Kulturë
Elhame Gjyrevci në gjuhën rumune
E hene, 23.05.2016, 01:56 PM
(Pafajësia, Inocen?a, Amanda Edit, Bukuresht 2016)
BIOBIBLIOGRAFI E SHKURTË
Elhame Gjurevci u lind më 29 janar 1960 në fshatin Vragoli, komuna e Fushë Kosovës. Duke qenë lexuese e pasionuar fillon të merret edhe me poezi që në moshë shumë të re, duke patur një dashuri të veçantë ndaj veprave letrare. Ajo me kohë i ka lexuar disa nga shkrimtarët tanë shqiptarë, si: Ali Podrimjen, Rexhep Hoxhën, A. Huruglicën, V. Kikajn, R. Kukajn, I. Kadarenë e shumë të tjerë. Derisa në shkollën fillore, hartimet e saja ishin plot figura fjalësh, por edhe plot figura mendimesh. Që nga viti 1991 jeton dhe vepron në Danimarkë, së bashku me familjen e saj.
Në vitin 2012, me një grup femrash shqiptare që jetojnë dhe krijojnë në Skandinavi, botojnë antologjinë me poezi “Kolorit poetik”. Në vitin 2013 boton librin me poezi “Fjala e mirë” dhe një vit më vonë, në vitin 2014, boton romanin për fëmijë “Kokomilo”. Gjatë vitit 2016 ka në projekt edhe dy vepra tjera. Elhamja tashmë është një zë i veçantë që ka krijuar profilin e saj në botën letrare dhe artistike. Vëllimi bilingv shqip-rumanisht është libri i saj më i ri që e sheh dritën e botimit në Bukureshtin e rilindësve tanë.
Autorja është një shtegtare e palodhur në rrugën drejt yjeve që ia mbushin shpirtin me frymëzim. Ajo fluturon zi zog mali për identifikimin e bukurive të atdheut, duke krijuar perla lirike edhe për dëshmorët e kombit. Kosova dëgjohet në vargjet e poetes me enigmat e tingujve të fshehur në mure kështjellash, me zërin e prindërve tanë nëpër oda burrash. Në kontekstin e vargjeve të saj fshihet një dritë e bekuar që rrezaton mirësi. (Baki Ymeri)
BIOBIBLIOGRAFIE SCURT?
Elhame Gjyrevci s-a n?scut (29 ianuarie 1960) în satul Vragoli, comuna Fushë Kosovë (Câmpia Mierlei, Republica Kosova). Fiind pasionat? de poezie, începe s? scrie înc? din vârsta fraged?, fiind inspirat? de opera unor scriitori importan?i, precum: I. Kadare, A. Podrimja, R. Hoxha, A. Huruglica, V. Kikaj, R. Kukaj etc. Din anul 1991 tr?ie?te în Danemarca, împreun? ci familia ei. În 2012, împreun? cu un grup de femei albaneze care tr?iesc ?i creaz? în Scandinavia, public? antologia de poezie “Colorit poetic”. Un an mai târziu public? cartea „Cuvântul cel bun” (poeme). În 2014 îi apare romanul pentru copii „Kokomilo”. În decursul anului 2016 are în proiect înc? alte dou? opere. Autoarea deja ?i-a creat profilul ei în lumea literar? ?i artistic?. Volumul bilingv, în albanez? ?i român?, este cea mai recent? carte care î?i vede lumina tiparului în Bucure?tiul renascenti?tilor no?tri.
KËNGA E LIRISË
Sikur të isha flutur a zog
Dhe të fluturoja
Atje ku më pëlqen mua
Do të shkoja
Degë më degë
Do të bëja jetë
Çerdhen do ta ndërtoja
Atje ku dua vetë
Sikur të isha bilbil
Do të këndoja
Këngën më të bukur
Që secili e di
E kjo është kënga për liri
Sikur të isha dallëndyshe
Sqepkuqe e bishtgërshërë
Do të kisha fluturuar e lirë
Kaltërsive përherë
CÂNTECUL LIBERT??II
Dac? a? fi fluture sau pas?re
?i a? zbura
Acolo unde-mi place mie
A? merge
Din ram în ram
A? duce via?a
A? construi cuib
Acolo unde doresc
Dac? a? fi privighetoare
A? cânta
Cel mai frumos cântec
Pe care oricine îl ?tie
Acesta este cântecul libert??ii
Dac? a? fi rândunic?
Cu ciocul ro?u coada de foarfec?
A? zbura liber?
Pe alb?strimile cerului
MBRETËRESHË
Grua
jam me të vërtetë
Por padrejtësitë s’i duroj
Kur
është puna me ba bum
Aty do të jem edhe unë.
Përmbi
re do të fluturoj
Porsi rrufe do të sulmoj
Dhe gjithë botës t’i tregoj
Paqë, asgjë tjetër s'kërkoj
Për
dashuri e për liri
Ditë e natë mendoj…
Gjithë potencialin e shfrytëzoj
Nga gjinia tjetër nuk dalloj
Sy
skifter, Zoti më ka falë
Do të vrapoja pa u ndalë
Mbi qiell të kaltërt, në lartësi
Dhe mbi tokë e në detë
Mbretëreshë e vërtetë!
REGIN?
Femeie sunt într-adev?r
Dar nedrept??ile nu le rabd
Când vine momentul de a face bum
Acolo voi fiu ?i eu.
Peste nori voi zbura
Precum fulgerul voi ataca
Întregii lumi s?-i ar?t
Pace, nimic altceva nu caut
Pentru iubire ?i libertate
Zi ?i noapte gândesc…
Tot ce pot s? folosesc
Deloc fa?? de alt gen nu sunt diferit?
Ochi de ?oim, Domnul mi-a d?ruit
A? alerga neîncetat
Pe cer albastru, în în?l?ime
Peste p?mânt ?i pe mare
Regin? adev?rat?!
TË KËRKOJA
Në
kopshtin e luleve
Me kujdes dhe endje
Shpalosa çdo petale
Të luleve të bukura
Me lloj - lloj ngjyrash
Që të kërkoja. . .
Vështirë e pata
Të dalloja erën tënde
Të këndshme
E përzjerë me nektarin e aromës
Zbuti zemrën e mllefosur
Vesa, rrëshqiti në buzë ra!
TE C?UTAM
În gr?dina florilor
Cu aten?ie ?i gust
Desfoiam orice petal?
A florilor frumoase
Cu fel de fel de culori
Ca s? te g?sesc…
Greu îmi venea
S? disting mirosul t?u
Atr?g?tor
Amestecat cu nectarul miresmei
Roua a alunecat pe buze
Înmuindu-mi inima r?nit?!
MËRGIMTAR
Të
tretën dhenat e huaja
Mërgimtar…
S’e di se si mbete gjallë
S'ka të njehur nuk ka
Më shumë se njëmijë herë
Loti të pikoi prush e zjarrë
Në tokë të huaj kur të ra
Nga malli digjesh si qiriri
Zëmer coptuar, mushkëritë nxirë
Ah, medet, vaj medet
S'të beson njeri…!
EXILANT
Te-au topit ?inuturile str?ine
Exilant…
Nu ?tiu cum ai r?mas viu
Nu mai e om care te cunoasc?
Mai mult de o mie de ori
Lacrima ?i-a picat t?ciune ?i foc
Pe p?mânt str?in când ?i-a c?zut
De dor arzi precum lumânarea
Inima spart?, pl?mânii negri
Ah, vai de tine
Nu te crede nimeni…!
DIKUR MOTI KISHIM NJË ATDHE
Të
bashkuar bëjmë një Atdhe
Çohuni o ju burra çohuni
Të malit të fushës e të gurrës
Shtrëngohuni duar e lidhni besë
Si dikur moti kur ishte
Teuta mbretëreshë!
CÂNDVA AVEAM O PATRIE
Uni?i construim o Patrie
Ridica?i-v? b?rba?ilor ridica?i-v?
Cei din mun?i, câmpii ?i izvoare
Strânge?i-v? în jurul unui leg?mânt
Precum demult când Teuta
Fusese împ?r?teas?!
FËMIJËT
Fëmijët
janë engjëj
Të tillë natyra i ka krijuar
Fëmijët
janë dhuratë hyjnore
Vetë Perëndia
na i ka dhuruar
Fëmijët
janë yje
Që çjerrin terrin e natës
Fëmijët
janë të ëmbël e të bukur
Ata jetën ta bëjnë të lumtur
Fëmijët
duhet të kenë respekt
Nga prindërit dhe nga rrethi i vet
Fëmijët
janë me të vërtetë shpresa
Pa ta s'do të kishte kuptim as jeta
Fëmijët
janë e çka nuk janë
Shëndrisin botën anembanë.
COPIII
Copiii sunt îngeri
Astfel natura i-a creat
Copii sunt dar dar divin
Dat de însu?i Dumnezeu
Copiii sunt stele
Ce sparg întunericul nop?ii
Copiii sunt dulci ?i frumo?i
Ei via?a ne-o fac fericit?
Respect copiii trebuie s? aib?
Grij? de p?rin?i ?i de acas?
Copiii sunt speran?a adev?rat?
F?r? ei n-ar avea sens nici via?a
Copiii sunt ?i ce nu mai sunt
Lumineaz? o lume întreag?.
NJË LIBËR ME FRYMËZIME TË BUKURA ARTISTIKE E POETIKE
Elhame Gjyrevci që nga fëmijëria hyri në botën magjike të shkruajë poezi e tregime. Ndonëse larg vendlindjes, ajo nuk e harroi familjen, vendlindjen, shkollën, Kosovën etj. Vepra e saj është një margaritar në krijimtarinë letrare. Siç vërehet, kjo poete ka hyrë me ngulmë në vargun magjik të poezisë. Andaj, poezia e saj është plot vrull poetik, e cila reflekton kah një poezi e çiltërt me imazhe të bukura artistike. Janë këto poezi që dalin nga frymëzimet e saja të thella poetike.
Vepra fillon me poezinë “Kënga e lirisë”. Është kjo një poezi simbolike. A ka më bukur se ti këndosh lirisë?! Kjo është hyrja e veprës. Një poezi program. Pse jo? Autorja në fjalë shkruan poezi edhe për trimat e lirisë, për pavarësinë, për për Shqipërinë, për Kosovën me zemër të madhe, për shqiponjën, Prishtinën, për femrën tonë, për festën e lirisë, për odat shqiptare, për gjuhën shqipe, për fjalën e mirë, për dallëndyshet, për vendin e huaj, për vendlindjen, për varret, për të shtrenjtën nënë, për shkollat, për vëllaun, motrën, për krishterët dhe myslimanët, për dashurinë e jetës, për të bukurën kosovare, për mësuesin, për dashurinë e parë, por ka shkruar edhe për xhelozinë, gëzimin, mjerimin, vetminë, buzëqeshjen, për librin, për pëllumbin e bardhë dhe motive tjera.
Për Kosovën, ajo shprehet zëshëm e plot vrull dashurie. Kjo është poezi prekëse dhe e dhimbshme. Pra, është poezi e dhimbshme për një kohë të rëndë, të cilën e ka përjetuar populli ynë shqiptar. Po ashtu, fundi i veprës autorja na del si një “mësuese” e urtë, fjalë ëmbël e përgëdhelëse. Ajo pajtohet të jetë njeriu i mirë, i cili duhet të reflektojë tek secili njeri që ta ketë zemrën e butë, me kulturë dhe ka fjalë të mira, e cili “mjet - fjala” nuk hahet, nuk pihet, por as nuk ka presje e as pikë, por dëgjohet dhe njerëzit i bashkon për jetë të jetës. Poetja në fjalë e ka trajtuar mjaft mirë edhe plagën e mërgimit. Vepra poetike e Elhame Gjyrevcit është një vepër që lë gjurmë në artin letrar. (Tefik Selimi)
O CARTE CU FRUMOASE INSPIRA?II POETICE ?I ARTISTICE
Elhame Gjyrevci înc? din copil?rie a intrat în lumea magic? a poeziei ?i povestirilor. De?i departe de ?inuturile natale, dânsa nu a uitat familia, locul de na?tere, ?coala, Kosova. Cartea ei este un m?rg?ritar în domeniul crea?iei literare. Poezia pe care o cultiv? este un ocean artistic care reflect? imagini frumoase, pline de sens ?i substan??. Sunt versuri care ies din adâncul sufletului ?i din lumea magic? a inspira?iei.
Cartea începe cu poemul Cântecul libert??ii. O poezie simbolic?, un program patriotic. Autoarea scrie despre vitejii libert??ii, despre independen??, despre Albania, despre Kosova cu inima mare, despre vultur, Prishtina, despre femeia noastr?, despre s?rb?toarea libert??ii, despre od?ile albaneze, despre limba albanez?, despre cuvântul cel bun, despre rândunici, despre ?ara str?in?, despre locurile natale, despre morminte, despre mam?, despre ?coli, despre fratele ?i sora, despre cre?tini ?i musulmani, despre iubirea fa?? de via??, despre frumoasa kosovar?, despre înv???tor, despre prima iubire, dar ?i despre gelozie, bucurie, s?r?cie, singur?tate, surâs, despre carte, porumbelul cel alb ?i alte motive.
Când vine vorba despre Kosova, dânsa se exprim? cu voce tare, cu iubire ?i voluptate. Aceast? este o poezie dureroas? care î?i sf??ie sufletul. Pentru un timp greu pe care l-a suportat poporul albanez. Spre finele c?r?ii, autoarea apare ca o înv???toare prudent?, cu dulci ?i alintate cuvinte. Dânsa ne îndrum? s? fim oameni buni ca s? reflect?m iubire, prin cultur? ?i cuvinte bune, deoarece cuvântul nici nu se m?nânc?, nici nu se bea. Cuvântul bun nu are nici punct, nici virgul?, ci se aude ?i îi une?te pe oameni în valurile vremii. Autoarea ?i-a men?inut în cuvânt, chiar ?i rana veche a exilului. Opera poetic? a lui Elhame Gjyrevci este o oper? care las? urme în domeniul artei literare. (Tefik Selimi)