pa si një alegori kundër regjimit. Sipas tyre ne e kishin një diell, Partinë e tyre- socializmin dhe unë si “armik”, - kështu më përcaktonin ata para se ta vendoste gjyqi, - po kërkoja një diell tjetër, etj, etj.

Shikoja i magjepsur diellin tim në dritare, ah, kujtesa kthehet te dritarja e poezisë, te dhimbja, te ato ngjarje që kanë lënë gjurmë të thella në jetë, në rastin tim që më hodhën në humnerë, te dënimi, në akt-akuzë, ku mes shumë të tjerave, është dhe një poezi e pakët, as tre rreshta, për dritaret, tani është dhe në librin tim të parë, “Kujtesa e ajrit”:

Dritaret

Janë britma ime që të braktiset

Dhoma e errët e vetmisë.

Armiqësore! - më bërtitën në gjyqin e atëhershëm, - ti kërkon dritare që të shohësh përtej, kur vendin tonë e kanë rrethuar me bllokadë të gjithë vendet kapitaliste dhe revizioniste dhe ne jemi vetëm, (Dimri i vetmisë së madhe), por jemi një fanar ndriçues në botë, etj, etj, i kam treguar në burgologjitë e mia “Rrugët e ferrit” dhe “Ferri i çarë”…

Dhe po shikoja diellin në dritare, edhe dielli im i dytë, - ai alegorik, do ta vinte në kllapa Migjeni, - lindi për ne, vendi u hap me një dritë tjetër të dëshiruar, me ato përndezjet magjepsëse dhe me pllanga hijesh si nxirje plagësh.

Poezia “Dielli i dytë” ose “Dielli tjetër”, nuk do ta besoja kurrë, tani është botuar dhe në gjuhë të tjera…

Pas rënies së perandorisë komuniste, së pari doli shqip në përmbledhjen me poezi “Mbjellja e vetëtimave”, botuar në Maqedoninë e Veriut, (e Jugut, - për ne), në Shkup, nën kujdesin e shkrimtarit Resul Shabani.

Dhe do të përkthehej në italisht, êshtë në librin “Croce di carne”, (Kryqi prej mishi), i përgatitur nga Prof. Elio Miracco. Do të dilte në anglisht, në librin “The condemned apple”, (Molla e dënuar), me përkthim të albanalogut të shquar, mikut të madh të shqiptarëve, Dr. Robert Elsie. Në rumanisht e përktheu miku tjetër, studiuesi dhe kritiku i artit, Dr. Luan Topciu, në librin e përzgjedhur po prej tij, “Aripa frânta” (Flatër e mundur). Dhe do të dilte në serbisht, me përkthim të mikut nga Kosova, gazetarit Smajl Smaka, në librin “Kisha mog lica” (Shiu i fytyrës time). Dhe së fundmi, në vitin që sapo shkoi, doli në kinezçe, në një botim dy gjuhësh, ku poezitë janë dhe në anglisht, titulli i librit “Gathering light” (Të mbkedhësh dritë), përkthyese është dhe shkrimtarja Ani Gjika, kurse në gjuhen kineze janë Cheng Yanjun dhe Guo Xiaoqian.

U jam mirënjohës atyre, i dua përkthyesit, na çojnë me lexues të popujve të tjerë, i sfidojnë dhe moskuptimet që kemi në gjuhën tonë, mrekullisht na bashkojnë me botën e madhe.

Si një kartolinë urimi po sjell këtu në gjuhën amë poezinë “Dielli i dytë”, mbaron me fjalën zemër, si dhe imazhet e librave, ku është botuar, por së pari dritaren, që u bë shkak sot për këtë bisedë në ditën e dytë të Vitit të Ri, me atë diell që më tregoi se ende mund të mahnitem…

DIELLI I DYTË

Shumë gjak

është derdhur mbi këtë botë,

por ende s'e kemi krijuar

diellin e gjakut.

Dëgjo, miku im,

këto fjalë që dridhen:

një diell i dytë do të lindë

nga gjaku ynë

në formën e zemrës.

Visar Zhiti