Speciale

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (7)

Ne shekujt XI – XV, zhvillimet politike, ekonomike dhe sociale ne Perandorine e Bizantit, krijuan kushtet per unifkimin e kombit arberor, qe tashme kishte krijuar identitetin vet etno-gjuhesor e kesisoj i perballoje sfidat e kohes duke u konsoliduar si komb. Konkretizim i unitetit politiko-adminsitrativ i kombit tone ishte Shteti i Arberit (1190 - 1216), i themeluar nga dinastia e princave Progoni te Krujes dhe i njohur zyrtarisht nga Papa ...

Muharrem Blakaj: Shfaqja e UÇK-së

Pas rënies së murit të Berlinit, përfundimit të luftës së ftohtë dhe shembjes së komunizmit, sikur paralajmëroheshin kohë dhe mundësi të reja për një rend të ri botëror, duke u dhënë shpresa popujve të shtypur, e veçmas popullit shqiptar për liri e prosperitet në zgjidhjen e çështjes së tyre të ngrirë qysh para njëqind vjetësh. Mirëpo, këto ndryshime nuk i ndalën dot synimet grabitqare të perandorive të vogla të tipit serb, të cilat, të  ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (6)

Në fillimet e shekullit të IV (pas Krishtit), perandoria Romake filloj të ndahet në njesi administrative më të vogla. Perandori Dioklecian (me origjinë ilire, i lindur ne Dioklea - Salona me 244, vdiq në Spalato ne 311), me anë të Tetrakisë (tetra - tettares – kater dhe árchein – qeverisje), e ndau Perandorine Romake në kater rajone, ndersa Perandori Konstandin I (lindi në Nissus të Ilirisë me 274, vdiq në vitin 337), e coptoje dhe me ...

Zef Ahmeti: Disa aspekte të diplomacisë zvicerane

Konfederata Zvicerane (franz. Confédération suisse, ital. Confederazione Svizzera, rom. Confederaziun svizra, lat. Confoederatio Helvetica) ka një traditë të lashtë historike. Bazat e këtij shteti fillojnë në vitin 1291 ku me aktin e njohur si Rütlischwur[1]vihet bazamenti i konfederatës zvicerane der Eidgenossennschaft.[2]Qëllimi kryesor i kantoneve të kësaj periudhe ishte rifitimi apo rikthimi i të drejtave autonome që kishin pasur këto përballë Perandorisë Romake të kohës. Dokumenti që lidhet ngushtë me ...

Ilmi Veliu: Portreti autentik i Skënderbeut

Në morinë e portreteve kushtuar Skenderbeut ka nje varg modelesh me tipare te ndryshme te fytyres, natyrisht edhe te veshjeve. Çeshtja eshte, nese njera prej tyre e paraqet, ne mos plotesisht, te pakten afersisht, portretin autentik te Skenderbeut.Faik Konica qe ne fillim te shek.XX e beni kete pyetje me nje artikull frengjisht te titulluar: "A ekziston nje portret autentik i Skenderbeut?" ne revisten "Albania" më 1901...

Haki Leci: Është i çmendur ai i cili i beson shkaut

Buricë , 16 shkurt 1999 - Ditë jo e rëndomtë. I premtova Redaksisë së do ta vizitoj Shtabin e Ushtrisë Çlirimtare në Zonën e Llapit. Nëpërmjet një telefonate nga Shtabi, më preferuan që të jem i kujdesshëm dhe të nisem rreth orës 18. Dhe ashtu veprova. Miku im i cili drejtonte veturën, që kishte ardhur vetëm për mua, më thoshte se mund të kemi ndo një kontroll rrugës , por kujdes fotoaparatin dhe diktafonin. Vazhduam rrugën. Rruga pothuajse ishte e zbrazët. Lëvizje të veturave ishin shumë të rralla dhe kalonin me shpejtësi të jashtëzakonshme. Porsa arritëm tek ...

Ilmi Veliu: Zajazi në kryengritjen antiosmane të vitit 1912

Nga burimet arhivale të zbuluara deri me tash, qofshin shqiptare apo serbe, gjejmë informata të mjaftueshme për ekzistimin e një komiteti shqiptar në qytetin e afabetit – Manastir, që në vitin 1911, i cili komitet kryesisht merrej me organizimin e çetave, dhe kryengritjes së përgjithëshme antiosmane.në vitet 1911-1912 (1).Ashtu sikurse kryengritja e përgjithshme shqiptare e vitit 1912, që qe inspiruar, organizuar dhe udhëhequr nga luftëtarë të vendit, të ndihmuar edhe nga njerëz të ditur e të arsimuar; edhe në kazanë e Kërçovës kemi ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (5)

Shumë historianë mendojnë se ilirët kishin të drejtën e tyre zakonore, që e ruajten dhe gjatë pushtimit dhe represionit romak. Iliria ishte një nga katër Prefekturat e Perandorisë Romake, e drejtuar nga Prefekti pretorian, i cili kontrollonte zbatimin e ligjeve të perandorise romake, organizimin e adminsitratës lokale sipas ligjeve romake, mobilizimin e ilirëve në legjionet romake, mbledhjen e takasave etj.Pavaresisht nga mbizotërimi i ligjeve romake, ekzistenca e të drejtës Ilire ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (4)

Emëri Kanun, e ka prejardhjen nga gjuha greke: «kanón - ?????” e do të thote “vizore”, “riga” dhe tregon se kanuni është instrumenti, që shënon drejtesinë, pra është emertim metaforik, që spjegon “drejtesinë që mban kodi zakonor shqiptar”, “drejtesinë e Kanunit të Lek Dukagjinit”, “drejtesinë e Kanuneve të Maleve Shqiptare”, që ka udhëhequr, organizuar dhe drejtuar jetën e popullit shqiptar.Në Kanun theksohet: “gjithçka është kanù i trasheguem prej të pareve” ...

Halim Purellku: Shqipëria në marrëveshjet, traktatet dhe konventat ushtarake bilaterale dhe multilaterale ndërmjet shteteve ballkanike 1861-1912

Objekt trajtimi i këtij studimi është Shqipëria në kontekstin e historisë diplomatike të Ballkanit, në periudhën midis viteve 1861-1912. Zhvillimi historik i marrëdhënieve ballkanike rreth çështjeve të rëndësishme politike, rezultojë dhe me arritjen e një sërë marrëveshjesh/traktatesh politike dhe konventa ushtarake oficiale publike dhe të fshehta bilaterale e multilaterale midis entiteteve/shteteve ballkanike. Në këtë punim do të përpiqemi t’i analizojmë çështjet kryesore që sqarojnë motivet për aprovimin e këtyre ...

Ilia S. Karanxha: Shëmbëlltyra më e hershme e Skënderbeut në një vepër të V. Carpaccio-s

Më 1997 në revisata Storia dell'arte (n* 89. ff. 27-36) u botua një studim me autor Harula Economopoulos në të cilën hipotizohet prezenca e Skënderbeut në veprën Pagëzimi i Selenëve të Vittore Carpaccios (1465-1526). Ky studim i paraqitur në një formë të përmbledhur siç na bën të qartë autori është paraqitur për gradën e tij të specializimit pranë Institutit mbi Historinë e Artit në Universitetin “La Spaienza” të Romës .Vepra Pagëzimi i Seleneve u realizua mes viteve 1502-1508 dhe bënte pjesë ...

Avzi Mustafa: Pasqyrimi i shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë në gazetën ''Politika'' të Beogradit

Në fund të shekullit XIX dhe gjysmën e parë të shekullit XX Perandoria Osmane ndodhej në krizën e saj më të madhe deri atëherë, sepse sistemi i vjetruar feudal nuk ishte në gjendje t’u përballonte forcave të reja që ishin krijuar në arenën ndërkombëtare, si dhe hovit të madh të popujve të shtypur për çlirim kombëtar, që e kishin shtyrë atë në gjendje të një dekadence politike dhe në tkurrje tokësoreEdhe pse shihej qartë se Perandoria ishte kthyer me kokë nga Bosfori e Anadolli, ndërsa bishti i kishte ngelur në Ballkan dhe ky bisht ishte bërë ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (3)

At Mëhill Shtjefën (Stefan) Kostandin Gjeçovi-Kryeziu, është lindur me 12 korrik 1874 në Janjeva - Kosovë, ku kreu shkollen fillore e në vazhdim u dërgua të studiojë në kolegjin Franceskan në Troshan (Lezha).Në vitin 1888 shkoj ne Bosnia, per te kryer studimet ne liceun e filozofise ne kuvendin e Derventes ne Bania Luka e me pas ne Kresheva per studimet ne teologji, ku ndoqi dhe leksionet e Ludwik Thallóczy, mbi origjinën dhe ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (2)

Shekulli V (pas Krishtit) –Bazuar ne rrethana historike dhe legjendat e kohes, nje kronist i shekullit VII (pas Krishtit), shkruan se ne shekullin e V, nje tribu e Goteve, nen komanden e Duka Gentius (ose Gjini), zbriti nga Dalmacia dhe u vendos ne Shkoder. Perandori i Bizantit Teodosio II –i riu (Perandoria Romane e Lindjes), e emeroj Duka Gjinin si Sebastocrator, madje i dha dhe detyren e Magister militum per Dalmacine ( Gjykatesi ushtarak). Me fuqizimin e pushtetit, Duka Gjini (Gentius), i pushtoj te ...

Lutfi Alia: Kanuni - Kodi i së drejtës zakonore shqiptare (1)

Në historinë e popujve, një vend të veçante kane legjendat, gojëdhënat, tregimet per kreshniket dhe per ndodhite e lashta, te cilat dhe pse kane mbetur me autoresi anonime e shumica nuk jane shkruar në libra, në fakt i kanë rezistuar kohes, sepse jane transmetuar gojarisht e të pa ndryshuara brez pas brezi nga populli. Keto aspekte të tradites popullore, janë një thesar i çmuar dhe pjese integrale të historisë dhe e kultures të popujve. Duke evokuar kete te kaluar, hyjme ne kontakt e zbulojme ate, qe nuk eshte ...

Ilia S. Karanxha: Paolo Giovio (1484-1552) dhe shqiptarët

Emri i Paolo Xhovios (Paolo Iovio ose Giovio) është i njohur në ambientin shqiptar qysh në periudhën e Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Kjo para së gjithash në sajë të publikimeve të veprës së tij Comentario delle cose de'Turchi (Komente mbi çështjet e Turqve) me të cilën më vonë u bashkangjit edhe varianti i shkurtuar i historisë të Skënderbeut (1541, 1543, 1544/5) fakt që shtyvi mjaft studiues të kohës të mendonin se edhe ajo ishte vepër e Xhovios. Bile edhe botimi i parë i veprës Commentario de ...

Marjan Sebaj-Sopi: Binça, oazë e thirrjeve të shenjta!

Binça, oazë e thirrjeve të shenjta! Është ndër fshatrat më të lashtë të Anës së Moravës. Dhe këtë famulli që nga vizita e shenjtë e së Lumës Nënë Terezë vitin 1979., më pas e deri në ditët e sotme e kanë vizituar personalitete të shumta të jetës politike (kryeministra, ministra, zëvendësministra, deputet, kryetar partishë, e kryetar kuvendesh...) shoqërore ,e kulturore... E ka vizituar çdo administrator i Kosovës, gjeneral të KFOR-it e oficier tjerë të lartë...E kanë vizituar dhe e vizitojnë pandërpre ...

Shefik Sadiku: Vrasjet e ushtarëve shqiptarë

Ne, e kemi përjetuar dhunën dhe krimin e shtetit gjenocidal serb, i cili e donte atdheun tonë pa ne, sepse kështu ishte i formuar ky “shtet”, për të na i bërë 1001 të zeza vetëm për të na e fyer dhe përdhosur identitetin kombëtar, për të na e mohuar edhe të drejtën tonë më elementare - JETËN. Kur ua merrnin jetën të rinjve shqiptarë, në emër të shtetit të Mbretërisë së Jugosllavisë, thoshin: “ka bërë vetëvrasje”! Me këtë “epitet”, pastaj e ...

Sabile Basha: Organizimi i rezistencës në Kosovë dhe Lufta e Qelisë në Siqevë (13 shtator 1945)

Pas ripushtimit dhe aneksimit të Kosovës më 1945, dhe pas ngritjes së kufirit ndarës ndërmjet Shqipërisë dhe shqiptarëve, çështja e Kosovës dhe e trojeve tjera që ngelën nën ish-Jugosllavi edhe më tutje do të mbeten të pazgjidhura. Në Kuvendin e Prizrenit, (8-10 korrik 1945), Kosova edhe zyrtarisht do të aneksohej nga Serbia. Me aprovimin e Rezolutës nga Kuvendi Federativ më 23 korrik 1945 dhe nga ai serb më 1 shtator 1945, çështja e Kosovës do të konsiderohej çështje e mbyllur. Pavarësisht se gjatë ...

Lutfi Alia: Letër e Skënderbeut – drejtuar fisnikëve të Kuvendit të Sienës, Itali

Brenda meje vlonte një ndjenjë gëzimi e veçantë, sidomos ku kaloja gishtat e mi mbi letren që dikur e kishte prekur dhe Gjergji dhe që e shkroi me dorën e tij 550 vjet më parë. Siena është një qytet i vogël në Toskana të Italisë, por dhe një qytet me vlera të mëdha, i pasur me histori, me kulturë, me art e me jetë sociale dhe intelektuale tepër aktive. Është një qytet i bukur, mikëpritës, miqësor, festoz, misterioz dhe mitik në të njëjtën kohë. Të përshkruash Sienën është një ndërmarrje e veshtirë ...