Istref Haxhillari: Fundi i hidhur

Istref Haxhillari

Fundi i hidhur 

1

Zbriti nga makina, rrëmbeu çantën e vogël në kruskot, eci me hap të shpejtë. Flokët e dendur e të thinjur krehur mënjanë, këmisha e bardhë, kravata dhe pantallonat pa asnjë rrudhë e tregonin elegant. Megjithëse e pati braktisur regjimin e mëparshëm spartan, Shefi përjetonte periudhë shëndetmirë, veçse sytë kafe me rremba gjaku po i zinin qeska dhjami nën vete, poshtë nofullave të fuqishme palat e gushës tregonin një burrë që vinte duke u shëndoshur.

Ngaqë ishte e diel dhe binte shi, e piu vetëm kafen e mëngjesit në barin e vogël përballë godinës katërkatëshe, ku ndodhej zyra e tij. Bari fshihej pas hotelit të madh, e frekuentonin klientë e përhershëm që e dinin dhe qenë mësuar. Pajisjet, muret e lyera në ngjyrën e rërës, mbulesat e tavolinave, të gjitha gri. Pemët e reja të shëtitores përballë harkonin si kornizë pamjen e kufizuar të dritares së vetme.

Pronari u befasua nga ardhja e deputetit në atë orë.

-Mirëmëngjesi, - e përshëndeti duke shtrirë një buzëqeshje të gjerë në fytyrë.

-Mirëmëngjesi, Tef, - e thirri si përherë në koenfidencë. Pertefit  i vinte mirë, askush nuk ia shkurtonte emrin në atë mënyrë të lezetshme.

-Qenkeni nisur herët nga Tirana, - i tha për të hapur muhabet.

-Punët e mira bëhen shpejt, të këqijat mendohen, - ia ktheu në formë sentence.

-Oh, e bukur kjo, - i bëri qejfin Tefa me sytë nga dera. I shkonte mendja se do të hynin të tjerë ta shoqëronin. Sa herë vinte deputeti, lokali modest gjallërohej. Mirëpo ishte shumë shpejt dhe, pasi pinë kafet, mbetën me vështrim jashtë. Nga jugu një ngjyrim portokalli depërtonte përmes reve të zbehta,  pikat e shiut lotonin mbi verandë dhe shndrisnin si kokrriza të vogla rubini.

Shefi u ngrit qëndroi para dritares së hapur, vështroi tutje bregut nën trokitjen ritmike të shiut. Cigaren nuk e hoqi nga buzët. Tefa e shoqëroi dhe të dyve drita e pakët ua zmadhonte hijet përkundruall murit të zhveshur.

Vitet e fundit qyteti ishte transformuar nga qendër e thjeshtë banimi buzë liqenit në qytet të zhurmshëm me dyfishin e banorëve të mëparshëm. Ndërtesat shumëkatëshe zaptonin qiellin, u merrnin frymën vilave dhe shtëpive të vogla. Nga lindja vazhdonte të zgjerohej shëmtuar përgjatë shëtitores. I vinin gjithnjë e më shpesh sinjale prej njerëzve të thjeshtë, frikësuar nga tjetërsimi i bregut dhe shëtitores historike. Pjesërisht kishin të drejtë, po nuk qe e thjeshtë të ndaloje bumin e pazakonte të ndërtimeve. E pati fiksuar si problem. Tepër i kujdesshëm, bënte plane të hollësishme përpara se të merrte vendime me rëndësi.

Nuk ishte fort i përqendruar, hija e një brenge të lehtë i shfaqej hera-herës në cepat e buzëve. Pertefi u habit disi nga pamja e trishtuar e deputetit, sikur përpara diellit të ndriçuar befas re të murrme zhysnin gjithçka në errësirë. Donte t’i thoshte ndonjë gjë qetësuese, po nuk ia gjeti anën dhe heshti.

Në hyrje u shfaq orëndreqësi si çdo mëngjes. Pa deputetin, i qeshi fytyra.

-Ku je o Shef, na mori malli, - iu drejtua shumë sinqerisht.

-Eja, or mik, ç’kemi, - i dha dorën, e përkëdheli lehtë shpatullave, e uli në tavolinë.

- Dopjo, këtij, - i tha Tefës, pa e zgjatur muhabetin si gjithnjë.

-Ndoshta teke, - kundërshtoi ai duke përkitur duart i kënaqur.

-Lëri këto, - bëri shaka.

Orëndreqësi ngriti gotën e uroi.

-Ke pasur punë? - e pyeti.

-Dobët, njerëzit blejnë orë të reja kur nuk u shkojnë mirë të vjetrat. Më shumë ndërroj ndonjë bateri për orët elektronike, - i tha.

Shefi pa orën e dorës dhe nxori celularin kërkoi Andrean. Sekretari kishte ardhur herët në zyrë e priste, po ai nuk e dinte.

-Jam te Tefa, - i tha shkurt.

Andrea zbriti shkallët me të shpejtë, hyri tërë gaz në klubin e vogël.

-Mirëserdhët, - i dha dorën dhe, pa larguar buzëqeshjen nga fytyra, përshëndeti të tjerët me përkulje të lehtë të kokës.

-Këtu? - u habit Shefi.

-Ju prisja, - u mburr.

Nuk e hapte zyrën kur sigurohej se ai ishte në seancat parlamentare ose jashtë shtetit. Vinte në një kthinë të vogël te rruga e gjimnazit, bënte punën e agjentit të sigurimit të automjeteve.

Deputeti nuk i pati rënë në sy.

-Ç’kemi këtej? - u interesua, ndërkohë vështrimin e përcolli në një pikë të largët diku tutje dritares.

Andrea raportoi për të rejat.

-Erdhi Gurteni? - e ndërpreu pa e dëgjuar deri në fund.

-Pyeti për ju, - u përgjigj.

Shefi hapi sërish celularin kërkoi numrin e Gurtenit.

-Po të pres - i tha.

Nxori nga çanta një plan vendosje, u zhyt në botën e tij. Sapo kishte siguruar fondet për rikonstruksionin e rrugës së fshatit më të thellë të komunës Qendër. Rruga gjashtë kilometra e gjatë lidhte fshatin me linjën kryesore. Rikonstruktuar dy herë me fondet e FSHZH-së, dimri më i parë e shpartallonte. Specialistët dhe vetë banorët mendonin se rruga nuk mund të ndërtohej në shtratin e vjetër. Njëmbëdhjetë rrëke uji binin mbi xhade. Në dimër sasi të mëdha dheu dhe gurësh merrnin me vete gjithçka ndeshnin përpara. Projektuesi i rikonstruksionit të fundit u tërhoq, i bindur se ndërtimi i saj qe i pamundur. Shefi vendosi të provonte fatin. Kur ishin hedhur dy herë fonde, le të hidheshin edhe një herë të tretë.

Muajin e fundit, vizitat e tij në zyrat qendrore të FZHSH-së u shndërruan në ritual.

Fondi Shqiptar i Zhvillimit ishte agjenci publike për nxitjen e zhvillimit ekonomik në nivel rajonal dhe lokal mbi bazën e marrëveshjes midis Qeverisë Shqiptare dhe Bankës Botërore. Synonte përmirësimin e  infrastrukturës social-ekonomike vendore. Statuti i fondacionit mbështetur në ligjet e shtetit shqiptar dhe kërkesat e investitorëve të huaj ishte shumë i rreptë në emetimin dhe kontraktimin e vlerave monetare. Nuk jepte fonde për ndryshimin e vendndodhjes së rrugës, merrte përsipër financimin e rikonstruksioneve, jo ndërtimeve të reja. Megjithatë në zyrën e financës e siguruan për një fond të konsiderueshëm. Drejtori ekzekutiv e dha pëlqimin pas disa takimeve kokë më kokë me deputetin.

Këtë problem e pati zgjidhur përfundimisht, e shqetësonte ecuria e mëtejshme e punës. Nuk i besonte kryetari të komunës, mendoi ta monitoronte vetë deri në përfundimin e procedurave dhe fillimin e punimeve. Përzgjodhi kompaninë e ndërtimit “Infinit”. Ata toleronin zbritje deri në njëzetepesë përqind dhe me këtë kusht, marrëveshja verbale garantonte interesa të kënaqshme për palët.

Nga pikëpamja ligjore e gjithë procedura ishte kompetencë e qeverisjes vendore, por Rudin Kosta nuk donte të rrezikonte as emrin, as përfitimet e veta. Ende nuk i pati thënë Gurtenit. Mendonte se duhej përpunuar më vete në detaje.

Ngaqë deputeti nuk po bënte muhabet si herët e tjera, ra heshtje e bezdisur. Shiu i shtruar sikur u lagte mendimet. Andrea vështronte jashtë me nge, priste të vinte Gurteni. Tefa vajti te banaku për punët e veta. Kundër natyrës së tij, orëndreqësi e mbylli gojën gjithë kohës. Mbaroi dopjon dhe ndenji me dy mendje, i pavendosur nëse duhet të ikte. Ende shpejt, pothuaj nuk kishte filluar lëvizja e njerëzve.

Deputeti e vuri re.

-Pse nuk merr edhe një? - e pyeti me kunj.

-Epo vetë nuk pihet, - e ktheu në shaka.

-Ke të drejtë, - tha dhe u kthye nga pronari, porositi dopjo për të dy, teke për vete. Ndërsa Tefa nxitoi të kryente porosinë, Andrea buzëqeshi: kur donte të pinte Shefi e fillonte startin ngadaltë, finishi nuk dihej.

-Thatë sikur nuk shkon, - e cyti.

Deputeti u kujtua dhe nënqeshi me cepat e buzëve.

-Ah, po. Ku e ke salcën? - i tha Tefës.

-E humba, - kërkoi ndjesë, u ngrit solli tri pjata të vogla.

-Shumë i heshtur sot? - e ngacmoi orëndreqësin.

-Sipas vendit, kuvendi, - u përgjigj me një gjurmë buzëqeshjeje që sakaq ia shpëlau gllënjka e rakisë së mbetur në gotë.

-Ah, djall! - qeshi.

Gurten Fraholli hyri plot potere. I mori dorën ia shtrëngoi përzemërsisht, duke nxjerrë në pah parakrahët e mëdhenj dhe muskujt e kërcyer.

-Nuk ju prisja kaq herët, - kërkoi ndjesë. Nga mbipesha dhe astma mezi merrte frymë.

-Varet si e shikon, nganjëherë mesi i ditës duket shpejt, - picërroi sytë dhe fërkoi faqet e rruara taze. - Këtij sillja me shishe, - i shkeli syrin Tefës.

Ai pruri dopjon e zakonshme dhe pjatën e vogël me salcë. Gurteni trokiti gotën me atë të deputetit, ktheu çerekun. Shefi nuk po hapte muhabet, fjalët humbën. Gurteni u mundua të rindizte bisedën.

Sipas mënyrës së tij.

-Në liqen ka filluar të rrihet krapi, - tha me pamje specialisti, - hodhëm rasat në vjeshtë.

-Ke dalë sivjet? - u bë kurioz Tefa.

-Deri tani jo, kam pasur punë, - hodhi sytë nga deputeti. Ai miratoi me kokë dhe Gurteni brenda hullisë së vet u bë llafazan.

-Dimrit zura një koran dymbëdhjetë kilogram, - u mburr, - u habitën peshkatarët.

-Shkon me verë të bardhë, - i mbajti ison Andrea.

-E vërtetë, - miratoi. Pinte shumë verë, nuk donte t’ia dinte.

-Sa mund të pish? - Orëndreqësi uli sytë mbi barkun stërmadh të Gurtenit.

-Më shumë se ty, - i ktheu shpotinë. Gjithnjë e tepronte kur binte fjala për pijen ose peshkimin dhe të tjerët e ngacmonin.

Gjysmë ore më vonë bari u mbush plot, bashkuan dy tavolina. Tymi i duhanit dhe zhurma zotëronin hapësirën e vogël të lokalit. Shefi dëgjonte i shpërqendruar, hera-herës kujtohej të vinte buzën në gaz dhe t’i ngacmonte të pinin.

Më në fund porositi gotat e radhës dhe u ngrit.

-Duhet të punojmë, - u tha gjysmë me shaka, - ju vazhdoni.

Gurteni dhe Andrea e futën në mes, nxituan ta ndiqnin. Shiu pushoi, rrezet e mekura të diellit lodronin nëpër re, tutje nga malet u përshfaq ylberi. Rruga gëlonte nga njerëzit, disa qëndruan ta përshëndesnin dhe u deshën disa minuta të mbërrinin.

Andrea e mbante zyrën të pastër e të sistemuar, gjithçka ndodhej në vendin e vet. Shefi hoqi xhaketën e vendosi mbi shpinoren e kolltukut, ndezi kompjuterin. Përveshi mëngët dhe mori pamjen tipike të shërbëtorit të popullit mbytur në punë. Hapi plan vendosjen e rrugës, nisi të shkruajë në një bllok me lëkura të kuqërremtë të shkëlqyer. Si u hap kompjuteri hyri në faqen e FSHZH-së dhe buzëqeshi: fondi i rrugës qe hedhur si investim i radhës në faqen e përditësuar të fondacionit. Gurteni zgjati kokën, po nuk guxoi të pyeste, ndenji në pritje.

Pas një pauze të shkurtër e të sikletshme, Shefi u kthye nga Andrea.

-Na lër vetëm, - i tha, - duhet të bisedoj me kryetarin.

Priti derisa dera u mbyll plotësisht. Kur u shuan hapat e fundit në korridor, ngriti kokën. Vështrimi zbriti nga dera, rrëshqiti përgjatë dyshemesë, qëndroi mbi Gurtenin.

-Fondet janë gati, -  buzëqeshi me lezet, - miqtë tanë na nderuan.

-Më në fund, - u shtendos kryetari i komunës dhe një buzëqeshje e ngrohtë iu vizatua mbi fytyrën petashuqe.

Shefi i shpjegoi hollësisht procedurat. Fjalët, lëvizjet e duarve tejçonin energji, ndonëse flokët e thinjur dhe rrathët e kaftë poshtë syve e tregonin të rraskapitur.

Ai dëgjonte duke thithur ngadalë cigaren. Sytë iu ngushtuan si dy vrima të vogla në fytyrën e gjerë.

-Sa? - u interesua.

-Tetëdhjetë milion të vjetra, - tha Shefi, - e kënaqshme apo jo?

Gurteni fishkëlleu ngaqë aty për aty nuk i erdhi ndër mend ndonjë gjë. Pastaj, si t’i qe kujtuar diçka e rëndësishme, e pyeti.

-Po projekti?

Shefi u vrenjt. I lodhur së shpjeguari këtij bulldogu gjëra që dukeshin sheshit, nuk do të donte të merrej me të, por ishte e domosdoshme të shestonte gjithçka. E fortifikoi veten me durim përpara se të vazhdonte.

-Fondet nuk merren pa projekt, - i tregoi hartën përpara hundës së tij dhe pa dashur fjalët i dolën të mprehta e të hidhura.

-E humba, - u turpërua. Sytë e bardhë, të zbrazët vështronin kuturu.

-Siç e shikon bëra punën tënde.

-Keni të drejtë, - pranoi dhe vështroi skicën i përqendruar. - Në trasenë e vjetër? - pyeti i merakosur.

Ishte një pyetje dëshpëruese që duhej respektuar dhe Shefi e mori në konsideratë.

-Sigurisht, por me punime mbrojtëse shtesë. Janë parashikuar vepra arti në të gjitha zonat e rrezikuara. Mbi njëzet, - i tha me ton të zbutur.

Ai tundi kokën mosbesues. Asnjë vepër arti nuk i bënte ballë rrëkesë së dherave dhe gurëve dimrit në lartësinë njëmijedyqind metra mbi nivelin e detit. E dinte po aq mirë sa edhe deputeti se rruga në atë segment ishte e pamundur, i vetmi shans mbetej devijimi i shtratit të mëparshëm.

Shefi e pikasi saktësisht çfarë mendonte, megjithatë e provokoi.

-Mund të shprehesh, - i tha.

-Si zor të përballohet dimri dhe pjerrësia e malit, - foli me të gjithë bindjen që mundi të mblidhte dhe tundi kokën ngadalë gjithë tension.

-Projekti u bë sipas standardeve, as ti as unë nuk mbajmë përgjegjësi për kushtet gjeoatmosferike, - fjalët e fundit i përforcoi me gishtin tregues ngritur lart.

-Po, Shef, - tha pa buzëqeshjen e përhershme.

-Ajo për të cilën duhet ta vrasësh mendjen është tenderi.

-Patët rast të bisedoni me atë firmën? - pyeti me interesim të kapshëm.

-Natyrisht.

Gurteni u mendua disa sekonda para se ta pyeste përsëri.

-I pranojnë kushtet?

-Mendoj se po, - ishte gjithë ç’mundi të përgjigjej. Ose ç’deshi ai të dinte kryetari i komunës.

-Me çfarë vlere? - ngulmoi edhe njëherë.

Shefi ndezi cigaren, shkarraviti diçka në bllok të kalonte pak kohë. Pinte shumë duhan,  fjollat kaltëroshe të tymit lodronin në ajrin e palëvizshëm të zyrës, por asnjëri nuk kujtohej të hapte dritaren.

-Mund të zbresin deri në tri të katërtat e shumës fillestare, - i tha me cep të buzës.

Gurteni u mendua dhe një varg pyetjesh iu përvijuan në tru. Ishin parashikuar të gjitha të papriturat? A do të respektohej afati i shpalljes së tenderit?  Në këtë rast si do të shmangeshin firmat tenderuese? Donte një përgjigje për të gjitha këto, po nuk guxoi.

As ishte nevoja, Shefi e lexonte si kartë të hapur.

-Ndërro komisionin e tenderimit, - tha pa hezituar, - verë njerëz të besuar.

Gurteni priti i dyzuar të vazhdonte idenë, po kur e pa se hezitimi i tij nuk ra në sy, vendosi të polemizojë.

-Ligji shprehet kundër për kryetarin e komisionit, - i tha sikur ligjvënësi nuk e dinte.

Deputeti e vështroi si gjyshi fëmijën e pagdhendur që i jep justifikim të respektueshëm për ta rrahur. Në vend të kësaj buzëqeshja e mëparshme iu largua ngadalë prej fytyre.

-Kush tha të ndërrosh kryetarin? - u mëshoi fjalëve.

Gurteni sajoi një buzëqeshje të lehtë komike, heshti të paktën për një minutë, po dyshimi i kishte dalë në sipërfaqe.

-Vetëm anëtarët e komisionit, - tha Shefi dhe ndaloi t’u jepte theks fjalëve pasardhëse: - këtë ta lejon ligji.

Më në fund kryetari i komunës e kuptoi ku godiste deputeti. Dhe ishte kaq e thjeshtë!

-Nxitohem nganjëherë, - u shfajësua.

Në të vërtetë ai nxitohej gjithnjë.