Kulturë
Ismet Krasniqi: Dasma e Lulanit - Qesh e qaj jetën tonë (VI)
E diele, 10.10.2010, 03:50 PM
Ismet KRASNIQI
DASMA E LULANIT
(“Qesh e qaj jetën tonë”)
BORXHLIU
Kah të iku unë i ziu
Kudo para më del borxhliu
Or burrë diçka du me të thanë
Zanat s’e kam borxhin mos me e la
Burrë i fjalës jam
por paret nuk i kam
Hy në odë t`burrave me fol filloj
Borxhliu aty në qoshe si xixëllojë
Çka me ba unë i mjeri fjala ndalet n`fyt
Folni burra se mu po m`dhemb kryet
Kur dal n`treg me ble me grue
Borxhliu aty a vizatue
Filloj n`kafene me pi
N`vesh me vjen një fjalë
T`baftë mirë o dai
Më ndalet n`fyt s’mundem me përbi
Borxhliu të përcjell mbrapa si hija
Borxhin duhet me e la
Se s`ke vend n`atë dynja
Telefoni po cingëron
Borxhliu po lajmon
Ku je more mësheret
A e rregullove ma atë buxhet
A ke shti najsen n`xhep
Borxhin me ma la
boll u ba ma
Tash borxhet i ka ble hazreti Dajaku
Ja me zor ja me qef duhet la haku.
INTERNETI
Djali hyn në shtëpi,
I gjuan kpucët mbi tepih,
Babë kështu nuk ban,
Pa internet ma nuk shkon,
Prej shokëve po me vjen inati,
Me mue po kesh edhe Esati.
Zengjin e fukara,
Internet kanë ba,
Më tha edhe mixha Bibë,
Internetin due me ngjit,
Me folë n`gjermani
Me gra e me fëmijë.
Kliko në emajl
Del baca Xhemajl,
Kliko dy herë
Del tezja Pranverë,
Qite në Yahoo
Zani ma mirë ka me t`shku
Kliko në kamerë
Ka me dalë dada Sherë,
Janë ba një shehër e katund,
Burrni s`xhan askund.
PLANI T’I DUAL QYRYK
Xhorxh Bushi n`aeroplan t`bardh
Tungjatjeta o shqiptarë,
Ju shqiptarët e Shqipërisë së vjetër
Po e fitoni edhe një shtet tjetër,
Kosovë emrin e ka,
Së shpejti shtet ka me u ba,
Rezoluta a gatue,
prej miellit t`Atisarit që e ka blue,
Atisari me gjyzllykë,
Plani t’i doli çyryk,
N`OKB s`ka rezolutë,
Rusia s’i duket i ka tutë,
Dy këmbët një këpucë jua ka shti,
Rezoluta e vjetër a hy turshi,
prit oj Kosovë e mos u ngut,
Amerika s`din me u tutë,
Pavarësia a shpall,
Qysh lufta n`Kosovë kur a kall,
Mos bahi n`këtë punë fort merak
Rusia është njai thiu plak,
E çuen veten superfuqi,
por me Amerikë s`mundet me u shty,
UÇK-ja po çon fjalë,
Ende ne jemi gjallë,
Dikush po do luftën prapë me kall,
Por tani s`ka më pavarësi
Për me qenë me të tjerët barabar
Kërkojmë veç bashkim kombëtar.
QEVERIA
Lumtë na t`lumtë për qeveri
fort me haz punëve ia ka mësy
na nuk jem si ata qe kanë shkue
koropcionin kem me e ndalue
keqbërësit n`burg kanë me shkue
Kryeministri para populli a betue
Te korruptuarit n`qorrkë kam me i çue
Nuk ka në dhjetë vende me punue
Por e pa i shkreti
Njerëzit duhet t’i ketë prej veti
Tensionet kanë ra
Me t`vjetrën prapë i kanë grah
Le t`bejë sefa
Si ka mbet kurrkuj kjo dynja
Qeveritë shkojnë e vinë
Popullit pak t`mira i bin.
O LULANI JONË ME LIMONA OOO...
Na ka dal bedatë i ri
Djali me shkue nuse
Te vajza n`shtëpi
Nuk ka ma çejzin me celofona
Po ka lulana me limona
Kur ja nis defi me ra
Del lulani tue ba temena
Perhjar t`koftë o zoti shpisë
Po shkon nuse, djali i Delisë
Hyp ne aeroplan me gëzim
Fluturim e n`perëndim
Domosdo duhet me e ndegjue Zizën
Përndryshe ia prish vizën
Shkojnë n`dasmë te Curri
Thonë po vjen nuse Gafurri
Tue kërcye deri n`sabah
Jeta është ba tallava
Si n`perëndim si te na.
GJITHÇKA TALLAVA
Dasma tallava,
Jeta tallava,
Shkolla tallava,
Politika tallava,
Dashuria tallava,
Ushqimi tallava
Shoqëria tallava,
Fëmija tallava
Moti tallava,
Ka te këqyrësh tallava,
Pështona me fytyrë o Allah!
PAKETA
At ë ditë që vinte paketa,
Tan i këqyrshin punët e veta,
Ahtisari s`bënte za,
E dinte emirë n`paket çka ka,
Populli ka thanë vetë,
Hallki letrat t’i lexonin n`xhep
Njerëzia pinte kafe
E bënte llafe
Jo për ne e mirë është paketa
Jo s`ka gjë n`të ka thanë Meta
Jo grupi negociator ka thanë
Pavarësia brenda n`të a
Paketa si po shihet
Kujt ia ka mbajt krahun po dihet
Athisari jo pse s`na donë
Prej Rusie ndryshe s`po guxon
Amerika n`këtë punë s`ka hile
Thotë grupi ngociator a lodh
Duhet me pushu te Nana Naile
Me optimizëm pak e kanë teprue
Po Amerika pavarësinë ka me ua prue.
Gusht 2007.
ARSIMTARI
Arsimtari po shpjegon
Çka sheh me sy ekziston
Zotin me sy kush s’e ka pa
Prandaj edhe kot besohet n`ta
Nxënësit po e përsëritin mësimin
Po e ndëgjoin mirë Leutrimin
T’nderuar kolegë e dëgjuat arsimtarin
Ai deri tash ke tue shpjegue
Por tani unë due me ju vetë juve
Po e shihni arsimtarin dasë
I cili rrinë si çuran n`klasë
Kryet e ti sa një cung
Por metë s`po i shihen kund
Ku me ia pa mendtë
S`ka i gjori e kështu flet.
JEMË TUE HJEK SI PESHKU N`ZALL
Si të dalësh në qytet
Punët shihen vetë
Qyteti pa park s`ka hijeshi
Sa njeri a mund t`jeton pa mushkëri
Kur kthehem në shtëpi
Duart duan me i pastrue
Hidrodrini ujë e ka ndalue
Pikë perqejf e jo pse s’kanë pague
Televizorin do me e kall
KEK-u rrymen e ka ndalë
Herë s`ka rrymë e here s`ka ujë
Si me qenë kjo dynja e huaj
Tanë me nerva jena ba
Sa po mujna jemë tue sha
Gjeneratori kur po lëshohet
Edhe fjala po na ndalohet
S`mund me ndi ose me pa
Na u ka gërdit kjo dynja
Diell e hanë kanë përendue
Me pikë t`zorit jemë tue jetue
Ngrohja globale do me na kall
Jem tue hjek si peshku n`zall
AKRABALLAKU
Akraballak kah jeni
Rreth meje ejani
Votën me ma dhanë
Kryetar me më ba
Hajrin keni me ma pa
Kur t`vi unë n`pushtet
Keni me pa vetë
Tenderet kam me ua nda
Akraballaku kemë me ba sefa
Nuk jam si Jeti
Njefsha mirë veç për veti
Pa akraballëk
S`ka sefallëk
DEPUTETI
Kur bahesh deputet
Nxjerr ligje për pushtet
Kushtet duhet me u ofrue
Me sukses për të punue
Po lypin me qira zyre
Për t’i ba popullit sehire
Dalin në TV tue kesh
Lypin pare, kerr e sekretareshë
U vjen i blindum kerri
Do ta shtrinë pushtetin edhe n`veri
Sa mirë kanë ra në një pikë
Pushtet e opozitë
Janë t`gjan si deti
Njefshim mirë për veti
O popull mos u befaso
Perëndimi kështu po na mëso
Çka të duash sot ban
Nesër bahet vonë
Mandati po shkon
Mos u merrni me perëndim
Kosovës po i del një tym
Rregulloni punët e shpisë
Mos ia lini kojshisë
E dimë kush është Evropa
Si përpara na ban copa, copa
III. KË E KE PREJ AMBALAZHI
(Skeçe humoristike)
Humor i përgatitur për 3 shtator, Ditën e Rinisë
Me pas prit unë këtë qyqan as ju s`ju kisha....
Djali:Babë, ami do pare?
Baba: çka po të vyejn paret?
Djali: me ble celular.
Baba: O hiqu bir celularit se prej që e kam ble celularin, ma thatë po e mbaj hamarin.
Djali: Ani veç edhe lopët nuk kam me t’i ruejt,
Baba: Besa s’ke qare se tamblin po ta kana me e pi kerr, kerr...edhe bajgat ke me jua fshi.
Vajza (vjen): Babë ami do pare?
Baba: po çka po të vyejn oj çika e jeme?
Vajza: me ble fletore për shkollë, babë,
Baba: hiqu shkollës allahile se me krye shkollë te madhe nuk mundesh me gjet punë, me shkollë të vogël apet banë diçka e me krye shkollë me jet edhe në shtëpi s’vjen kush me të lyp; hiqmu, hiqmu...
Vajza:Ani ani veç edhe pulave nuk kam me ju qit me hëngër.
Baba: Besa s’ki qare se vezë po t’i kana kerr,.. kerr.. me i hëngër.
Nana: hajdi te nana jua jep paret se me pas prit unë ketë qyqan as ju s`ju kisha...
Baba: Ah xhagajdure bre, tash ta tregoj ty qefin (i ndjek me shtagë)...
KË E KE PREJ AMBALLAZHI
Lili: E dashur, unë të kërkoj njoftim,
Nusja: Sëpari dua ta di kënd e ke prej ambalazhe në shtëpi?
Lili: çka a ke në shtëpi?
Nusja: A ke babë a nanë, a?
Lili: po i kam more po ata i qesim në bodrum
Nusja: E nëse jetojmë veç unë e ti bajna lum
Lili: Moj nuse babë e nanë i kam zotni
Nusja: ambalazhi vendoset n`garazh e jo n`shtëpi
Lili: E dashur a e ke pas ndonjë djalë para meje,
Vajza: Djalë jo, veç një çikë e kam pas lind
Lili: E dashur a e ke pas ndonjë frajer para meje?
Vajza: E ul kryet...
Lili: Me falë se te lëndova e dashur
Vajza" Jo, jo s`ka gjë po kesh tue numrue me t’i tregue...
Lili: Hajde shkojna në shkollë?
Vajza" Pse arsimtarët nuk kanë grevë, a?
Lili: Jo more çfarë, paret jua kanë zbut zemrën a s`ke ni a?! 20 euro jua kanë rrit rrogat.
Lili: ku është stacioni autobusëve këtu a din me, më tregue?
Genta: O mixhë këqyr ku ka autobusë këtu në Klinë është stacioni i autobusëve.
Lili: e ju ku hupni në autobus?
Genti: ku muajmë hupim e ku muajm zhdrypim.
Lili:A ndjeve tanë shokët na shkuen jashtë, nuk m’u ka ndejt në shkollë gjysma e shokëve kishin ik në perëndim
Genti: Çka po ma thua mue, thuaj grupit të unitetit?
Lili: hapi sytë oj qeveri, Kosova mbet pa rini.
INTERVISTA
Gazetari: Ju lutëm, si po jetoni, a keni të ardhura personale?
Qytetari: Jo valla, s’kem hiç të ardhura personale.
Gazetari: Si po mbijetoni?
Qytetari: Po valla me ndihma e qysh po mujmë,
Gazetari: Po pushimet verore ku do t’i kaloni?
Qytetari: po pushimet pothuajse për çdo vjet i kalojmë ose n`Ulqin ose n`Durrës.
IV. DASMA E LULANIT
(Komedi)
DASMA E LULANIT
(E përgatitur enkas për Humoriadën Drenasi 2007)
Lili me nusen shëtitën, përkëdhelen, qeshin, plakut nuk i vjen mirë... kur nusja del nga skena plaku e thërret djalin e fillon me e mësue)...
PLAKU: (Pinë duhan, çaj, kollitet...) o bir bre... po paja këtu... këqyr bre bir e mos e lazdro nusen se vallahi me një gisht e çon e me krejt dorën s`un e ulë....haja zemrën... në fillim, tute...
Lili: Hajt bre babe mos u banë marak, i yti jam... kam me ja hanger zemrën, govotë kam me ja ba.
PLAKU: Ishalla të del mirë bre birë veç hiç nuk m’u ka duk... na kemë pa s nevojë për rob e jo për dreq...
Lili: O babë, mos të bahet marak kjo punë, lej budallaqet e këtyre hershme, tash hala pa e pru ne shtëpi nusen e kemi nënshkrue kornizën kushtetuese martesore....
PLAKU: Haj kuku për mue pse rrnova kaq shumë... thuaj nuses t’u qet me hanger atyne gjave... edhe ato kanë shpirt...
Lili: Qe unë ju qes bre babë a kujtove qe po e la nusen me ju qit gjave me fustan 200 euro, a?! e me frizurë kaçadreni...(pi....iiii...)
PLAKU: Eu bir bre mozomakeq po qysh s`um gave hiç... eu Lulani i babës, eu Lulani i babës...
Lili: O babë e nanë e vëlla e motër e eeeeee.....ish nusja, shtëpija po t`hake pa nuse... kuku s`di qysh kam rrnue pa nuse..
PLAKU: A s’po u bajka pa nuse, a?... se ne pastë ba zoti kësmet ...dua me dal... pak te do jarana të mitë kah Shkodra anej... në pastë ba zoti emër për vit të ri po i bëjmë dy nuse në shtëpi....(del).
Lili: Pasha zotin krejt ka luajt baba prej qe ka vdek nana... krejt a hallakat.... ma mirë po e thërras edhe unë nusen teme se me ma gjet najsen edhe unë hallakatna si baba.
Lili ( e thirr nusen: oj nuse, hajde këha he ta hangsha loçkën) në tavolinë,... (zgërdhihen ndërmjet vete...) dhe i thotë nuses këqyr çka po te them?... Babën me ma këqyr.....
Nusja: Pashë zotin a e ke për një mend a po ban hajgare... unë e kam lanë për ty babën tim... e me ardh e me ta këqyr babën tand...
Lili: Ma bre mos ja nis përnjeherë me ba fesat, a pikë sabri nuk kishe...
Nusja: nuk është ren sabri... këtu te ju ish ba si në stacion t`autobusëve kush vjen në shehër me ardh këtu me pushu... e unë gjallë s`ka ma kështu... ja... me të hanger për budalla, a? e me të marrë për goje jo a po u çojshin heret, jo i gjetëm teshat pa i çue, jo enët prej mbrëmjes i kishin pa i la...
Lili: Poj marre prej kojshive çka je tue thanë... krejt mysafirët me i perzanë, a?! E mysfirët e babës...?!
Nusja: Babën qo në shtëpi t`pleqve... kënaqen tue ndejtë bashkë pleq e plaka... sa na bajnë tollovi nëpër shptëi... rrinë atje, amballazh hesapi...
Lili: Marre moj... a menon se edhe na kemë me u plakë najherë... kuku marrja e zotit...çka po ni...
Nusja: O qyqan, s`ishe kanë për me u martu hiç... po Drenica po maron shtëpi të pleqve... e s`po ju vjen marre e ty këtu po te vjen marre...duhet me të ardhë marre prej nuses që nuk të kam gjet sen në shtëpi, do lopë edhe ato tue cofë ishin ba me dy gunga si devet e Arabisë... pi... hhhhh... mozomakeq...
Lili: qysh as kurrkush mos me na ardh, a?... a tana nuset bajnë kështu, a?....
Nusja: besa unë jam e urtë çka janë tjerat... këqyr mirë çka po te thamë, atë farë Hanën si kacë e kaloshinit s`du, me ta pa ma këtu...fund....
Lili: Po atë e kam hallë moj, çka po thue...
Nusja: Nuk po me intereson çka e ke, ajo ish si ajo Jeta në RTK gjithçka po dike, sakicë e kish gjuhën ku me dit çka na banë ajo...
Lili: (e thirrin në telefon... jo nuk jam në shtëpi, me nusen kam dalë...(ku jam bre- nuses...) nuk di kur kthena... baba nuk është aty ...ka shkue në Shqipni te do shokë...)
Nusja: ashtu duhet ...
Lili: Of kuku, për mu po pse u martova po rahat kam qenë...
Lili: (pasi ulet i mërzitur) Oj grue, bima një kafe...
Nusja: Besa s`po ta bi hiç po çu e qite për vete e qitma edhe mue nja... edhe bluje taze...
Lili: (e merr mullirin e bluan kafe, këndon këngën):
Prej një shpati t’i lëshova sytë,
E ta pashë bystekun në krye,
U dashurova shumë në ty
krejt kjo ish kanë budallaki.
Nusja: Hajde bijer kafet ma...?, me i pas porosit n`restorant deri tash më kish ardh kafja...
Lili: Qe qe, e mos e pifsh...(mos e pifsh ia thotë ma ngadalë)...
Nusja: Tash koha bashkohore, s`ka ma budallak te gratë si përpara, edhe plakat janë mbush sherr e le ne të rejat.
Lili: Ju ka ardh dita e keni marrë pushtetin n`dorë...
Nusja: Hala s’e kemi marrë pushtetin sa duhet, se ka me ju hangër dreqi hënëz...
Dritoni: O bacë, baba po vjen me një nuse me defa, tue kërcye (dëgjohen defat, nuses i bien të fiktë burri i vet i qet ujë, hyn baba me nusen e vet, kërcejnë, luajnë...
Lili: (nga qoshi i skenës) edhe baba e hëngër tunxh ma zi se unë, ani ai nusen nga Shqipnia kukuuuuu....t`na u ka kall shtëpia...
fund.
V. NGA HUMORI I KADIFENJTË
DERI TE E PËRQESHURA E ACARTË
(Opinione, recensione, intervista përurime)
Nga përurimi i librit “Qesh e qaj jetën tonë”
autor Ismet Krasniqi
Botoi klubi i shkrimtarëve “Vorea Ujko”
Klinë, 05.nentor 2005
Në skenë del Demir Krasniqi dhe ekzekuton një valle instrumentale me violinë, pastaj Hajdin Morina e drejton rrjedhën e përurimit të librit, Hajdin Morina me këtë rast tha: “Pjesa, e cila u interpretua me violinë, ishte pjesë instrumentale e interpretuar nga rapsodi i njohur dhe mjeshtri i violinës Demir Krasniqi nga Gjilani, të cilin e falënderojmë për këtë interpretim kaq të bukur.
Ju përshëndes të gjithëve, mirë se keni ardhë në festën e librit. Klubi letrar “Vorea Ujko” dhe teatri “Osman R. Gashi” përuron veprën e krijuesit Ismet Krasniqi,”Qesh e qaj jetën tonë”, e cila vepër në vete përmban komedi, pjesë skenike dhe këngë humoristike në frymë popullore.
Në përurim marrin pjesë strukturat e ndryshme letrare, artistike, por edhe të jetës politike dhe ushtarake. Të gjithë pjesëmarrësve ju përshëndes, përshëndes përfaqësuesit e TMK-së, përshëndes gjeneral Sali Veselin, përfaqësuesit e pushtetit lokal, aktorin Sylejman Lokaj, aktorin Niman Muçaj, shkrimtarin Daut Demakun, i cili shumë herë merr pjesë në aktivitetet kulturore dhe përuruese këtu në Klinë, shkrimtarin, aktorin dhe krijuesin Sejdi Berisha, kryetar i shoqatës së shkrimtareve të Kosovës dega në Pejë, Agim Deskun, shkrimtar nga klubi letrar “Karragaçi” dhe “Klub Kultura” nga Peja si dhe përshëndes Demir Krasniqin dhe Xhemajl Berishën nga Gjilani, në mënyrë të vaçant e përshëndes Rexhep Abazin nga Klubi letrar “Shpëtimi” nga Medvegja.
Si thashë edhe më parë, Klubi letrar “Vorea Ujko” dhe teatri “Osman R. Gashi” në Klinë kanë organizuar ta bëjnë përurimin e veprës së Ismet Krasniqit. E ftoj Z, Prend Buzhala, recensent i librit, për ta marr fjalën:
PREND BUZHALA
Ju përshëndes të gjithëve. Më vjen mirë që po na bashkon festa e librit. Ndoshta pak edhe e kemi thyer atë klisheun e përurimeve të zakonshme, sepse ne e kemi parapa përurimin ta bëjmë në mënyrë multikulturore. E kam fjalën këtu, se në fillim e bëmë hapjen me tingujt e violinës, nga mjeshtri i violinës z .Demir Krasniqi, në vazhdim kemi parapa edhe disa pjesë të dramave të shfaqura më parë e që tekstet e tyre janë në libër që po e përurojmë ne sot, por do të ketë edhe këngë.
Libri "Qesh e qaj jetën tonë" i Ismet Krasniqit, përfshin dy komedi, tri pjesë humoristike skenike, 17 këngë humoristike në frymën popullore dhe një album fotografish të Ismetit nga jeta e tij në skenë. Kjo do të thotë që, për nga strukturimi i tij, ky vëllim pikësynon kategorinë e përgjithshme të humorit, pra të komikes e të te qeshurës, të shtrirë nëpër të gjitha tekstet letrare., tek vë një ndërkomukim estetik në mes skenës dhe teksti letrar. Nëse Platoni i moçëm nënvizonte se komikja përbën kontradiktën midis të shëmtuarës dhe seriozes, duke e përveçuar kundërshtinë në dukurinë komike që bëhet objekt i të qeshurës; atëherë edhe ky libër komedish, pjesësh humoristike dhe poezish të shkruara në frymën popullore humoristike, arrin që situatat, personazhet, idetë, temat, motivet e sidomos dukuritë e vjetra që paraqiten nën petkun e së resë, ta shquajë disfatën morale të këtyre personazheve komikë e të këtyre dukurive komike. Në pamje të parë të duket sikur komikja, humori, dhe e qeshura e librit "Qesh e qaj jetën tonë" kanë një shtresë të butë e të kadifetë humori, porse nën petkun e tyre shpërthen mjeshtërisht e përqeshura ngapak e hidhur, acaruese, madje, edhe revoltuese. Kështu, bie fjala, në komedinë e parë, "Kryetar, e jo mahi", vihen përballë mendësitë, veprimet e fryma e së vjetrës në petkun e demokracisë e të votës së lirë; premtimet boshe karshi halleve, papunësisë e gjendjes së palakmueshme sociale e familjare. Madje, kjo përplasje komike-satirike, zhvishet krejtësisht në replikën e personazhit kryesor të kësaj komedie, kryetarit: "Lum populli që i kam ra hise unë. Të jeni të bindur se populli ka me hëngër lakna gjatë mandatit tim, ndërsa ne të zgjedhurit nga vota e popullit, do të hamë mish së bashku me ndërkombëtarët. Pastaj arsimtarëve do t'ua zvogëlojmë rrogat e do t'ua rrisim përkthyesve, energjinë elektrike do ta shpenzojmë për çështje patriotike të xhepit personal...drogën do ta mbjellim në bahçet tona, të kualifikuarit do t'i zëvendësojmë me të pakualifikuar" etj... Së këndejmi, vihet në pah jo vetëm disfata etike e personazhit dhe tradhtia e tij morale; po edhe përplasja në mes të paaftësisë morale karshi aftësisë për të sunduar, theksohen dobësitë, veset, veçoritë negative të protagonistit komik, me pretendimin demagogjik për t'u paraqitur figurë e rëndësishme atdhetare dhe shoqërore. Duke i trajtuar kotësitë primitive të kësaj shoqërie, besëtytnitë si mjete të zgjidhjes së fatit të njeriut apo të problemeve familjare, nga njëra anë, si dhe të trajtimit të problemeve të rëndësishme shoqërore, nga ana tjetër; procedimori i tillë letrar e shfrytëzon mjeshtërisht gërshetimin e këtyre dy anëve. Ndërsa në planin tematike-humoristike shquhen veprimet qesharake, gjestet e replikat që zgjojnë gaz, karshi demaskimit të degjenerimit të përgjithshëm moral e politik të shoqërisë sonë të pasluftës. Po kjo frymë demaskimi e përshkon edhe komedinë e dytë "Vakti e ha kashtën", si dhe pjesët skenike humoristike « Reforma shkollore", "Gruaja e trajnuar" dhe "Qaj e qesh jetën tonë" e që trajton anë të ndryshme të jetës sonë të pasluftës. Kjo shtrirje tematike-demaskuese e që nxit, mbi të gjitha, gaz të lezetshëm e të këndshëm, flet për natyrën komplekse, të ndërlikuar dhe gjithëpërfshirëse të humorit e të komikes. Pa marrë parasysh kërkesat socio-antropologjike dhe letrare-estetike, vëllimi "Qesh e qaj jetën tonë" na shtyn të mos ndalemi vetëm në aspektet e izoluara të humorit, sikundër na është funksioni shoqëror, sepse fenomeni duhet të merret në tërësinë e tij. E pra, komikja dhe humori nuk përbëjnë vetëm përmbajtjen apo lëndën e librit, po edhe formën a trajtën e tij; flasin për format e tipat e humorit e të komikes që përdoren në gjithë larminë e tyre. Klasifikimi i tillë zhanror, është i domosdoshëm, sepse edhe strukturimi i librit e ndjek këtë rrugë, duke u klasifikuar në komedi, pjesë humoristike e në këngë humoristike të frymës popullore. Meri Dagllas, me orientimin e vet antropologjik e etnik, arrin t'i klasifikojë ato si mbas strukturës sociale; kurse kjo gjë te Ismeti na del shpesh si strukturë e tillë, ku përfshihen shqiptarë, ndërkombëtarë, romë, e ndonjë personazh sllav; nga njëra anë; apo të shtresave të shumta sociale e të hierarkisë politike e shoqërore, nga ana tjetër. Shkaku ekzistencial që e nxit humorin e komiken, si mbas Dagllas, apo siç thuhet në gjuhën popullore, hajgaren, nuk është thjesht shprehja gjuhësore si e tillë, porse kjo shprehje mund të identifikohet në situatën totale sociale. Prandaj, përpos teksteve didaskalike që e respektojnë standardin e gjuhës letrare, replikat e personazheve, dialogu, monologu etj, paraqiten në trajtën e të folmeve popullore. Kjo do të thotë që komikja, humori dhe satira në këtë vëllim paraqesin lëndën e pasur që realizohet nëpërmes diferencimit të ndërgjegjshëm ligjërimor e të strukturave gjuhësore të ndërgjegjshme në varietete e variacione zhanore të ndryshme. Nuk është e habitshme, prandaj, pse ndonjë titull përsëritet te një komedi apo te një këngë humoristike me frymë popullore. narracioni a syzheu humoristike-komik rrudhen në minimum; madje ato rrudhen edhe në formula tallëse humoristike e satirike e që marrin formën e standardizuar të komikes. Nuk është e habitshme, prandaj, pse edhe këto pjesë humoristike e komike, më shumë anojnë kah humori popullor, apo sikundër thuhet, kah humori etnik, sikundër janë anekdota, rrëfimi i shkurtër humoristik, shakaja (vici), fabulat humoristike, etj. Pothuajse, të gjithë analistët e studiuesit letrarë të humorit e të satirës, përafrohen në vlerësimin e përgjithshëm se këto forma kanë begati syzheore, narracione të dendura e të rrudhura, e që dalin nga sfera e jetës së përditshme e nga situatat jetësore të njerëzve të rëndomtë e të thjeshtë, pra të njerëzve të vegjël. Kurse ambienti i tyre edhe te ky vëllim është ambient provincial, gati i humbur, janë familja, kafeneja, fshati apo qyteza e vogël. Edhe te tekstet letrare komike-humoristike të Ismetit mesazhi kryesor ka natyrë sociale: protagonistët kryesorë dalin fitimtarë moralë dhe ia kalojnë në urti e në dinakëri antagonistëve që i takojnë shtresave të larta.
Në tipologjinë e tij të larmishme humoristike, Ismet Krasniqi përdor shumë forma të gjuhës humoristike popullore jo narrative që nga thëniet më të thjeshta që janë marrë nga jeta e përditshme (p.sh. e tillë është formula "Vakti e ha kashtën") e deri te zhargoni i pa obligueshëm, që nga trajtat e rimuara të fjalëve të urta e deri te nocionet e përgjithësuara si humor lirik; që nga kalamburet, lodrat me fjalë, galimatiasit, situatat groteske e deri te paroditë e zakonshme. Ngjizen e gërshetohen natyrshëm format e shumëllojta të të folurit me përmbajtët spirituoze, me lëndën komike apo me syzheun komik. Sado që tekstet letrare të shumtën janë shkruar për nevoja të skenës, ato nxisin kënaqësi përjetimi edhe kur të lexohen. Libri ka edhe një vlerë tjetër; posi në traditën anekdotike popullore, edhe këtu posi në traditën anekdotike popullore, edhe këtu narracioni a s’zheu humoristiko-komik rrudhen në minimum; madje ato rrudhen edhe në formula tallëse humoristike e satirike e që marrin formën e standardizuar të komikes. Nuk është e habitshme, prandaj, pse edhe këto pjesë humoristike e komike, më shumë anojnë kah humori popullor, apo sikundër thuhet, kah humori etnik, sikundër janë anekdota, rrëfimi i shkurtër humoristik, shakaja (vici), fabulat humoristike, etj. Pothuajse, të gjithë analistët e studiuesit letrarë të humorit e të satirës, përafrohen në vlerësimin e përgjithshëm se këto forma kanë begati syzheore, narracione të dendura e të rrudhura, e që dalin nga sfera e jetës së përditshme e nga situatat jetësore të njerëzve të rëndomtë e të thjeshtë, pra të njerëzve të vegjël. Kurse ambienti i tyre edhe te ky vëllim është ambient provincial, gati i humbur, janë familja, kafeneja, fshati apo qyteza e vogël. Edhe te tekstet letrare komiko-humoristike të Ismetit mesazhi kryesor ka natyrë sociale: protagonistët kryesorë dalin fitimtarë moralë dhe ia kalojnë në urti e në dinakëri antagonistëve që i takojnë shtresave të larta.
Në tipologjinë e tij të larmishme humoristike, Ismet Krasniqi përdor shumë forma të gjuhës humoristike popullore jo narrative që nga thëniet më të thjeshta që janë marrë nga jeta e përditshme (p.sh e tillë është formula "Vakti e ha kashtën") e deri te zhargoni i pa obligueshëm, që nga trajtat e rimuara të fjalëve të urta e deri te nocionet e përgjithësuara si humor lirik; që nga kalamburet, lodrat me fjalë, galimatiaset, situatat groteske e deri te paroditë e zakonshme. Ngjizen e gërshetohen natyrshëm format e shumëllojta të të folurit me përmbajtjet spirituoze, me lëndën komike apo me syzheun komik. Sado që tekstet letrare të shumtën janë shkruar për nevoja të skenës, ato nxisin kënaqësi përjetimi edhe kur të lexohen.
Autorit të librit suksese edhe në të ardhmen e ju të pranishmëve ju falënënderoj për pjesëmarrje në përurim.
Hajdin Morina e falënderon recensentin e librit, Prend Buzhalën, për fjalën e paraqitur, ndërsa e fton për ta marrë fjalën aktorin Sylejman Lokaj, me të cilin Ismeti vite me radhë ka përgatitë drama dhe kanë bërë regjinë e tyre.
Sylejman Lokaj: Shfrytëzoj rastin që ta përgëzoj mikun tim të nderuar e të dashur, aktorin edhe veprimtarin e kulturës, Ismet Krasniqin, ta përgëzoj për këtë dhuratë të bukur për këtë libër duke i dëshiruar që zemra, mendja e penda e tij t`na i dhurojë edhe shumë libra të tjerë. Me qenë se merrem me skenë, jam dyfish i gëzuar, sepse çdo mbledhje e thesarit të pasur të popullit tonë që i gjen në librat, të cilat shkruhen na gëzon ne aktorëve që gjejmë materia. Teatri është si mulliri, mulliri punon kur ka çka të bluajë, po s’pat thasë me grurë e misër, s`ka çka të bluajë, atëherë mulliri rri kot. E për teatrin thasë me misër e grurë janë librat, dramat që i shkruajnë shkrimtarët dhe dramaturgët tanë anë e mbanë Kosovës anë e mbanë shqiptarisë.
Çdo pikë uji në këtë drejtim është e mirëseardhur, sepse e pasuron jetën teatrore në të gjitha poret, por edhe me humor që e kemi aq të pasur. Një libër si ky që po përurohet sot, është mrekullia që duhet përshëndetur në këtë çast, edhe njëherë i dëshiroj punë të mbarë Ismetit e të gjithë kolegëve e shokëve të tij këtu që bashkëveprojnë.
Rexhep Abazi: Ju përshëndes të gjithëve, unë vij nga trojet shqiptare të Medvegjës. Erdha me kënaqësi të madhe në thirrjen e zotëri Ismet Krasniqit, të cilin e njoh për një kohë të shkurtë, por e çmoj si njeri të madh, e çmoj si njeri të madh në bazë të punës dhe veprës së tij, e cila po flet edhe sot me kurorëzimin e një pune të palodhur në këtë libër, të cilin po e përurojmë sot. Kam një obligim që në emër të dy organizatave joqeveritare të Medvegjës, njëra quhet “Shpëtimi” dhe vepron në trojet shqiptare të Medvegjës dhe tjetra quhet “Medvegja” dhe vepron në Zvicër, u përcjell përshëndetjet e tyre dhe dëshirojmë të jemi së bashku gjithmonë.
Kurse autorit të kiti libri i dëshiroj që kurrë të mos ndalet, duke shkruar e krijuar vepra të mëdha, të cilat dinë t’i bëjë vetëm ai dhe penda e tij. E falënderoj zotni Ismetin, ju falënderoj ju në këtë respekt e ju përshëndes vëllazërisht - ishalla një ditë do të shihemi edhe në Medvegjë kështu së bashku.
Autori i librit: Ismet Krasniqi: Ju përshëndes të gjithëve, ju falënderoj që keni ardhur në përurimi të librit tim. Ky është libri im i parë, prandaj ju jeni ata që më jepni forcë për të shkruar libra të tjerë. Nëse ju e pëlqeni librin, ju lexuesve, vërtet unë do të kem guxim të shkruaj edhe në ardhmen. Mora guximin të shkruaj këtë libër për shkak të disa arsyeve, nder to po i përmendi: e para, ishte se tekstet e shkruara në këtë libër u shfaqen në formë dramash e komedish para publikut klinas e kosovar. Shfaqjet u pëlqyen, e dyta derisa isha student në Akademinë e Arteve gjatë përgatitjes së provimeve, prof. Enver Petrovci më pyeste se ku i kam marrë këto tekste. Nuk guxoja për t’i thënë se të miat janë, se kisha frikë mos po iu bien vlera (deri sa e përmenda prof. Petrovcin pak më parë më telefonoi, më porositi t’u përshëndes, sepse nuk do të ketë mundësi për të marrë pjesë në përurim, sepse sonte ka program të vetin drejtpërdrejt në RTK, prandaj është në përgatitje të veta). E treta, ishte se kolegëve të mi me frikë ua kam dhënë këto tekste, e veçanërisht recensentit të librit tim Prend Buzhala. Herë ia afroja shkrimet e herë i tërhiqja, nga frika dhe nga pasiguria e kualitetit në të shkruar. Pasi e mora guximin e ia dorëzova Prendit, ai pasi i kishte lexuar, m’i lavdëroi këto shkrime dhe më tha: është mirë t’i botosh dhe tani ato shkrime ne sot po i përurojmë me një libër të quajtur “Qesh e qaj jetën tonë”.
Si fillova me aktrim?
Shumë shkurt do t’u tregoj. Në pranverën e vitit 1967 luajta një pjesë skenike që quhej “Tafruk Tafrukuci i Tafrukajve”, e luajtëm këtë pjesë skenike me kolegun tim Qamil Morinën. Në ata tre oxhakët e kooperativës i vumë bankat si skenë, në mungesë të perdeve e kishim mbulua me një qilim. Qysh atëherë arsimtari im i nderuar, i cili është këtu prezent, Istref Desku, e hoq qilimin, i cili ishte i rëndë e ne e filluam shfaqjen dhe prej atëherë vazhdova me aktrim.
Edhe njëherë ju faleminderit dhe në gëzime ua kthefshim këtë ardhje tuaj në përurimin të librit tim. Dashtë Zoti gjithherë u takofshim në gëzime e festa të librit.
Intervistë për radio "ALBA"Klinë
Pyetja: Z. Ismet, ju e përuroni librin tuaj të parë, si mund t`na e përshkruani këtë moment?
Përgjigje: Po, sigurisht se e ndiej veten mirë, sepse pas një pune bukur të lodhshme, kur shihet rezultati, me siguri të gjitha vështirësitë harrohen. Për librin ideja është individuale, ndërsa tërë procesi tjetër i punës është kolektiv, prandaj në këtë drejtim i falënderoj të gjithë ata që i kanë emrat në librin tim, të cilët kanë dhënë kontribut të madh për ta parë dritën e botimit ky libër. Botimi i librit të parë, figurativisht po shprehem, qenka si lindja e fëmijës të parë.
Pyetja: Titulli i librit reflekton pak karakteristik "Qesh e qaj jetën tonë", çka të frymëzoi për këtë titull"?
Përgjigjja: Ta them të vërtetën, në këtë kohë që po kalojmë ne, duhet me qeshë edhe kur duhet me qajtë, pastaj krejt çka qeshim e çka qajmë kemi të bëjmë me shkallët e jetës sonë, veçanërisht me politikën ditore që luan me jetën e popullatës. Qeshim kur e shohim se po luajnë edhe me vetvete, por qajmë kur e vërejmë se po luajnë edhe me jetën tonë. Jeta e njeriut është bërë amullore, kush e ka shkrepësen në dorë, kur të dojë mund ta djegë e kjo na paraqet anën tragjike-komike. Si me zor po jetojmë pa ujë, pa rrymë, pa standard jete, nuk sundon ligji po Maliqi. Të huajt i bëjnë 100 të këqija, ndërsa vendorët i bëjnë 101 të këqija në emër të të huajve. Xhelati bëhet engjëll, tradhtari bëhet atdhetar, i pasuri bëhet zot, i varfri bëhet i mençur kot, çlirimtari anashkalohet, kurrkushi në qiell çohet, njerëzit hynë në kredit, e shtinë borxh edhe kryet, pushtetarët e luajnë rolin e të fortit, shkatërrojnë çka gjejnë përpara. Sipas ligjeve të egra ekonomike „peshku i madh e han të vogëlinë“, e lidhen me ata që i kanë bërë 1001 të këqija vetëm e vetëm për të përfituar, titulli s`ka fuqi, por ai që është i fortë n`bulqi, pastaj njerëzit ku rrinë me ta, i ndien duke u ankua (duke u ankuar nga skamja), në anën tjetër pa ndërpre e dëgjon muzikën, në vetura, telefona mobilë nga 2-3 në xhep iu cingërojnë, kafenetë e dasmat pa ndërpre këtu ka vend edhe për një titull tjetër "Fukara e pasanik, ta kalojmë jetën me muzikë". Ata që nuk kanë për të ngrënë dhe ata që hanë shumë. Vdesin. Të gjitha këto që thashë, janë pjesë tematike të librit e që shumica e tyre janë vu në`skenë. Skena është pasqyrë e realitetit të përditshëm, prandaj skena qorton dhe kërkon përmirësimin e sjelljeve të njerëzve të caktuar me rol të veçantë në shoqëri dhe formula e kësaj del "Qesh e qaj jetën tonë".
PËRMBAJTJA
Parathënie
I Anekdota .......................................... 5-49
II. Hyqymeti t`kall me ju afrue, e t`mërdhin me ju largue
(parodi dhe satirë) ................................50-78
III Kë e ke prej ambalazhe
( skeçe humoristike) .................... 79-82
IV. Dasma e Lulanit
( komedi) .................................... 83-88
V. Nga humori i kadifenjtë deri te e përqeshura e acartë
(opinione, recensione, intervista, përurime)....
89- 103
Foto album.............................................105-121
Katalogimi në botim – (CIP)
Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës
398.23 Krasniqi, Ismet Dasma e Lulanit : pak humor e pak satirë, për shëndet ju bën mirë / Ismet Krasniqi. - Klinë : Klubi i shkrimtarëve “Vorea Ujku”, 2008. - 121f. : ilustr. ; 21 cm. ISBN 978-9951-467-07-0 |
E-mail:ismetkrasniqi_51@hotmail.com
ikrasniqi51@yahoo.com