Qazim Shehu: Tri krisma revolveri

TRI KRISMA REVOLVERI

Tregim nga QAZIM D. SHEHU

Ai kishte mbetur ashtu siç kishte qenë,  një plak i dobët, i hajthëm, me një fytyrë  të mprehtë, por sytë i kishte shprehës dhe me një vështrim që shprehte mirësjellje;vitet e gjata të burgut politik nuk mundën t` ia kishin ndryshonin atë forcë jete që i lëvrinte përbrenda dhe ende gjallonte tek ai me qëndrueshmërinë e saj.Vitet e para të lirimit qenë të dhimbshme, fëmijët të rritur e të bërë burra mezi i njohu, u shkreh në ngashërim, por e mbajti veten.Kuptoi se ata ishin bërë të zotët edhe pse u kishte munguar gjatë;po kështu e shoqja kishte mbetur po aq fisnike, fjalurtë dhe e bindur, por tashmë edhe ajo ishte plakur dhe mezi mbahej;vitet pa të,  hallet e shumta,  e kishin dobësuar  dhe madje ndihej më ligsht se ai.Liria për Limanin ishin dehëse, u shpërngul nga fshati dhe erdhi në qytet, pastaj arriti të sistemojë djemtë nëpër punë të mira dhe të sigurojë një banesë të përshtatur, e cila,  më përpara,  kishte shërbyer për zyra të këshillit popullor.

Ai ishte futur në burg vetëm për poezi, dhe pse   kishte shkuar të vizitonte një poeti , mik i hershëm,  më pas kishte shkruar një letër  të gjatë për botimin e hartës së trojeve etnike .Poezia ishte burimi i tij, ndaj filloi të botojë libra, të  thërritet në intervista të ndryshme nëpër gazeta dhe televizione, se poezia e tij pëlqehej  ngaqë  sillte me dashuri  ëndrrat  për lirinë,  vuajtjet, i këndonte atdheut…Në qytetin e vogël ku banonte,  të gjithë e donin, e respektonin;ai ruante tipare të larta të shoqërimit, të besës dhe,  kultivonte besim, shpresa, inkurajonte gjithmonë ditë të mira.Poeti kurrë nuk dinte të shante, ishte i përmbajtur dhe kësisoj siguroi miq të shumtë…

Atë ditë do të bënte promovimin e vëllimit “Ëndrrat çelën  vonë” dhe kishte ftuar miq nga qytetri afër, midis të cilëve ndodheshin edhe të paftuar që kishin ardhë enkas për ta nderuar.Para se të fillonte takimi, dy tre orë  më herët,  poeti disa i priti në shtëpi, ndonjërin në klub dhe i qerasi të gjithë…Ai kishte ftuar edhe bashkëvuajtës , por ata nuk kishin ardhur.Kjo i bëri përshtypje, por,  megjithatë nuk  mendoi se ata nuk donin të vinin , kush e di si i kishin punët..Donte edhe një orë të fillonte takimi, kur u dëgjua një e trokitur në derë.Ai e hapi derën dhe vuri dorën mbi ballë sikur nuk po e njihte mirë.

-A ti Stefan, je, a?

-I tëri dhe i bëri, -u përgjigj Stefani

U përqafua me mall e dashuri, Stefanit i dridheshin duart, ndonëse dukej i mbajtur..

-Mua nuk më kishe ftuar , -tha, -por erdha,  nuk mund të rrija pa ardhë…

-Ti je më i rëndësishmi, -tha Limani.

I nxori para gotën e rakisë,  filluan të pyeteshin, dhe Limani dëgjoi se tani Stefani punonte në komisariatin e qytetit  kryesor të Qarkut si shef kuadri.Sa mirë, i tha, sa më gëzove..

-Le ta gëzojmë edhe ne një ditë të bardhë pas atij ferri, -tha Stefani…

Ata kishin qenë shokë biruce, kishin kaluar sa vite bashkë,  në dhomën e tyre, në galeritë e minierës së Qafë Barit, ishin rritur e burrëruar në halle dhe vuajtje të pashembullta.Po ç`ti kujtoje ato vuajtje,  edhe pse ishin aty brenda gjoksit, si një lëmsh që ende mezi çlidhej e nuk mund të çlidhej aq lehtë nga  nyje të shumta.Sidoqoftë,  disa edhe duheshin kujtuar,  se vuajtjet harrohen..Limani, u ul pranë shokut,  pasi solli një meze të vogël dhe e rroku në supe…

-Stefan o vëlla, -tha, - sa më gëzove..

Në fytyrën e tij të mprehtë dridhej hija e gëzimit,  përzier me mallëngjim nga vitet e shkuara,  por,  edhe nga ato dy- tre vite ndarjeje,  pa u takuar…

-Nuk harrohen vuajtjet tona-tha Stefani…A e mban mend Brahon?

-Çështë ajo pyetje?-Braho flinte ngjitur me dhomën tonë…

-Më del në ëndërr, -tha Stefani, -ja sikur e shoh…as hante,  as pinte…

-Po,  po…

-Eh Braho i shkretë,  dy javë qëndroi kështu,  pastaj…

-Pastaj u hodh në telat e rrethimit të kampit dhe e griu mitralozi…Atë e kishin arrestuar në ditën kur do varroste të shoqen…në kortezh…E rëndë kjo…nuk e duroi dot i ziu, ishte shpirt i ndjeshëm…

Stefanit i rrodhi një lot…

-Nuk duhen kujtuar shumë këto…Duhet me u ba të fortë, -tha Limani…

-Po, po…

-Po atë policin,  a e mban mend more,  atë qafirin,  i cili e ndoq nga pas Brahon,  nga që  kujtoi se do të ikte…Ndërsa Braho shkoi te telat për t`i dhënë fund jetës…

-Posi,  polic Maksutin …Qindin na ka punuar...

-Maskarai…

-Shoqëria ka nevojë të pastrohet,  ende do kohë…

-Si sot e mbaj mend…-tha Stefani…

Në bisedë e sipër,  ata nuk po e kuptonin kohën; Limani pa orën.Atij i rrinte mendja te promovimi…

Dolën dhe morën tutje sheshit të vogël.Stefani i kishte shkuar krahun Limanit dhe e shoqëtonte me respekt…Ishte një dritë e ngrohtë dhe dashamirëse.Salla e madhe ishte mbushur plot, kishte aty qytetarë të thjeshtë, miq të Limanit, poetë të qytetit të vogël,  të ardhur nga qyteti kryesor i Qarkut dhe gjimnazistë.Limani u ul në tribunë, ftoi kryetarin e klubit poetik të qytetit, poetin e qytetit kryesor të Qarkut dhe Stefanin.Në momente të tilla,  kur heshtja dhe ndonjë zhurmë që shkaktohet nga lëvizjet dhe të zënurit vend , kombinohen bashkë, pritet të vendoset qetësia dhe të merret fjala.Mbasi e hetoi këtë , kryetari i Klubit Poetik e mori fjalën dhe shpalosi vlerat ideore

të poetit, ato artistike, foli në tërësi për krijimtarinë e letërsisë disidente, solli mjaft fakte nga jeta e poetëve martirë dhe,  krijimtarinë e Limanit e integroi bukur me fjalë të zgjedhura ,  me një annalizë perfekte, si një kriijmtari që sjell begati në këtë letërsi,  si letërsi disidente e revoltës dhe e lirisë.Nëse poetët atëhere i shkruan poezitë nga vuajtja e dashurisë për partinë , Limani i shkruante poezitë nga vuajtja që i sillte urrejtja kundër diktaturës dhe dashuria për liri…Poeti i qytetit kryesor të Qarkut e vlerësoi fjalën e paraardhësit  dhe u ndal në disa tablo të cilat shpaloseshinnë krijimtarinë e Limanit, tablo e jetës, tablo e vuajtjes, përsëri tablo e jetës dhe e ëndrrës;ato hapen   si me magji, dhe,  është mjaft e rëndësishme se në poezinë e këtij poeti ka shumë natyrë,  dashuri për lulet, për vajzat, kjo do të thotë se shpirti i tij nuk u mposht nga errësira e diktaturës së zezë.-Të kuqe, -tha dikush…-Lëre mo , të kuqe, se ngjyrë të kuqe ka edhe dashuria, të zezë thuaj, -plotësoi dikush nga salla, -diktatura siç vodh çdo gjë , vodhi edhe ngjyrat…-Ju lutem pak qetësi!, -tha poeti i rrethit, tani disa gjimnazistë do të na recitojnë…Recitimi i gjimnazistëve solli një atmosferë tjetër, ata ditën ta përçojnë nervin e poezive të Limanit me zërin e tyre rinor,  të brishtë dhe mjaft të kthjellët..Një rrëqethje e natyrshme ndihej në shpirtin e secilit  se,  në ato poezi,  kishte mjaft dashuri, mall brengë, forcë, po edhe trishtim, kujtesë dhe  besim se dita e mirë do të vinte, gëlonin në to metaforat dhe detajet e gjetura me mjeshtëri…

Nuk mund të rrinte pa folur në këtë takim as Stefani.Ai u ngrit.-Më falni, tha, nuk ma dha njeri fjalën, po s`mund të rri pa folur.Këtë burrë, e njoh më mirë se të gjithë ju…Njëzet vite në një dhomë, nëpër  galeri bashkë…Unë rrija,  ndërsa ai lexonte, shkruante, mësoi  gjuhë të huaja…Ç`të duhet,  i thosha, ndërsa ai më jepte besim.Do vijë dita thoshte…;unë nuk jam poet, por e di mirë se në poezitë e tij është edhe shpirti im, është shpirti i gjithë atyre  që u vranë, vdiqën burgjeve, u torturuan,  u iku rinia pas hekurave në mënyrë të padrejtë…Ky qytet duhet të jetë krenar që ka një personalitet të tillë…

Në fjalët e Stefanit shprehej krenaria , mallëngjimi dhe respekti i pakufishëm për mikun, ndaj edhe ato merituan duartrokitje të nxehta dhe mjaft kuptimplote…Kur u mbyll takimi, ata dolën jashtë ndërsa shumica mbeti në një sallë, ngjitur me sallën kryesore , ku Limani kishte shtruar një koktej të bollshëm.Ai mori me vete Stefanin, poetin e qytetit, poetin e qytetit kryesor të Qarkut dhe dy tre shokë të tjerë, dy djem të vetët,  dhe u drejtuan te lokali buzë lumit…U ngjitën në verandën  e katit të dytë ,  dhe menjëherë u shtruan tavolinat me mish të pjekur, verë e sallatra të ndryshme.Djemtë e Limanit e kishin bërë porosinë më parë…Dita ishte mjaft miqësore, dhe këtë e ndihmonte edhe ngazëllimi i atij takimi , të cilit nuk i mungoi asgjë , qoftë nga pjesëmarrja , qoftë nga fjalët vlerësuese.Valët e lumit shushurinin dhe kjo shushurimë sikur vinte gjer në katin e dytë,  ku ndodhej veranda…Fjalën e mori poeti i Qarkut,  i cili , sikur të mos i mjaftonin fjalët në takim,  filloi të fliste sërish për poezinë e Limanit, për vlerat e saj;ai premtoi se së shpejti do të organizonte një takim edhe në qytetin e tij, ndërsa poeti i qytetit të vogël heshti…Limani i ftoi shokët që të drekoseshin dhe të rrinin të çliruar,  ai i kishte thirrur për qejf…Filluan të hanin, ndërsa Stefani,  që,  gjer atëherë kishte heshtur , pasi piu një shishe verë  e mori fjalën:

-Unë dua të ngrë një shëndet për ty,  Liman bej, -tha ai dhe sytë i ndritën…-Në martesën tënde nuk kam qenë , se atëherë nuk njiheshim, ndërsa sot erdha në martesën tënde me poezinë…Vetëm unë e di sa ke vuajtur ti, po qofshin të shkuara…Vetëm unë e di sa fisnik je, Liman bej…Ja,  shëndet i parë!Ai e hodhi gotën e verës me fund.Të tjerët e shoqëruan sipas dëshirës.-Shëndetin e dytë e ngrë për familjen tënde, një familje fisnike, që ka vuajtur bashkë me ty, dhe  të ndenji afër…Dhe shëndetin e tretë e ngrë për demokracinë,  në themelet e së cilës është djersa, vuajtja,   gjaku ynë.Poshtë komunizmi!...Por,  këto shëndete nuk mund të mos i shoqëroj me tri të shtëna për ty Liman bej!…Ai nxori revolen dhe shtiu.-E para!-tha…Shtiu prapë. –E dyta, -tha.Shtiu të tretën dhe e shoqëroi me fjalën:E treta!...

Krismat e revolverit bënë bujë atë mesditë të ngrohtë në qytetin e vogël.Ishin krisma që jepnin alarm për diçka apo diku kishte ndodhur ndonjë atentat.Pas një kohe,  mjaftueshëm të kuptueshme, se ishin vetëm ato dhe nuk kishte të tjera,  njerëzit dolën nëpër rrugë dhe nuk u deshën shumë minuta që  aty të vinte furgoni i policisë me katër -pesë policë.Ata ngjitën me nxitim shkallët  dhe u gjendën në verandën e lokalit.Shefi i tyre, një djalë i ri, kur pa shef Stefanin, pyeti se çfarë kishte ngjarë.

-Unë shtiva, -tha Stefani, për shëndetin e Liman beut, -nuk ka problem…Polici bëri një rrotullim dhe mori në radio…-Mirë, mirë, - tha.Por,  n ë këtë kohë,  Stefani vuri re Maksutin.Ai u drodh…Balli iu mvrejt dhe mollzat iu zverdhën.

-Po ti Maksut,  akoma polic more qelbësirë?

Maksuti, si polic i vjetër, ruajti gjakftohtësinë.

-Ç`të bëjmë, -tha, -në shërbim të shtetit…

Dhe ishte nomeklaturë e Stefanit,  ai nuk e kishte ditur….