Cikël poetik nga Avni Azizi

Avni Azizi u lind më 06 shtator 1970 në Tërpezë të Vitisë.  Shkollën fillore e kreu në vendlindje ndërsa të mesmen në Viti.  Studioi Gjeografinë dhe Letërsinë në Universitetin e Prishtinës.

  Me shkrime merret që nga mosha e re shkruan poezi, prozë dhe publicistikë.  Një kohë të gjatë është marr me publicistikë, ishte redaktor i rubrikës së kulturës në të përditshmen “24 Orë” pastaj një kohë ishte edhe Kryeredaktor i revistës “Çlirimi” si dhe botoi një mori shkrimesh të zhanreve të ndryshme publicistike, letrare e studiuese etj.

 Avniu më 1995 ka botuar përmbledhjen e parë në poezi “Buzëqeshjet e thyera” ndërsa në dorëshkrim ka veprat "Duke shikuar hartën e atdheut" poezi , “ Shpërputhje kulturore” (komente dhe analiza mbi artin dhe kulturën) “Kodërrahu”(Roman), “Metaforat e Lirisë” (libër me kritika letrare), si dhe "Flakadani i Karadakut" monografi kushtuar dëshmorit të kombit Njazi Azemi. 

 

Mendime e vlerësime mbi krijimtarinë poetike të  poetit AVNI AZIZI

 

 

RRJEDHA SPONTANE E VARGJEVE

Ismail SYLA

 

     Kritiku dhe studiuesi letrar Sabri Hamiti është autor i një shkrimi diskurziv “Ese mbi librin e parë” në të cilin vërtetohet anticipimi mbi tre poet që paraqiten me libra të arrirë që në fillim të daljes para publikut lexues, kurse botimi i mëtutjeshëm verifikon parashikimin mbi ta.

Nga poetët që krijojnë dhe botojnë aktualisht, emri i Avni Azizit është shpresëdhënës se do të paraqitet në të ardhmen me libra të arrirë dhe të drejtpeshuar mirë në çdo aspekt, në radhë të parë duke u bazuar në lirikat e librit të tij të parë “Buzëqeshjet e thyera” dhe botimet e ndryshme nëpër periodikun tonë. Përmbledhja e parë e Avni Azizit përmban poezi të realizuara në shkallë të lakmueshme, qoftë në rrafshin e ideve të qëndrueshme, qoftë me atmosferën lirike që sugjestionon me spontanitetin dhe rrjedhën e shpenguar të ligjërimit lirik. Këto rrafshe të ligjërimit poetik i gjejmë në një pjesë të poezive më të mira në përmbledhje, që dëshmojnë talentin e poetit për të krijuar vlera të mirëfillta artistike.   

 Autori që në fillim poezia “Portat e poezisë” e kupton botën e artit dhe kërkon futjen në atë botë duke shkëmbyer konkreten (bilbilin dhe trëndafilin) me abstrakten (feniksin) dhe të pamundurën të humburën që dëshiron të ri konstruktohet si realitet mendor dhe shpirtëror (Atlantidën). Rruga jetësore e njeriut, arti i pushtimit të caqeve të gjakuara në poezinë “Deti im” shfaqen me një spontanitet dhe siguri duke krijuar imazhin e fiktives, Ideales, aktin e krijim-frymëzimit kur nisë “gëlltitja e gjërave” e gjërave e jep poezia “Natyrë e gjallë” – Abazhuri gëlltiti errësirën / Taketukja pakon / Fletët gëlltisin shkronjat / Frymëzimi njeriun.

   Një varg tjetër poezish janë të tipit metapoezi (poezi për poezinë) ku shtrohen kritere dhe kërkesa të caktuara estetike. Edhe thërmiat lirike me intensitet erotik shquhen për vrejtëshmërinë e hollë të poetit që shpesh kurorëzohen suksesshëm me mbështjellje metaforike. Në poezinë e tij përgjithësisht aktivizohet një numër i madh “fjalësh jo poetike” por të përdorura në kontekst të ideve nuk mbesin jashtë funksionit lirik kjo edhe është përparësi krijuese e autorit. Në përmbledhje hetohen edhe vargje ide dhe imazhe që janë mjaftë funksionale po të ruajnë drejtpeshimin brenda poezisë si njësi e pavarur dhe substanciale e ndjenjave ideve dhe realizimit stilistik.

 

Bajram KOSUMI 

 

    Që me librin e tij të parë « Buzëqeshjet e thyera » (pranverë e thyer, prill i thyer, dashuri e thyer) poeti Avni Azizi e arrin standardin e poezisë bashkëkohëse shqipe. Ecja nëpër rrugën e rrahur të poezisë rrallëherë i krijon poetit siguri të gjatë, e për këtë është i vetëdijshëm edhe poeti. Ai mëton të krijojë tjera marrëdhënie me poezinë : ia dhuron asaj bilbilin e trëndafilin dhe i kërkon Feniksin dhe Atlantidën.   

Ky qëndrim ndaj poezisë nuk është vetëm programatik, sepse në disa poezi të këtij libri shënjohen prirje për thyerjen e standardes. Këto prirje nuk anojnë, siç ndodhë shpesh te poetët e rinj, kah eksperimentimi, por shprehen në ligjërimin e ngulitur poetik, në idetë, në krijimin e natyrshëm të figurës, etj.  Botimi i librit « Buzëqeshjet e thyera » të Avni AZIZI –it e pasuron poezinë shqipe dhe i hapë portën e poezisë poetit të ri.

Korrik 1995

 

BARASPESHA E MENDIMIT TË SHFAQUR POETIK

 

 Nga Merxhan Avdyli

 

Baraspesha e mendimit, fuqia e fjalës dhe shtresat kuptimore janë përbërësit themelor të bërjes së poezisë së Avni Azizit. Intelekti, intuita dhe invencioni janë shenja dalluese që shquhen në përgatitjen poetike të poezisë së këtij poeti. Intima, përkushtimi dhe refleksi i japin vulë të veçantë poezisë së tij. Lidhja e tërësisë poetike, në përmbledhjen “Buzëqeshjet e thyera” bashkë me leximin e lehtë dhe të këndshëm të shpijnë te kuptimi i drejt i poetikës së një poeti që po vjen, i cili ndonëse fillimtar, në poezi, është fitimtar.

    Një aftësi e theksuar e Avni Azizit në poezi është krijimi i artit thënës, i artit që të thënës i jep domethënie të veçantë, që domethënien e veçantë e kuptimëson pa hamendje dhe hutueshëm. Poezinë e Avni Azizit askush nuk mund ta lexojë pahetueshëm. Te poezia e tij shumëçka është e dukshme dhe e tejdukshme, e pasur dhe e pastër, e krijuar për t u lexuar dhe për të mbetur.

 

Përmbledhja e poezive “Buzëqeshjet e thyera” ndahet në katër njësi të veçanta poetike. Secila tufëz poetike, e ndarë nga tërësia, i ka karakteristikat e veta të veçanta, të cilat së bashku mbulojnë titullin e përmbledhjes, e cila si tufë e parë e poezive të këtij poeti të ri, del mjaft interesante.

   Cikli i parë i përmbledhjes mban titullin “Shpresë e shpaluar”. Në poezitë e këtij cikli vihet re një prirje e përgjithshme e intimitetit të autorit një si shpalim i shpresave. Kemi këtu ballafaqimin e gjërave në të cilat shpresa vetanake, udhëtimi individual, apo qoftë edhe dhembja, të poetizuara dalin mjaft mirë të realizuara artistikisht. Poezia e parë me titull “Portat e poezive” është njëra prej poezive më të mira dhe më të realizuara, e cila shpreh dëshirën intime të autorit për të qenë poet, përkatësisht shpreh përpjekjet e tij për të krijuar marrëdhënie intime me vet poezinë, për të arritur deri te gatishmëria e poetit për të këmbyer me poezinë një feniks dhe një Atlantidë, për një trëndafil dhe një bilbil.  Një raport të ngjashëm poeti dëshiron të krijoj edhe me muzën e poezisë dhe të muzikës, Evterpin nga e cila, në fund kërkon, madje edhe t’ia mbuloj trupin me fjolla lirike, dëshirë të cilën e konfirmon te poezia “Unë dhe Evterpi” Po te ky cikël i poezive ndeshemi edhe me dëshirën e poetit për të qenë udhëtar i palodhur, qoftë drejt detit. (Poezia Deti im) Vetmia malli, dhembja janë gjithashtu nocione, jo vetëm filozofike, as jo vetëm poetike, të cilat përplotësojnë mendimet e shprehura artistikisht dhe i japin rëndësi të veçantë poetikës së poetit në fjalë.

    Cikli i dytë i përmbledhjes që titullohet “Pamja e natyrës së gjallë” ngërthen në vete poezinë paksa më të konkretizuar. Lirizmi i këtij cikli është ndërtuar mbi baza të figurave nga natyra, qoftë konkrete apo edhe abstrakte, duke u dhënë shpirt sendeve të ndryshme por edhe dukurive të ndryshme natyrore, duke u dhënë atyre formë të veçantë. Të kësaj natyre janë poezitë: “Natyrë e gjallë”, “Nata e ndezur”, “Ura” e ndonjë tjetër. 

“Duke pritur buzëqeshjet” emërtohet cikli i tretë i poezive, ku janë të përfshira poezitë, në të cilat objektivi poetik është i përqendruar në tashmërinë tonë shoqërore, politike dhe kombëtare. Tek këto poezi dalin në pah preokupimet e poetit për fatet e atdheut, në të cilin “diejt rrezojnë e valët gjëmojnë”, për fatin e Kosovës, të cilin “sa herë e kemi përmendur, buka na është zënë në fyt” “për tokën “nga prangat e përgjakur” për të ardhur deri tek përkushtimet poetike, që janë brenda sferës poetike të autorit, si ndaj të burgosurit, martirit, luftëtarit të lirisë etj.  Është interesant se përkushtimet e këtij poeti nuk janë përkushtime të pa definuari, ato shpeshherë janë fare të qarta, me domethënie dhe kuptimplota.

      Cikli i katërt dhe i fundit mban titullin “Rritja e barit të egër” në të cilin ndeshemi me një poetizim më të theksuar, përmes, ironisë, madje edhe sarkazmës të dukurive të ndryshme, të veprimeve të ndryshme, të veseve të këqija njerëzore. Kemi këtu, madje edhe një shpalim të prirjeve të ndryshme të mashtrimit, apo të moralit të dyfishtë, që mundohen të arrijnë deri tek qëllimet e tyre me refleksione negative. Të gjitha këto dukuri, bashkë me bartësit e tyre, fishkëllehen nga poeti si p.sh. te poezitë “Erërat”, “Pritje e rrejshme”, Nostradamusi”, “Misionari”, Vizitori”, “Petku i ri” e ndonjë tjetër në të cilat veç pasurisë figurative nuk mungon as pasuria e mendimeve të shprehura.

Prandaj për poezinë e Avni Azizit mund të thuhet, pa hezitim, se është poezi në të cilën ekziston një baraspeshë e mendimit të shfaqur poetik, me kuptimin e asaj që thuhet e që shprehet e ka kuptimin e vet, e ka plotësinë, të cilës nuk i mungon domethënia, që bashkë me shtresat e saja kuptimore dhe me fuqinë e fjalës, e cila është e shprehur me një lirizëm lehtë të kapshëm përbëjnë krejt bazën poetike në të cilën është ndërtuar poezia e Avni Azizit.

Lidhja e tërësisë poetike në përmbledhjen “Buzëqeshjet e thyera” bashkë me leximin që është fare i lehtë, dhe aspak i bezdisshëm, por, madje edhe i këndshëm të shpiejnë deri te kuptimi i drejtë i poetikës së një poeti që po vjen, i një poeti i cili që në përmbledhjen e parë të tij ani pse fillimtar është fitimtarë, është fitimtarë sepse ngadhënjen në përpjekjet e tij për ta krijuar poezinë ashtu çfarë mëton ta bëj.

Një aftësi tjetër e Avni Azizit është edhe krijimi i artit thënës, i atij arti që asaj të thëne i jep, madje domethënie të veçantë, duke e kuptimësuar pastaj atë hetueshëm. Prandaj poezinë e poetit Avni Azizit askush nuk mund ta lexoj pahetueshëm, sepse te poezia e tij shumëçka është e dukshme dhe e tejdukshme, ajo është poezi e pasur figurativisht dhe e pastër gjuhësisht, është poezi që është krijuar për t’u lexuar dhe për të mbetur.

Duke u bazuar në lirikat e këtij libri ekzistojnë shpresat se ky poet në të ardhmen mund të dëshmohet.

 

ËSHTË LEHTË TA NJOHËSH POETIN...

 

Nga Bajrush Xhemajli

 

     Njeriu, me shumë njerëz mund të takohet edhe të rrijë me ta, e ndodhë të mos i njoh apo edhe të mos dojë t’i njoh, madje shumë prej tyre as që ka pse t’i njoh, ndërsa me shumë të tjerë, edhe pse ndoshta kurrë s’i ka parë, mund t’i njoh fort mirë! E poetin Avni Azizi nuk është vështirë ta njohësh.

Në pjesën e çliruar të tokës shqiptare, poeti ynë i madh Xhevahir Spahiu, detyrohet t’i “lutë” minatorët. “vetëm ju të më jepni motivet. Motivet. E për poetin që e përjeton rëndë robërinë, nuk është vështirë t’i gjejë ato në Kosovën e trazuar - vullkan, madje ky poet i kësaj toke të robëruar sikur çuditet me ata “poet” të cilët në mungesë frymëzimi shkarravisin ashtu që “Nëpër ashensor shkruajnë vargje të poezive lirike” (Antiart) dhe në këtë mënyrë e banalizojnë aq keq artin.

   Motivet frymëzuese Avniu i gjen në të kaluarën tonë historike, në realitetin e ashpër në të cilin jeton ky popull i robëruar, në meditim, në ecje... Filozofinë popullore nuk e merr vetëm si dekor poetik por e pragmatizon, nga që bajlozët “Të gjithë njësoj janë të zinj” andaj patjetër duhet që “Zjarri të mos shuhet kurrë / për udhëtarin e vonuar / e për flamur bëhu edhe urë” (Më tha një plak). Mbi të gjitha poetin e mundon Kosova në pranga. Dhembjen për tragjiken e popullit të ndarë, gjysma e të cilit mezi frymon nën peshën e rëndë të robërisë e ka shprehur në mënyrë emocionale. Për Kosovën e vuajtur do të thotë plot dhembje: “Sa herë të kemi përmendur / Buka në fyt na është zënë” andaj edhe s’pushon së medituari për ata që për t’ia hequr prangat e robërisë flijuan pjesën më të mirë të jetës nëpër burgje e shumë nga ata edhe u martirizuan, u shndërruan në përmendore, të cilat poeti i viziton me pietet: Kaluam pranë lapidarit / Ku shkrihej buzëqeshja e heroit në të / E morëm një pjesë të buzëqeshjes së tij’ ( Buzëqeshje).

   Aq sa është e gjatë robëria, po aq do të jetë e gjatë përpjekja e të robëruarit për t’u çliruar, andaj burgjet e okupatorëve janë të mbushura me të burgosur, gjeneratat e të cilëve ndërrohen e shumë prej tyre edhe riburgosen. Këtë realitet e përjeton thellë ky mjeshtër i fjalës së shkruar, tamam si t’i kishte kaluar vetë këta rrathë të ferrit dantesk. Ai sikur sheh si në shuplakë të dorës jetën në këtë kazamat ku jemi Shkëlzeni, Fehmiu, Hysniu, Bajrami..., që sapo kanë shkelur në dekadën e tretë të jetës, mbajnë burgun e parë të tyre dhe ndjehen tamam si nxënës ndaj të riburgosurve të cilët edhe për nga mosha janë më të vjetër – ndaj bacit Shefki, Ramadanit, Xhavitit, Dinit...: “Aty nxënësit tuaj do t’i gjeni / Në qelitë ku keni qëndruar dikur / Përsëri së bashku do të jeni / Me inicialet e shkruara në mur” (Të burgosurit).

   Veçse poeti i shqetësuar për fatin kombëtar, nuk do të mjaftohet në riprodhimin artistik të këtij realiteti të ashpër objektiv; ai ato motive të cilat ia japin ata që kanë “Fjalën flamur/ zërin atdhe / zemrën gurë” (Hapi yt), nuk do vetëm që t’ia transponojë vetëm artistikisht veprimtarinë e tyre atdhetare, por ai, meqë e ndjenë”... si gumëzhinë historia” (toka) dhe meqë është i bindur se, me gjithë përgjumjen narkotike që ka krijuar aktualisht kreu politik shqiptar, “Doemos një ditë / nga gjumi do të zgjohen pritjet / Me flakën e ëndrrave / Do të shuajnë dashurinë e dheut” (“Zgjimi i pritjeve), andaj edhe vetë poeti do të vihet në dispozicion të kauzës sonë supreme me tërë qenien e tij, sepse, “Edhe unë jam një atom / I tokës nga prangat përgjakura / Tokës që po i japim frymë” (Toka) madje ai nuk do të kursej asgjë: zemrën, fjalën e tij të kulluar, ëndrrën... aq sa me tërë zemërgjerësinë dhe sinqeritetin thotë: “Urdhëroni këtë pjesë jete / që më ka mbetur / Ja urdhëroni ... / Merrni të gjitha (Urdhëroni) gjë që vërtet është e madhërishme.

Veçse poeti i shqetësuar për fatin kombëtar, nuk do të mjaftohet në riprodhimin artistik të këtij realiteti të ashpër objektiv; ai ato motive të cilat ia japin ata që kanë “Fjalën flamur/ zërin atdhe / zemrën gurë” (Hapi yt), nuk do vetëm që t’ia transponojë vetëm artistikisht veprimtarinë e tyre atdhetare, por ai, meqë e ndjenë”... si gumëzhinë historia” (toka) dhe meqë është i bindur se, me gjithë përgjumjen narkotike që ka krijuar aktualisht kreu politik shqiptar, “Doemos një ditë / nga gjumi do të zgjohen pritjet / Me flakën e ëndrrave / Do të shuajnë dashurinë e dheut” (“Zgjimi i pritjeve), andaj edhe vetë poeti do të vihet në dispozicion të kauzës sonë supreme me tërë qenien e tij, sepse, “Edhe unë jam një atom / I tokës nga prangat përgjakura / Tokës që po i japim frymë” (Toka) madje ai nuk do të kursej asgjë: zemrën, fjalën e tij të kulluar, ëndrrën... aq sa me tërë zemërgjerësinë dhe sinqeritetin thotë: “Urdhëroni këtë pjesë jete / që më ka mbetur / Ja urdhëroni ... / Merrni të gjitha (Urdhëroni) gjë që vërtet është e madhërishme.

   Këto vargje s’kanë se si të mos ma kujtojnë altruizmin e poetit hungarez Shandor Pëtef, i cili filloj me vargje e pastaj, po me të njëjtin temperament dhe vendosmëri, edhe me tërë qenien e tij i sfidoi mbretërit të cilët veç ishin bërë pengesë për ecjen përpara të shoqërisë njerëzore. Pra poetin e ri e njoha në vargjet e tij të cilat padyshim në vetvete përmbajnë artistiken – të bukurën, të mirën, dhe të madhërishmen. Veçse për këto anë të poezisë, ashtu si edhe për shtresat kuptimore të vargut poetik të tij, për figuracionin e metaforat që përdor, për sintaksën e vargut etj, me siguri që nuk do të mungojnë kritikët letrar të cilët do ta japin fjalën e tyre meritore si për vargjet e shkruara ashtu edhe për ato që do t’i shkruaj në të ardhmen ky poet i ri e i talentuar.

   Me këtë rast  vetëm desha të theksoj se vargjet e poezisë së tij patriotike, padyshim se, ndër të tjera, kanë edhe dobi të madhe utilitare për kohën dhe rrethanat që po i mbijetojmë si popull i robëruar, anë kjo e cila nga shumë poet lëre që s’kultivohet por edhe përçmohet! Pra, poezia e tij patriotike është një klithje e fuqishme për ndërgjegjësimin e ngjeshjes së radhëve për liri. Me këtë vepër, poezisë sonë atdhetare, padyshim që i janë shtuar vargje të mirëfillta, të cilat do t’i qëndrojnë kohës. Poetit të ri i uroj nga zemra suksese të reja drejt Olimpit poetik.

 

Dubravë, 5 nëntor 1995

 

 

 

 

Krijimtari poetike e Avni Azizit

 

 

PORTAT  E POEZISË

 

Shkrova disa vargje

Mendova se u bëra poet

Radhita shumë rima

Kritik u bëra vet

 

Qëndrova statujë

Para dyerve të poezisë

Porta u hap ngadalë

Roja më pyeti çka doni

 

Ja këtë trëndafil

Dhe këtë bilbil

Më jepni një Feniks

Dhe një Atlantidë

 

 

UNË DHE EVTERPI

 

Symbyllur kokën lëshuar mbi tavolinë

Padashur me ballë fletët i zhubros

Jashtë nuk shoh nëse fryn erë apo bie shi

Ndjej se cigarja deri në gishta qenka bërë hi

Qenka shprishur mbi vargun e një poezie lirike

Si qenie e ngurtësuar me muzat e Zeusit bisedoj

Varri m u kujtua ftohtësi në shpirt ndjeva

Lidhur me qefin këmbë e krye isha

Me fjolla lirike trupin mbuluar e kisha

 

 

DETI IM

 

Rrugë e gjatë deri tek ti det

T’i shoh pulëbardhat krahëlehta

Mbi shkumën tënde duke fluturuar

Një gjarpër shtatplagosur më pret

Mua me djersët e akullta në ballë

Me erërat e serta nëpër damarë

Ma kërkon syrin ta sheh diellin

Ma kërkon zjarrin ta shkrijë acarin

 

Çel sytë shkundem nga ekstaza

Nga shpirti im fluturojnë pulëbardhat

Në qenien time gjethet verdhane dridhen

Goja më bëhet pelim e fare nuk flas

Për valën tënde të ngrohtë deti im

Kur rrezet të puthin agsholeve jehonë

Muzgjeve shkëndijat kur thyhen mbi ty

Zhurmërimës sate që ikin në pa kthim

 

Kthesave të jetës ty të ëndërroj

Pranë më shtrihet një tunel i zi

Si të tejkalohet verbëria e tij

Muret e gurta ku myshqet lulëzojnë

Fishkëllima trishtuese e trenit të zi

Që m’i bart dëshirat për ty det

Mua të fundit nga brezat ëndërrplagosur

Me dëshirat e vatrës drejt teje udhëtoj

 

KËNGA  IME

 

Art mos i mbaj mëri këngës sime

Ajo është dehur pishnajave me erë

Muzgjeve ka shëtitur këmbëzbathur

Përherë petale e lules

Për një fije diell

 

Fjalët ka gdhendur

Nën peshën e gurit

Me pak dashuri e shumë pikëllime

 

Të lutem art

Merre këngën time

Ndërto kështjellë dhembjesh

 

 

AJO

 

Gjithçka ishte pyetëse

Bashkudhëtarja ime e autobusit të mëngjesit

Shikimet lëvizjet ndjenjat

Çfarë sëmundje ngjitëse qenkan pyetjet

Në çast ndjeva se dikë lëndova

Ajo më buzëqeshte si me pahir

Zëshëm klithi ndërgjegjja ime

Nuk ngrihet dot lumturia

Aty ku dikujt i fillon tragjedia

Dritares i fshij avullin

Pastaj bashkë me Borhesin udhëtojmë

Gjer në stacionin e fundit të qytetit

Natën e mirë më tha dhe iku

Metaforë e rëndë për atë mëngjes

Të mashtrueshëm m’u duken sytë

I dashur Borhes

 

 

UDHËTIM

 

Udhëtoja

Nëpër buzëqeshjen e saj

Fusha kodra livadhe lumenj

Pa skaj

 

 

TË PRES

 

Buzëqeshje e praruar

Tregoma rrugën sonte

 

Në dritare hënën gjysmëlakuriqe shoh

Me buzëqeshje të pastër si ideali

Që vret e pret retë me teh sëpate

 

Ku ta vë këtë det brengash unë

Kur djajtë më presin në derë

Akrepat e orës më ngatërrohen

E më mbysin oazat e shikimeve memece

 

 

MENDOJA

 

Frymëzimet më vërshonin

Si valët e detit

Mendoja s’ka dashuri më të madhe

Se vargjet e Bertold Brehtit

 

Dashuri me kohën

Në përqafim më ranë vrap

Dhe aspak s’mbajta mëri

Veçse kuptova se paska

Dashuri mbi dashuri

 

 

VETMI

 

Heshtja ka mbuluar gjithçka

Dhe gjithçka më duket zbrazëti

 

Gjarpër i zi i vetmisë më godet

Hartës gjeografike të shpirtit

 

Mbyll sytë dhe shokën e ylberit shoh

Rrethuar me prangat e Zhak Preverit

 

 

DHEMBJE

 

Askush të mos vijë sonte

Në pyllin tim të dendur

Se dua vetëm të shëtis

Të jem zog i mendimit tim

Më kuptoni për një çast

Gjërat që i dua më rëndojnë

Kur koha s’po më mjafton

Ta frymoj një çast së bashku

Në pastë mbetur pak dashuri

Sonte të gjitha dua t’i gjej

Labirinteve të dhembjes sime

 

 

DHEMBJE RRETHORE

 

Ofshamë e xhindosur

Me çka kalëron

Nëpër dhembjen time

 

U mësova me ty dhembje

Me fytyrën tënde lajkatare

Me trokun tënd të zi

 

Muri më ndan

Nata më vështron

Diku larg një zë më thërret

 

Pranë më qëndron zbrazëtia

Që do të më përpijë

Por sonte jam i rëndë

 

 

DYLUFTIM

 

Në pritjen time

Zgjohen baladat

Në mërinë tënde

Zgjohen intrigat

 

Në heshtjen time

Zogjtë këndojnë

Në fjalët tuaja

Korbat vajtojnë

 

Unë rri zgjuar

Fushave e maleve

Të dheut tim

 

Ti gënjehesh

Se kam fjetur

Diku në agim

 

 

URDHËRONI

 

Urdhëroni zemrën time

Bëni ç’ka të doni me të

 

Urdhëroni fjalën time të kallur

Në dallgët e kohës

 

Merreni ëndrrën time

Të mbushur me zogj shtegtarë

Që fluturojnë në agime

 

Urdhëroni këtë pjesë jete

Që më ka mbetur

 

Ja urdhëroni...

Merrini të gjitha

 

 

NATYRË E GJALLË

 

Mbi tavolinë një abazhur

Fillon ta thithë errësirën

Pranë abazhurit një taketuke

Fillon ta zbrazë pakon

Pranë cigareve dy ngjyra

Gishtat e zverdhur fletët e bardha

Vallja e mesnatës fillon

Abazhuri gëlltiti errësirën

Taketukja pakon

Fletët gëlltisin shkronjat

Frymëzimi njeriun

 

 

BALLI I ZABELIT

 

Si div mbi fshat

Zabeli ngritur

Ballin plot rrudha

Zemrën e ndritur

Me gjymtyrë të lodhura

Me halle i vuajtur

Në kohëra e stuhi

Emrin ka ruajtur

 

 

BINTE SHI

 

Fjalët na mbetën jashtë ombrellës

Ato i lante shiu i pranverës

Heshtja hodhi vështrimin në asfalt

Ku miliona kristale flakëronin

Qielli u rebelua me imazhin gri

Shiu na depërtonte gjer në palcë

Sikur të kishte zgjatur ajo qetësi

Që edhe dritat e neonit e kishin zili

 

Shi binte dhe bukuria tretej

Në zhurmat e njerëzve që nxitonin

Atë mbrëmje aspak s’vonoi urbani

Ëndrrat rinore qiellin kaltëronin

 

 

DIKU LARG

 

Vetmia të vriste në atë bardhësi

Ëndrrat të mashtronin

Diku larg me gjelbërimin e pranverës

Shqipja të priste me shkronjat e mësuara

Ti larg përqafimit të ngrohtë frymoje

Të tregonte kush gruri në ishte rritur

Livadhi në ishte bërë për ta kositur

Binte shi apo merrte thatësi

 

 

 

ZGJIMI I PRITJEVE

 

Asketë jemi bërë

Duke vrarë mendjen

Djallin për ta mundur

E pritjet seç po plaken

Nga shiu i rrëmbimshëm

 

Doemos një ditë

Nga gjumi do të zgjohen pritjet

Me flakën e ëndrrave

Do të shuajnë dashurinë e dheut

 

 

MË THA NJË PLAK

 

Aspak mos u habit biro

Çdo fis e ka nga një pis

E çdo bung s’bëhet cung

Unë sot jam nesër s’jam

Kushedi si vijnë kohët

Ndonëse buzagazin ta shoh

Si farë e grurit në arë

 

Rrudhave të mia  në ballë

Fat i balsamosur kaloi

Nëpër duart e plasaritura

Shih ashpërsinë e stuhive

Në plisin tim të zbardhur

Besa e Konstantinit flet

E plot ëndrra të bardha

 

Mos u habit që flet guri

E koha të ngjeshë për muri

Bajlozët të sillen kokës

Të gjithë njësoj janë të zinj

Zjarri të mos shuhet kurrë

Për udhëtarin e vonuar

E për flamur bëhu edhe urë

 

 

URA

 

Nën të rrjedhin

Dëshirat e pashterura

 

Mbi të kalojnë shpresat

Me buzëqeshjet e fëmijëve

 

 

LULE NË SHI

 

S’më ndalni dot të mos e përjetoj

Ëndrrën për lulen erëmirë

Me rrënjë ideali ujitur me gjak

E mbirë në stuhi zjarrin ruan në gji

Burim për breza shend për shpresa

Ku diejt rrezojnë e valët gjëmojnë

Me shekuj pritur në ideal të rritur

Aty ku Drini me Drinin përqafohen

Rrjedhin frymojnë prapë të ribashkohen

Pranverës së bukur drejt stinës së re

Rrugës së zjarrtë për të dashurin Atdhe

 

 

KOSOVË

 

Sa herë të kemi përmendur

Buka në fyt na është zënë

 

Sa herë kemi qenë të etur

Kemi pirë ujë burimeve tuaja

 

Shtroje sofrën tënde të madhe

Të ngopemi njëherë

Me buzëqeshje

 

PRANË TEJE

 

Në shënjestër

Të kishin baladat

Në prita

Kali i Trojës

 

Kryefjalë

Në mure

Varë legjendat

 

Ranë teje

E vogël është poezia...

 

TOKA

 

Vë faqen në tokë

E ndjej si gumëzhinë historia

 

Mbi supe diçka më rëndon

Një peshë marramendëse

Si gjarpër më kafshon

 

Edhe unë jam një atom

E tokës nga prangat përgjakur

Tokës që po i japim frymë

 

 

BUZËQESHJE

 

Kaluam pranë lapidarit

Ku shkrihej buzëqeshja e heroit në të

E morëm një pjesë të buzëqeshjes së tij

Tërë jetën buzëqeshëm

Diellin duke shikuar

 

 

VARRI I MARTIRIT

 

Buzëqeshje e argjendtë

Që në mugë flakëron

Diell në piedestal

Feniks që këndon

 

Në varre

Mos e kërkoni

Aty nuk është

E fundit fjalë

Amshim

Zog në shtegtim

 

 

TË SHOH

 

Të shoh në këtë kohë të vjedhur

Vuajtjet tuaja të një nate shekull

 

Mos më thuaj se jam i ri

Dy shekuj kam jetuar

 

Të shoh te balli i zabelit

Tek uji gurgullues të shoh

 

 

RILINDJE

 

Po u nise mos u ndal

Udhëtar i shtigjeve

Ëndërrues i luleve shumëngjyrëshe

Të vjen zëri jehonë nga lashtësia

Rrugës së njohur Via Egnatia

Asnjëherë shtruar me lule

Ndonëse ato ëndrrave kanë çelur

Po u dogje mos e ndal hapin

Zog që rilindesh nga hiri

Shekujve do ta marrësh vrapin

 

 

DRITËRO AGOLLI

 

Rrjedh poet rrjedh si Devolli

Koha në vena grurin ta mbolli

 

Kur s’kishim bukë për të ngrënë

Hanim vargjet tuaja dhe thërrisnim nënë

 

Kur na merrte malli për peshk e putargë

Shtronim kripë në sofër e të ftonim për darkë

 

Dimrave të fortë kur fishkëllente acari

Kur rrotull nesh sillej gjarpri prore

Ngroheshim me vargjet tuaja të Poemës malore

 

Rrjedh poet rrjedh si Devolli

Edhe pse flokët të janë zbardhur shumë...

Rrjedh poet rrjedh se ne jemi të pagjumë

 

 

ERËRAT

 

Erërat e serta

Lisat rrëzojnë

Në sqotë e shamatë

Buzëqeshjet gurëzojnë

 

Snobët servilët

Gjuhët përflakin

Degëzohen rrethohen

Zjarrit  që s’djeg

 

 

NOSTRADAMUSI

 

Lan fytyrën lëpin buzët fshin jargët

Flet shtruar për fatin tonë të muruar

Me fjalë të rralla kolitet në andralla

Të tjera fate zbulon përrallat shpërrallon

Ato zbehen nxihen shthuren e rrënohen

Ai prapë i ngritë me një frymë i rritë

Kur flet bërtet mbi tavolinë godet

Rrugë të reja improvizon në miniaturë

Lakmuesi i gjithëdijshmi fatpredikuesi

Fatet zverdhen ligështohen sëmuren vdesin

Me dhembje e nostalgji i dërgon në kirurgji

I ringjallë i shëron dhe i reprizën

Me finesë e madhështi për vitin dymijë

 

 

MISIONARI

 

Eci e eci

Hapin nuk e ndali

Në kohë të turbullta

U lind misionari

Prej derës në derë

Me qiri në dorë

I priste e prisnin

Përgjumshëm me orë

 

 

VIZITORI

 

I veshur bukur si yll Holivudi

Kostum blu xhins  kravatë të kuqe

Me syze dielli e dollarë në xhep

Mjekër lëshuar me emër të ndërruar

Kur kaloi kufirin e puthi flamurin

Në fytyrë i lexohej mallëngjimi

Tërë ditën e kaloi në udhëtim

I urtë dhe i mençur në çdo shoqërim

 

Kadarenë e lexonte natën vonë

Kur edhe bënte ndonjë telefonatë

Fliste pastaj edhe për rrathët e ferrit

Shpatën e Damokleut Mollën e sherrit

Për Ballkanin Evropën fqinjësinë

Tjetër e mendonte jetën e shqiptarit

 

 

MATHAUZENI

 

Të gjallët e të vdekurit një u bënë

Dhe panë si mbyllet fati në gjemba

Në emër të njeriut për njeriun

Asgjë nuk ishin më shumë se njerëz

Me emër e mbiemër i thërriste vdekja

Varri i madh gojëhapur i priste

Me vete morën qiellin rrezet diellin

Të nesërmes për t’i dëshmuar

Se ishin bijtë e nënën kurajë...

Ani pse në fytyrë nuk u shkruante

Në ngjyrë ideale fe e atdhe

Fati i hidhur në emër të njeriut

 

 

PETKU I RI

 

Bukur e mbaje flamurin në dorë

Mirë i dole hakut ngjyrës së gjakut

Ushejzat mbëltove e fronin fitove

Në log të betejës me plagë patriotike

Në kuvende burrash dokumente nxore

Atëbotë i firmose tash u plagose

Atëherë në zemër sot në thembër

Ç’të zbehet nuri rojë të bën flamuri

Gravura kudo edhe në lapsin e harxhuar

Kohëve të acarta mbi mijëra vula

 

 

ANTIART

 

Nëpër ashensorë shkruajnë vargje

Të poezive lirike

Nëpër videolojëra hartojnë plane

E në diskoklube lozin tango

 

 

VJESHTA

 

Të kujtohet pranvera Atilë

Kur pulëbardhat e ëndrrave

Fluturonin në sfondin blu

Jone të këngës më të bukur

 

Sa shpejt erdhi vjeshta

Dielli i madh gënjeshtar

U shkundën gjethet verdhane

E gjaku ngriu në damarë

 

 

K U M T 

Më vjen keq 
Që ta përcjell kumtin 
Me vargje të poezisë 
Kur e di se për ty 
Veç tufë shkronjash janë 
Fjalë pa asnjë kuptim 
Apo udhëtar të gëzuar 
Në sytë e diplomatit të huaj 
Kur mendueshëm shikon 
Nga dritarja e ambasadës 

Në unin tënd 
Veç një rreze vagëllon 
Që ngryset e gdhihet 
Me tejpamje të burgosur 

Çdo natë brenda teje 
Troket ritmi monoton 
Zbrazëtia të bezdisë 
E fryma të zihet 
Në dashuri trupi 
Në shkëlqim mëngjesi 


DUKE SHIKUAR HARTEN E ATDHEUT 

Mbi një shkëmb të thepisur 
Damarët po më pëlcasin 

Çdo pikë e lartësi 
Shoh Pulëbardha krahëlehta 
Vorbull resh në veri 

Rreth meje flutura të çelikta fluturojnë 
Në sytë e m`i qielli i përthyeshëm 
Po zemra e trandur rrah 
Drejt valëve të ngrohta të detit 

Trupit më rrjedhin lumenjtë 
Ultësirat e dëshirave epike më pushtojnë 
I druaj shikimit e dashurisë 
Këputjes së lules në kopshtin e atdheut. 


ENDRRA PER BISMARKUN 

Krahu i pulëbardhës 
Trishtueshëm nga gjumi më zgjon 
Tinguj krrokatë fjalë të liga 
Me trishtimin më arrijnë 
Sulm gjeneral mbi velin pelerinë 

Pranë një foltore të ndragur 
Një hiç burrë nisë e llomotit 
Fraza vrasëse ngjyrë të pistë 
Në mur shkaba më pëlcet 
Kur shtatin e hartës së atdheut 
Me kamxhik ma godet 

Pse me aq ligësi çirresh hirësi 
Klithi zëshëm apo ëndërr jam 
Kur ankthshëm nëpër mendje më shket 
En las puertas del Oriente 
Se esconde mi suerte* ... 


*Nëpër porta të Orientit 
Fati im iu shtrua gazepit 


S N A J P E R I S T I 

1. 

Mbi një godinë të Kosovës 
Hije e çmendur vëzhgon 
Në dorë mban snajper 
Rrugët e kryeqytetit 
Me radhë shënjon 

Mbi hekurin e ftohtë mbështetet 
Duke shikuar njerëzit 
Kujtime vdektare të frikshme 
Konfiguracione malesh i shtegtojnë 
Prej nga dikur kishte qëlluar 
Snajperisti me emrin Bato 
Në luftën e Bosnjës i graduar 

Vrasje të shumta 
nëpër kokë i enden 
Me re mortore ajri i mbështillet 
Me urrejtje hakmarrëse soliterët shikon 
Të gjëra i duken rrugët 
Të mëdha maternitetet shtëpitë 
Dridhja trupin ia sëmbon 
Ngrihet drejton snajperin 
Krenari e mjerueshme 
Bebëzat i kalëron 

2. 

Siluetën e njeriut të tmerrshëm 
Mbi një godinë  të  Kosovës 
Mitet e rrejshme e sollën 
Lyer me krime nga faqet e historisë 
Padëgjuar për biografinë e qytetit 
Pranverat e çuditshme të tij 

E çuditshme kjo stinë si i ka mbledhur 
Rreth iluzioneve për të shtegtuar 
Me gjithë farë legjendash i rrisin fëmijët 
Të ashpër janë të çuditshëm ai mendonte 
Pas pak nga duart lëshoj snajperin 
Mbi kangjelet e akullta u mbështet 
Diçka më shumë të kuptonte 
Për njerëzit që thneglave i ngjasonin 

Secila rrugë që sillte njerëz në qytet 
Nga një ditë të jetës ia vrisnin 
Udhëkryqeve ku turma bashkoheshin 
Edhe aty ku tanket gati rrinin 
Askund nuk ndalej marshimi 
Si flurudhë flamujt qiellin e shponin 
Të larë nga gjaku i dëshmorëve 
Sikur nga dheu mbinin 

3. 

Pas pak snajperisti i graduar Bato 
Që njerëzit pigmenj i shihte 
Para syrit ofroj dylbinë e snajperit 
Por në vend se dëshira të shuante 
Shpërthim vullkani iu fut në sy 
Uragan i fuqishëm ia shpoj kraharorin 
Sa shumë dëshira kishte ky qytet 
I vogël iu bë vetja ndaj tij 
Ndonëse aq lart kishte hipur 

Me shikim të urrejtshëm mbuloj qytetin 
Sikur donte ta shtrydhte në grusht 
Nga ai kat i lartë ta hidhte 
Qytetin dhe marsin e çuditshëm të tij 
Mundohej t`i shqyente t`i gllabëronte 
Në katakomb të heshtur t`i kthente 
Pamenduar gjatë drejtoj snajperin 
Dikë duhet vrarë patjetër 
Po cilin në shenjë ta merrte 
Cilit në gjysmë t`ia ndalte pranverën 
Dhe prapë të ri gradohet për trimëri 
Fare pa kuptuar snajperisti i mjerë 
Se në lule të ballit trimat i puthë liria 
Mbi ideale të gjakuar i zgjon pavdekësia 

4. 

Mbi një godinë të Kosovës 
Hije e çmendur snajperin drejton 
Popullit Promethe në rrugën e lirisë 
Duke menduar se fare lehtë vritet liria 
Nga Kopaoniku i ftohtë kishte ardhur 
Me rroba të hekurta i mbështjellë
Një tokë të huaj për ta gërvishtur 
Një faqe të re krimesh për ta shkruar 

Sikur të kishte mësuar snajperisti 
Për erën pranverore të këtij qyteti 
Kurrë mbi godinë nuk do të hipte 
As mite të rrejshme nuk do të besonte 
Askujt nuk do t`ia drejtonte hekurin 
Sikur harta të kish shfletuar 
Jo elaborate për shfarosje të popujve 
Doemos nuk do t`u bindej eprorëve 
Me krime ta shkruante biografinë 

Athua u ndal ndonjëherë snajperisti 
Të pyeste vetën çfarë kërkonte 
Mbi atë godinë të lartë në këtë qytet 
Apo zemër i jepnin avionët 
Tanket si gjarpinj shtat plagosur 
Që pamëshirshëm shkelnin mbi qetet 
Apo donte i droguar të përfundonte 
I pa gjurmë me një gropë mali 
Para se me të merrej tribunali 

5. 

Para tankut një djalosh vështronte 
Që drejt vdekjes shkonte duke buzëqeshur 
Më tej një fëmijë i përgjakur 
I cili tërë sheshin në gjak lante 
E i erdhi snajperistit dëshira për të vrarë 
Po cilin të qëllonte në atë shpejtësi 
Hamendej e nuk mundej krimineli 
Edhe pse në Bosnjë mirë kish qëlluar 
Gra pleq e fëmijë 

Çka është kështu me këtë dreq qytet 
E papërshtatshme iu duk lartësia 
Plotë hakmarrje ofroj dylbinë 
Një të riu në shpinë kryqin ia shënoj 
Zgjodhi vendin ku plumbi ta marrte 
Por ai i humbi nëpër shumë të tjerë 
Sepse qyteti dhe pranvera e thërriste 
Të ecte rrugëve trëndafila të këpuste 

Era e marsit shpirtin ia ligështoi 
Në kraharorë ndjeu ftohtësi 
Vezullueshëm filluan t`i sillen njerëzit 
Rrugët pallatet qielli pranveror 
Ngadalë edhe gishti iu rëndua 
Para i dilnin fytyra të përgjakura 
Rënkime nënash e vaj fëmijësh 
Epror të graduar e kafka njerëzish 
Gjitha filluan t`i lëvizin me shpejtësi 
Gjersa në fund ndjeu zërat 
Liri Liri Liri 

Mars 1998 


K U V E N D I M 

Buzëmbrëmje e trëndafiltë 
Sytë i freskon nëpër hijeshi 
Si vashëz hir plote flokët lëshon supeve 
Shëtitet e shkujdesur bluzë shkopsitur 
E diku pas majave të akullta bota zhurmon 
Gazmon e feston dehet e rrëmbehet 

Dridhshëm nisem rrugës por s`e di ku 
Së paku të mos dëgjoj për buzë të hekurta 
Lindje e ringjallje e rreze të akullta 

Në verandën e një restoranti dhembjet shpaloj 
Mbi tavolinë plastike kërkoj gëzimet 
Një melodi e bastarduar prehjen ma helmon 
Më vret e me hije morti më mbulon 

Dora e miqve në supe më rëndon 
I stërkënaqur ulem në lumturinë e pafund 
Që nuk do ta ndjeni e besoni 
Se Migjeni, Agolli, Lorka, Brehti e Unë 
Me një restorant në Prishtinë 
Jemi takuar jemi çmallur e çlodhur 
Kemi pirë kafe e thithur nikotinë 
Nikotinën e reve të freskisë së trëndafiltë. 


Z I N XH I R E T 

Kur ta lidhin fjalën 
Arterien e frymëmarrjen 
Të mashtron kaltërsia 
Po nuk të këndoi 
Zogu në kraharor 

Kur ta lidhin shpresën 
Kalorësin e bebëzën 
Të verbon mugëtira 
Po nuk u azdise 
Si kali hamshor 

Kur ta lidhin ylberin 
Lahutën e ninullën 
Të kafshon nepërka 
Po nuk u përpëlite 
Si në ëndërr të keqe 

Kur ta helmojnë lumin 
E urën ta rrënojnë 
Tek burimi kërkoje 
Legjendën e ujit 
Dhe harkun e urës 


P I R A T E T 

Nëpër labirinte të shpellës 
Piratët e ëndrrave të liga 
Krahët ia balsamuan mjellmës 

Si gjela mbi pleh janë krekosur 
Duke u parë në det 
Në vetën janë dashuruar 
Tërë jetën me gjethe janë ushqyer 
Si kuajt nëpër lëmë 
Gjelbërimeve kanë lodruar 

Nëpër mjegull i kam parë 
Nëpër shevar duke u fshehur 
Hijeve të qiparisave thurnin plane 
Për lirinë e dashuruar 

Mos më shiko habitshëm 
Ata të tillë janë 
Aq u bën për vargje të pagjuma 
Net të bardha të kristalta. 


SKICË PËR PËRRALLË

Në duar mbanin liri të frymuar 
Kot ajo ngjyrën e qiellit mbante 
Fjalët s`i thyenin dot prangat 
As me lutje ato nuk u ndryshkën 
Akuj u bëheshin thirrjet nëpër hapësirë 
Vesë lotësh lëndinat i mbulonin 
Në fund të detit fundosën Atlantidën 
Nga faqet e verdheme ngjallën Mathuazenin 
Ata dëshirat i mbërthyen në piramida 

Nga thirrjet e tyre u mbars mali 
Në fushën e guximit lodronte miu 
Pa pikë loti mbetën krokodilët 
Memec u bën korbat krrokatjet mat harruan 
Në gjirin e tokës kartmortale gozhduan 
Flakënajën e saj e bekuan me amshim 
Kur asaj veç fryma i kishte mbetur 
Ajo kodrave të rrahura mblodhi eshtrat 
Vullkan i gufoi llava e patretur 

S’dinin çfarë u mbeti për të thënë 
Të thoshin se mbi kështjellë rrezon dielli 
Ndoshta mali do të thahej nga ironia 
Erdhi koha që i këputi zinxhirët 
Pëshpëritnin ende në qiell mjeranët 
Kur tokës nga fjalnajat të vjellë i shkonte 
Somnambulët meskin të vetë gënjyer 
Nuk besonin se veç ëndërr kishin parë 
Se lojë fati nuk ishte liria. 


Z J A RR 

Pranë meje ngrysin kokë merimangat 
Vrasin rrugët turbullojnë shikimet 
Litarin në fyt ia vënë Dardanisë 
Në palcë ma gërryejnë poezinë 
Mbi gurët e ftohtë gjarpinjtë zvarriten 
Ëndërrimet kujtimet m`i helmojnë 
Katrahurë m`i bëjnë fijet e shpresës 
Thithin nektarin nga poret e jetës 
Fatit të brezit tim ëndërr plagosur 

Mbi supet e kohës papagaj zhurmojnë 
Gajasin fjalë të rralla tregojnë përralla 
Krehën e lazdrohen e mbajnë fjalime 
Krekosen mburren e s`dinë të heshtin 
Ashtu sikur strucët fytyrën fshehin 
Si të flas në këtë natë plotë zjarrmi 
Kur urith të verbër lodrojnë 
Papërfillur zjarrin që shkrumbon 
Vullkanin e brezit që përvëlon 

Mendueshëm nga dritarja vështroj 
Pulsin e dhembjes ia ndiej Dardanisë 
Përpara më del portreti i një miku 
Vdekja e tij një natë nëpër shi 
Kur një rrufe për shkëmbi ishte thyer 
Një pulëbardhë kishte ikur në fluturim 
I vrarë nga ikja e paharrueshme 
Shoh majat e pirgjeve që përflakën 
Erën e kufomës që po kalbet ndiej 


Z GJ I M 

Shtatëdhjetë e dy vite 
Pas ndërtimit të xhamisë 
Mblodhi njerëzit e ju rrëfeu 
Për Prometeun e mbërthyer 
Myshkun nëpër gurët e varreve 
Legjendën e ujit të gjallë 
Kur në kolovajzë përkundej fati 
Ëndrra syhapur shihnin Zeusit 
E plane vrastare thurnin 

Në vendin ku thirrej Azani 
Nën portretin e kryetrimit 
Me një kitarë ndër sqetull 
Me afsh të zjarrtë këndonte 
Balada për lindjen e kohës 
Pa kuptuar se pas dy viteve 
Pluhuri i kohës memece 
Melodinë do t`ia vriste 
Për guri do ta gozhdonte 

Pas gjithë asaj zallahie 
Labirinteve të ardhmërisë 
Si zogu pas fluturimit 
Lodhshëm zemrën e valoj 
Se deti i heshtjes u trazua 
Ëndrra e shtypur mori dhenë 
Uji i vdekur u zgjua. 


P I K T O R I 

Në vargonin e stinës tkurrej mëngjesi 
Nga mrrola e moshës së shtypur 
Re të verdha nga pikëllimi rigonin 
Pak vite ikën shumë hithra mbinë 
Në blerimin e shpresës parajsore 
Secili në çerdhen e qyqes vetën strukte 
Heshtja për gjuhe i kishte kapur shpresëplotët 
Pranë stufës së jermisë e kënaqësisë 
Kolonat e librave merimangat u rijetonin 

Në atelienë e dhembjes shpalosi guximin 
Në humbellë hodhi netët plotë fantazma 
Një mëngjes të virgjër hodhi në pëlhurë 
Një pasqyrë të madhe u bëri zuzarëve 
Karajfilen e shpirtit u dhuroj moshatarëve 
Bashkë u nisën aty ku jeta ka kuptim 
Syve të njomur peizazh të blertë u solli 
Skenës së mashtrimit ndryshkun ia fshiu 
Në varrin e kohës heshtjen e mbylli 

Një vit të verdhë mblodhi fëmijët 
Retë t`i kërkonin nëpër kopertina 
Gurëve të varreve plisa t`ju vënin 
Vështrim prehtë u nis në shtegtim 
Se veç pikturë s`do t`i mbetej rruga 
Se mijëra buzëqeshje do të bulëzojnë 
Mbi heshtjen e thyer do të këndojnë. 


Z E U S E T 

Mbylleni atë horr dikush bërtiti 
Atë prishës të mirëqenës shoqërore 
Të harruar eshtrat lë t`i kalben 
Fjalët le t`i thahen e sytë shteren 
Atë prishës rendi rrëmbejeni 
Të mos mendoj se jemi vdekur 
Mendimtarët e tij le të tmerrohen 
Harron se ne jemi prerësit me gërshërë 
Nuk na shpëton as miza pa e parë 

Mbi këtë tavolinë kokën e tij dua 
Ta shoh duke pështyrë veten e tij 
Duke thyer dhëmbët në ato fjalë të rralla 
Ta shoh si e zgjon ai ujin e vdekur 
Si e zëvendëson hoxhën në minare 
Këtu thonjtë kam për t'ia shkurtuar 
Gjuhën e gjatë kam për t'ia prerë 
Me ujët e vet kam për ta zgjuar 
Në rëntgen veten ka për ta parë 

Të gjitha ato piktura ia grisni 
Mbi ato pëlhura fshihet shpirti i tij 
Pastaj helmin tek Zeusit shpërndajeni 
Se zemrat e besuara veç ata sëmbojnë 
Pastaj ndonjë zallahi kodrave lëshojeni 
Venave të shpirtit le t`i rrotullohet 
Ai Gjordano Bruno s`guxon të bëhet 
Të gjitha duhet sot t`ia rrënojmë 
Se nesër busti i tij në kokë të na bie 


SATIRET 

Kohë e gjatë u duhej 
Gurin e rëndë për ta luajtur 
Vetëm për ta kuptuar 
Dhembjen e një fjale 
Me lot të përgjakur 
Derdhur nëpër fusha 
Sikur shiu vjeshtak 

Kur takoni të vërtetën 
To mos trembeni aspak 
Të mos ju ngashënjej 
Nostalgjia 
Për atë që se keni bërë 
Siç i bëtë fjalët 
Parashikimet projektet 
Për kalanë e ngritur 
Në rërën e plazhit
Piramidat e larta 
Në shpirtin e popullit. 


F Y T Y R A T 

Lexoj Hëlderlinin 
Zemra më rrëqethet 
Përpara më dalin 
Fytyrat e njerëzve 
Me kafka të hekurta 
Me hapësira të muzgëta 
Ku humbellave të thella 
Shtresë-shtresë pajojnë 
Shigjetat e Apolonit 

Vrullshëm ngrihem 
Nga shtrati i shpellës 
Fugimthi gjej daljen 
I shkujdesur qesh 
Me fytyrat e njerëzve 

Nën qepallat e mia 
Bredhë Hëlderlini 
Si dikur Laokoonti 
Me bijtë e helmuar 
Lodhshëm shtrihem 
Shtratit të pagjumësisë 
I mllefosur qaj 
Për fytyrat e njerëzve. 


ARTISTI IM 

Dhjetë vite 
Bustin ma paske ngritur 
Që një ditë të mbytem 
Nën peshën e tij 

Errësirës së paanë 
Paske fshehur fytyrën 
Me hapa të plogshëm 
Udhën paske matur 

Sa lehtë hyre në kopshtin tim 
Artisti im 
Artisti im 


P A S J E 

I imi është qielli me re 
Nata e mbushur plotë yje 
Çdo rrugë që nisem është e imja 
I imi është shiu që rigon 
Bulëzimi pranveror lulet freskia 
Gjethet verdhane lisat e zhveshur 
Të gjitha të miat janë 

I imi është deti me pulëbardha 
Qetësia e brishtë  e natës 
Sytë e përlotur të vashës 
Buzëqeshjet e fëmijëve 
Malli që përvëlon 

Pagjumësia e atdheut është e imja 
Lumi dhe vala e trazuar e tij 
E imja është vuajtja shqetësimi 
Dhembja krenaria 

E imja është një natë trishtimi 
Kur këmbët më mpihen e gjumë nuk kam 
Kur ende pa lindur një varg më vdes 
E nata si anije e madhe fundoset. 


PORTRETI YT 

Tek më vështron në heshtje 
Një zë më thotë 
Sa shumë të ka lodhur poezia 
Mua më zverdhet fytyra 
gishtërinjtë më dridhen 

Në sytë e tu 
Një lodhje të vogël shoh 
Por s`e fsheh dot 

Gjersa flet 
Kipci deklamon vargjet e një poetuci 
Që çdo natë dërgon krizantema 

Seç më vërshon një ndjenjë e çiltër 
Që lumit t`ia rrëmbej valën 
Yjeve drithërimën hënës shkëlqimin 
Por diçka më shtrëngon në fyt 
Ashtu siç më vdes ndjenja 
Nga portreti yt. 


P O E T I 


Në tregun e devizave 
E shesin poetin 
Të shkretin 

Në ankand e nxjerrin 
Sytë ia vjedhin 
Nuk lënë gjë pa i thënë 

Në tregun e pemëve 
E nxjerrin poetin 
Për molla dashuritë ia shesin 

Në tregun e kafshëve 
E lidhin poetin 
Baras me një gomar kushton 

Eiii i shkreti poet 
Kurrë nuk e shkroi fatin e vet. 


DËSHIRAT 

Mbi pllakat e varreve 
Si nëpër xham rigat e shiut udhëtonin 

Pranë trungut të një rrapi 
Ishte mbështetur Shpëtimi 
Dhe më tregonte për natën 
Kur paramilitarët u kërkonin para 

Ndezëm cigaren e vetme 
Ndoshta për të parën herë 
Dëshirat rrëfenim 

Nga rrapi na pikonin pikat 
Atdheun nuk e zinte gjumi atë natë 
Flisnim ngadalë 
Sikur na përgjonin pllakat e varreve 
Për shokët që nuk na u bashkuan 

Erdhi agsholi 
Si me dorë nga rrapi hoqi rigat 
E ne ende kënaqeshim me dëshirat 


NATA E HIJEVE 

Në fytyrën e atdheut rigonte shi 
Dridhje e fuqishme 
Fjalët e rralla i ndërpriste 
Secili në vete diçka mendonte 
Secili kishte diçka të thoshte 
Ndoshta nata e fundit ishte 

Një blic vetëtime 
Atdheut fytyrën ia mbulonte 
Nëpër vezullime shuheshin barbarët 
Në shpirt krenari na jehonte 

Të veshur në pritje 
Natës pulsin ia numëronim 
Mbi fytyrën e atdheut rigonte shi 
Me re na bashkoheshin mendimet 
Cilin shok do ta përcjellim 
Cilën shtëpi do ta djegin 
Bastardët që vinin me shi 
Barbarët që fytyrat maskonin me hi 


VIZITORIT TE HUAJ 

Merreni një copë nga çatia e saj 
Si një copë historie ruajeni eksponat 
Ajo shtëpi dikur nxjerrke tym 
Kishte pleq të heshtur mjekërbardhë 
Që këmbëkryq prisnin mëngjeset 
Duke u treguar nipave e mbesave 
Për plis bardhë të veshur me gjerdan 
Histori me mbretër gjeneral e sulltan 

Nëse frëngjitë si fotografoni dot 
Vështroni nga mali jehun mund ta gjeni 
Me iluzione barbarësh ta krahasoni 
Nëse doni legjendën e urës ta shihni 
Gjurmoni nën themelin e rrënuar 
Eshtrat e një nuse do t'i zbuloni 
Një gozhdë të ndryshkur tek oxhaku 
Dhe thirrjen që lëshonte kryeplaku 

Në pamjen e kamerave tuaja 
Një zog do të fluturoj sigurisht 
Ndodh të mos shihni nga mjegullnaja e hirit 
Por puplat e bardha sikur do të u thonë 
Merreni zotërinj  një copë nga kjo shtëpi 
Nëpër laboratorët e juaja studiojeni 
Dhe thoni se nën këtë çati të rrënuar 
Shumë lirë kushtuaka jeta. 


PARANDJENJË 


Shoh pemë të fërfëlluar pas shakullinës 
Gjethe të kalbura nëpër rrugë 
Sy të thelluar deri në pafundësi 
Trokitje monotone nëpër shpellë 

Ndjej përpëlitjen e shpirtrave të thyer 
Vyshkjen e lules anemonë 
Ecje nëpër labirinte të mashtruara 
Ligjërata të rrejshme për qiellin e shpellës 

Dëgjoj krikëllima pranga e hekurash 
Si diademë mbreti që shkëlqejnë 

Vraponi o njerëz të dalim nga shpella 
Se mbreti ynë qiellin nuk e sheh 
I dehur në orgji 
Pushtimit të Trojës nuk i beson 


VDEKTARËT 

Sa të gjatë e keni farkuar vargonin 
Duart buzëqeshjes për t’ia lidhur 

Pagjumësi e keni mbushur detin 
Me karvanë marrëzirash vdektare 
Niseni për ta shkatërruar Atlantidën 
Për ta vrarë poetin 


SATIRET 

Kohë e gjatë u duhej 
Gurin e rëndë për ta luajtur 
Vetëm për ta kuptuar 
Dhembjen e një fjale 
Me lot të përgjakur 
Derdhur nëpër fusha 
Sikur shiu vjeshtak 

Kur takoni të vërtetën 
To mos trembeni aspak 
Të mos ju ngashënjej 
Nostalgjia 
Për atë që se keni bërë 
Siç i bëtë fjalët 
Parashikimet projektet 
Për kalanë e ngritur 
Në rërën e plazhit 
Piramidat e larta 
Në shpirtin e popullit. 


KTHIMI 

Me fytyra të buzëqeshura 
Me plagë të lidhura 
Ngadalë nga mali zbresin 
Ndalen tek një varr i njomë 
Pranë tij kapelat heqin 

Një nënë fytyrë thatime 
Nga fundi i një sënduku të vjetër 
Nxjerrë shkresa e gazeta ilegale 
Ato që dikur ia kishte lexuar djali 
Sakaq e mallëngjyer 
Hedhet në përqafim të një ushtari 



MIOPET 

Ai muret e përgjumura i kalonte 
Me një grusht mëngjes futej çdo shtëpi 
Peng u linte porositë e shokëve tjerë 
U thoshte demonët nuk shihen 
Grunajat nëpër ara ata ua djegin 
U turbullojnë mendjen sinorin ua shkulin 
E mes jush fara intrigash mbjellin 
Ai padëgjuar fjalët futej çdo shtëpi 
Ndonëse dilte i ronitur e zemërthyer 
Se Kodërrahun me re të amullta 
Miopët e kishin nemitur... 


KUR THIRRI ATDHEU 

Ishte zhbërë diku 
Madje edhe emri i kishte humbur 
Nuk kishte varr shenj as nishan 
Nuk shihej as në qytet 
As në kafenenë ku rrinte 

Kot e pritën shokët tek qafishta 
Ndoshta imitonte ilegalët 
Shokët që binin betejave 
Që luftonin maleve 

Ku mund ta dish 
Ndoshta ishte strukur në dhomën e tij 
E përmendësh po mësonte 
Teoritë e luftës 


TRËNDAFILAT 

Pas një rrethoje të hekurt 
Me gjuhën e tyre petalet flasin 
Çdo qiell i lirisë 
Ka trëndafilat e vet 
Që nuk përkthehen në asnjë gjuhë të botës 

Trëndafilat nuk jetojnë gjatë 
Vetëm në varret e dëshmorëve 
Ata janë të përjetshëm 


HARRESA 


Shumëçka mund të harroj njeriu 
P.sh. mund të harroj 
Se dikur me një mik kishin projektuar 
Një det apo edhe një oqean 
Kishin pritur shumë mëngjese 
E kishin pirë shumë duhan 

Njeriu mund të harroj 
Marrjen e një krahu me libra 
Përcjelljen nëpër natën me hënë 
Dhe shtrëngimin e dorës nga shoku 

Mund të mos i kujtohet njeriut 
Telefonata e një miku 
Rrëfimi për mungesën e parave 
Për rrugën që të shkonte në provim 
E tregimet plot halle të tij 

Sklerozë e rëndë mund ta zë njeriun 
Kështu duke u përkundur në karrige 
Harron ballin e përgjakur të shokut 
Dhe madje mund të harroj që kishte 
Ndonjëherë shokë... 


ARIXHINJTË 

Ti miku im nuk ke besuar 
Se edhe për arixhinjtë 
Shkruhen grafitë në mur 
Si fate të lexuara në shuplakë 
Ata janë moderuar 
Dhe nuk bredhin më fshatrave tona 
Me trasta shpikjesh në shpinë 
Ata tash e dinë fare mirë 
Se nuk hapen rrugët nga kallamet 
Për të vërtetuar se Makondoja 
Është e rrethuar me dete 
Me pikëllime të vesuara 
Shugurohen para portreteve 
Vdesin para këmbëve 
Për të qëndruar në këmbë 

Miku im i besimeve të blerta 
Ata ia kanë thinjur kujtimet miletit 
Me shirita ylberesh 
Të vetëtimave të djegura 
Tmerrin e xhindosur kanë fshehur 
Gozhdët e përgjakura 

Miku im demaskues rrufjanësh 
I finokëve me shestime të verdha 
Besoje se ende mureve tona 
Grafitë arixhinjsh gravohen 
Portrete të lirisë së shpikur 


LAMTUMIRE 

Lamtumirë... 
Sot po ndahemi përgjithmonë 
T'i me Ballin e Zabelit në krah 
Unë në shpirt 

Çdo mëngjes do të përtërihemi 
Ani pse mua harresa e rrugëve 
Buzëmbrëmjeve më mallkon 

Lamtumirë ara të pa rrëmihur 
Patate të bardha të nxjerra në vjeshtë 
Me falni për largimin tim 
Se njëmijë punë më presin 
U betohem se në çastet më të vështira 
Do të jam aty kur edhe rrezet e fundit 
përgjithmonë veniten e vdesin 

Të betohem arrë trupmadhe 
Që më freski më ke dehur 
Një ditë me vetëtimë do të kthehem 
I paharruar në shtatin tënd të mbetem 

Lamtumirë njerëz të funeralit tim 
Po zgjohem të ikë përgjithmonë 
Ata që vijnë do të ju ndëshkojnë 
Ata që vijnë do të ju ndëshkojnë 

11.gusht 1997 


GJËMË E RE PLAGË E VJETËR

1. 

Kujtimet në ty janë si zogjtë 
Ushtimë e cemtë flladi malor 
Apo buçimë shungullonjëse 
Në krahun tënd të shtangur 
Përqafimet tuaja gëzimplote 
Janë si eteri kur shokun ftojnë 
Por ti e di se ai tashmë pushon 
Nën mbulojën e rrezeve të thyera 
Të perëndimit të atij dielli vjeshtor 
Pranë varrit të tij bari i njomë 

Në errësirën e pikëllimit të përditshëm 
Të plumbta gdhihen e shuhen ditët 
Kundërmojnë kohët e ëndërruara 
Si goma të rrotave të djegura 
Ç’fliten bëmat e heronjve të gjallë 
Si ditët e ofensivave të ashpra 
Mallkon lumi i gjakut të derdhur 
Si toka e atdheut pa njerëz mbetur 

Pas tij përditshmëri e akullt tretet 
Me re të amullta të pikëllimit 
E ai në pllakën e ftohtë të shokut 
Kërkon fjalët që e ngushëllojnë 
Ulet pranë varrit mallshëm vegon 
Ballin e përgjakur që e zbukuronte 
Buzëqeshjen e lehtë në fytyrë 
Fjalët e mbetura në parzëm 
Ndjenë se në krahun e plagosur 
Ende armën e tij mbanë 


2. 

Sa shumë gjëra sot ke për t’ia thënë 
Aq shpresa të thyera e fjalë 
Që janë të mëdha sa malet 
Të egra si dhiaret nga keni kaluar 
Por ato s’të dalin goje ushtari im 
Se në buzë të është ngrirë buzëqeshja 
Me borë të janë mbuluar betejat 
Me mashtrim po të vritet liria 
Por fjalët janë të rënda sa idealet 


Përruan gurgullues mallshëm shikon 
Nga thellësia e errësirës një siluetë zbret 
Me këmbë të përbaltura e djersë të gufuara 
Me retë mbi supe e mjekër të parruar 
Mbi gjethnajën e kalbur nis e flet 
Për diademën e mbretit pa mbretëri 
Marshimin e kolonës nëpër shi 
Zgjimin e shkabës çdo mëngjes 
Jehonën e malit kur atdheu thërret 

Ca vogëlush kalojnë pranë varreve 
Pranë varrit të tij atë e vështrojnë 
Mbështetën për rrethojën e hekurt 
Dhe secili në vete kujton çastet 
Kur tek ajo pllakë lule kishin vënë 
E me çiltërinë e tyre fëmijërore 
Pllakat tjera i shndërrojnë në ushtarë 
Por ai si vëren ata matanë varreve 
Pjerrinës me shkurre ai udhëton 
Kujton krismat që shpirtin ia copëtuan 
Si shtatin e atdheut kufijtë 

3. 

Sa shumë gjëra sot ka për t’ia thënë 
T’ia dëfton zëri i dridhet 
Rrokjet me gjak i përzihen 
Krisma të reja ndjen në kraharor 
Si zogun e bardhë kur e gjuajnë 
Në çdo ecje rrugët pikojnë gjak 
Në çdo shpat gurët i bëhen varre 
Në çdo dasmë dasmorët mungojnë 
E dasmat i kthehen në funerale 

Nga portreti i tij fytyrëqeshur 
Ata sy vështrim prehtë sikur e pyesin 
Një fije diell mbi pllakë vezullon 
Si shkëlqimi i ditës së pritur 
Por larg varreve e pritura mashtron 
Larg varreve varret janë harruar 
Bëmat janë hedhur e shpërnjohur 
Me suferina harrimi janë mbuluar 

Sa shumë gjëra sot ka për t’ia thënë 
Si atëherë kur vigjilonin pranë rrapit 
Si t’ia thotë që brufulluan heshtakët 
Epshet e siluruesve që janë përndezur 
Për Tonin që shkatërronte tanket 
Që sot rravgon rrugëve çfarë t’i thotë 
Sakaq vogëlushja e Hysit në vegim i bie 
Dhe një lot i vagët me duf i përzier 
Si krismë pranë varrit të shokut i bie 


NË MUZEUN E KOSOVËS

Si trupa meteoritësh 
Si eteri në qiell të kaltër 
Qytetërimi i një kohe të lashtë vezullon 
Përplot vegla pune e vizatime ilirësh 

Porsi një gjarpër kokështypur 
Që barinjtë trupin ia varin në pemë 
Eksponohet epoka tjetër e barbarisë 
Me litarë thika e kmesa të përgjakura 
Gëzhoja predhash të kalibrave të mëdha 
Dorëza me gishtërinj-thika 
Hata… 

Një sofër me pjata e lugë gjysmë të djegura 
Në një varse rrobash 
Xhemper të djegur pantallona të vrimosur 
Që ashtu të bëra shoshë 
Ngjajnë me yllësit 
Si breshëri mbi pemët e lulëzuara 
Nëpër ato vrima kalojnë historitë 

Në muzeun kombëtar të Kosovës 
Si askund nëpër muzetë e botës 
Mbi shpata thika e pjesë të tankeve të djegura 
Llahtaria e frikshme e krimit qëndron 
E në rrobat e thjeshta të një ushtari 
Dhëmbët e thyer të mitit 


EPOPEJA E RRUFJANIT 

Pasi lexonte shkresurinat 
Fliste ëmbël e plotë skofi 
Por pas asaj buzëqeshjeje 
Eklips i burracakërisë 
Vijonte ortekshëm silurimi 
Fryt i një sqime të përndezur 
I karrierës politike të tij 

Mbi sinqeritetin e miqve 
Kërkonte va për amalgama 
Ku mund të lozte me profka 
Se ato u duheshin tarafitë 
Për t’i bymyer poltronat 

Një ditë sulmoi qiellin 
Yllësin e Pegazit ta rrënonte 
Ata që e rrethonin i duartrokitën 
Më pas me një gjilpërë 
Si balon epopenë ia pëlcitën...