Kulturë

Leon Z. Lekaj: Ave Maria (Tregim)

E enjte, 17.09.2009, 06:20 PM

Tregim nga Leon Z. LEKAJ

AVE MARIA

Grigor S. hapi derën e apartamentit të tij fiks në orën nëntë të mëngjesit dhe mori rrugën që të çonte në qendër. Për të do të qe një ditë e lumtur nëse qielli do të hapej atë mëngjes vjeshte, por prania e ca pikave të vogla shiu, që si maja gjilpëre i shponin gjoksin e zbërthyer, ia shuanin në çast optimizmin. Nuk kishte asnjë arsye se përse të nxitohej dhe ai rigim gati-gati transparent që i rrihte fytyrën e rreshkur dukej sikur qe një veprim i qëllimshëm i një qenie të mbinatyrshme, e cila kërkonte me doemos që t’i shmangte kujtesën larg atyre viteve, prej të cilave Grigor S. nuk po arrinte të shkulej dot.
Autobusi ku hipi qe i ngjeshur dhe atij iu desh të zinte një vend në këmbë, diku afër derës. Hodh sytë rreth e qark me një drojë të vëmendshme dhe kur nuk pa asnjë fytyrë të njohur nxori një psherëtimë të vakët lehtësimi.
Mjeti lëvizte me një ngadalësi të përzitur dhe njerëzit brenda tij më shumë zukatnin se sa flisnin me njëri tjetrin, si të donin t’i shmangeshin asaj zezone që vërtitej në mënyrë të pamëshirshme brenda hapësirave të ngjeshura të autobusit.
S’kanë faj, mendoi Grigor S. Një zhvarrim dhe një varrim është më i vështirë se sa të përcjellësh një të dashurin tënd. Është e tmerrshme...
Burri thinjosh u zverdh. Përshkoi dorën tek flokët e bardhë dhe iu gëzua faktit që autobusi bëri një frenim të lehtë e më pas u ndal. Ai hodhi vështrimin tek dritarja. Pamja që iu shpalos në kuadratin e xhamtë qe një fushë gati e zhveshur më ca gjembaçë të mbirë tek-tuk. Pak më tej, ndoshta dyqind metra larg autobusit, vinte një shushurimë e lehtë uji, e cila dëshmonte se aty pari kalonte një lumë i vogël, me një emër të çuditshëm të cilin Grigor S. nuk po arrinte t’ia kujtonte emrin.
Eh, psherëtiu sërish. Sytë i kishte ngulur përtej xhamit, kur dëgjoi zërin e shoferit t’i fliste:
-Ju zotëri nuk do të zbrisni?
Jashtë vesonte përsëri. Ai pa grumbullin e njerëzve të heshtur, dëgjoi një zë që jepte udhëzime, pastaj muzikën kakofonike të përplasjes së veglave gërmuese. Nuk u ndje mirë kur i gjithë ai grumbull u shndërrua befas në një rresht të gjatë që ecnin dy e nga dy. Hyri brenda atij vargu të heshtur mortor, zymtësia e të cilit po i brente shpirtin. Një frikë e pakuptimtë, e cila iu shfaq në një flakërimë kohe, kërkoi ta kthente pas, por rripat plastikë të çantës duket sikur e kërcënuan, ashtu thjesht, vetëm me praninë e tyre. Nëpër shiun e ngadaltë dëgjohej llapaçitja e këmbëve të njerëzve gojëkyçur.
Edhe atë ditë binte shi, mendoi me vete Grigor S. Ja si sot. Shi i shtruar i qetë sëmbues. Atij iu kujtua një frazë prej një filmi me kocka të vdekurish. Ç’shi që binte atë natë, përsëriti me vete.
I largoi kujtimet. Vargu, i cili nga grumbull qe shndërruar në rresht, kishte marrë formën e zanafillës. Fillimisht u dëgjuan breshëritë e kazmave të para. Atij iu përvijua një buzëqeshje ironike në fytyrë. Çau me guxim turmën e njerëzve që prisnin në heshtje dhe doli në mesin e saj. Askush nuk e vuri re. Dhe as që do ta kishin përfillur atë qenie të zbardhur, nëse zëri i tij vajtues nuk do të çante ajrin e lagësht të asaj dite vjeshte:
-Në paçi perëndi mos gërmoni këtu!
Mospërfillja qe mënjanuar papritur. E gjithë ajo muzikë kakofonie e përplasjes së hekurit me gurin qe ndehur gati pezull. Në të njëjtën lartësi qëndronte edhe çudia e njerëzve. Tashmë rreth Grigor S. qe mbledhur një grup njerëzish syshqyer.
-Jo këtu! –përsëdyti ai.
Më në fund dikush u shkëput nga masa e njerëzve, i qëndroi krejt pranë burrit thinjosh dhe me një zë çuditërisht të qetë pyeti:
-Po ku?
Grigor S. çau sërish gjysmën tjetër të turmës. Kishte përshkruar kështu një diagonale të rrethit, duke prekur qendrën e tij dhe brenda pak çasteve qe bërë koka e vargut. Njerëzit sy shqyer ndoqën pas një copë here burrin thinjosh me çantë plastike në dorë deri sa ai qëndroi pranë një dardhe të egër. U mbështet tek pema, duke parë nga lindja dhe si bëri dhjetë hapa u kthye, ngriti sytë dhe tha:
-Këtu! Ndoshta në fillim do të gjeni një shishe jeshile, shishe e vjetër, poshtë saj janë ato...është ai...
Burri thinjosh nuk po dinte t’i lidhte mirë fjalët. Ndërkohë kazmat e uritura filluan të kafshonin dheun e lagësht me babëzinë e kureshtjes. Askush prej gropëhapsave nuk kishte pyetur se përse duhej të gërmonin pikërisht aty ku kishte piketuar burri flokëbardhë. Një energji e përçudnuar kishte bllokuar gjykimet e tyre. Ajo energji tejkalonte kureshtjet dhe vetëm në pak çaste njeriu flokëbardhëve qe mbuluar sërish prej mospërfilljes. Vetëm kur u dëgjua britma e shumëpritur, ja shishja, njerëzit kthyen kokën nga Grigori S. Dikush nga turma iu afrua gati tek veshi:
-Po ju? Si kaq i përpiktë?
Qe koha kur mospërfillja qe zhdukur përsëri nga ai grumbull njerëzish. Kur njëri prej gropëhapsave kishte hedhur pyetjen e dyshimtë për saktësinë e tij, shikimet qenë ngulur sërish mbi burrin flokëbardhë.
Tjetri nuk u ngut të jepte një përgjigje. Mbylli sytë dhe tundi kokën lehtas, si të donte të nxirrte jashtë vetes një duf të mbledhur prej vitesh dhe me një zë të ngadaltë tha:
-Sepse unë e vrava atë.
Prej rrethit pati një përpjekje për tu shkëputur, por një dorë tjetër e ndaloi:
-Lëreni të flasë!
I nxitur prej shtysës së zërit të panjohur Grigori S. bëri një hap përpara:
-Unë e vrava. Kanë kaluar njëqind jetë që kur unë qëllova mbi të...njëqind jetë... tani...o Zot! Ai ishte aq i pashëm. Dhe aq i ditur. Kishte studiuar jashtë. Sytë e tij ishin të etshëm për jetë...njëqind jetë më përpara. Ishte vetëm njëzetepesë vjeç kur batareja e skuadrës së pushkatimit qëlloi mbi të. Edhe plumbat e mi qëlluan trupin e tij. Edhe unë...
Burri thinjosh shtrëngoi dorezën e çantës plastike.
Dikush nga grumbulli tha:
-Ju nuk duhej të kishit ardhur deri këtu.
Grigori S. i hodhi tjetrit një vështrim aspak armiqësor.
-Nuk duhej të kisha ardhur, e di, por ai do të qe faji im i dytë ndaj tij. Nuk mund t’ia lejoja vetes një gjë të atillë. Gjykimi juaj, sado poshtërues që të jetë, ka shumë më pak vlerë se misioni im. Unë do t’iu lutesha të më linit të mbaroja. Vetëm ashtu do të mundja të shkulja prej shpirtit tim atë brengë që prej kaq viteve po më shqyen.
Ca zëra që erdhën nga turma e detyruan tjetrin të zmbrapsej si një gaforre e lënduar. Rreth e qark zallishtes me njerëz syshqyer qe vendosur qetësia e duhur:
-Një miku im më shkuli prej stanit ku punoja dhe më tha se më kishte gjetur punë në qytet. Qe koha e parullave dhe e entuziazmit të rremë. Me atë, -Grigori S. bëri me kokë nga gropa e hapur, -u njoha në qeli. Ishte i dënuar me vdekje, kur i çoja ushqimin. Kur i erdhi vendimi, e pyeta se cila qe dëshira e tij e fundit. Askush prej jush nuk e di se çfarë kërkoi ai njeri në prag të vdekjes...askush. Ndërsa unë po. Kam kaq vite që e ruaj si një prej të fshehtave të mia më sfilitëse. Më të mundimshme...që më bluan...edhe sot mbas njëqind jetëve...edhe sot...
Burri thinjosh uli kokën. Dëgjohej vetëm shushurima e ujit të lumit dhe frymëmarrja e ndehur e njerëzve. Rreth e qark nuk pipëtinte asgjë tjetër.
-Ai kërkoi që ta varrosnim me Ave Marian, ndërsa ne qeshëm, u shkulëm gazit. Dhe e përqeshëm. E tallëm ndërkohë që ai qe i dënuar me vdekje...O Zot! Ditën e fundit të jetës së tij, ndërsa i çoja ushqimin mu lut t’i afrohesha sportelit:
-Të jesh njeri, -më tha, -është gjëja më e vështirë. Ndoshta një ditë, kur të arrish të kuptosh fjalët e mia, do të më kujtosh...
Unë qëllova mbi trupin e tij të nesërmen, në një natë të errët me shi. Atë nuk do ta shihja më kurrë por shprehja e tij më qëndroi mbi kokë në të njëqind jetët e mia. Se qysh nga ajo kohë unë kam vdekur njëqind herë. Dhe jam ringjallur po aq. Thënia e tij u bë gjykatësi im, u bë llahtaria ime e përditshme, u bë udhërrëfyesja ime. Ndaj duke ardhur këtu, unë kreva detyrimin më të madh të jetës. Ju lutem prisni pak...
Grigori S. hapi çantën plastike dhe nxori që andej një C.D të vogël. E vendosi atë pranë gropës shtypi një buton dhe ndërkaq ajo zallishte e populluar në atë ditë të lagësht vjeshte, u zhyt nën tingujt e Andrea Boçelit që këndonte Ave Maria.
-Të paktën tani, -tha burri thinjosh dhe si fshiu sytë me pëllëmbën e dorës çau rrethin e njerëzve.
Askush nuk foli. Vetëm rrethi u ça duke i hapur kështu rrugën Grigori S. Nën tingujt e zërit të tenorit ai zvarriti hapat deri që doli prej grumbullit.
Kurrkush nuk i shkoi pas. Veç qeniet syshqyer ndoqën të heshtur ikjen e burrit flokëbardhë. E panë tek qëndroi një çast dhe në një flakërimë kohe u dëgjua një krismë, e cila bëri që rrethi të humbiste sërish formën e vet. Por vendosja e tij e befasishme ishte e pavlefshme. I mbuluar i tëri në gjak Grigori S. vetëm mundi të thoshte:
Do të doja të më varrosni me ...
Fytyra iu shtrembërua dhe koka iu var poshtë.
Ndërkaq prej gropës së hapur vinin tingujt e Ave Marias.

(Vota: 2 . Mesatare: 3.5/5)