Daut Arifi: Jetoi për këngën , për të ngelur në këngë

Me dhimbje të madhe mësuam se me 29.12.2009 në Miçigan të Shteteve të Bashkuara të Amerikës pas një sëmundje të rëndë u nda nga jeta rapsodi i madh i kombit Sali Mani.

Sali Mani lindi dhe u rrit në fshatin Reç,në Malësinë e Madhe ,por pjesën më të madhe të jetës e kaloi në Shkodër ,në djepin e trimërisë , lahutës e qiftelisë.Në kreshtat e bardha të Alpeve shqiptare ai mori frymëzimin artistik dhe  dashurinë e madhe për kombin dhe atdheun dhe që në vegjëli u burrërua nën tingujt epik të lahutës dhe krismat e luftëtarëve të lirisë.Poet ,artist dhe këngëtarë Sali Mani ushqeu per 50 vite shpirtin e kombit me zërin e tij prej bilbili,duke dominuar skenat e festivaleve dhe kanalet e radios dhe  televizioneve shqiptare që nga bardhësitë e borërave të Kelmendit gjer në kaltërsitë e Jonit, që nga Tirana,gjer në Prishtinë e Shkup, nga Kalaja e Rozafës gjer në Gjirokastër e Janinë.

 ,,Artisti i merituar” shkroi dhe interpretoi  më shumë se 1000 këngë ,  të cilat pasqyruan të gjitha kohërat dhe imazhet, që nga Gjergj Elez Alia e Oso Kuka e gjer tek luftëtarët e UÇK së.Në këngët e ti parakalojnë legjendarë Gjergj Kastrioti , Isa Buletini e Adem Jashari, dhe të gjithë heronjt e të gjitha kohrave , e të gjitha luftrave që nga Kuvendi i Lezhës, Lidhja e Prizrenit, Kuvendi i Vlorës e gjer tek Pavarsia e Kosovës.

Krijimtaria e tij u mbështet fuqishëm në traditën më të mire të  poezisë popullore shqiptare  dhe tema e saj eshtë e larmishme.Ai i këndoi bukurive të natyrës e të femrës shqiptare, luftës së popullit për liri, martirve e dëshmorëve, kombit e flamurit, krahinave të ndryshme të atdheut : Dukagjinit e Mirditës, Labërisë e Camërisë , por kryetema e këngës së tij gjithmonë qe Kosova dhe lufta e saj e paepur për liri. Artist dhe atdhetar Sali Mani nuk pushoi kurë së kënduari, punuari e luftuari për një Kosovë të lire e një Shqipëri të bashkuar.Në luftën për çlirimin e Kosovës , të cilës i kushtoi edhe ciklin e këngëve të tij më të bukura,ai dergoi në rradhët e UÇK së edhe djalin e tij të vetëm. Vargjet e këngës ,,Mbi Drenicë nata po bie “që po i sjell më poshtë,pasqyrojnë shumë qartë shpirtin e artistit dhe atdhetarit Sali Mani.

Sa her hekur vesh Serbia        

Kërkon armët shqiptaria

Azem Bejta largon gurin

Del Drenica çon Flamurin.

Ka mar flak kulla e Jasharit

Ndezet gjaku i çdo shqiptarit

Vlon Evropa si kazani

Mori flak, u dogj Ballkani.

Shkon jehona nëpër botë

Jam Drenicë Kosova thotë

Jam Drenicë po thot Shqipnia

Mos mi prek plagët e mija.

……………………………..

E baj copa qiftelinë

E marr pushkën për lirinë

Ma shkruaj emrin vullnetar

Për flamurin tonë kombëtar.

I larguar nga atdheu drejt Shteteve të Bashkuara ,ku vajti për tu kuruar ,por pa sukses, Sali Mani u kthye  në Shqipërinë meme në ditët e para të këtij viti të ri për të pushuar i qetë në token e shtrenjtë.Ai u nda nga kjo botë por emri i tij do të jetojë sa të jetojë shqiptaria .Do të jetojë në vargjet e këngëve e në telat e qiftelisë, sa here që atdheu të ketë festë apo dasëm. Do të jetojë kënga e tij himn për atdheun , kombin , flamurin , dëshmorët e heronjt, sepse ajo këngë na ushqeu shpresen dhe trimërinë, besen dhe nderin ,guximin dhe krenarinë dhe bashkë me këngën do jetojë e s do vdes kurë emri i rapsodit të madh të kombit Sali Mani.

O flamur djep I trimnisë

O flamur , balli ushtrisë 

Me Ty force merr historia

Me Ty lartë marshon Shqipnia.

Flamurtari i këngës. Jetoi për këngën, për të ngelur në kënge.

 I qoftë i lehtë dheu i Shqipërisë nënë!

 Lavdi për jetë të jetëve!