Kulturë
Agron Tufa: Sajza
E shtune, 23.08.2025, 06:49 PM
Në ditën botërore të viktimave të regjimeve totalitare
SAJZA
Nga
Agron Tufa
Jam
symadhja Sajza.
Kam
pasur sytë më të bukur, më të mëdhenjtë e më të habiturit në botë. Vdiqa kur po
mbushja 8 vjeç.
Tani
jam bijë e ujit. Rrjedh dhe bares – shpirt i trazuar ujërash. Zanat e Korabit,
thoshte gjyshja, kanë qenë të bukura si unë. Por jo sa unë. Nuk quhet fare koha
kur po vdisja… Isha skelet…
Baba
që më vuri këtë emër nuk e di ku është. Nuk di a është gjallë. Veç jam e
sigurtë, se nuk do të doja të ishte me ne… në këtë kamp… ta vinin këta policë
në rresht… ta ngarkonin me dru, si një kafshë. Më pëlqen të mendoj, se baba
asht larg…
Gjyshja
vdiq e para. Mbeta me mamin. E shihja në mbrëmje kur kthehej gjysëm e vdekur
nga mali dhe barra e druve. Pastaj ndodhi diçka shumë e keqe me të: ia kishin
gërvishtur lëkurën nën rroba dhe ia kishin kafshuar trupin me dhëmbë. Ndonjë
bishë e egër mali duhet t’i jetë sulur, me siguri… sepse unë ia shihja gjurmët
e dhëmbëve deri në gushë. Ajo i shtronte gërvishtjet me një pomadë. Pastaj, ato
ditë, iu shfaq sëmundja. “Sëmundje toke” i thoshin, ngase ajo binte në jermi
dhe përpëlitej e gërvishtte tokën me thonj, derisa nxirrte shkumë të bardhë në
cepat e buzëve. Fliste një gjuhë të panjohur. Nuk e dija se çfarë gjuhe ishte
ajo. Asoherësh ajo nuk më njihte.
Një
ditë e sollën në kampanon thuajse të vdekur. Gratë thanë se rrugës për në mal,
e kishte zënë sëmundja e tokës, kish nisë të hidhej përpjetë, duke ulëritur
dhe, në atë gjendje, teksa hidhej e vërtitej në jermi, e kishte rrahur kapter
Selfo me çizmet e tij të tmerrshme prej hekuri. Kur ia zbuluan trupin e bardhë
mamit, lëkura i qe mbushur me flluska të zeza. Shërimi i saj zgjati me muaj.
Ajo nuk më vinte re. Nuk më njihte.
Që
nga ajo kohë rashë në dashuri me vdekjen. E dëshiroja shumë. Natë për natë u
lutesha yjeve të më merrnin. Kur po vdisja me të vërtetë, mami sa qe ngritur
nga lëngata.
“Çfarë
do bëhet me ne, mam, pasi të vdesim?”, – e pyeta.
“Kur
vdesin vajza të bukura si ti, nga dheu mbin një lule e bukur, magjistare, që
mban emrin tënd, Sajza”, – tha ajo.
“Po
unë isha, ma… isha… tani s’jam më e bukur. Tani jam skelet…”.
Po
mami befas më shpërfilli. Dy minuta më vonë vërtet nuk më njihte më. Megjithatë ia di për nder. Më tha një gjë
shumë të bukur. Gjithmonë kam dashur të jem një lule e rrallë, e pangjashme me
askënd. Do të vazhdoj prapë të jem si një lule.
Më
varrosën dhe prisja stinën e shpërthimit. Por kur duhej të mbinte lulja nga
dheu e hiri im, më zhvarrosën e më varrosën në një vend tjetër. Kjo më mërziti
shumë. Duhej pritur një stinë tjetër. Pas nëntë muajsh... se lulet mbijnë në
pranverë. Pranvera erdhi, por… s’qe e thënë: sërish më zhvarrosën dhe ma çuan
varrin, kësaj here, mu buzë Vjosës.
“Stinën
tjetër, patjetër do të çel”, mendova. E treta, e vërteta.
Veçse
s’u desh të vijë stina tjetër. I fundit erdhi buldozeri. Ai i mori me koritë të
gjitha varret dhe i hodhi në lum.
Kështu,
pra, mbeta pa varr.
Sa
keq!
Qenka
thënë, që në këtë botë të trishtuar, të mos çelë më kurrë një lule-Sajza…