Speciale

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (13)

Të shkruash për nënë Azë Zekë Brahimajn apo nënën e UÇK-së, nuk është thjesht një detyrë shkrimore, por një nder i veçantë dhe një burim krenarie që vështirë se mund të përshkruhet me fjalë të zakonshme. Ajo përfaqëson një figurë të tillë që meriton jo vetëm respekt, por edhe një...

Paulin Z. Zefi: Lezha gjatë Mesjetës së Hershme

Jemi në shekullin V, kur Lezha (Lissus), ashtu sikurse qytetet e tjera të rajonit, përjetoi rënien e strukturave romake dhe kalimin nga Antikiteti i Vonë drejt Mesjetës së Hershme. Si pjesë e provincës së Prevalit nën Perandorinë Romake të Lindjes ose Bizantine, qyteti u prek nga sulmet e përsëritura barbare, si ato të Hunëve dhe Ostrogotëve...

Lutfi Alia: Elemente të ligjeve të Gortyna helene të Kretës, të pranishme në Kanunin e Lekë Dukagjinit (II)

Në shekullin XI para K, fiset Dore pushtuan ishullin e Kretës, ku për shekuj kishte lulëzuar qytetërimi i rafinuar Minoik. Dorët hartuan një sistem normash të drejtës, nga të cilat janë ruajtur ato, që ishin në fuqi për organizimin e jetës poltike, shoqërore dhe tregëtare në polisin Gortyna të Kretës...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (12)

Kur shikoj fotografinë e atdhetares Afërdita Ukshini, një ndjesi e pazakontë më pushton thellë në kraharor. Është një ndjenjë e pashpjegueshme, e brendshme, si një dhimbje e heshtur që ngrihet si hije mbi shpirt. Duart më dridhen dhe më ftohen, sikur trupi im po reagon ndaj një përkujtimi të...

Sabile Basha: Kërkesë për inicimin e ngritjes së obeliskut përkujtimor në nder të të burgosurve politikë në Kosovë

Ditë më parë, i drejtova një kërkesë Shoqatës së të Burgosurve Politikë të Kosovës, me qëllimin për të iniciuar ngritjen e një obelisku përkujtimor, në nder të të gjithë atyre që kanë vuajtur burg politik në Kosovë, që nga viti 1945 deri më 1999...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (11)

Të shkruash për gratë dhe vajzat e reja që morën pjesë në radhët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës nuk është thjesht një akt rrëfimi historik – është një përballje me ndjenja të dyfishta: krenarinë e thellë dhe dhimbjen e pazëshme, të cilat shpesh nuk mund të përshkruhen me fjalë...

Sabile Basha: Obelisku i qëndresës për kujtesën e të burgosurve politikë shqiptarë

Gjatë kohës së pushimeve, mes qetësisë së natyrës dhe largësisë nga ritmi i përditshëm, vendosa të marr me vete një libër që më nevojitej për disa verifikime të të dhënave — “Burg pas burgu”, i autorit dhe atdhetarit të shquar të çështjes kombëtare, Gani Sylaj, botuar në vitin 2019...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (10)

Të shkruarit për luftën e fundit në Kosovë, padyshim se përfaqëson një sfidë të madhe historike, politike dhe njerëzore. Është e pamundur të ndërtosh një rrëfim të plotë për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës pa ndalur vëmendjen edhe tek një dimension thelbësor dhe shpeshherë i...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (9)

Sa delikate në pamje, e sa e vogël përballë madhështisë së dhimbjes që na la; sa e butë në buzëqeshjen e saj të pafajshme, e sa e ngrohtë në përqafimet që u dhuronte me mall prindërve dhe të afërmve – një shpirt i pastër që ngjante më shumë me një dritë e cila s’kishte ardhur për të qëndruar gjatë, por për të lënë pas një gjurmë të...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (8)

Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, Kosova përsëri mbeti e robëruar dhe e okupuar. Lëvizja Kombëtare për çlirim dhe bashkim kombëtar nuk e braktisi kurrë idealin e saj, pavarësisht kushteve jashtëzakonisht të vështira në të cilat u detyrua të vepronte. Përballë një robërie të egër dhe...

Lutfi Alia: Elemente të drejtës antike helene dhe romake në Kanunin e Lekë Dukagjinit (I)

Kanunet e Maleve Shqiptare, janë vepra monumentale të historisë, të kultures, të identitetit të popullit tonë, të origjinës tonë të lashtë iliro-arbërore. Flitet për Kanun, por termi më i saktë është e drejta iliro-arbërore-shqiptare, pasi si e tillë lindi, si kodi i të drejtës Ilire - Ius Illyriense, vazhdoi si e drejta e arbërore në mesjetën e herëshme...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (7)

Kjo betejë nuk ishte vetëm për mbrojtjen e një shtëpie apo të një fisi, por për mbrojtjen e një ideali – të lirisë, të të drejtës për ekzistencë dhe të së ardhmes së një populli të tërë. Në këtë kuptim, Prekazi dhe fjala e dhënë në atë shtëpi të rrethuar nga dhuna u shndërruan në kodin etik të...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (6)

Kontributi i gruas shqiptare në luftërat shumëshekullore për çlirim nuk mund të reduktohet vetëm në matjen mekanike të pjesëmarrjes së saj të drejtpërdrejtë në frontet e betejës. Përfshirja e saj ka qenë shumë më e gjerë dhe shumëdimensionale—ajo ka përfshirë jo vetëm angazhimin...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (5)

Kjo dukuri mori përmasa të frikshme sidomos gjatë dekadës 1981–1991. Vetëm në komunën e Ferizajt, dokumentohet se mbi 53 gra u ekspozuan ndaj këtyre trajtimeve çnjerëzore. Viktimat nuk ishin vetëm aktiviste politike, por edhe nëna të thjeshta, nxënëse dhe gra që nuk kishin asnjë angazhim...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (4)

Edhe në vitin 1968, në një nga momentet më të rëndësishme të zgjimit politik në Kosovën e pasluftës, gruaja shqiptare, sidomos ajo e re – nxënësja dhe studentja – nuk mungoi në skenën e rezistencës. Përkundrazi, ajo u shfaq jo vetëm si pjesëmarrëse, por si udhëheqëse aktive e...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (3)

Më tronditëse akoma janë rastet që ai përmend, të nënave që nuk i lejonin fëmijët e tyre të strehonin veten në shtëpi nëse kishin braktisur fushën e betejës nga frika. Madje, ato vetë i rikthenin në vijën e zjarrit, duke i turpëruar dhe njëkohësisht i shtyrë të rikthenin dinjitetin e humbur...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (2)

Në shekullin XIX, përgjatë periudhës së Rilindjes Kombëtare Shqiptare, roli i gruas shqiptare arrin një nivel të ri angazhimi dhe vetëdijeje kombëtare, duke dalë nga kufijtë tradicionalë të rolit familjar dhe duke u bërë pjesë e drejtpërdrejtë e proceseve historike që do të formësonin fatin e kombit. Kjo...

Sabile Basha: Gratë Shqiptare – Shtylla të Qëndresës Kombëtare (1)

Heroizmi i gruas shqiptare, i skalitur në kujtesën historike ndër shekuj, ka qenë një dëshmi e vazhdueshme e qëndresës, guximit dhe përkushtimit të saj ndaj fateve të kombit. Megjithatë, roli i saj në jetën shoqërore të Kosovës ka kaluar nëpër një proces të ndërlikuar e të shumëfishtë të angazhimit, shpeshherë të papërfillur ose të heshtur në...

Sabile Basha: Gruaja shqiptare në dritën e historisë dhe vlerësimi i të huajve për të

Është një e vërtetë e pakundërshtueshme se gruaja shqiptare ka zënë një vend të rëndësishëm në historinë kombëtare të popullit tonë, duke filluar nga periudha ilire dhe duke vazhduar përmes shekujve. Jo vetëm autorët shqiptarë, por edhe shumë shkrimtarë të huaj kanë shkruar për të, duke e përshkruar si një nga gratë më të guximshme dhe më besnike në Ballkan...

Ekskluzive nga Fotaq Andrea & Dritan Muka: Misteret e Kokës së prerë të «Skënderbeut»

Titulli i këtij shkrimi është vërtet makabër, të ngjeth mishtë, por fatmirësisht - po e themi hapur dhe me bindje që në fillim -, nuk ka të bëjë kurrësesi me Heroin Kombëtar shqiptar Gjergj Kastrioti. Kjo kokë e prerë e quajtur « Skander Beeg » sipas tekstit që përmban vetë ilustrimi, është cilësuar në mediat shqiptare...