Speciale » Alia

Lutfi Alia: Himara në dokumentat arkivore (5)

-Në 1190, Himara pushtohet nga Vendiku, ne dokumentat e te cilit quhet Chimarra Albaniae.Ne vazhdimesi historike, ne trojet tona u krijua Regnum Albaniae (1272 – 1390) ...

Lutfi Alia: Himara në dokumentat arkivore (4)

At Nilo Borshi, duke i u referuar dokumentave te Propogandes Fide per Imzot Simeone Laskaris, shkruan: “Per fat te keq, personi qe e pasoj At Rodinò ...

Lutfi Alia: Himara në dokumentat arkivore (3)

Nili Borshi, në kapituj të veçante të librit “I monaci basiliani d’Italia, in Albania”, tregon per aktivitetin e misionareve dhe analizon raportet e himarjoteve e të prijesave ...

Lutfi Alia: Himara në dokumentat arkivore (2)

Himarjotet e priten me nderime e në atmosferë festive kthimin e At Lorenco, i cili i transmetoj pershendetjet dhe garancite e Papes per ndihmat, që do t’i dergoheshin ...

Lutfi Alia: Himara në dokumentat arkivore (1)

Para disa ditesh, dy miqt e mi italianë, At Giuilio Cipollone dhe Prof Giuseppe Marcianò, me dhuruan nje liber te rralle: “I monacci basiliani d’Italia in Albania”, botuar ne vitin 1935 te shkruar nga arbereshi Nilo ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (17)

Të gjitha kanunet shqiptare percaktojnë se burrënia, si kategori etiko-morale dhe etno-psikologjike nuk është atribut vetem i burrave, por dhe i grave dhe i vajzave të rritura, të cilat ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (16)

Burrenia eshte qendrimi shoqeror i burrit te ndershem, me besë dhe trim. Sipas te drejtes zakonore shqiptare, nuk mjafton te jesh burre, por duhet te shprehish qendrime ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (15)

Kanuni i Leka Dukagjinit dhe Kanunet e tjera shqiptare, kane ne qender institutin e burrit dhe kultin e burrit. Veshtruar ne planin kanunor, kategoria e burrit ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (14)

Kanuni i Leka Dukagjinit e ka institucionalizuar besen dhe ka krijuar kultin e beses, qe ka mbreteruar ne te gjithe jeten e shoqerise shqiptare...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (13)

Nderi perben nje nder institutet kulmore te Kanunit te Leka Dukagjinit dhe si koncept ka funksion te dyfishte: nga nje anë eshte norme morale fondamentale ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (12)

Studimet e shumta mbi Kanunet, jane perqendruar ne dy plane kryesore: ne aspektet juridike dhe ato etiko-morale, me veçori, qe shumica e autoreve i jane perkushtuar studimit te aspekteve juridike, çka diktohej nga mbizoterimi i lendes juridike, ne perberje te kodit te drejtes zakonore ...

Lutfi Alia: Përshëndetje Prof Dorian J. Wilson

Këto ditë, në faqet e gazetes on-line “Zemra shqiptare”, lexova artikullin “Njeriu …dhe njerezorja”, të shkruar nga miku im Zeqir Lushaj. Nga ky artikull u informova per semundjen e rende, qe kish kaluar Sabria (bashkeshortja e Zeqirit), per shqetesimet dhe vuajtjen familjare dhe u preka, madje ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (11)

E drejta greke, ka mbetur ende objekt i studimeve me teper te karakterit filologjik, se juridik. Studimet e aspekteve juridike, pergjithesisht jane sporadike, te lidhura me profilin e te drejtes private, e te analizuara ne varesi tekategorive dhe te instituteve perkatese dhe te ballafaquara me te drejetn romake...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (10)

Popullatat ilire, pasardhese te pellageve, me identitetin e tyre etno-kulturor dhe historik, shtriheshin ne nje territor te gjere, ndermjet Greqise se lashte dhe perandorise Romake. Kjo bashkjetese ne fqinjesi me dy kulturat e medha te lashtesise, kishte ndikuar, qe iliret te huazonin shume elemente nga kultura helene dhe me pas nga ajo romake ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (9)

Ne Kanunin e Leka Dukagjinit, familja sanksionohet guri themeltar i qytetërimit arberoro-shqiptar, institucioni social dhe juridik, i bazuar ne lidhjen martesore te burrit me gruan, me qellim riprodhimin per zgjerimin e pjestareve me femijet dhe edukimin e arsimimin e femijeve.Ne periudhen e gjate te mesjetes, familja arberore kishe organizim ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (8)

Ne fund te shekullit XIV e ne fillimet e shekullit XV, territoret arberore u pushtuan nga Perandoria Otomane. Principata e Dukagjinit kaloj situata shume te veshtira. Ne vitin 1393, princat e Dukagjinit u detyruan t’i kalonin Lezhen venedikasve (per te mos i a dorezuar turqeve), kesisoj humben kryeqendren e pjeses perendimore te Principates, ndersa ne fillimet e ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (7)

Ne shekujt XI – XV, zhvillimet politike, ekonomike dhe sociale ne Perandorine e Bizantit, krijuan kushtet per unifkimin e kombit arberor, qe tashme kishte krijuar identitetin vet etno-gjuhesor e kesisoj i perballoje sfidat e kohes duke u konsoliduar si komb. Konkretizim i unitetit politiko-adminsitrativ i kombit tone ishte Shteti i Arberit (1190 - 1216), i themeluar nga dinastia e princave Progoni te Krujes dhe i njohur zyrtarisht nga Papa ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (6)

Në fillimet e shekullit të IV (pas Krishtit), perandoria Romake filloj të ndahet në njesi administrative më të vogla. Perandori Dioklecian (me origjinë ilire, i lindur ne Dioklea - Salona me 244, vdiq në Spalato ne 311), me anë të Tetrakisë (tetra - tettares – kater dhe árchein – qeverisje), e ndau Perandorine Romake në kater rajone, ndersa Perandori Konstandin I (lindi në Nissus të Ilirisë me 274, vdiq në vitin 337), e coptoje dhe me ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (5)

Shumë historianë mendojnë se ilirët kishin të drejtën e tyre zakonore, që e ruajten dhe gjatë pushtimit dhe represionit romak. Iliria ishte një nga katër Prefekturat e Perandorisë Romake, e drejtuar nga Prefekti pretorian, i cili kontrollonte zbatimin e ligjeve të perandorise romake, organizimin e adminsitratës lokale sipas ligjeve romake, mobilizimin e ilirëve në legjionet romake, mbledhjen e takasave etj.Pavaresisht nga mbizotërimi i ligjeve romake, ekzistenca e të drejtës Ilire ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (4)

Emëri Kanun, e ka prejardhjen nga gjuha greke: «kanón - ?????” e do të thote “vizore”, “riga” dhe tregon se kanuni është instrumenti, që shënon drejtesinë, pra është emertim metaforik, që spjegon “drejtesinë që mban kodi zakonor shqiptar”, “drejtesinë e Kanunit të Lek Dukagjinit”, “drejtesinë e Kanuneve të Maleve Shqiptare”, që ka udhëhequr, organizuar dhe drejtuar jetën e popullit shqiptar.Në Kanun theksohet: “gjithçka është kanù i trasheguem prej të pareve” ...