Kulturë
Blerim Rrecaj: Fatura kohe
E hene, 02.09.2019, 07:12 PM
Fatura kohe
Nga Blerim
Rrecaj
Në
një kafene me emrin e një qyteti bregdetar turistik në dy tavolina dy të
moshuar shfletojnë gazetat. Pas pak u vijnë edhe kafetë e gotat me ujë, (me
fatura që mund të zënë vend nën shpuzore të metalta si farë insektesh nën gurë)
si për të përbirë më lehtë artikujt e kronikat që lexojnë. Në një tavolinë dy
vetë bisedojnë edhe duke lëvizur duart, në një tjetër, dikush sytë në telefon
pasi që kamarieri para se t'ia sjellë kafenë ia dhuron fjalëkalimin për t'u
lidhur me wi-fi. Vijnë e shkojnë të tjerë, ndërkohë vazhdon një puhi dhe tinguj
të lehtë në këto çaste mesdite me diell të fortë e shkëlqyes. Ca gjelbërim aty
rrotull, i mirë për sytë, ndonjë cicërimë zogu veshpastruese, si përpjekjet e
tyre sqepçukitëse për largim insektesh trungut a degëve të drunjëve. Një grua
shtyen karrocën ku shtrirë e qetësisht rri ai vogëlush, pasi del nga
'nën'-"Kurrizi" shtruar kaherë me pllaka guri ngjyrëbardha e
ngjyrëkafta. Pas pak duket një grua tjetër mbi kurriz-dardanie, mban para duarsh
këtë vogëlush biond, flokë ngjyrëartë, kalligruri e vështrimëmbël. Rrijmë, sa
rrijmë e largohemi që këtej, për ta vërejtur një ngrehinë betoni me katër qypa
të hekurt dhe ujin që rrjedh, e që vetvetiu na vjen emërtimi: Kroi i Dardanisë,
e këtu vijnë, afrohen, pijnë ujë, lajnë sytë e freskohen e largohen fëmijë, të
rinj, njerëz, ca për herë të parë, pasi s'ka shumë kohë që ka ngre kokën,
kryengritëse, çykë. Pasi, afrohemi, e prekim, fytyrës ca grushta uji ia hedhim,
vazhdojmë, për t'u ndalur te kjo kafene, për t'u përshëndetur me dikë të
njohur, që tashmë së fundmi ka lënë fshatin e ka ardhë në qytet, dhe bëjmë e
bëjmë muhabet pa ditur kah t'ia mbajmë, as në fshat por as në qytet. Arif
Demolli ka shkruar poezitë: "Fjalim para tokave të vjetra" dhe
"Ne që rronim me ujq", që flet me dhimbje, ironi për gjendjen tonë
komplekse si shoqëri që disi i largohet rrugës së harmonisë. Pak më tej para
objektit të Postës dhe Telekomit të Kosovës, një lypëse me një fëmijë kërkon
para, në vendin ku fillojnë shkallët për t'u ngjitur përpjetë, e jo fort larg
lypëses, pak hapa më tej, më afër objektit të PTK-së së shumëpërfolur për
afera, akuza e kriza, fëmijët që shesin manaferra, nga qëndrimi i gjatë e nga
mërzia fillojnë të luajnë me top. Një goditje topi mund t'i puthë e t'u lë
gjurmë karmini xhamave të ndërtesës. Dhe topi kushedi ku mund të përfundojë.
Largohemi për t'u ndeshur me ndonjë ndërrues devizash që piqet në diell, ose
strehohet për ndonjë çast nën hije drunjësh e nxjerr ndonjë fjalë për shkëmbim
frangu e dollari, për të vazhduar punën si shumë kolegë rruge, edhe asi që copa
e kënde rrugësh e trotuaresh ekspozojnë e shesin pemë, perime,
"cikërrima" të ndryshme. Kalojmë këtej e andej. E në oborrin e
Fakutetit ekonomik e atij juridik seç paskan prashitur tërë shtrojën e tij, si
me dashtë me shndrru në tokë të punueshme, bërë gati për mbjellje. E gjëra të
tilla, punime, rregullime, arnime, hapje gropash, shpime vërehen ca këndej e ca
andej. Si te kjo gropë hapur mjaft thellë e gjerë, e rrethuar në tri anë me
rrethojë metalike, me mbishkrimet fletë A-4 të bardha, shkronjëkuqe:
"Kujdes, mos u afro, këtu po punohet!" ku para një bageri të fikur,
tashmë me lopata e kazma gërmojnë dy punëtorë. Ca rrugë më tej një cisternë uji
ngjyrë portokalltë, në një hapësirë të saj duket mbishkrimi me shkronja të
mëdha: "Calabrese", si për të sjellë në mend arbëreshët, e dy punëtor
ujisin tufat e luleve, hapësirave të gjelbërta e mes rrugëve, andej kah
kalojnë, e kah u dalin ato përpara. Ca qe të kalamendur e të etur u turren ca
veturave në lëvizje, e paksa shqetësojnë edhe ata që ecin, a janë duke kaluar
rrugën. Në copa muresh të ndërtesave vërehen grafite e reklama të mëdha
hapësirënxënëse, vetëm që të bien sa më shumë në sy e mendje kalimtarësh. Njëra
thotë: "Nalu n'mujsh", e tjetra: "Kur t'shohin t'njohin",
do të tjera flasin për të paguar me këste por pa kamatë për 15 e 20 vjet. Po
duket se po rrjedh dhe kjo ditë për kë e qetë, për kë tensionuese, për kë e
përzier me qetësi e tension. Me probleme përtokë e premtime për hava, qenie
uri-etura për normalitet. Në ditën e fundit të gushtit dikush vendos që të
vijoj studimet që kaherë i ka lënë pasdore e pasdere diku në një qosh, kushedi
mbase do t'ua shoh dobinë e në punë do t'i hyjnë. Një shtatori sivjet ra ditën
e diel, dhe dita e mirë me diell po nxit për në drejtim liqenesh e pishinash.
Pas pushimeve na presin obligimet shoqëruar me shqetësime, mbase dhe kalkulime,
duke pasë parasysh edhe gjuetarë votash. S'po e zgjasim më se hyjmë e mbetëm në
të. Për pak kthjellim seç të del në shteg thënia e Julio Cortazar-it:"Vetëm
duke jetuar në mënyrë absurde do të jemi në gjendje të dalim nga ky absurditet
i pafundëm". E sa u përket aforizmave, një të tillë për vetë aforizmat, e
thënë nga Karl Kraus, e duket se mund t'u bëjë shoqëri e të rrijë krahpërkrah
simotrave të tyre duke u thënë kuptim më tepër: "Aforizma asnjëherë s'i
përgjigjet të vërtetës, pasi ajo ose është gjysmë e vërtetë, ose një e vërtetë
e gjysmë". Ecim krahpërkrah e dorëpërdorë me ditët e mbetura të verës.
Bashkohemi me zukatjet ngazëlluese, ndjenjëpërziera në oborrin e këtij objekti
shkollor derëhapur së pari herë për të vijuar pakëz më lehtë në rrugën e
shtigjeve për ta vënë në binarë rrugën e arsimimit e edukimit të mirëfillta. E
nëse se teprojmë po përmendim fjalën e dëgjuar se diç që niset keq do të shkoj
keq e përdreq, e kjo na bë të vëmë në dukje se mirëfilltësia është njëra nga
pikat tona më të dobëta...Çka ka ndonjë të re, pyet njëri, jo pa pak habi. Çka
po di, ec e dije, ec e merre vesh. Pas kësaj mbesin dy buzëqeshje të
papërcaktuara, dhe dy lëvizje duarsh si shenja të pakuptueshme si thotë
Kadareja te poezia: "Koha e pamjaftueshme". Në një zyrë ka hyrë një
anzë, vërtitet e vërtitet, ateron në njërën nga faturat sikur ajo të ishte farë
piste aeroporti...