Luan Sharri: Situata n? arsim dhe p?rmir?simi

SITUATA N? ARSIM DHE P?RMIR?SIMI I GJENDJES S? SAJ?

Nga Luan Sharri

Dy fjal? p?r historikun e arsimit gjer n? vitin 1990

Pas luft?s s? dyt? bot?rore, kur ishte nevoja e krijimit t? kuadrave t? munguara dhe mosmund?sia e d?rgimit t? f?mijve n? shkolla, e me k?te edhe orientimi n? sasi, u tejkalua her?t, aty kah vitet e gjasht?dhjeta. Pas k?saj kohe, n? procesin arsimor, mbisundoi orientimi n? cil?si. K?shtu, fal? Universiytetit t? Prishtin?s dhe shoq?ris? kosovare, popullata shqiptare e Maqedonis?, arriti t? krijoj? kuadro t? mir?fillta gati n? t? gjitha fushat. Numri m? i madh i kadrove, p?r t? mos th?n?, gati t? gjith?, q? muarr?n gradat shkencore: magjistra e doktor? u pun?suan n? Kosov? por, shum? m?simdh?n?s e profesor? plot?suan nevojat e shkollave te na. K?shtu q? nga viti 1974 pati nj? rritje t? madhe t? numrit t? nx?n?sve q? vijonin arsimin e mes?m dhe ate sypror.

Pasqyr? e shkurt?r e zhvillimeve politike e kulturare

Ndryshimet shoq?rore q? p?rfshin? Evrop?n, ndryshuan rrethanat e gjerat?hershme edhe t? na. Pluralizmi pruri krijimin e partive politike. N? Tetov? u themelua Partia  p?r Prosperitet Demokratik-PPD. Nj? entuziaz?m i shoq?ruar me eufori p?rfshiu mbar? popullat?n, edhe se shum? elemente t? socializmit pat?n ndikimet e tyre. Shum? shpejt shqiptar?t e pak?naqur fiiluan nism?n e krijimit edhe t? nj? partie, asaj PDP- Partia Demokratike Popullore.

N? vitin 1990 u themelua organizata (shoqata) Bashk?sia Kulurore Shqiptare- BKSH q? n? program?n e saj? p?rfshinte zhvillimin e gjithmbarsh?m shoq?ror t? shqiptar?ve, e n? m?nyr? t? veçant?: zhvillimit arsimor e kulturor; krijimin e intitucioneve t? arsimit sypror, etj. Pos kund?rtimeve nga pushteti maqedonas e jugosllav, edhe partia e themeluar PPD nuk i dha p?rkrahje t? duhur BKSH-s?,

Me ankes? t? pushtetit maqedonas n? Sekretariatin federativ jugosllav, i njejti, pezullon veprimtarine e BKSH-s?. Por, BKSH inicoi dhe realizoi nj? nd?r projektet m? madhore t? popullat?s shqiptare n? maqedoni: themelimin e Universitetit t? Tetov?s n? vitin 1994 t? cilin m? se dhjet? vjet shqiptar?t e financuan dhe ai funksionoi e dita-dit?s zgj?rohej, p?rkund?r: shantazheve, k?rcnimeve, burgosjeve e vrasjeve nga ana e pushtetit sllavo maqedonas. E keqja m? e madhe k?tij institucioni i erdhi nga politika e partive politike shqiptare n? Maqedoni, jo ndoshta se ajo deshi ashtu por, ra n? grack?n e fsheht? t? politik?s  s? pushtetit maqedonas, duke e futur, t? cunguar, n?n ombrell?n e pushtetit e pastaj n? m?nyr? t? heshtur ta rr?zojn? aq posht? sa ta zhvler?sojn? deri n? k?t? shkall?; ku nuk respektohen rregulla e norma por vet?m dirigjime politike. Shum? koh? me Universitetin politika ka luajtur “ping-pong”: kur donin ndronin stafet udh?h?qse; largonin e marrnin kuadro sipas vullnetit t? politik?s; bile, duket se edhe jepeshin provime sipas politik?s…

Filluan t? dalin n? shesh e t? vijn? n? shprehje karierizmat, q? p?r mendim timin na d?mtuan shum?. Si pasoj?: u p?rça Partia p?r Prosperitet Demokratik, nga e cila u krijua edhe nj? parti.

Tri parti politike shqiptare p?r popullat?n n? Maqedoni, p?r at? koh?, ishin shum? dhe u krijua ambient kund?rshtimesh e z?nkash mes vet? shqiptar?ve q? domopsdo, lan? anash shum? interese t? shqiptar?v?, p?r t? cilat q?llime edhe ishin krijuar k?to parti. ?sht? i pamohuesh?m fakti se n? k?t? p?rçarje kan? ndikuar sh?rbime t? ndryshme, q? p?r fat t? keq, nuk mungojn? edhe sot.

Pas konfliktit t? 2001-shit, u krijua edhe nj? parti politike: Bashkimi Demokratik p?r Integrim-BDI, kryesisht nga drejtues e pjes?marr?s t? konliktit. Nd?rkoh? u krijuan edhe parti tjera politike m? t? vogla

Trazirat  e n?nt?dhjet? e shtat?s n? Shqip?ri, lufta n? Kosov? dhe konflikti i 2001-shit n? Maqedoni, z’do mend se pat?n ndikime edhe n? zhvillimin e gjithmbarsh?m te popullata shqiptare e Maqedonis?, si pjes? p?rb?rse e kombit shqip?tar.

Ku jemi tani?

Sot, kemi ardhur n? nj? situat?, kur, po t? jesh m?simdh?n?s i mir? shiqohesh me p?buzje se nuk d?gjojsh militant?t partiak, k?rkojsh zbatim t? regullave, mundohesh t? mbajsh kriterium,…, prandaj n? institucione mbisundon mosdija dhe termi pedagogji ?sht? barazuar me ate demagogji.

Tani m? n? institucionet shkollore dhe ata q? kan? t? b?jn? me arsimin: çdo gj? mund t? ket? por dije shum? pak!

P?r t? argumentuar k?te nuk mjaftojn? me mija faqe tekst por çdokush le ta shikoj? nga k?ndv?shtrimi i vet?. Sa do t? zgjas? kjo?, askudh se din, por me siguri shum?. Sot, m? s? shumti krijohen kuadro me parashtes? ”pseudo”…

Si mund t? p?rmir?sohet situata?

Ju: lider partiak, ministra, deputet, drejtor?, …, keni p?rgjegj?sin? q? gjendja n? procesin edukativo-arsimor ka arritur pik?n kritike, dhe ju duhet t? gjeni rrug?daljen nga kjo situat?.

Dhe kjo arrihet vet?m n?se institucionet arsimore i trajtoni me energji t? politik?s positive e cila, mes tjerash duhet t? p?rfshij?:

-          Emrim t? kuadrove t? mir?fillt? n? vende udh?heqse.

-          Zbatim t? regullave e normave pedagogjike e didaktiko-metodike,

-          Zbatim t? ligjit,

-          Marrjes n? p?rgjegj?si,

-          Furnizim me mjete e tekste m?simore t? mir?fillta,

-          Kontrollim t? realt? t? administrat?s shkollore,

-          Kontrollim real i administrat?s pedagogjike,

-          Eliminim t? formaliteteve,

-          Respektim orari,

-          Krijim regulli e discipline,

-          Pranimi, zgjedhja dhe emrimi t? b?hen n? baz? t? meritave e jo n? aspekte tjera.