Agim Bajrami: Ese rreth romanit të Shahin Ibrahimit

Avaria

hija që e ndjek pas

 

Ese rreth romanit në proçes të Shahin Ibrahimit

 

Nga Agim Bajrami

 

Pasi e kisha shfletuar dhe faqen e fundit të romanit bio

 

grafik Avaria,mu kujtuan trokitjet e rënda të kokrrave të

 

breshërit mbi çatitë,e shtëpive tona të dikurshme përdhe

 

se.Në fillim kokrrat e para,duken sikur e prekin me droj

 

tje sipërfaqen e ashpër të çatisë,pastaj trokitja e tyre

 

fillon e bëhet më e fortë,duke marrë më pas përmasat e një

 

oshëtime.Kjo ndosh se autori e nis rrëfimin e tij me një

 

pamje të pafajshme e disi delikate,të njëjtë me rënien e

 

kokrrave të para të breshërit,që e thamë më sipër,për ta

 

shndrruar pastaj atë,në një dëshmi të thellë dhe trondit

 

ëse,e cila shumë herë del jashtë kontrollit të rregullave

 

fanatike të tij si,dhe të shënjave të pikësimit.

 

“Avaria” është më tepër se rrëfim,dhe më pak se rroman,më

 

shumë akuzë se sa dëshmi,më e gjërë se sa një personalizëm

 

,dhe më e thekshme se një klithmë publike.Ai është një nga

 

ata persona i cili edhe në këto paradigma kohore,kurrë nuk

 

ka ditur të shajë kënd,por shëmtirat paradoksale të politi

 

kës dhe të shoqërisë i ka patur dhe i ka gjithmonë halë në

 

sy.Edhe për kundrejt fytyrës së tij të heshtur dhe të qetë

 

,qestisja e penës së tij të hollë dhe sarkastike,vazhdon

 

tëjetë në lëvizje e sipër,të godasë fenomenet dhe anomali

 

tetet,të ndeshet fyta fyti me hipokriët,dhe të bëjë me sa

 

mundkarikaturën e tyre.

 

Sepse një njeri si ai,tenton vazhdimisht dhe e ka në gen

 

pozicionimin në krahun e dritës.Rrethnat në të cilat e ka

 

vendosur jeta ose trilli i fatit atë,shumë herë mund të k

 

en qënë të ashpra dhe të pa merituara,por kjo veçse ja ka

 

shtuar atij vizionin dhe këndvështrimet,karakterin dhe af

 

tësinë e trajtimit të gjërave.Vepra “Avaria” ndonëse boto

 

het me vonesë,në fakt është shkruar në mëndjen e autorit,

 

shumë herët,që atë ditë që një pushtetar i lartë i qeveri

 

së së asaj kohe,në bashkëpunim me organet e pseudo drejtë

 

sisë urdhëroi me të pa drejtë arrestimin e tij.

 

 

 

2

 

 

 

Shtërngimi i prangave dhe lëvizja e damarëve të fryra brë

 

nda tyre,me siguri kanë qënë gërmat dhe frazat e para,ku

 

filloj jetshkrimi tragjik i fatit të tij.Nga faqja në faqe

 

dhe nga kapitulli në kapitull,lexuesi ja del të kuptojë fa

 

tin e personazhit dhe hipokrizinë e sistemit,zhburrërrimin

 

e diktaturës dhe qëndresën e njeriut të thjesht përballë

 

saj.Shahin Ibrahimi në tërësinë e rrëfimit të tij linear,

 

nuk ka dëshirë të na habisë dhe të na shpërfaqë karakterin

 

e tij burrëror,sesa të nënvizoj fakte flagrante të asaj ko

 

he përballë brezave më të rinj.Njerëzit e thjeshtë në dikt

 

aturë nuk janë gjë tjtër,veçse disa kokrra misri,ose kavje

 

eksperimentale,përballë ligjit dhe pushtetit totalitar.

 

Ai ka ditur të përshkruaj bukur dhe me sinqeritet,copëza

 

të ndjera të jetës së tij,në një periudhë kohore të cakt

 

uar.Romani “Avaria” të bën për vete në disa kapituj të ve

 

çantë të tij,për skenat e vërteta dhe plot kolorit të jet

 

ës shqiptare.Portretizon persona,ngjarje dhe data të hist

 

orisë së tij individuale,por të lidhura ngushtë me rrjedh

 

ën e kohës.Burgu,vetmia dhe prangat,lodhja dhe stërmundimi

 

,presionet dhe kërcënimet shtazarake,edhe pse për shumë kë

 

nd mund të lënë pasoja të rënda deri në askfiksim shpirtë

 

ror,për rastin e naratorit janë të pa llogaritshme dhe mu

 

nd të shumzohen me zero.Unë nuk dua ti thur olazhe autorit

 

,por dua të theksoj,se në ato kohëra mjegullore,kjo ndodh

 

te në njerëz me karakter shumë të fortë,që ditën edhe ti

 

imponohen së keqes,dhe ta rindërtonin triumfin e tyre me

 

thërmiat e shpresës.Vepra është një kujtesë e gjallë rre

 

th të vërtetave të papranueshme për një kohë normale.Aty

 

ka shum detaje,mbresa dhe impresione të cilat edhe sot,mb

 

as tridhjet vjetësh,autori di ti rikujtojë aq mirë,dhe me

 

një saktësi të habitshme.Fytyra hetuesish të egërsuar dhe

 

 

 

3

 

 

 

dinakë,gjykatës të komanduar nga pushteti,prokuror si mek

 

anizma dënimi,dhe të pa shpirt,fytyra të burgosurish të

 

përzhitur nga jeta,por dhe mostra prevesiteti ja lënë një

 

ri tjetrit radhën e vet prezantimit në këtë libër,duke kr

 

ijuar kështu një galeri të pasur personazhezh sa realë,aq

 

dhe artistikë.

 

Ndoshta mund të kishim kërkesë më të spikatura rreth real

 

izimit artistik të tyre.Ndonjëher tregimi i thjeshtëzuar

 

e rëndon nivelin e rrëfimit,por pesha specifike e imazhit

 

që krijohet para nesh e bëjnë këtë prozë të pranueshme dhe

 

tërheqëse.Autori tenton të shpalosë,njëra mbas tjetrës ngj

 

arjet dhe peripëcitë e jetës së tij,duke filluar që nga mo

 

mentet e bukura të fillimit të profesionit si mashinist,em

 

ocionet dhe peripecitë e profesionit,dhe deri në ditën e avarisë

 

,gjyqin,peripecitë e profesionit dhe burgun e pa dr

 

ejtë ndaj tij.Të marrë në kompleksitet,ato arrijnë të plot

 

ësojn njëra tjetrën më së miri,jo në trajtën e mozaikëve

 

por në trajtë e një rrëfimi parabolik.

 

Shumë skena edhe pse kanë mbetur në kuadrin e sinopseve,ka

 

në ditur të përcjellin lëndën e tyre në mënyrë të pranuesh

 

me.

 

Një vlerë tjetër plotësuese i jep këtij libri,kapitulli

 

meditativ dhe analitik për gjëndjen e hekurudhës sot.I gji

 

thë libri është shkruar me një frymë,që e mban të tendosur

 

deri në fund,vëmëndjen e lexuesit.

 

”Historia ime në fund të fundit është dhe historia e kohës

 

time”thotë një prozator i dëgjur botëror,në një nga inter

 

vistat e tij,sepse çdo njeri sado individualist i shkëput

 

ur nga shoqëria të jetë,e ka të pa mundur mos të reflekto

 

jë në vetvete diçka nga vendi dhe koha së cilës i përket.

 

Personazhi qëndror i këtij libri është gjatë gjith kohës

 

në konflikt me sistemin shoqëror dhe njerëzit që e mbajnë

 

atë në këmbë.Edhe pse i mbyllur në muret e qelisë,dhe i a

 

kuzuar për një faj,që nuk e kishte bërë(ikjen nga stacioni

 

 

 

4

 

 

 

pa ajër)ai nuk e kupton akuzën që i bëhet,dhe nuk e pranon

 

atë,duke dalë kundër psikologjisë së individëve të frikës

 

uar lejfenian,ku çdo urdhër i sistemit bëhej ligj për ta.

 

Ai me qëndresën e tij bëhet në një farë mënyre,një lloj

 

opozitari.Ne që kemi përjetuar atë kohë e dimë se si një

 

vepër,si rasti i autorit,diktatura kishte dënuar pa mesh

 

irë me qindra të tjerë të pa fajshëm,vetëm e vetëm për të

 

vendosur një klimë tmerri,frike dhe heshtjeje në vënd.

 

Merita e këtij libri krahas sinqeritetit që na shfaq,ësh

 

të mbi të gjitha mesazhi i dashurisë për lirinë dhe dinj

 

itetit të vetvetes,për identitetin dhe ruajtjen e farave

 

të së mirës,brënda vetes në çdo rrethanë.

 

E mira dhe e keqja në këtë roman kundrohen dhe trajtohen

 

në dy pole të ndryshme.Për autorin fisnikëria njerëzore

 

sado nën presion qoftë,është dhe mbetet më e madhja armë,

 

dhe vlerë.

 

Ky libër në prozë që është dhe sprova e dytë e autorit,

 

dallon për një frazë të qartë e të koncentruar mirë,për

 

përshkrime të realizuar saktë e me vërtetësi.Ka pak rën

 

dësi numri i faqeve dhe volumi i tij,për një vepër,në të

 

është e rëndësishme mesazhi që sjell ajo,dhe emocioni që

 

stë ndahet për një kohë të gjatë.

 

Në vazhdën e librave me temë nga koha e diktaturës që pë

 

lqehen aq shumë  nga lexuesi ynë edhe ky libër,sado me pr

 

edendime modeste,është një kontribut më shumë drejt shfle

 

timit dhe evidentimit të të vërtetave të pa thëna akoma.

 

Sepse një shoqëri nuk mund të ecë përpara me një kujtesë

 

të humbur.