Rexhepi: Tefik Selimi - Gjimnazi “Zenel Hajdini”

Tefik Selimi:  Gjimnazi “Zenel Hajdini” i Gjilanit (1945-2013)

Nga Mehmetali Rexhepi

“68 vjet ecje drejtë dritës” është një nënvizim iluminist mjaft domethënës, sikurse janë domethënëse pamjet e hershme të Gjimnazit të dy periudhave, të brezave që jetuan dhe ende vijojnë t`i përjetojnë nga vistra e shëmbëlltyrave, të atyre që kishin formësuar modelin e edukatorit e, për edukatorët dhe arsimuesit pasues; por ballinës dhe përfundimit i mungon dukja e gjimnazit të së ardhmes, ndoshta edhe parashikimi për periudhën e tretë të rrjedhave të mësimdhënies e mësim-nxënies: kahet, kriteret, përmbajtjet, mënyrat, metodologjia e zbatimit të tyre, qasjet, risitë, ritmet  dhe zbatimi  i atillë çfarë do ta lypte jeta, mjedisi njerëzor, gjetja e burimeve të reja, gjithnjë më të zvogëluara, riciklimi i tjerave për ekzistencë, mirëqenie, lumturi dhe mbarëvajtje të “homo sapiens - it”, edhe të botës tjetër, të ndërvarur, bimore e shtazore. Me këtë rast solemn përurimi, e çmoj vullnetin dhe guximin e mikut tim, Tefik Selimi që i hyri grumbullimit disa vjeçar, renditjes, përpjekjes për të mbarë- shtruar këtë lëndë të pleksur, të shkapërderdhur, të, pothuajse, shtatë dekadave funksionimi herë si gjimnaz edukate të imponuar hegjemoniste, herë si shkollë e drejtuar nga ideologjia e një mendësisë... Duke kurdisur shartime të huaja të pa shartuara për një trup që kishte rrënjë dhe truall për to, por që spërkatej me helmin e shovinizmit për t`ia tharë degët.

Nismën e autorit, për t`i përmbledhur ngjarjet, nyjëtimet e dhjetëvjeçarëve arsimore, të rrjedhave edukative-mësimore të Gjimnazit të Gjilanit, e kam mirëpritur prore duke ia theksuar dhe drojën time për një këso projekti të rrëshqitshëm, në kuptimin e shmangies nga dokumentimi relevant, i lëshimeve për çështje thelbësore, të asaj që quhet vërtetësi historike, mbetja eventuale e përmasës madhore jashtë kopertinave, të kënd shikimeve të ngushta nga ndërfutja e subjektivizmit e të ndonjë prapashtese tjetër.

* * *

E di për mësymjen e mikut tim Tefik, e kam theksuar dendur fjalën kujdes dhe, natyrisht togfjalëshin e parimit të çdo shkrim-ëndërruesi “ngutu ngadalë”. Në këtë pikëpamje Tefik Selimi nuk e përfillte ngurrimin për t`i hyrë qoftë i vetëm mbledhjes, si bleta, të dëshmive të folura e të shkruara për hartimin e tyre, të një vistre portretesh, profesorësh me nam, nxënësish cilësorë, të dhënash e kronologjisë së dëshmuar, dokumentimit me ngjyrime letrare, figurative, gjithsesi brenda sinorëve të shqiptimit publicistik.

Autori i librit për Gjimnazin “Zenel Hajdini”, që kap 341 faqe të formatit të librit monografi, është i vetëdijshëm për lëshimet e mundshme, për ndonjë qasje më të përqendruar në çështje jo parësore dhe, qasje më pak të përqendruar në çështje parësore, por ai shfaq me modesti mirëkuptimin e tij. Le ta kuptojmë arsyetimin e modestisë së tij si të sinqertë, le t`ia bekojmë qëllimin krejtësisht të çiltër, ngase tashmë në dorë, pa u lodhur fare, e kemi librin më përmbledhës dhe të vetmin deri tash për Gjimnazin e Gjilanit, si vatër e edukimit, arsimimit dhe kulturës të shumë brezave me ndikim edhe jashtë trevës së rajonit, me përmasa kombëtare.

Në mjedise ku kultivimi i librit ekipor është traditë, përgjegjësinë për bërjen e një libri të këtillë e marrin grup autorësh dhe, secili nga këndvështrimet e veta të specializuara.

Pikërisht këtu reflektoi droja ime për ndonjë rrëshqitje të mundshme.

Si përmasë zotëruese e vistrës së karaktereve të edukatorëve, të cilët parakalojnë nga faqja në faqe është spikatur vetëm syprina pozitive e tyre, asnjë dobësi, as të metat e ndonjërit sish nuk preken. Çfarë t`i themi historisë? Mos vallë të gjithë arsimtarët tanë kanë qenë të praruar? Askush nuk ka diferencuar? Këtë rol nuk e mori autori, Tefik Selimi. Pjesa e padukshme e ajsbergut në këtë monografi, ndoshta do t`iu lihet studiuesve në të ardhmen, të një të ardhmeje shteruese, jashtë klisheve e hatëreve të së sotmes.

Gjimnazi i Gjilanit me arsimtarët, nxënësit, prindërit, qytetarët u sprovuan që nga zanafilla me trajta të ndryshme të trysnive shtetërore, përmes formave finoke të imponimit deri te shfaqja e hapur e diskriminimit, dhunës ndaj nxënësve e arsimtarëve shqiptarë, nën gërshërët e censurimit politik, eksperimentimeve të pa dobishme, orientimit për efekte politike të dijes, të përmbajtjeve mësimore, diferencimi ideopolitik si gjuhë e përçarjes, helmimet e tmerrshme mbi rininë shqiptare, si njëra nga shfaqjet më të shëmtuara të urrejtjes serbe, ndrydhja e veçorive kombëtare, kultivimi i një edukimi nënshtrues dhe dalja në sipërfaqe e qëndresës së heshtur, mandej gjithnjë më hapur, e kundërshtisë së personelit shqiptar, mbyllja e shkollës shqipe nga masat policore të hegjemonistëve serbë.

Rrjedhës kronologjike të këtyre sprovave po kultivohej njëkohësisht sedra e mos nënshtrimit, e kërkimit të barabarësisë, e forcimit të krenarisë njerëzore e kombëtare, e ngritjes së vlerave dhe unitetit veprues, moral e profesional, sjellja e një etike dhe estetike të paluhatshme, vetëmohuese, rikthimi i besimit te vetvetja, te energjitë e brendshme mobilizuese, të cilat u dëshmuan në gjirin e popullit dhe për popullin në “shtëpitë - shkolla”.

Gjatë gjithë këtyre ecejakeve, autori spikati aty-këtu edhe shpirtin flijues të akëcilës shëmbëlltyrë të arsimdashësve shqiptarë, nxënës, arsimtarë, prindër, donatorë, gjithnjë pa sharruar në urrejtjen patologjike që e kultivonte Serbia dhe lakenjtë e saj. Këto dëshmi i preku autori i monografisë, sepse u dëshmua se kombi ynë i përkiste një qytetërimi të lashtë, i kishte shpëtuar shkrirjes dhe, duhej t`i rikthehej vlerave qytetëruese Euro-Atlantike.

As si mendësi e shkruar, as si trajtë e barbarisë, shqiptarët nuk e përvetësuan barbarinë, nuk iu përgjigjën askujt me barbari, nuk e zbatuan mizorinë e saj, edhe në çastet kur  arsyeja njerëzore errësohej nga epshet e hakmarrjes.

Sado të jenë paragjykuese e shpifëse përpjekjet e fqinjëve grabitqarë, nuk është argumentuar dot shfrenimi i shqiptarëve, së paku gjatë periudhës së mesjetës së vonshme deri në periudhën e globalizmit.

* * *

Kronologjia dhe logjika e ngjarjeve e sjellë në këtë libër, kërkoi ngjeshje, paraqitje të dokumentuara të gjitha ngjyrimeve, kthesave, arritjeve, përpos qasjes sistemuese edhe renditje të ndodhive në vendin dhe kohën e duhur, gamën e gjerë përgjatë kohështrirjes dhe të thellë të futjes në dukuri, si kronist gjakftohtë, publicist, përjetues i të ndodhurave, lundërtar i pa anuar, pa u lëbyrur nga simpatia, por me yllin prijatar të përzgjedhjes vetëm të atyre bëmave relevante të përtrollitur për kohën dhe meritore për vazhdimësinë e jehonës tyre. Pa këtë metodologji të pranueshme, do të sillej në një rreth të mbyllur, pa dalje dhe, pa logjikën e dialektikës.

Jetëshkrimet e personaliteteve që lanë gjurmë në Gjimnazin “Zenel Hajdini” të Gjilanit dhe jashtë tij, kush më shumë e kush më pak, kush më shkurt e kush më gjatë, nuk janë të një dore, përkatësisht të dorës së autorit... Hapësirën për t`i pranuar portretet e secilit veçmas, autori ua ka lënë në ndërgjegjen e tyre, pa vendosur kriterin e portretizimit të standardizuar.

Sidoqoftë, tashmë kemi tërësinë e monografisë së parë për Gjimnazin e Gjilanit dhe, kjo na bëri nder të gjithëve pa dallim moshash, brezave të shkollarëve e të arsimdashësve të kësaj vatre edukimi, diturie formësimi kulturor, artistik, shkencor dhe të drejtpeshimit trupor e mendor.

Tefik Selimi i bëri nder të veçantë diskursit e vokacionit publicistik, durimit, përkujdesjes shumëvjeçare për kërkime, gjetje, ruajtje shënimesh, dëshmish, fotografish, pamjesh ilustruese, faksimilesh 350 sosh, e tjera. Ndërsa sa i përket stilit, unitetit stilistik dhe kompozimit të monografisë, digresioneve, hasim s’përputhje të cilat lënë për të dëshiruar ngjeshje, dendësi dhe përputhje në rishikimin, ri-zgjerimin e ri-shkurtimin përmbajtjesor të temës dhe motiveve me stilin e gërshetuar ku nuk do të shkelej logjika e ngritje-rënies së thënies.

Fjalitë gjithnjë duan rrumbullakime të sakta...

* * *

Një falënderim i çiltër i takon autorit, përpjekjes për të na bashkuar në një vëllim libri, për ta evokuar bashkërisht të djeshmen, për ta vlerësuar e çmuar të sotmen dhe, për t`i zënë ritmet e të përparuarve në botë.

Autorit shëndet dhe fryte edhe më të pjekura në relievin e shkrimit!

Gjimnazit ngritje në lartësi të reja!