Speciale » Alia
Lutfi Alia: Eno Peçi, balerini dhe koreografi në Operan Shtetërore të Vjenës (II)
Në vitin 1998, Eno Peçi u regjistrua në Shkollën e Baletit të Operas Shtetërore të Vienës (Ballet School of the Vienna State Opera), i pari student shqiptar që ka frekuentuar këtë shkollë prestigjioze me famë botërore. Në konviktin e shkollës u sistemua në një dhomë me Mihail Sosnovschi, një ndër shokët më miqësor...Lutfi Alia: Eno Peçi, balerini dhe koreografi në Operan Shtetërore të Vjenës (I)
Koncerti i tradicional dhe madhështor në çdo fillimviti i Filarmonisë së Vienës, orkestër e Teatrit të Operas Shtetërore vieneze, i transmetuar nga kanalet televizive austriake ORF2 dhe Ö1, i ndjekur në mondovision nga 90 vende, më 1 janar 2024 përkoi me 151 vjetorin e koncertit të parë në Ekspozitën Universale të Vienës në vitin 1873...Lutfi Alia: Xhubleta iliro-arbërore-shqiptare (2)
Nga viti 2016, xhubleta ka statusin: Kryevepra e trashëgimisë kulturore kombëtare. Xhubleta, veshje tipike dhe unikale e grave dhe e vajzave të malësisë të Shqipërisë së Veriut, është studiuar nga etnologë, albanologë, historianë, arkeologë, antropologë, sociologë vendas dhe të huaj, të cilët kanë shkruar...Lutfi Alia: Xhubleta iliro-arbërore-shqiptare (I)
Veshjet tradicionale janë një ndër komponentet më të fuqishëm të traditës popullore shqiptare, shumica e tyre janë trashëgime të veshjeve të lashta ilire dhe të arbërve të mesjetës, të cilat gjatë zhvillimit historik kanë pësuar modifikime të diktuara nga progreset e shoqërisë shqiptare, por shprehje dhe e marrëdhënieve kulturore mes popujve...Lutfi Alia: Françeskanët në Arbëri në shekullin XIII
Françeskanët e nisën ungjillizimin e Albanisë, që në vitet e para të themelimit të urdhërit Françeskan, madje me vetë Françeskun, i cili gjatë kthimit nga Siria, në vitin 1220 u ndal në Kuvendin e Shen Maria në Lezhë, ku vuri themelet e urdhërit të pagëzuar me emrin e tij. Gjatë vizitës në Lezhë ...Lutfi Alia: Hakmarrja në kodin Barbariçino të Sardenjës dhe në kanunin e Lek Dukagjinit
Hakmarrja e trajtuar në Kodin Barbariçin në trevën Barbaxhia të Sardenjës, ka ngjashmëri impresionante me aktin e hakmarrjes - gjakmarrjes në Kanunin e Lek Dukagjinit dhe në 25 kanunet e trevave të tjera shqiptare. Për të kuptuar çfarë përfaqëson Kodi Barbariçin, duhet bërë një vështrim historik, për të njohur origjinën e tij...Lutfi Alia: Irena Kastrioti Skenderbeu, Dukesha II e Shen Pietro në Gallatina dhe Princesha Bisinjano
Gjoni II Kastrioti 18 vjeçar, më 28 tetor 1472 u martua me Dukeshën Erina Brankovi? Paleologa (Irina), vajza 13 vjeçare e dhespotit Lazar Brankovi?i dhe Elena Paleologa. [Zacaria Barbaro, Corrispondenze, 1472 – 1480, p. 408]Nga kjo martesë lindën gjashtë fëmijë: Gjergji II (1476 – 1540), Kostandini (1447 – 1500), Federiku (1480 -1500)...Lutfi Alia: Dinastia e Dukagjinëve (4)
Leka III Dukagjini u martua me Teodorën, motra e vogël e Gjon Muzakës të Beratit. Nga kjo martesë nuk patën fëmijë. Pasardhësit e familjes Dukagjini in Itali dhe ato që u vunë në shërbim te Perandorisë Osmane, janë fëmijët e adaptuar nga Leka III, ishin fëmijë jetima pas vdekjes të prindërve në luftimet kundër pushtuesve turqë...Lutfi Alia: Dinastia e Dukagjinëve (3)
Aleksandër - Leka III Dukagjini u lind në vitin 1410 në Ulpiana, kryqendra e dytë e Principatës të Dukagjinëve. Shkollimin dhe formimin kulturor Leka III i mori në qendrat më të zhvilluara të kohës si Ulpiana, Shkodra, Raguza, Roma, Napoli, Venecia dhe Ankona, i bujtun në kushërinjtë e tij që kishin emigruar në vitet e para të...Lutfi Alia: Dinastia e Dukagjinëve (2)
Në veprën Chronique gréco-romanes .... krahas botimit të kujtimeve të Gjon Muzakës të hartuara në formën testamenti për fëmijët e tij, Karl Hopf prezanton dhe gjeanologjinë e familjes Dukagjini, të cilën e fillon në vitin 1281, me Duka Tanush I Dukagjini (Duca Ginus Tanusius Albanenses), sundimtari i Lezhës...Lutfi Alia: Dinastia e Dukagjinëve (1)
Në historinë e Arbërisë - Albanisë mesjetare, janë shquar shumë familje fisnike patronimike dhe prijësit e tyre kishin tituj perëndimor (princ, kont, duka, markez), si dhe tituj bizantinë (arhond, sevast, sevastonkrator, protosevast, panhypersevast). Arbëria-Albania porta lidhëse mes perëndimit e lindjes, historikisht është ndikuar nga kultura...Lutfi Alia: Stema dhe flamuri i Gjergj Kastriotit në veprën e historianit Karlo Padilione - 1879 (2)
Karlo Padilione prezanton përgjithësime të literaturës italiane dedikuar stemave heraldike dhe flamurit të dinastisë Kastrioti. Është kapitull interesant, me të dhëna historike të sakta e të rëndësishme, por përmend dhe autorë me të dhëna jo të sakta, ose ka interpretime të gabuara, ndaj të cilave Padiglione nuk shprehet kundër...Lutfi Alia: Stema dhe flamuri i Gjergj Kastriotit në veprën e historianit Karlo Padilione - 1879
Historiani Karlo Padilione (Padiglione), është autori i veprës “Di Giorgio Castriota Scanderbech e de suoi discendenti”, shtypur në Stabilimentin e Tipografisë Francesco Giannini, 1879 Napoli. Studimi fillon me letrën dërguar të Shkëlqyerit Zotit Don Antonio Kastrioti Skenderbeg, Markezi i Auletta dhe patric Venecian...Lutfi Alia: Xhiovana Granai Kastrioti Karafa, 1522 – 1592 (II)
Shipione De Monti mblodhi sonetat e 181 poetëve italianë, dedikuar Xhiovana Granai Kastrioti Karafa dhe ia dorëzoi Sertorio Kuatromani, erudit dhe kritik letrar, të cilit i kërkoi t’i sistemoi për botim. Në vëllimin “Rime in lode...” me 215 faqe, janë prezantuar në italisht sonetat në Rime Toskane të 135 poetëve, poezi - dialog të Scipione De Monti me 53 poetë...Lutfi Alia: Xhiovana Granai Kastrioti Karafa, 1522 – 1592 (I)
Pas emigrimit në Itali, shumë pjestarë të familjeve fisnike arbërore dhe përfaqësues nga masa e madhe e popullit, u shquan në jetën politike, ushtarake, fetare, shoqërore dhe kulturore, duke u bërë pjesë aktive, madje dhe protagonista në historinë e Italisë. Krahas pasardhësve të familjes të Gjergj Kastriotit, në Itali u shquan dhe përfaqësues të familjeve Granai, Muzaka, Zgura, Gropa, Spani, Dukagjini, Balsha, Renes, Mansi ...Lutfi Alia: Himara e Albanisë dhe Papa Gregorio XIII
Në vitin 1190, Himara pushtohet nga Vendiku dhe në dokumentat e Serenissima cilësohet qartë Chimarra Albaniae. Në vazhdimësi historike, ne trojet arbërore u krijua Mbretëria e Albanisë - Regnum Albaniae (1272 – 1390), me mbret Karli I Anzhuin. Mbreterinë e Albanisë, e shtrirë nga Shkodra deri në Butrint, e njohu Papa Giovanni...Lutfi Alia: Emigrimi në Itali i Andronikës dhe i Gjonit II Kastrioti
Vdekja e papritur e Gjergj Kastriotit më 17 janar 1468, e tronditi Arbërinë, Andronikën, djalin, si dhe të afërmit e tyre, mbarë arbërinë, ashtu si preoku-poi shtetet europiane, sidomos mbretërinë e Napolit, Vatikanin dhe Venedi-kun. I pari dokument që njoftoi vdekjen e Gjergj Kastriotit është letra e ambasadorit të Milanos në Venecia, Girardo De Collis...Lutfi Alia: Imzot Mark Skura
Mendohet se ka lindur në Skuraj të Kurbinit në vitin 1593. Ishte frat i urdhërit françeskan. Fillimisht shërbeu ndihmësi i ipeshkëvit Gjon Kolesi dhe pas vdekjes së tij, u emërua Ipeshkëv i dioqezës se Arbërit (Albanisë), ku shërbeu deri në fund të vitit 1635 dhe ishte ipeshkëvi i fundit i kësaj dioqeze. Në një letër të 27 tetorit 1636, imzot Mark Skura shkruan...Lutfi Alia: Vitet e fundit të Gjonit II Kastrioti
Në vitin 1500, mbreti Federiko Aragona, u ndodh përballë komplotit të kushëririt Ferdinandi II Aragon, i cili më 11 nëntor 1500 kish firmosur në Granata traktatin sekret me mbretin francez Luigji XII, për shpërbërjen e mbretërisë së Napolit, të cilën e ndanin mes tyre. Kampanja, Abruco dhe natyrisht Napoli i kalonin Luigjit XII...Kryesore
Lutfi Alia: Eno Peçi, balerini dhe koreografi në Operan Shtetërore të Vjenës (III)
Lutfi Alia: Eno Peçi, balerini dhe koreografi në Operan Shtetërore të Vjenës (II)
Lutfi Alia: Eno Peçi, balerini dhe koreografi në Operan Shtetërore të Vjenës (I)
Lutfi Alia: Xhubleta iliro-arbërore-shqiptare (2)
Lutfi Alia: Xhubleta iliro-arbërore-shqiptare (I)
Lutfi Alia: Françeskanët në Arbëri në shekullin XIII
Lutfi Alia: Hakmarrja në kodin Barbariçino të Sardenjës dhe në kanunin e Lek Dukagjinit
Lutfi Alia: Irena Kastrioti Skenderbeu, Dukesha II e Shen Pietro në Gallatina dhe Princesha Bisinjano
Lutfi Alia: Dinastia e Dukagjinëve (4)
Lutfi Alia: Dinastia e Dukagjinëve (3)