Kulturë

Albert Vataj: Gëzim Murajza, poeti n’kapërcyellin e shpërfaqjes së një shpirti krijues

Letërsia është një atdhe tjetër për ata që e mbartin brenda vetes mallin, dhe Gëzim Murajza është një nga ata që e ka shndërruar përvojën e tij jetësore në poezi e prozë. Shtegtimi i tij mes Shqipërisë, Greqisë dhe Italisë nuk ka qenë thjesht një zhvendosje gjeografike, por një rrugëtim...

Albert Vataj: Historia e një fotoje dhe e vërteta e Kajë Gale - Selmanja, malësores që u shndërrua në legjendë

Foto e kësaj gruaje malësore e fillimshekullit të shkuar, është stampuar në kartolinat e kohës me mbishkrimin “Kujtim nga Shqypënia”, “Nuk a grue por ashtë Krajlic/ Katër Krêna i pret n’sakic”. Përkundër një stampimi tjetër, ndoshta i mëvonshëm që mbanë mbishkrimin frëngjisht “Souvenir de Scutari d’Albanie”, më e plotë si imazh...

Agron Tufa: Sot mora një dhuratë luksoze

Sot mora një dhuratë luksoze, mbretërore nga SHBA prej mikut tim, studiuesit Thanas Gjika - antologjinë me shkrimet publicistike, shënime kritike dhe epistolarin e zgjedhur të kolosit Faik bej Konica me titull "Për një Shqipëri europiane". Është një punë heroike e studiuesit dhe përkthyesit të njohur Fotaq Andrea...

Albert Vataj: Helen Dukas, jo vetëm sekretarja e Ajnshtajnit

Kjo fotografi prekëse dhe intime na fut në botën e përditshme të një prej mendjeve më brilante të shekullit XX, Albert Ajnshtajn, duke na e shfaqur atë jo në laborator apo në podium, por në ambientin e tij të qetë, në shoqërinë e Helen Dukas, sekretarja, bashkëpunëtorja dhe...

Bashkim Saliasi: Vepra e Ullmar Qvick 'Më shumë heroizma se grurë', munomenti i miqësisë Suedi-Shqipëri

Kur nisa të shkruaj këto radhë të gjitha faqet e librit "Më shumë heroizma se sa grurë" më kaluan si në revistë para syve të mi faqe pas faqe, në përshkrimet e realizuara me aq mjeshtëri nga Albanologu, mik i shqiptarve z Ullmar...

Visar Zhiti: Faik Konica i Shqipërisë euroatlantike, të cilin studiuesi Fotaq Andrea sërish na e vë përballë

Një Antologji tjetër Koniciane, e madhe dhe tërheqëse si një risi, me vlera dhe rëndësi të veçantë, “Për një Shqipëri Europiane”, e përgatitur me kulturë nga studiuesi i mirënjohur, Fotaq Andrea, që nuk ka shumë kohë që më ka ardhur, por gëzimi dhe i këtij botimi është i tillë që nuk ikën, sa herë e merr ndër duar dhe e shfleton...

Gjon Keka: Gjergj Kastrioti përfaqësuesi i fundit i iliro-arbërorëve të vërtetë

Ndër figurat që shquhen më së shumti në Gadishullin ilirik për rezistencën e tyre heroike kundër barbarisë pushtuese otomane, në rangun e parë qëndron kryheroi ynë Gjergj Kastrioti. Ai është përfaqësuesi i fundit i iliro-arbërorëve të vërtetë e që deri më sot figura të rangut të tillë dalin gjithnjë e më pak...

Eshref Ymeri: Duhet dëgjuar domosdo zëri i Profesorit Emil Lafe

Në faqen e internetit të gazetës “ExLibris” të datës 12 mars 2025, lexova analizën me titull “A mund të ndreqet ky “mëkat” i Asdrenit?”. Autor i asaj analize është Profesori Emil Lafe, pedagogu im i talentuar në vitet studentore (1962-1966), dijetar i shquar i gjuhës shqipe...

Përparim Hysi: Një ese e Pirro Lolit

PIRRO LOLI është, njëherësh, shkrimtar, eseist dhe poet. Në të tria fushat e krijimtarisë, pa menduar se e"përkëdhel", është i një"sëre" të lartë, Është autor i 20-librave dhe kushdo që ka lexuar nga PIRRO LOLI, jo vetëm ka mbetur i kënaqur, por dhe është befasuar. Jo vetëm i gjerë, por dhe i thellë...

Bashkim Saliasi: Përjetime nga takimi me Sadulla Zendeli-Daja

Kam vite që njihem me lekikografin, poetin dhe atdhetarin Sadulla Zendeli-Daja, por do ishte Panairi i 22 i librit në muajin nëntor 2019 në Tiranë që të takoja përsëri mikun tim nga Sërmnova e Gostivarit, që banon prej 53 vitesh në Suedi. Daja, si një "zgalem në furtunë", fluturon drejt...

Visar Zhiti: Ç'djall e sjell, nga ç’terr e turp?

…për enverin vetëm nga burgu mund të klithje të vërtetën, dhe me zë të dënuari, edhe pse në heshtje për botën…Ta kujtojmë apo t’ja lëmë në harrim më mirë? - pyes veten. Ujku mjegull do, thonë, po ashtu ai dhe rivjen…Gjithsesi më duket se ndjej detyrimin të sjell sot një...

Idriz Zeqiraj: Dr. Rugova ishte vizionar i pakontestueshëm

Për takimin e shumëpërfolur të Adem Jasharit me Komandantin Ibrahim Rugovën, studiusi Gani Mehmetaj sjell elemente të reja, të dhëna e të thëna për herë të parë. Shefi i Zyrës në Përfaqësinë e Kosovës, Skënder Zogaj, rrëfen: "Fotografia është bërë, më 12 mars 1993...

Eshref Ymeri: "Rezonanca magnetike" për Rusinë dhe rusët - Hyrje

Ky libër është një përmbledhje citatesh, aforizmash dhe mbresash të personaliteteve të ndryshme, - ruse dhe të huaja, - në të cilat, si në “rezonancat magnetike”, hidhet dritë mbi Rusinë dhe mbi formimin psikologjik të popullit rus. Si nxitje për përgatitjen e tij, shërbeu sulmi agresiv i Rusisë kundër Ukrainës...

Cikël me poezi nga Liljana Furxhiu

Kush do i thote:- Mona Liza ime?Kush do e kundroj ne gjume, si ti?Kush do ia heq baluken nga balli?Kush do i peshperije:- Poetja ime, fli!Kush do i ledhatoj buzen, e nxehte?Kush do i kendoj vargje, si bilbil?Kush do e kundroj e mbuloj me trendafila?Kush do i peshperise gjunjazi te shtrati:- Mrekullia ime e tete, je ti!...

Lekë Mrijaj: Dom Frok Zefi - 'Fjalë zemre, emocione dhe përjetime shpirtërore'

Libri me titull “Fjalë zemre, emocione dhe përjetime shpirtërore” i autorit dom Frok Zefi, është një vepër që meriton të lexohet jo vetëm nga besimtarët, por nga çdo kërkues i së vërtetës shpirtërore, shkencore e historike.Ky libër është pjesë e një vepre më të gjerë kushtuar...

Kozeta Zylo: Polifonia Labe Kryevepër e Trashëgimisë Gojore të Njerëzimit

Nuk është aq e lehtë që të mbash një kumtesë të tillë si Polifonia Labe këtë kryevepër të Trashegimisë gojore të njerëzimit.M’u desh nje studim i gjatë i detajuar për të arritur në këto përfundime llogjike dhe për t’ja sjellë publikut në këtë tempull të dijes së njerëzimit...

Edison Ypi: Vetulla e Velipojës

Sapo prek rrugën e re pasi ke lënë pas Shëngjinin, në horizont të fanepset Velipoja si nuk e kishe përfytyruar kurrë, e fundbotëshme, frymëndalëse, fantastike, prrallore.Befas nis e dridhesh.Do të bërtasësh sa të dëgjojë qielli, por s'mundeesh.Do të shkërrmoqësh ndonjë shkëmb, por s'di se si...

Gani Pllana: Rinia rilind këngën

E tha edhe Migjeni me gojën plot, rini:“Thueja kangës sate që të vlon në gji”ju nxënës të dashur që nga klasë e parëlavdi pesave me yll nga mësuesja në ditar Edhe gjyshi im e thoshte përherëngrihu herët bir-puna është nderrrezet e para të diellit le të bien në ballë...

Atdhe Geci: Recital i çamit

Çdo pëllëmbë toke është e shenjtëluftë bëjmë për të mbajtur për vetedheu i atdheut është tepër i dashurai brenda ka gjuhën dhe territorin. Bijë të Janinës, Dodonës e Atikësne nuk guxojmë të harrojmë ecjen,Republikë e Çamërisë na thërret:u thoshte një i urtë nxënësve të tij...

Albert Vataj: Paja Jovanoviç, një piktor serbo-kroat që skaliti me mjeshtërinë e ngjyrës karakteristikat e shqiptarëve

Paja Jovanoviç ishte një piktor serb me origjinë kroate, i cili njihet më së shumti për stilin realist. Punimet e tij të para përfshijnë piktura me motive orientale, të cilat ishin mjaf të arrira nga pikëpamja artistike. Ai është konsideruar si “orientalisti” më i shquar serb.Por për shqiptarët pikturat e Paja Jovanoviç dëshmojnë...