Editorial » Ukaj
Ndue Ukaj: Mitrush Kuteli - shkollë e përhershme kundër batakçinjve
E marte, 13.09.2022, 06:55 PM
Mitrush Kuteli - shkollë
e përhershme kundër batakçinjve
Sot
është ditëlindja e kolosit të letërsisë shqipe, Mitrush Kutelit
Nga
Ndue Ukaj
Kuteli,
ky mjeshtër i madh i shkrimit, historisë së kulturës shqiptare i dha dashuri
pafund dhe një vepër monumentale estetike. Ndaj, para punës dhe veprës së tij
duhet të përulemi, me mirënjohje dhe respekt, ndërkaq, veprën e tij duhet ta
lexojmë dukëe e krhyer në shujtë shpirtërore, sepse, duke u ushqyer me të jemi
më të pasur, me fisnikë dhe më humanë.
E
një popull që di t’i vlerësojë heronjtë e vet të kulturës- të sërës së Kutelit- ai vështirë mbërthet nga
plogështia, nuk bëhet pré e gjithfarë ideologjish e të vërtetash të shpifura
politike; nuk e ndjek udhën e batakçinjve, por të heronjve të vërtetë vërtetë
të dijes dhe të kulturës.
Prandaj,
veprat e madhore, siç është ajo e Mitrush Kutelit, janë pasuri kombëtare dhe
ndihmojnë shëndetin e shoqërisë.
Një
popull që di t’i nderojë heronjtë e vërtetë të kulturës, ai mund të qëndrojë
stoik përballë të këqijave që e godasin dhe ka imunitet të mbrohet nga murtaja
e gjuhës. Ai nuk lejon që para syve të tij të krijohen profetë të rremë, ashtu
siç ngjet me ne.
Mitrush
Kuteli hyn në rrethin e personaliteteve të rralla e me merita të
jashtëzakonshme në formimin e ndërgjegjes sonë kombëtare dhe kulturore.
...
Në
momentet dridhmuese të jetës së tij, në testament drejtuar gruas Efterpit, ai shkroi:
"Profesionismi
në letërsi, në vëndin tonë, është, hë për hë, një rrugë vuajtjesh, buka e tij
është e hidhur. E hidhur, them, për atë që s'di marifete dhe hipokrizira.
Tereni i letërsisë është një tokë tek gëlojnë gjerprinjtë. Të vrasin shokët, se
ju bën hije. Dhe kur nuk u bën hije do të thotë se nuk je i zoti për letërsi."
E
pas kaq vitesh, ky profetizim i tij tingëllon tmerrues. Sepse, letërsia shqipe
vazhdon të jetë po kjo që na e përshkruan Kuteli.
...
Kuteli,
ky mjeshtër i madh i rrëfimit, e gjeti rrugën e madhe të letërsisë, dhe i dha
kulturës shqiptare një vepër të pasur letrare për jetë e mote. Një monument
dije e arti, një vepër që na bën nder dhe na lartëson. Po, ai la një vepër që
nuk mund ta trandin kohët, politika e ideologjitë, sepse ajo ka fituar
pakohësinë.
Kuteli,
si pakkush tregoi një dashuri krejtësisht të veçantë për atdheun. Testamenti i
tij për fëmijët e tij është testament për secilin shqiptar që e do vendin e
vet. Ai i porosit fëmijët që “ta duan vendin dhe gjuhën tonë gjer në vuajtje.
Të mos u shqasë zemra kundër Shqipërisë as kur do të vuajnë pa faj. Atdheu
është atdhe, bile edhe atëhere kur të vret. Këtu kanë lindur, këtu të rrojnë me
mish e shpirt, qoftë edhe me dhembje.”
Kuteli,
shkroi në mënyrë të veçantë edhe për Kosovën, për të cilën tregoi një dashuri
të pashoq poetike.
..
Kosova
është e mbushur me gjithfarë përmendoresh e monumentesh, me vlerë e pa vlerë,
me heronj të gjithfarshëm, por jo me heronj të kulturës. Kosova, deri sot nuk i
bëri një vend këtij kolosi, ashtu siç nuk u bëri vend dy personaliteteve shumë
meritore, Ernest Koliqit dhe Martin Camajt.
Duke
e nderuar dhe lartësuar Kutelin, e nderojmë dhe lartësojmë vetveten.