Kulturë
Demir Krasniqi: Mandrica fshat shqiptar në Bullgari
E hene, 29.07.2019, 05:19 PM
Mandrica fshat shqiptar në Bullgari
-Teksti,
muzika dhe interpretimi : Demir Krasniqi
–
Një këngë t’ bukur e kam marrë –
Do
ta këndoj mirë e mbarë !
Për
Mandricën – fshat shqiptar ,
Që
shtrihet n’ shtetin bullgar !
Me
gjithë zemër do t’ këndoj –
Me
këtë fshat do t’ ju njoftoj !
I
themeluar n’ vitin 1636 –
Që
fort zemra ma ka dashtë !
E
pa mundur t’ shkosh në ndo ‘i vend t’
Evropës ,
Madje
edhe nëpër ndonjë
vend të botës –
Që
të kërkosh njerëz për të bërë ndo ‘i
çarë
Dhe
t’ mos gjesh ndokund
familje shqiptarë !
Diku janë
t’ vendosur rishtazi ,
Diku
me rrënjë thellë në histori ...
Duke
krijuar komunitetin e tyre –
N’
vend t’ përshtatshëm t’ asaj natyre !
I
tillë është fshati Mandricë –
I themeluar
n’ tokë t’ Bullgarisë !
Nga
shqiptarët që e kanë dashtë –
N’
vitin 1636 !
Ditët
e fundit fshati Mandricë –
Është
vizituar nga Ambasadorët e Shqipërisë !
Edhe
ata nga Kosova –
Edon
Cana dhe Donika Hoxha .
Kanë
takuar zonjat shqipfolëse të fshatit
Dhe
kanë biseduar për rrugët e fatit !
N’
kufirin jugor të shtetit t’ Bullgarisë –
Është
një fshat shqiptar që quhet Mandricë !
Ai
është pjesë e rrethit të Ivajlovgradit ,
Që
quhet Haskovo , vend ndodhja e fshatit !
N’
Bullgari , ky fshat i rrallë shqiptarë malësorë –
N’
vitin 2006 , kishte 75 banorë !
Në
bregun e djathtë të lumit Bella Reka –
Është
vendosë Mandrica me shtëpitë
e veta !
Në
pikën më lindore të maleve Rodope –
Çdo
ditë rritej fshati me njerëzit e kësaj toke !
15
kilometra , në jug t’ Ivajlovgradit –
Seç
zhvillohej jeta rrugëve të fatit !
Dhe
dy kilometra larg lumit Lluda Reke –
Formon
vijën kufitare bullgaro – greke !
Fshati
Mandricë u krijua më 1636 –
Nga barinj ortodoks shqiptarë që shumë e kanë
dashtë !
Që
e furnizonin ushtrinë otomane –
Me
produkte qumështi të kësaj ane !
Ata
u lejuan të merrnin një copë tokë
Dhe
të mos paguanin taksa asnjëri për kokë !
Punuan
pa hile , ndërtuan shtëpi –
Krijuan
familje dhe rritën fëmijë !
Pjesa
më e madhe e shqiptarëve ,
Erdhën
n’ shekullin e XVIII-të –
U
vendosën në toka t’ bullgarëve ,
Nga
rrethinat e Korçës , ku kanë pas jetë !
Nga
rajoni i Sulit , në shekullin e XIX –të ,
Që
ndodhet në Greqinë e sotme si vend i vërtetë !
Banorët
i ruajtën veshjet kombëtare suljote –
Deri
në shekullin e 19 – të, si perla të kësaj bote !
Kur
fustanella u zëvendësua nga pantollanat thrakiane ,
Ndërsa
veshjet e grave u ruajtën autoktone të kësaj ane !
Deri
në kohën e emigrimit në masë në Greqi –
Veshjet
kombëtare shqiptare ishin për lakmi !
Në
shekullin e 19 – të –
Mandrica
ishte një qytet i vërtetë !
I vogël shqiptarësh në rrethin e kësaj tokës –
Që
jetonin t’ lumtur në kazanë e Dimotkës !
Në
vitin 1873 ishte një vendbanim me 250
shtëpi ,
Me
rreth 1080 banorë shqiptarë , me gra e me fëmijë !
Në
1908 , burimet greke e quanin popullsinë prej 3500 banorësh –
Shumica
e të cilëve fliste edhe greqisht , si grekë shqipfolës “!
Profesionet
kryesore ishin rritja e mëndafshit ,
Kultivimi
i duhanit , në fushat e rrafshit !
Zhvillohej
artizanati , po edhe tregtia –
Me
vegla të punës dhe nëpër shtëpia !
Fshati
kishte tre institucione arsimore greke :
Një
shkollë për djem , që mësonin para dreke !
Një
shkollë për vajza , që mësonin me kërrabëza
Dhe
një kopsht fëmijësh , që luanin djem e vajza !...
Gjilan, më 20.07.2019.
Demir Krasniqi