Kulturë
Ardian Ndreca: Shkodra ka rreth 163 vjet traditë karnavali
E hene, 26.02.2024, 07:52 PM
Ardian Ndreca:
Në
vitin 1860 cilitdo prej 8878 banorëve të Dervenit apo edhe të Tiranës - që
asokohe numronte rreth 500 banorë ma pak se Derveni, për me pa kremtimet e
karnavalit do t’i ishte dashtë me marrë rrugën - rreth 14 deri në 16 orë me
kalë, mvarej prej rreshjeve të stinës - për me shkue në Shkodër.
Edhe
60-vjet ma vonë kur Tirana ishte ba kryeqytet gjendja s’kishte ndryshue, vetëm
rruga, që tashma bahej me makinë, ishte shkurtue e ba rreth 9 orë, pak a shumë
sa zgjatë tashti gjatë muejve të verës.
Për
ata që s’kanë qenë të njoftuem deri tash: karnavalin s’e kanë shpikë
shkodranët, e kanë marrë gadi prej venedikasve.
Në
vitin 1936 piktori e artisti Kolë Shiroka (1900-1984) tentoi me e çue
karnavalin në Tiranë, por sapo e panë e kapën dhe e çuen në polici si të
dyshimtë. Jo të gjitha festat “njesin” kudo njilloj.
Shkodra
ka pra rreth 163 vjet traditë karnavali, jo pak tue pasë parasysh se alfabetin
e kemi tash 116 vjet, e edhe atë s’e kemi shpikë ne.
Në
qoftë se dikush din me emna gjithë rendin e të parëve të vet për nji shekull e
gjysëm themi se ka nji traditë e nji mbamendje të lakmueshme, e pra Shkodra e
din që edhe para ma se nji shekulli e gjysëm ka qeshë e ka ba humor për
karnaval.
Besoj
se gazi e humori kanë me e ndihmue edhe sot Shkodrën, se kanë thanë të moçmit:
“çka ndjell zogla…”.
Me
këtë rast po kujtoj bejten që Lashi i Palokë Qorres nxori për italianin Giacomo
Merighi i cili në vitin 1896 kishte ba nji balonë me “spirto” (alkool) me kosh
dhe mbasi u çue për hava nja 200 metra nalt tue i habitë shkodranët iu këput
konopi e u gorromis në Zall të Kirit e gadi sa nuk theu qafën. Me që ngjarja
përkoi me karnavalin, nuk vonoi as bejtja për të:
N’Shkodër
tonë bani vaki
Gjithë
dynjaja doli jashtë
Për
me pamun mrekulli
Jak
Merigi njitet balonë.
Me
shumë dije e marifet
Ndejt
n’hava der n’mbramje vonë
E
në Zall t’Kirit shtri u gjet
Mbasi
bani laradasha
Nepër
zall tue u shkapetë
Bereqavers
qi i pshtoi rrashta
Dreqi
e di ku kishte tretë.