Ali Jasiqi: Din Mehmeti - “Të resë sanë”

FILLI I MBARË I RRUGËS SE POETIT

Dy fjalë për poezinë “Të resë sanë” të poetit Din Mehmeti

Nga Ali D. Jasiqi

Në numrin 2 të vetit 1949, pra në vitin e parë të botimit, të revistës letrare “Jeta e re” është botuar edhe vjersha “Të resë sanë”. Autor i kësaj poezie ishte nxënësi i Shkollës Normale të Gjakovës, emër që në letrat shqipe do të shquhet një ndër poetët më të mirë, Din Mehmeti. Ai do t’i mbete besnik premtimit të dhënë doajenit të letrave shqipe Esad  Mekuli, i cili në letrën dërguar Mehmetit duke e përgëzuar për fillimin e shkrimit letrar i uronte bashkëpunimi të mëtutjeshëm me revistën të cilën e udhëhoqi për më se njëzete vite. Sepse Din Mehmeti në faqet e kësaj reviste lindi dhe u rritë bashkë me gjeneratën e krijuesve të kësaj moshe, aty ku i botoi pothuajse të gjitha shkrimet e tija letrare. Nuk e dimë se a kishte shkruar më parë ky autor, sepse në asnjë bisedë të tij ai nuk e zëne në gojë se ka botuar diç para poezies se përmendur. Andaj edhe botimi i kësaj poezie shënon edhe fillimin e punës së tij në lëmine e letërsisë.

Nis nga mënyra e shtruarjes e lëndës, hartimit të saj fitohet bindja se Din Mehmeti duhet të ketë shkruar edhe më parë ndonjë poezi, apo kjo është si rezultat i leximit të veprave të ndryshme, veçmas ato në poezi. Sepse vjersha në fjala ka një strukturë karakteristike të shtruarjes se subjektit lirik. Në realit autori i poezisë në fjalë i qan hallet vajzës shqiptare për pozitën në të  cilën është gjind, e rrethuar në mes të katër mureve pa pa dritë dhe kështu jeta i ka kaluar me hidhërime e mjerime. Me ndryshimin e rrethanave shoqërore, ku zëni i lirisë buçet... ai i bën ftesë së resë që të ngre zërin për jetë. Andaj duhet që ajo  të dal nga errësira dhe tu bashkohet  shoqeve dhe shokëve të rinj , duke kërkuar që edhe ajo të shkojë në aksione që organizoheshin në atë kohë nga të rinjtë për ndërtimin e objekteve të ndryshme me punë vullnetarë nga rinia. Poezia përfundon më kërkesën e autorit që e reja të shkollohet, të lartësohet, sepse kështu e pret socializmi dhe jeta plot gëzime e pret duar Hapur me plot gëzime.

Nga kjo që u tha del qartë se Din Mehmeti ka shkruar një poezi në vazhdën e atyre krijimeve letrare të kohës, kur u këndohej ndodhive revolucionare, siç ishte lufta për emancipimin e femrës, ajo për ndryshimin e botëkuptimit të njerëzve në rrethana të reja shoqërore, që u krijuan pas Luftës së Dytë Botërore në Kosovë dhe përgjithësisht te populli shqiptare.  I këndohej, pra bujkut që tani e lëvronte arën e vete, i këndohej rinisë që po ecte drejt ditëve të reja, u këndohej femra shqiptare që nuk do të rrijnë më qorre siç ka kënduar një autore(Remzi Cara) në të njëjtin numër të revistës në fjalë . Përparimi vërehej edhe në vijimin e kurseve për të rritur që organizoheshin në ditët e para të pas çlirimit, ashtu siç vërehej edhe në luftën për heqjen e çarçafit, kësaj plage shekullore.

Si do që të jetë poezia e Din Mehmetit  është ndarë në shtatë(7) strofa. Secila stof ka nga gjashtë(6) gjashtë vargje. Do të thotë se e tërë poezia i ka gjithsejtë 42 vargje. Poezi është shkruar me një ritëm të brendshëm, e herë herë edhe me përputhje vargjesh në rimë. Rimat përputhen sipa shemës AA B AA B :Robmueme/shkelmueme,(rreshti i parë dhe i dytë) zi/ liri (rreshti i katërt dhe i pestë)  por edhe mjerim shpëtim( rreshti  i tretë dhe i gjashtë) ose dritë- ditë(rreshti i shtatë dhe i tetë) e re hare ( rreshti i dhjetë e njëmbidhjetë) dhe jetë vjetë ( rreshti nëntë dhe dymbidhjetë) etj. Edhe numri i rrokje ndryshon. Kështu derisa rreshti i pare kanë nga katër rrokje, ai i katërti dhde i pesti nga katër rrokje, kurse rreshti i tretë dhe i katërt kanë nga tetë rroke.

Edhepse kjo poezi nuk u futë në asnjërën prej librave të Din Mehmeti megjithatë ajo mbete një ndër realizimet që dëshmonin se po lindete një krijues i talentuar, që më kohë do të behet një ndër penat më të shquara të letërsisë shqipe jo vetëm në Kosovë por në të gjitha trojet ku flitet e shkruhet gjuha shqipe, pra në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni. Mal të Zi, Preshevë e Bujanovc, në Itali e kudo që jetojnë shqiptaret. Andaj edhe do të mbahet në mend për shumë kohë si krijim i mirëfilltë letrar.