Luan Kalana: Dentisti i Vernikut, Dr.Nikolla Filo

"DENTISTI  I  VERNIKUT", Dr.Nikolla  Filo

..Mjeket intelektual te perkushtuar ne sherbim te vegjelise

Nga Luan Kalana

Isha në mëdyshje  per te vene titullin e ketij shkrimi të privilegjuar ,

per dentistet e talentuar e popullor te Devollit,por dhe per vellezerit tanë  të vetëm  fshat minoritar maqedonas ne treven tone,Verniku,arsimdashes dhe inteligjente,per intelektualet e tij,qe ishin dhe koleget e shoket    tane me te ngushte,miq te vjeter te vishocareve.

Me pare,jo shume larg vite,te paret tane nuk ia dinin as  emrin dentist.  Sa hiqnin e vuanin njerezit sidomos ne fshat,kush ka vuajtur nga dhembet e di ë'dhimbje te medhaja kane viranet,nejse,per lexuesit e rinj keto jene pa vlere e s'kane interes.Po si benin?! te zite e ullirit hiqnin dhe ...vdisninin..prej tyre.Po ja ashtu vete,pa le qe kish neper fshatra ca xherah ata qe benin syneter,..nallbane, ata qe mbathnin kembet e kuajve e te qeve me patkoj hekuri,kishin ca dare,qe kur te zinin me to, jo dhembin, por nofullen ta shkulnin, ose ca qe i therisnin dhembare...o nene ..o nene.. ec e gjej derman....kur thote Beni, humoristi i Korces, ne ai skeci per devollinjte.

Kur isha mesues ne nje nga fshatrat e devollit,nje kolegu im i nderuar mesues,Mendari, here pas here qe vinte ne shkolle vinte me dhemb te enjtur,lere c'hiqte nga ta ai ,se mos ai, qe te gjithe..Nje here me tha :  "Mbaj mend, ne mos m'u befshin djemte te hajrit,njerin do bej cmos do ta stimuloj te ndjeke shkollen per dentist,...le ne ç'po heqem,por mos vuajne brezat e tjere qe do te vijne pas nesh..." -dhe ashtu iu realizua ajo e tija,njeri nga djemte eshte sot nje nga dentistete e talentuar te devollit.

Ne fshat ne kishim edhe te tjere qe ishin bere "mjeshtra " dhembare ,nga zori ,..si ata bereberet...Pa le qyfyre e barcoleta e budalleqe qe tregojne ... ,disa jane te veteta,kur thone ....per ate qe ia kish lidhur dhembin me spango ne tra,qe tja hiqte,...trari ra ... e dhembin s'ia shkuli.....ha..ha...ha..

Me vone erdhi nje dentist ne Bilisht per tere devolle,pastaj u hap klinika,e me vone erdhen dentiste e neper fshatra,.tani ka ma dhjetra e qe jane specialiste ne Bilisht e neper fshatra te Devollit.

Ne fshatin tone kishin erdhur  e sherbyer disa dentiste,nga Korca ,qe te gjithe qene djem te mire,

por edhe dentiste te zote megjithese ishin te rinj ne profesion ,te porsa dale nga bangot e univeristetit..

E shtroheshin shpejt me fshatin e me fshataret,me traditat tona ,me huqet e zakone tona se si  kane thene kot,  fshat e zanat.   dhe miqesoheshin shume shpejt me ne.Ndoshta ishim banore te vecante,nuk dua te mburem, ,sic shpreheshin ata,qe i respektonim dhe i deshim shume.. te huajt,mjeket,mesueset e speialiste e tjere qe sherbenin ne fshatin tone.

Por djali i Devollit,  apo dentisti i Vishocices,..kush fjale i shkonte me shume per shtat ..,

por qe me te dy variantet jam realist,pasi

ai ishte nje djale i tille i persosur edhe njeri edhe specialist mjek, nje dentist i koheve moderne ne profesion por edhe ne aparatet e ne pajisjet...

Ai ishte nga nje fshat i Devollit jo shume larg nesh,bir fshatari i thjeshte,nje djale inetligjent,si gjithe bijte intelektuale e arsimdashes te fshatit te tij,por qe ishte ndryshe nga dentiste e pare,.

Ai ecte ne gjurmet  me te mira,qe kishin lene ne fshtain tone, e te pareve te tij,si Doktori popullor sic e therisnim infermjerin e talentuar ILo Popovskin te spitalit te Bilishtit,,tani ne pension,... Ish drejtorit te shkolles , i talentuari ,matematiceni dhe muzikanti,Llambro Shemko,e deri me te rinjte si Llazi  Nestori ,  me shoket,e te tjere..

Vinte çdo dite me biciklete,edhe kur binte debore e hiqte zvare derisa hapej perti,nje ruge e ngushte sa per te ecur nje njeri.dhe kete rruge e bente perdite rreth kate ore ruge cdo dite.. ,e pabesueshme ,per brezat e rinj,...S'i s'mungoi nje dite thoshin e thone fshataret kur e kujtojne me mall.Nxenesit e shkolles kur binte debore gezoheshin se e benin pushim ,se  rruga zihej , e nuk vinin mesuesit e korces,as edhe keta te Bilishtit,por kur shikonin ne horizint te saj qe dukej nje njeri,ishin te shkujdesur ,nuk ishin mesueset,..ishte dhembari,dentisti...i fshatit.

Ishte i bute ,i ngrohte ,i thjeshte ,pa fjale,njerezor e shume i afrrueshem me kedo ,me fshataret,sikur ishte bir i fsahatit aq shume u pershtat me ne.

Ai do ta shnderoje hap pas hapi ate dhomen e vogel te dentistit ne ambulancen e Vishocices,ne nje klinike dentare me te gjitha pjisjet e kohes,por me shume do shtohen paciente e tij nga fshatrat e Vishocices,te Kapeshtices, te Trestenikut e te Kuriles,por nga te gjtha fshatrat e devollit e te qytetit te Bilishtit, te cilet prisnin cdo dite ne rradhe,,,Por ai papertuar dhe i palodhur,me nje perkushtim te vecante,si human dhe mjek me shprt te madh,do te punonte me shume kujdes ne gojen e secilit ,si ne gojen e femijeve te tij.

Ai beri nje pune te madhe mjekesore e studimore,vec mjekimit te dhembeve,nje diagnostikim per secilin banor,por me shume per secilin nxenes ,qe nga klasa e pare duke i shoqeruar deri ne klasen e tete,duke i hapur secilit kartele e dosje ,jo te thjesht por me prognoze mjekesore..

Nuk mund ta harroj qe vinte shpesh  ne shkolle ,e klase me klase,jo thjesht si nje dentist i shkolles se s'e kish per detyre ,por fale pasionit e perkushtimit te tij human,qe ia konrollonte gojen secilit nxenes e duke mbajtur shenime, e duke i thene per diten qe duhet te vinin tek ai cdo nxenes, sipas nje grafiku,..me keshilla jo si mjek por si prind i tyre.E si mud ta harrojne ish  nxenesit tane,dentistin e tyre te mrekullueshem.Ndersa une do te shtoja se duhet evidentuar e duhet vleresuar ajo puna e madhe studimore e tij,cu be gjthe ajo kartoteke e tija,qe kish mbushur raftet e mureve ne kliniken e Vishocices, ajo pune e madhe studimore e kujdeshme e  disa vjecare....?!!

Pervec qe e kishim dentistin tone ate e kishim e nje nder shoket tane me te prefeuar e inteligjente te fshatit.Ai ishte nje tip inteligjent e studjoz i madh,diskutonin me te ne te gjitha fushat per mjekesine e shkencen ,per letersine,muzike ,filmin e sportin,Ishte i gjitheaneshem.

Veç te tjerave nuk do te harohen shume tema e referate shkencore te tij ne seminare lokale e kombetare,duke dhene pervojen dhe mendimin e tij te rinovuar,per mjekesine ne teresi por edhe per dermitallogjine ne vecanti,duke paqyruar dhe mendim e ri shkencor e bashkekohor.

Te paharuar  e te nderuar do te mbeten ne kujtesen e vishocareve djemte

inteligjente te fshatit si qe dhe dentisti yne,,qe punuan me pasion e pa u kursyer ne vishocice, si ne

vendlindjen

e tyre ,duke lene gjurme  te ndritura ne qytezen e tyre sic e quanin  ata

Vishocicen

dhe banoret e saj  vellezer e bujare ,e me kulture qytetare....

*             *           *

...     Fugoni nga Korca ndali ne qytetin e Bilishtit ,e u degjua prapa kraheve te sendiles, nje ze nga

fundi : " Rreshte ",reshte shofer,... aty ne klubi,...-duke zbritur te gjthe nje nga nje.   E

fundit nje nene,grua e moshuar e veshur me te zeza,qe po mundohej te gjente e leke te

tjera,se ato te parat i kish bere gati i kish mbeshtjelle me nje shamicke,... se shoferet e kishin rritur cmimin.

Nje djale i gjate e simpatik me njehere i dha reston e nenes shoferit,i

cili i tha nenes ,se mi dha parate ky djali.

Kur zbriten nena e ndali djalin duke e falenderuar ,e pyeti per

emrin.........,dhe " pe nga je " ?

Djali,qe e quanin Elvis, me qetesi e me nje te folur me ze te ulte u prezentau, dukej qe qe i shkolluar se s'ishte pe vedni,duke i thene qe jam

nga fshati Vernik ,Po nena s'u mjaftua me kaq ,deshte rrenjet ,,te sigurohej per ate qe mendoi,.E ai e

sqaroi,por ajo u befasua dhe e perqafoi djalin,duke i thene :-Po pse s'thua

qenke djali tone , i doktorit,... i dhembarit se si iu kujtua ajo fjale e vjeter, -  i dentistit.. se mezi me ra ndermend llafi,,djalit te dashur te

vishocices,....- vazhdoi nena e duke ia trguar se edhe dhembet ia kishte bere  i

ati.Djali u largua me mbresat e nenes per t'ja transmentuar te falat e amnetitn

e saj, per te atin ,dentistit te Vishocices.

Nuk e dinte nena se ai studjonte per dentist,ne gjurmet e te atit.Pasi mbaroi kater vjet universiteitn e Torontos ne kanada per dentist,vazhdoi e mbaroi shkelqyer edhe Universitetin e Clevelandit ne SHBA ,nje nga me te degjuarit ne amerike ne mjekesi,per specializim, per dentist. Dhe me ne fund ,pasi punoi ne disa klinika me emer duke lartesuar dhe emrin e tij,ka hapur kliniken e tij private duke pasur kliente pa mbarim sot ai punon ne  klinike me emer te ri  ne Toronto,  Dr.Elvis Filo   ,duke fituar shume shpejt popullaritetin ne pacientet e shumte,si nje dentist i talentuar ,mjeshter e specilaist.

*     *     *

Le te kthehemi serish tek i ati i dentistit te ri,..  Dentistit te devollit, shume shpejt do te behet shume  i njohur dhe i dashur nga gjithe

fshataret, pasi ai punoi afro dy dekada ne kete fshat si dentist e si doktor,kur

mungonin mjeket patholloge ai na gjendej me recetat e ilacet e kishim si shpetimtar per cdo momenet.

.Emri i tij do te lakohet e do te kujtohet me respekt

nga disa gjenerata,si bir i ketij fshati,ne rjedhen e traditave ,te bijve me te mire te Devollit, qe

punuan ne Vishocice. Ata jane te pandare ne

kujtesat e mbresat e tyre  per te gjithe banoret te moshuar e te rinj.

Me fitoren e demokracise ,dentisti i Vishocices, bashke me te rinjte dhe intelektualet  e fshatit ishin nder te paret qe

perqafuan idete e saj.Enderra e tii  u realizua ,duke hapur kliniken e pare dentare private  me familjen, ne Bilisht,nje nder klinikat e para private ne Korce, me gjithe pjisjet moderne e nje mjedis bashkekohor,qe rall e gjen edhe ketu ne amerike,qe u be nje nga klinikat me te preferuara e masive me paciente te shumte nga te gjithe fshatrat e devollit,..por vinin e nga Korca.,aq shpejt u be e njohur fama e tij ,...

Vishocaret,vec krenarise si djalin e tyre, do te ishin prap paciente e tij te

preferuar e te mirepritur,si miq e shoke e pse jo edhe si vellezer.Dhe me vone

atij i ka mbetur si brenge duke u ndare me vishocicen e vishocaret per tu larguar

familisht pertej oqeanit ne kontinentin e huaj.Por edhe aty, nuk i leshon nga goja vishocaret aq shume i ka

per zemer,sic pohojne shoket e miqte tij,

bilishtare e devollinj.

Nje shoku im,bashkefshatar i tij,Terpo Sinco,qe punonte atehere ne bilisht,nje djale i gjalle,inteligjent e shume i dashur me njerzit,

gjithmone me pyeste per dentistin,e midis te tjersh me thoshte.-"Ju,vishocaret jeni me fat qe keni aty djalin me te mire e inteligjente te fshatit tone,ai i ka shoket e rralle,pa le sa mire flet ai per juve,..."-m'i perseriste vazhdimisht keto fjale sa here qe bisedonim, miku im per dentistin tone.

Kur erdhi turist per pushime ne Florida ,u interesua ku jane devollinjte ,ku ka

vishocare ,Beri si beri i gjeti , duke u sistemuar aty afer tyre me hotel ,ne nje  nga plazhet

me te bukura te ishujve, ne Clearwater Beach.Ne bisedat e tij ai s'do te ndante

nga goja vishocicen e vishocret duke i kujtuar qe te gjithe me emra, te vegjel e

te moshuar ,me nje kujtese per t'u admiruar,por me shume me nje nostalgji te

papershshkuar per banoret e saj, te cilet do te jene gjthmone ,tere jeten ne

kujtesen e tij,si vellezer me  te dashur .

Dentisti beri te pamunduren duke ia futur ne gjak  pasionin e tij per

profesionin e dentistit, te birit te vetem qysh ne vogli, duke pare dhe talentin e  e tij.,te cilen e shkolloi,fale e vullnetit te birit ...

Si thone kot dardha nen dardhe do te bjere,ai ka cilesi te rralla si dentist e nje dhunti te vecante me ata gishtat e gjta e te bute si prej gruaje,,pse jo duke e then e me plot goje,se po ja kalon edhe te atit.

Dentisti yne kujton me respekt te madh edhe koleget e tij te punes

,mjeket,infermieret,laburantet e tjere,kudo qe jane,

,por ne vecanti  dentistet e vjeter te Bilishtit e e te

devollit  Bariq Xhaho,  e laburantin Xhafer Shegen e shume te tjere pas tyre,djem e vajza te reja nga korca e nga fshatrat perreth,deri me te rinjte sic permend shume prej tyre qe punojne ne Bilisht por edhe neper fshatrat e devollit,duke vecuar Agron Dhembo te Bitinckes, Valin e Cipanit,  Bardhin e Korces, Zarif Babin e Poncares,  dhe  deri me te riun, Hektor Mullen nga Kapeshtica e shume te tjere, qe une e kam shume te veshtire te bej nje liste t gjate me ta.

Ashtu sic kujton edhe pacientet e tij duke shtuar edhe historira per ta, qe e  kujtojne kudo qe jane me respekt te madh.

Dua te permend e te shkruaj konsideratat e mbresat e shume kolegeve ,shokeve e miqve,fshatareve dhe miqve ,pacienteve  te tij,por mendoj ta le me kaq,qe pas leximit te ketij shkrimi portret i skicuar,te shtohen mendimet e tyre secili qe e njeh dhe ruan kujtimet me te mira per dhembarin.

Dentisti i devollit,i perket asaj plejade dentistesh te talentuar e te aposionuar,me shume te perkshtuar pas pacienteve se sa pas parase,si

gjithe ata intelektuale te shquar e te palodhur qe punuan pa u kursyer me mish e me shpirt ne fshatrat e devollit edhe duke sakrifikuar me veshtiresite e shumta,por duke mbetur nderi dhe krenaria e devollinjve.

Bej nje perjashtim ne shkrimet e mija,duke  ia vene emrin e tij ne fund te denstit te Vernikut  , Nikolla Filo [ Kolo ],  pasi ky emer shume i degjuar, si ky djale, njoha e punova me shume te tille dentiste ne disa fshatra te devollit dhe ne qytetine bilishtitt,sikur i kishte bere nje nene,vetem  emrat i ndryshonin,...por qe te gjithe ishin  dentiste,mjeke humane e te talentuar e te perkushtuar te devollit.

Dr.Trajko Kamburi,flet me respekte per kolgun dhe baskefshatarin e tij,duke evlersuar dhe si njeri perfekt,nje devolli bujar dhe nje inteletual i formuar.Por me shume simpati kujton Jani me Nikoleta Kamburin duke e permendur hera heres ,dentistin e devollit.

Prandaj qe te gjithe i  nderojne e s'do t'i harrojne kurre dentistet tane me te  dashur,dentiste e devollit ,

jo vetem vishocaret por te gjithe ne  devollinjte, si bijte e tyre me te dashur.,te cilet mbetet nderi e krenaria e jone.