Jahja Drançolli: Vanja Radauš - Skënderbeu

Jahja Drançolli:

Si sot në vitin 1906 lindi skulptori kroat Vanja Radauš (Vinkovci, 29 prill 1906 - Zagreb, 24 prill 1975), i njohur për skulpturat e tij në mbarë botën. Ai u bë i njohur në Shqipëri me skicat e tij kushtuar Skënderbeut në vitin 1937!

Vanja Radauš u diplomua në vitin 1930 në Akademinë e Arteve të Bukura në Zagreb, në klasën e skulptorit të madh Ivan Meštrovi?. Në vitet 1931-32 punoi edhe në Paris. Nga viti 1940 u bë profesor në Akademinë e Arteve të Bukura 1945-69, ku drejtoi Punëtorinë e Mjeshtërve të Skulpturës 1950-75. Që nga viti 1947 është anëtar i Akademisë Kroate të Shkencave dhe Arteve (HAZU). Në fillim ai u ndikua nga skulptorët I. Meštrovi?, A. Rodin dhe É. A. Burdelle.  Radauš u bë e njohur edhe në Shqipëri me rastin e 25-vjetorit të Pavarësisë (1937), këtë vit kur qeveria Zogu shpalli konkursin për ngritjen e monumentit të Gjergj Kastriotit-Skënderbeut në Tiranë. Atëherë, skulptorja tashmë e njohur Radauš mori pjesë me dy skica, por në këtë Konkurs u përzgjodh portreti i bashkatdhetarit dhe bashkëpunëtorit/bashkautorit të ngushtë, skulptorit të madh kroat dhe botëror, ?ntun Augustin?i? (1900-1979). Për shkak të pushtimit italian të Shqipërisë (1939), monumenti i Augustin?i?it, "Gjergj Kastrioti-Skënderbeu", mbeti i parealizuar, ndërsa boceti i përgjedhur sot ruhet në Arkivin e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kroacisë, HAZU. Dhe këtu janë edhe dy skica të Radaushit (që ne i publikojmë), të cilat u vlerësuan shumë nga juria e përzgjedhur nga Qeveria e Shqipërisë!