Ibrahim Hajdarmataj: Konferencë shkencore në Prishtinë

KONFERENCE SHKENCORE

Nga Ibrahim HAJDARMATAJ

Për dy ditë me rradhë në Akademin e Shkencave dhe te Arteve te Kosovës, u zhvillue konferenca shkencor: “- Pavarësia e Shqipërisë dhe Kosova 100 vjet pas”,

organizuar nga Akademin e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës dhe Instituti i Historisë Prishtinës.

Merrnin pjesë delegacione të ardhura nga Shqipëria, Kosova, Mali Zi, Maqedonia, Turqia, Hungaria.

Kryesia e punës drejtoi punimet nga:

-           Prof. Dr. Akademik Hivzi Islami, kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës.

-           Prof. Dr. Jusuf Bajraktari, Drejtor Institutit Historisë Prishtinës.

-           Prof. Dr. Akademik Beqir Meta, Drejtor Institutit Historisë Tiranë.

-           Prof. Dr. Valentina Duka, Tiranë.

Akdemikët në fillim kënduan Hymnin e Flamurit

Në foto kryesia e punës e Konferencës Shkencore

Në foto akademikët duke kënduar Hymnin e Flamurit

Në fjalën e hapjes Prof. Dr. Akademik Hivzi Islami, kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës theksoj se: “- Jubileu i madh, 100 vjetori i Pavarësisë së Shqipërisë, dhe jubileu i 5- vjetorit të pavarësisë së Kosovës, janë edhe një moment për ryshqirtimin e historisë, me c’rast ngjarjet dhe personalitetet historike do të interpretoheshin dhe vlerësoheshin nga këndvështrimi objektiv shkencore. Këto dy jubile janë gjithashtu një rast që gjakftoftë, pa emocine e patetikë, të nxjerrin mësimet nga pikat e pësimeve e dështimeve të qeverisjeve në të dy anët e kufirit dhe të reflektojmë për një qeverisje racionale e produktive dhe prespektivë të sigurt evroatlantike”.

Përshendetja nga Prof. Dr. Akademik Gudar Beqiraj kryetar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë u ndoq me vemendje i cili ndër të tjerat tha: “- Eshtë nder dhe kënaqësi e vecantë për mua që t’i sjell konferencës suaj përshëndetjet e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe njëherësh të falënderoj organizatorët për ftesën. Sot në këtë sallë jeni mbledhur shkencëtarë nga trojet shqiptare me synimin fisnik për të shënuar 100- vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë së Shtetit Shqiptar, në Vlorë me 28 Nëntor 1912, dhe për të hedhur dritë përmes studimeve tuaj në proceset historiko-politike e kulturore që cuan në realizimin e kësaj ëndrre shekullore, duke hedhur vështrimin në këta njëqind vjet, mbushur me ngjarje madhore për shqiptarët brenda dhe jashtë shtetit shqiptar të cunguar nga vendimet e diplomacisë evropiane. Me gjithë këto zhvillime dramatike fitorja e pavarsisë së Shqipërisë dhe fitorja e pavarsisë së Kosovës, gati një shekull më pas, dëshmojnë se nuk mund të ketë forcë në botë që të arrijë ta varrosë ëndrrën e lirisë së një populli, dhe as të mohojë të drejtën e tij për të ndërtuar jetën e vet në shtetin e vet të pavarur”.

Prof. Dr. Akademik Beqir Meta, Drejtor Institutit Historisë Tiranë theksoj se : “Si vendi më i vogël, më i varfër dhe më i dobët i Ballkanit, fati i Shqipërisë u ndikua fuqimisht nga forcat jashtë të saj. Lufta për të drejtën e ekzistencës si komb-shtet, ndërkohë që fqinjët e Shqipërisë përpiqeshin të nxirrnin në pah faktorët përcarës, pati ndërlikime të rëndësishme. Ajo bëri që të harxhoheshin burime të konsiderushme, duke zhvilluar beteja politike, diplomatike e propagandistike jashtë vendit, vecanërisht në Lidhjen e Kombeve dhe në Gjykatën Ndërkombetare, të cilat pengonin projektin për konsolidimin kombëtar brenda vendit. Problemet e kufijve që u keqësuan nga qëndrimi i papajtueshëm i Athinës dhe Beogradit, i shterën financat e vendit dhe bënë që Shqipëria të mbetej pezull në prag të falimentimit”.

Prof. Dr. Jusuf Bajraktari, Drejtor Institutit Historisë Prishtinës në kumtesën e tijë solli fakte të reja: “- Prishtina paraqiti në emër të Shqiptarëve një memorandum me 14 kërkesa, në të cilat përfshihej emërimi në Shqipëri i nënpunsëve vëndas, mësimi i gjuhës shqipe në të gjitha shkollat e Shqipërisë, zhvillimi i bujqësisë e i tregëtisë, falja e përgjithsme për pjesëmarrësit në kryengritje, cka len me kuptue se po të realizoheshin këto kërkesa të parashruara hidhëshin themelt e një Shqipëri autonome.

Qeveria nuk dha përgjigje, prandaj kryengritësit kosovar marshuan drejt Shkupit, dhe me 12 gusht 1912 e shtinë në dorë qendrën e Vilajetit të Kosovës”.

Pamje nga zhvillimi i Konferces Shkencore

Prof. Dr. Akademik Pajazit Nushi, Prishtinë, mbajti kumtesën mjaft interesante: “Mendimi akademik dhe urrejtja serbe ndaj shqiptareve”

Prof. Dr. Emine Bakalli Prishtin, lexoj kumtesen: “-Revolucioni Nacional Shqiptar i vitit 1912.

Prof. Dr. Bilgin Celik, Stamboll, ligjiroj kumtesën: “-Rrethanat ndërkombëtare dhe Pavarësia e Shipërisë.

Prof. Dr. Valentina Duka, Tiranë, gjatë referimit të kumtesës: “-Ismail Qemali dhe institucionet ndërkombëtare qe vepronin në Shqipëri gjate vitit 1913”, pati larmi tek akademikët.

Prof. Dr. Arpod Harmjah, Hungari referoj kumtesën: “-Politika e Hungarisë ndaj Ballkanit midis dy luftrave botrore”.

Në foto akademikët duke degjuar fakte të reja të sjellura nga kolegët e tyre gjatë ligjerimit të kumtesave të tyre, të përgatitura me një profalizem të lartë.

Prof. Dr. Ferit Duka, Tiranë ligjeroj: “-Faktorët e përqarjes dhe regesit në Shqipërinë e pavarur-Esat Toptani”

Prof. Dr. Frashër Demaj, Prishtinë mbajti kumtesën: “-Qendrimi i diplomacisë së Fuqive të Mëdha lidhur me kërkesën e Serbisë për daljen në Detin Adriatik”

Prof. Dr. Akademik Marenglen Verli, Tiranë mbajti me sukses kumtesën e tij:

“-Qeshtja e Kosoves dhe Shqipëria gjatë vitit 1918-1939”.

Prof. Dr. Fehmi Rexhepi, Prishtinë, lexoj: “-Qëndrimet e forcave politike në Kosovë gjatë Luftës së Dytë Botërore”.

Prof. Dr. Ana Lalaj, Tiranë, u ndal në kumtesën e saj: “-Britanikët për Kosovën brenda apo jashtë shtetit shqiptarë gjatë viteve 1941-1945”.

Dr. Teki Kurti, Tiranë, pati mjaft sukses në kumtesën e tijë gjatë interpërtimit:

“-Qendresa e shqiptarëve në Kosovë gjatë viteve 1913-1914 sipas shtypit në Shqipëri”.

Dr. Sefer Tahiri, Shkup, foli për: “-Kontributi kombëtare i gazetës “SHKUPI”.

Dr. Fehari Ramadani, Tetovë, ligjeroj: “-Shkollat astro-hungareze në Vilajetin e Kosovës në vitet 1911-1912.

Prof. Dr. Isa Bicaj, Prishtinë: “-Vendosja e pushtetit malazez në viset e pushtuara 1912-1913.

Dr. Skender Hasani, Shkup, foli me mjaft pergjegjësi dhe kopotenca rreth kumtesës: “-Përpozimi i Bertholdit i vitit 1912 për ceshtjen shqiptare sipas shtypit bullgar”.

Prof. Dr. Agim Zogaj, Prishtinë, mëbajti kumëtesën: “-Ceshtja e Kosovës në marëdhanjet shqiptaro-jugosllave 1941-1948”.

Prof.Dr.Arsim Bajrami, Prishtinë solli në kumtesën e tij që mbajti fakte të reja të cilat u mirpritën: “-Aspektet legale dhe kushtetuese të Pamvarësisë së Kosovës”.

Prof.Dr.Ilira Qaushi, Tiranë, Prof.Dr.Akademik Esat Stavileci, Prishtinë, Dr.Syl Ukshini, Prishtinë, Prof.Dr.Drita Gunga, Prishtinë, Prof.Dr.Iljaz Rexha, Prishtinë,

Dr.Edita Tahiri, Prishtinë, Gjeneral Agim Ceku, Prishtinë, Dr.Rexhep Osmani, Prishtinë, Prof.Dr.Sulltane Ukaj, Prishtinë, Prof.Dr.Izber  Hoti, Prishtinë, Prof.Dr.Muhamet Mustafa dhe Dr.Lumir Abdixhiku, Prishtinë, Dr.Fitim Rifati, Prishtinë, Prof.Dr.Violeta Nushi, Prishtinë, Dr.Parim Kosova, Prizëren, Dr.Sabit Syla, Prishtinë, Dr.Petrit Gashi lexuan kumtesat e tyre me mjaft përgjegjësi.

Kjo Konferencë Shkencore dy ditore u interpretuan 30 kumtesa shkencore, duke sjellur fakte të reja në prag të 100 vjetorit të ahpalljës së Pamvarsisë së Sqipërisë.

Në fund të ksaj Konference Prof. Dr. Jusuf Bajraktari, Drejtor Institutit Historisë Prishtinës, dha konkluzione mjaft të vlefshme, në lidhje me Konferencën Shkencore që u zhvillua dhe detyrat shumë të rëndësishme që dalin përpara dhe që duhët të ketë Akademia e Shkencave dhe e Arteve  të Kosovës dhe Instituti i Historisë të Prishtinës.

Ibrahim HAJDARMATAJ - Email: ibrahimhajdarmataj@yahoo.com mobil: 00355 (0) 692469145