Kulturë
Jeton Kelmendi: Poezi nga Edith Lomovasky-Goel
E marte, 19.03.2013, 09:00 PM
POEZI
HEBRAIKE NË GJUHËN SHQIPE
Edith
Lomovasky-Goel
Edith
Lomovasky-Goel u lind në Argjentinë më 1952 dhe emigroj në Izrael me 1972.
Është autorja e 14 vëllimeve poetike, të botuara në gjuhën spanjolle dhe dy në
hebraishte, ndërsa është gjithashtu artiste edhe në artet figurative,
ilustratore dhe përkthyese. Më 2010 ajo hapi projektin reciprok të përkthimeve
poetike, ku përkthen në gjuhët hebraike dhe spanjolle, por është njohëse edhe e
gjuhëve tjera. Ajo u diplomua për Spanjisht dhe studime Latino-Amerikane, në
Universitetin Haifa. Studimet master për Edukimin Gjuhësor në Shoqëritë
Multikulturale tek Kolegji Levinski, me fokus në projektet kërkimore “Diskursi
Social Izraelit”, në raportet ndërmjet civilizimit dhe IAF. Interesimi i saj
është sidomos në letërsinë periferike, me fokus jo-hegjemonik. Edith Lomovasky
–Goel studioj në Itali tek Akademia e Arteve të Bukura në Florencë dhe
Kaligrafinë Zen dhe Pikturë nga Zen Masteri Joponez, Katsuo Ishii, i cili akoma
është profesor i saj. Edith ka qenë Presidente e Shoqatës Izraelite të
Shkrimtarëve Spanjisht-folës në Izrael.
Poezitë e saj janë të përkthyera në shumë gjuhë të huaja siç janë:
Anglisht, Frëngjisht, Italisht, Portugalisht, Rumanisht, Gjermanisht, Suedisht
dhe Shqip. Poezitë e Edith Lomovasky janë botuar në shumë antologji anë e kënd
botës, ndërsa ka marrë disa çmime siç janë: Lucia Palacios - Venezuelë,
Cosquein 5 Argjentinë), Voces Neuvas, Torremozas (Spanjë), Rey Vendo (Meksikë),
Bartolome Mitre (Argjentinë), Soliloquio Teatral (Meksikë). Përveç shkrimeve
vështruese për librat poetik, ajo është një artiste aktive, duke ju qasur në
mënyrë përkushtuese dhe të vazhdueshme ndaj artit në përgjithësi.
Prezantime
nw Izrael dhe jashtë vendit: Në mars 2001: Solo Big në Institutin e Artit
Bashkëkohor Almada, Lisbonë, Portugali. Mysafire Nderi e kryetarit të komunës,
në Ditën Ndërkombëtare të Gruas. Portrete të grave indiane Amerikano-hispanike.
Patrocinate nga qyteti dhe me mbështetjen e Ministrisë izraelite e Punëve të
Jashtme. Në nëntor 2002: Ka marrë pesë në Takimin e ‘Mujeres i Letras’, Shtëpia
e Lirë (Casa de Libro) në Barcelonë. Në nëntor 2003: Takimi Ndërkombëtar i
Grave poetëve në Meksikë dhe Oaxaca. Patrocinatja nga Instituti Mixteca dhe
Ministria izraelite të Punëve të Jashtme.
Në prill 2005: Takim ndërkombëtar poetik në Berlin, Gjermani. Dialogu
ndërmjet shkrimtarëve hispanike dhe gjermanishtfolës. Në gusht 2005: Takim
Ndërkombëtar: Gjinia dhe Identiteti, shkruar në Amerikën Latine dhe në Izrael,
Shkrimtarëve femra Pikë-takimet e spanjisht dhe latino-amerikane, Hebraisht
Studimeve Universitare, Mount Scopus, Jeruzalemi.
Poezi të
zgjedhura dhe përkthyera në anglisht nga vetë autorja
1.
Shkretëtirë
Grimcat e
trupave pazëshëm zhduken
Përmes
zllotëve të një kënge
Në një
maskë
Në
frymëmarrje
Përmes
frikës
Duke
ngalur një anie
Pa qiell.
Kjo
shkretëtirë ka humbur
Të gjitha
oazat e saj
Në vendin
ku planeti prek Perëndinë.
Nëse
vetëm mundem
Do ta
humbi peshën e padurueshme
Të
atdheut.
2.
Atje
është gjithmonë fundi i trupave
Ndërsa
duke shëtitur
Në
shëtitoren tuaj
Unë jam
kapiten anije
Majat e
pishave në ultinë
Kapërcej
Mbi
gishtin tip.
Pa e
ditur përkohësisht
Nëse po
shpëtoj
Prej
aktit final
Apo nga
fasha.
E pranoj
se isha një udhëtare, ose e pa-biletë
Ne të
gjithë i përkasim
Një
qyteti të humbur
Në
pafundësi të savanave.
Ndërsa i
shtrirë në shtratin e dashurisë dhe vdekjes,
Çdo gjë është e mundur në shikimet tona.
2. Tela
Aviv verë 2003-dimër 2003 gjithmonë i njëjtë qielli
Ne kemi
Akoma
Mori
Ushtime
Nga një
dritare
Tek
dritarja tjetër
Tek dritarja
tjetër
Tek
dritarja tjetër
Te një
detë tjetër
Te një
lum tjetër.
Njerëzit
belbëzojnë
Disa herë
Babylon
Ky qytet
sigurisht nuk
Duket i
klonuar në Amsterdamin tim
Në dritën
e këtij trafiku të ethshëm
Kjo nuk
është as djep
As
festival i ndonjë gjëje të vërtet
Që ka
lindur
Sepse
kishte për të.
Një
procesion i sycamores
Ia plasë
në
Dhe ma
jep mbrapa
Një lloj
të dështimeve
Në një
verë të palëvizshme
Gjithmonë
një dhe vetme.
Gjithmonë
se qielli bukurishëm
Ky vend
ka marrë shijen e thartë
Të një
premtimi të pa-mbajtur
Në sytë e
secilit.
Bulevardi
Har Tzion
Wonnabe
Wonnabe
Kjo nuk
është Brazil jo edhe në më të mirën e gjitha festivaleve
Me
shfaqjen e mysafirëve të lartë
Punëdorja
e madhe e duartrokitjeve.
Hapat
kanë qenë kujdesshëm numëruar
Në të
mirë të kurseve salsative
Duke
vallëzuar një salse të rreme,
Kjo salsë
është gjithmonë e pangopur për salsen tjetër
Tjetër
lëkur i duhej
Tjetër
lëkurë mungonte.
Dhe
gjithë ky ritëm pushton një tren
Që kurrë
nuk përsërit veten
Nuk ka
rrugë, nuk ka ishuj, kjo nuk është as ishull, atje nuk ka afërsi atje
Është
metali i djegur në ketë qiell, të cilën e meritojnë më tepër një bazilikë,
Se kjo
rrugë vrazhdësie që prek shpirtrat tanë dhe zërat tanë
Në at
rrugë nuk ka mbetur buzëqeshje.
MP3 e
Institutit Kazalite Cervantes të miqësisë
Nuk ka
miqësi nuk ka institute
Mund ta
prekë një salsë tjetër, tjetër dhomë, rrugë tjetër të keqe
Kjo nuk
është Kuba dhe nuk do të jetë
Kjo nuk
është Barcelona
Edhe pse
do të mjeshtërosh rrezatimin e një agimi
Do të
qëndrojmë këtu të gjithë vetëm
Përgjithmonë
Të gjithë
vetëm në maskim.
Thirrja
sundon këtu
Përmbi
zërat
Dhe
kërthizat nën qiellin e hapur
Nuk janë
ndoshta kërthiza të vërteta.
Është
vetëm një thirrje hije
Tek
Miami-jennifer-lope-enrique-iglesias-roderigo
latino-ay si latino no no-nosotros por favor-telenovelas-big kisses-big
swearing-poemas-en las telenovelas-për disa minuta-nën lëkuren e tjetrit.
Ijë -
gjysëmzhveshur-por-më-beso-dhe-t'i-shih-nga-çfarë-ju-shihni-nuk-është-çfarë-ju-të
merrni
Çudoja
jonë është më shumë një mashtrim sesa trup i prekshëm
Jetë
përjetimeve sa patetike
Telenovelat
banojnë
Në anën
tjetër dhe lëkura parashtron këtu
Akoma
mushama dhe shikon tjetër jetë ndjenjën e tyre
Askush
s’u përgjigjet pyetjeve
Askush
s’kërkon falje, ose përulet
Për më
tepër askush s’pyet për shuplakën e tjetrit
Për ta
parë fatin e vet
Me i fol
të gjitha gjërat që mbajmë paemër.
Nuk mund
të qajmë
Ndoshta
jemi bërë nga një gurë i djegur
Jemi më
të mirët e më të mirëve
Ende mund
të ndihemi aq të vetmuar
Absolutisht
ndryshe
Kaq shumë
thika janë gati të shpërthejnë
Çdo gjë
shpërthen
Shpërthejnë
asgjëtë.
Çdo gjë
është akoma e njëjtë
Nuk ka
dramë
S’ka
këngë
Nuk ka
përjashtime
Nga
rregullat.
3. Pa
heshtje
Çfarë
torture
Këto
këmbë pa shpirt
Këta sy
pa buzëqeshje
Ky
procesion i gjatë i armeve
Makut në
dritë.
Sa zëra
lutës
Bilaadi*
Moledet*
Drejt
grykës së shpellave tona
*Atdheu
në arabisht dhe hebraisht
5.
Përshkrimi i zonës
Fëmijët
janë akoma duke qarë
Në varret
e tyre boshe
Hëna qanë
brenda secilit
Dhe çdo
shtrat
Prehja e
ngushëllimeve
Ku kanë
shkuar të gjithë ata
Një
kujtesë e vullkanit
Është
akoma duke pushtuar
Holokausti
i ëndrrave
Hedhur në
agim
Njëqind
metra
Nën tokë
të mallkuar.
6. Me
çfarë merren shpirtrat tanë
Me çfarë
merren shpirtrat tanë
Kush
pushton vogëlsinë
Tonë
Shpejtë
Të
armatosur
Me
guximin e një njoftimi të vagët.
Një orë
alarmante
Është
gjithnjë duke këmbëngulur
Nga ana
ime.
Kush
është shëruesi
Kush len
mbi ne
Shenjen e
tij definitive.
Çka është
thelbësore
Në
kokëfortësinë korrente
Të
qepallave tona.
Çdo ditë
lëkundemi në plumba dhe bisturi si atje të ishte një
Zog i
dalë në korridoret në dhomat e urgjencës Dhe çka do të
Korrigjojmë
ku dhe kurë ndoshta skedojmë vetëm vdekjen tonë
Kohën e
pritjes dhe serish feja tjetër na premton kuti magjike
Por kush
shpëton
Trupi:
Dashuria
Shkenca
Thika e
hershme.
Apo
ndoshta
Mrekullia
E disa
brishtësive imagjinare
Duke
kërkuar azil.
Disa
ëmbëlsi imagjinare
Gjallë
Shpërndajnë
muzikën e një reje të largët.
7.
Shtatzënësi
A e din
Rastësisht
Çfarë po
mbani në barkun tuaj?
A jeni e
sigurt se mund të mbështeteni në
Çdo
shënim
Çdo
qelizë
Çdo zë
Çdo
grimcë e Oksigjenit
Që
derdhet në
Qarkullim
të gjaknxehtësie?
Ja mbajmë
brenda
Të gjitha
inkognito
Deri në
fund dukshmërisë
Deri në
pafundësi vjen për të qëndruar.
8. Vizitë
turistike
Po
pikturoj muret e mia
Desert
Nën një
emër shije vere
Zvarritjet
nëpër rrugë
Si një
viktimë
Apo
murtajë
Duke
pritur për shpjegimin e fundit.
Dikush
arriti
Në
brendinë e tregut
Dhe tani
Tjetër
shkretëtirë shfrytëzon.
Planet po
fluturojnë mbi gjumnajen tonë.
Ligjet e
devotshme të Universit
Na kanë
lënë
Një
plejadë të plagëve
Dhe kodin
e gëzimit
Akoma të
plasaritura.
Po
qëndrojmë këtu
Në ketë
ishull të turpshëm
Muret e
shtëpisë sime
Më
përqafojnë
Me
momentumin baltor të tyre
Pak më
afër mirësisë.
Kjo
baltë,
Lindur në
qetësi,
Është
akoma duke shikuar Nënë Bërje.
Një këngë
rrethore inicion
Tjetër
lavires.
Një bark
gjigant ma mbanë tani trupin e
përgjumur, muret kanë marrë ngjyrë
E
shpirtrave, Përqafimi i nënës kurrë nuk vdes, ajo kurrë s’ka lindur Ne akoma
jemi përmalluar për përqafimin e dashur anonim i cili nuk arrin kurrë te na
Dimri arrin nën krihet e dhomës time të gjumit, në mitrën time të madhe atje
është një etje e brendshme më hedh nëpër rrugë.
Në
korridor ka një kënd të vendit tjetër gjelbrak tjetër kohë
Tjetër fe
pa frikë pa sakrificë pa të shkuarën
borxheve tona.
9. Dalja
e paparaparë
Ta dish
Është
mision i pamundur
I
Astronomisë
Kapërcej
yjet
Po shoh
Guximshëm,
burrë i padurueshëm
Pra vetëm
besimi
Në
vetminë e tyre
Në mes të
kafazit të tyre të paralizuar.
Jeta
gjithmonë ndodh
Nën fatin
E tjetër
trotuari
Takojmë
njëri-tjetrin
Asnjëherë
takuar.
Kurrë
vërtet prekurazi
Shpirtrave
tjerë.
Është
vetëm rreth
Hedhjes
tonë larg
Me gëzim
-Kurrë në
paqe-
Drejt një
hapësire të kerubinjëve thyera.
Po shkoj
për në salto
Kush do
të hedh
Në neton
e thesarit.
Sa
vështirë është
Ta gjesh
kohën më të errët rrugicave parkuese në planet tona sa lehtë është të kthehem
mbrapa në shtëpi dhe rivendos paqen një ajër komod në ushtimë në zërin tonë në çelësin e derës tonë që leh
Një
kafshe që përçuese në kthimin tonë.
Sa komod
është
Jo të
takoj ndokënd
Duke u
kthyer vetëm
Mos të
pres përsëritjen e premtimeve
Premtimet
Elokuente
e zërit që monologun me iluzionet e tij me imtësinë e
Skenës së
tij të vogël në fronin e pasqyrës së Narcisë që ka kohën e
Tij në
vjeshtë.
Kur
flladi intim i venave tona dhe kërcënimet e trupave tonë
Me acarin
e pashpjegueshëm ndjeshmërisë së trupi tonë të heshtur.
Është i
pafajshëm
Për të
ndarë një të huaj
Me
geishat virtuale
Të gjitha
ato
Perfekt
Pafundësisht
Si
vetvetja.
10.
Malibu, Kalaja. Nes Tziona
Dikush
Posedon
një pallat lehtë të thatë
Bosh
Përgjithmonë.
Qentë e
Malibusë
Ankohen
për një zbrazëti
Që kurrë
nuk mund ta plotësojnë.
Amviset
E
Maribusë
Ankohen
për një shmangie në guximin e tyre
Ato kurrë
nuk mund ta plotësojnë
Pronaret
e Malibusë
-Gjithmonë
në bërje-
Kurrë nuk
ankohen
Për çka
nuk dinë
Ata kanë
marrë ketë zbrazëti të madhe
Në
guximin e tyre
Në duart
e tyre
Në mollën
e syve të tyre.
Vajzat e
përsosura të Malibusë
Banojnë
dhomave të tyre të uritura
Ato
zakonisht shpejtë
Nuk e
dinë se ato kanë marrë një zbrazëti të madhe
Në barqet
e tyre
Në duart
e tyre
Brenda
syve të tyre.
Arkitektura
në Malibu
Kufjet në
një premtim
Biologjik
Lufte.
Mesdheu
Malibu
Pse nuk e
quajnë atë
Qartazi
Rëra
numër një
Rëra
numër dy
Dhjetë
mijë...
Prej këtu
Mund ta
shohin vetën
Shtëpitë,
Fortesat,
Shtrëngatat
Rërat
Qielli
Aeroplanët.
Asgjë
Për të
shkruar për shtëpinë.
11.
Sekuencat
Zjarri
mund të na ndihmoj jashtë xhunglës sonë arrogant
Vizitova
linjën Sepia nën peizazh
Drejtuar
në terrenin ideal për fara.
Megjithatë,
nuk ka fara.
12
Lule të
lehta imponojnë vetën me forcën mishit tyre
Nga
dëshirat e tyre të mjaftueshme në çdo jetë e një agimi definitiv.
13
Dy male
përballen me njëra-tjetrën kurrë si ndrijnë gjurmët
Ecëtari
nxjerr lutjet e tij dhe vazhdo zbathur trupin dhe shpirtin.
Zemra
rritet.
14
Një
rresht i pemëve të afërta ndalet nga
Për të
vazhduar horizonti-lyerjen nga një zjarr vicioz-
Pastaj ,
në rrugët drejt Çajit Gjelbër Përherë shënon moment tjetër.
15
Një
tulipan dominon skenën
Hija e
një lepuri të padukshëm duket i hutuar në tokën e zezë.
16
Dikush
diçka
Është
duke treguar
Atje
është një kërcënim
Në at
fluturim
Këto janë
metale ajrore
Duke
fluturuar përmbi lulet afër.
17
Hija e
madhe e një zogu
Bënë
kullotjen e një kafshe të vogël
Breshëri
diçka në të dyja
Ndoshta
gjurmë të një zjarri fizik
Lënë
gjurmët e veta
Ndoshta
kjo është e gjitha me petalet e kuqërremta
Vazhdueshëm
në ajrin gri
Përfundimisht
Zogu i
madh
Vazhdon
Apo më
mirë,
Është
ngulitur
Në një enë invazive.