E diele, 02.06.2024, 04:06 PM (GMT+1)

Kulturë » Mërkuri

Timo Mërkuri: Ç’pate ti . . .

Në fshatin  X bëhej  festë. Nuk më kujtohej mirë në qe Shenmitri a qe Shënkolli.Po kjo s’ka ndonjë rëndësai. Rëndësi ka fakti që pihej  raki me gota uji e pritej mishi i pjekur, që në hell, hidhej valle e këndohej këngë si në shtatë puset...

Timo Mërkuri: Hyrje e shkurtër në iso-polifoni

Kur më 25 Nëntor 2005 u shpall vendimi i UNESCO për njohjen e iso-polifonisë shqiptare si kryevepër shpirtërore të njërëzimit dhe marrjen e saj në mbrojtje, ky lajm në popullin tone, u përjetua si çasti i daljes së nuses në valle. Nuk ishte nevoja që të shkreheshin pushkët ...

Timo Mërkuri: Po vjen lumi turbull-o

Ishim në natën e dytë të Manifestimit Poetik “Trirema Joniane” që zhvillohej në ambientet e resorsit Bungovilja në Sarandë, kur mes një grupi poetësh u ndez biseda mbi poezinë e Petrit Rukës “Vjen një trim i mbytur-o”. Duke e mburur me superlative këtë poezi, madje ...

Timo Mërkuri: Pluhuri i artë i poezive

Thënia …që ta kuptosh poezinë duhet të “njohësh” autorin,  qëndron më shumë se kudo në rastin e poetit Agim Mato. Kjo, jo për arsye se poeti “vargëzon” biografinë e tij, por për faktin se është  vetë  jeta e  tij  trunglisi zgërbojë, i goditur e i përcëlluar nga rrufetë e absurdit...

Timo Mërkuri: “Mbeçë more shokë mbeçë”

Në fakt, për këtë këngë, kam shkruar edhe te libri im “Vesa mbi këngë” sprovën  “Mbeçë  more  shokë   mbeçë......te iso-ja”. Por, e parë në konteksin e një libri për këngën himarjote, ku, në inçizimet e Neço Mukos në Paris në vitin 1930, në pllakën me nr ...

Timo Mërkuri: Pergameni i Artë

Leximi i studimit të Anton Nikë Berishës “Këngë që përligjin pasurinë shpirtërore të shqiptarit dhe botës së tij”(Qasje këngëve kreshike) botim i “Faik Konica” Prishtinë,  2008,  është një nga ato studime  të rralla, aqë shumë të dëshiruara, sa që  kur i gjen, edhe ...

Timo Mërkuri: Duke menduar për këngën “Vajzë e Valëve”

Duke punuar për monografinë “Autorët e Monumentit Kënga Himarjote”, vetvetiu ndalesh  më së shumti dhe mediton mbi këngën “Vajza e Valëve”, për arsyen e thjeshtë së ajo është shndruar në një këngë- simbol, jo vetëm për Himarën...

Timo Mërkuri: Një roman ndryshe

Leximi i romanit  “Për një mëngjez ndryshe” krijon atë efekt, që krijon edhe  ajri i freskët dhe drita, që hyjnë nga dritarja e posahapur, në një shtëpi dyer-e-dritare  mbyllur prej kohësh.Ajri i freskët, fillimisht u shkakton  një marje mëndsh banorëve të...

Timo Mërkuri: Një shkrim i dëshpëruar…

Artikulli “Respektojmë krijimtarinë popullore dhe jo “Iso-polifoninë” me autor Fitim Çaushin, botuar te  Gazeta Telegraf e datës  21 Nëntor 2015, , ngjason më shumë me një klithmë dëshpërimi se sa me një analizë kritike vizionare. Ky shkrim , po  ta shohësh hollësisht është ...

Timo Mërkuri: Mbi tezën homerike…

Leximi i studimit “Mbi rapsoditë e botuara nga De Rada në 1866”, Prishtinë 1983, të  Anton Nik Berisha, është nga ato lexime që të shtin në mendime, si për udhët tematike që shtron, ashtu dhe dyert e dritaret që hap, aqë sa, kur mbyll fletën e fundit të studimit, mediton ...

Timo Mërkuri: Atdheu i mbartur në këngë

Mbi librin “Rapsodi e një poeme arbëreshe” , me krijime popullore të mbledhura në kolonitë e Arbëreshëve të Italisë nga Jeronim De Rada dhe  kthyer në shqipen e sotme nga poeti Agim Mato, pata shkruar  në qershor të vitit 2012 shkrimin “Deti në ekzil”, të përfshirë ...

Timo Mërkuri: Në bedenat e iso-polifonisë

Po afrohet  10 vjetori i  njohjes së Iso-Polifonisë nga UNESCO më 25 Nëntor 2005  si një  kryevepër e njerëzimit. Normalisht që ky përvjetor duhet të na bëjë krenarë, si bij të një populli, që i ka dhënë botës një kryevepër shpirtërore. Nuk është e vetmja kryevepër ...

Timo Mërkuri: I lëni….

Kishte ca kohë që, miqve  që vinin në fshatin tonë për dasma e ziafete, në kthim për në vendin e tyre, në kufirin midis fshatit tonë dhe fshatit K. seç i besdisnin ca të lehura qënsh. Vërtet që qën nuk dukeshin gjëkundi dhe ndonjë dëm nuk pësonin miqtë, por ama vetë ndjesia se po  të ndjekin ...

Timo Mërkuri: Një histori pilurjote…

Askush në fshat  nuk e mori vesh si erdhi e nga erdhi ai njeri.Se fshati ynë është një fshat malor, ku  dimri  përton të ikij dhe pranvera mezi vjen, për të ikur përsëri me vrap, e ndjekur nga dimri. Dy stinë njeh fshati ynë, pranverën, nja dy-tri muaj dhe kusuri është dimër. Ndajë, nëpër  ...

Timo Mërkuri: Tjetërsimi i thelbit të një problemi (3)

Në pamje të pare,  krijohet  përshtypja se kemi të bëjmë me një debat shkencor, për  të eleminuar disa gabime të një akademiku, (V. Tole) i cili paska  …devijuar në hullitë antishqiptare me tezën e tij iso-polifonike. Madje jo vetëm kaqë, por e paska veçuar popullin shqiptar si…

Timo Mërkuri: Tjetërsimi i thelbit të një problemi (2)

E qara me “botë”  dhe vajtimi me ligje,  pjesë e ritualit mortor dhe gjenezë e këngës sonë popullore.Te libri i tij “Tjetërsimi i Polifonisë Shqiptare” studiuesi F. Çaushi analizon  “gjëmën”, të qarët me “botë” dhe e përjashton atë kategorikisht si gjenezë apo element ndikues në origjinën e këngës ...

Timo Mërkuri: Tjetërsimi i thelbit të një problemi

Ka ca kohë që në shtyp është rindezur debati  “polifoni apo iso-polifoni”, origjina e saj nga vajtimi dhe roli i një akademiku në shpalljen e kësaj kënge si kryevepër e njerëzimit, marrë në mbrojtje nga UNESCO. Debati mori një shtrat më të gjërë nga botimi i librit  “Tjetërsimi i polifonisë shqiptare” I ...

Timo Mërkuri: Refleksione shpirtërore

Duke  çfletuar faqet e librit “Refleksione lirike” të Zejnepe A Rexhepi, ndjej që  prej shkrimeve  buron një fllad i ngrohtë  aromë shumë, që  të bën  të mos  largohesh nga libri, pavarësisht nga ora e vonët e natës. Mendimi i çastit se, ky është thjeshtë një iluzion, që do të  largohet e do fashitet si ...

Timo Mërkuri: Pranvera poetike e Drita Lushit…

Pranvera nuk është stinë/…Është frymë dhe shpirt/..Është dashuri dhe drithërimë/ /…Mirëuputhshim në pranverë… shkruan poetja në poezinë “Pranverë” duke i dhënë një dimension të ri kësaj stine. Duke  poetizuar  edhe thelbin e dëshirimit njerëzor në këtë stine me vargun aqë të bukur…

Timo Mërkuri: Jonianët që tundën botën…

Ata realisht janë tetë, por  asnjëherë nuk mund ti shohësh  si tetë veta, kur dalin  në skenë. Në skenë ata janë një,  “Jonianët”, si një dallgë e madhe nisur nga viset joniane, me stërkala e pulëbardha përmbi, duke ardhur drejt teje me një gjëmim kënge. Një gjëmim që, jo vetëm nuk të trëmb...




Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora