Ilir Muharremi: Lulëzimi i humanizmit

Ekspozitë personale e skulptorit nga Italia Hevzi Nuhiu

Lulëzimi i humanizmit

Ekspozita e cila përmban njëzetegjashtë skulptura është hapur të mërkurën në hotel Prishtina.

Nga Dr. Ilir Muharremi

Me skulptorin Hevzi Nuhiu kam një miqësi të mirë. Nuk e njohë që shumë vite, por e vërteta e prezantuar nuk kërkon shumë kohë për ta njohur. Është njëri i thjesht, modest, i sinqertë, i guximshëm në artin e tij. Ndoshta miqësia e shpeshtë me maestron tashmë të ndjerë Ibrahim Kodra, e udhëzonte Nuhiun të shpalos njohurin e sinqertë të artit, apo ndoshta vërtet ky artist ngjitet në Sizifin e thellësive artistike individuale. Por, nuk është e rëndësishme kjo, ngacmimi bie mbi skulpturat e tij që janë moderne, të vogla në dimensione, por të thella në esencë, të ndryshueshme në kohë, lëvizëse në hapësirë, të cilat në mes posedojnë hapësira rrethore të qëllimshme duke treguar se jeta ka zbrazëtira të cunguara, të munguara, por ato njëmend mbushen me plot arsye. Në njërën anë , ai shpalos një diagram temporitmike të sendërtuar vëmendshëm mbi horizontin artistik human, apo lulëzon humanizmin mbi të cilin prek figura si Nëna Terezë e cila na vije jo ashtu si është, por në mënyrën e skulptorit nga ana realizuese, por nga ajo shpirtërore është mese e saktë.

Situatat shpirtërore në formë metaforike i shpreh, duke e shkrirë femrën në lis e lisin në njëri, krejt ky familjaritet botëror krijon skenën dramatike, tragjike, por edhe satirike mbi suksesin e interpretimit me gjestikulacionin e formave tre dimensionale të cilat në formë virtuale janë të gjalla. Janë organike, në raport me personazhin në formë të kujdesshme të gdhendur me ideoemocion , të lira në hapësirë që japin frymë , emocion e më pas kënaqësi. Të shkundura nga Edeni, të vijëzuara sikurse Henry Muur ku fjala nuk ka peshë, objekti dhe përshkrimi i tij kanë peshë që lëshojnë një parfum engjëjsh, ekstalogji dhe shkallën më të thellë të transit. Punimet nuk korrigjojnë njëra tjetrën, ngaqë këtë gjë e ka bërë skulptori, ato përpiqen të vallëzojnë rreth vetës sikurse balerinat e Edgar Degasit ose trupmëdhenjtë e Ogist Rodenit.  Ai nuk është as Muuri e as Rodeni, por Nuhiu i cili me një sy të thellë kërkon thesarin skulptural të vetës që e gjen, apo e transmeton në formë më të sinqertë poetike, të mistershme dashurore ku zë fill eteri, fryma, muzgu dhe djersa e epshit. Akordi i tablove nën lojën e dritës shpreh të bardhën brenda dhe kjo e bardhë puqet mbi trupat e femrave të cilat qëndrojnë në pozita të ndryshe, e ndoshta të gjitha këto pozita janë fotografi nga një realitet i skulptorit i cili me syrin fotografik arrin të dekoroj të madhërishëm dhe të heqë pluhurin nga trupat. Disa janë në këmbë e disa të gjunjëzuara, duke përqafuar vetën. Kjo njëmend zgjon egoizmin si: “Unë dhe vetëm unë”. Kënaqësia ideale e vetës nuk ka armik, por fitues absolut. Femrat e përqafuara me egoizmin, perëndeshat, të pushtuara nga muzat, disa janë në gjendje ekstaze, meditimi, të gjitha figurat mbushin mendjen e tij kozmike që popullojnë imazhet më humane dhe reale. Fytyrat edhe pse nuk janë lëvizëse, por nga muskujt vërejmë shqetësim, epsh me plot jetë e që janë prore të vërteta, prandaj kanë emocion. Realja, modernia, mistikja shkrihen nën një ombrellë humane që rri pezull mbi ujërat e përjetësisë. S’ka gjë më qetësuese dhe paqetësuese  se këto skulptura, dua të pohoj se janë të dhëna pas bukurisë pas ëndrrës ngjyrore, buzëqeshjes, fëshfërimës fërgëlluese, që hedhin poshtë të gjitha njollat që ngritën dhe gërvishtin qiellin duke u identifikuar si art. E thjeshta është art, mirëpo tek Nuhiu kemi një gdhendje lakore që zgjon forma të shkrepura nga koka që zanafillën e kanë tek uni dhe dhimbja e jetës. Në shikim të parë harrojmë vetveten dhe botën, për pak çaste magjepsja është e mbushur me trishtim, lojë, enigmë, realitet të cilat zgjasin përjetshëm. Ai bashkon të kaluarën me të ardhmen duke mos keqkuptuar hedh konkretizimin e ikonave të cilat veçohen për nga konceptet dhe realizimet. Kësaj dhuntie natyrore ai i kundërvihet me një karakter, disiplinë dhe kënaqësi gjithnjë duke prodhuar frenime për të mbajtur peshoren në baraspeshë. Veprat e tij janë gjestikulime në natyrë që raportojnë frymën, mirëfillin dhe faktin e zbavitjes. Format e krijuara nga natyra nuk kanë nevojë të përmirësohen, por vetëm të freskohen nga fryti i vullnetit artistik, reflektimit, planifikimit për ti ngritur në magjinë fluturake. Skulpturat nuk i nënshtrohen asnjë lloj shtrëngimi dhe askush nuk është i detyruar t’i pëlqejë apo të ndjen pakënaqësi, ato i përkasin plotësisht dhe pandashmërisht të njëjtës gjini të njëjtit shpirt që komunikon me natyrën dhe përpiqet ta shëroj nga sëmundjet që i kundërvihen.