Kulturë

Albert Zholi: C’të bëj me këtë copë jetë që më lanë?

E diele, 23.01.2011, 03:14 PM

Albert Zholi

C’TË BËJ ME KËTË COPË JETË QË MË LANË ?

Së bashku me një shokun tim po ngjisnim shkallët e spitalit “Evangjelizmo”, Athinë, kur akoma pa mbarritur tek hyrja, në të majtë të portës, na zunë sytë një njeri të mbështetur në mur, me krahët gjysmë të hapur, si në një ngrirje të detyruar.

Na tërhoqi vëmendjen ajo pamje njeriu dhe ndalëm përballë tijë. Ishte një djalë, aty rreth të njëzetave. Në fytyrë i kishin mbirë bulëza djerse, që s’donin të treteshin e të rridhnin nëpër faqe. Shikimin e kish të mjergulluar e pa përcaktim drejtimi Nuk ishte zor të kuptoje se ai ishte jashtë mundësive fizike e nga momenti në moment trupi i tij do të përplasej në rrokullisje, nëpër shkallët e spitalit. E kapëm prej krahëve dhe e ulëm në një stol aty pranë. Ai e respektoi ndihmën tonë dhe pa folur në buzë krijoi një gjysmë buzëqeshje, që ia plotësuan cepat e syve, e mollëzat e faqeve me lëvizje mirësie.

-Kini nevojë për ndihmë ? Me se mund t’ju ndihmojmë ? Nuk ndjeheni mirë?! – i folëm në gjuhën e vendit.

Ai e vonoi përgjigjen, na pa në sy, harkoi vetullat si pikëpyetje, shkurtoi qafën brenda supeve dhe foli vetëm dy fjalë në gjuhën greke : “ Jam shqiptar... nuk di greqisht”.

Unë dhe shoku im i folëm njëherësh: “ Edhe ne shqiptarë jemi !”Ai u cel i tëri, tundi disa herë kokën dhe tha disa fjalë falenderimi, në gjuhën tonë të përbashkët.

Pastaj duke biseduar na tregoi cc’i kishte ngjarë :

“...Më quajnë I.Q dhe jam nga veriu . Kam ardhur para disa muajve në Athinë. Punën kur e gjej, nuk punoj përditë. Banoja në një shtëpi të shembur, që s’është banesë, por halli...Vetëm një kënd muri kish mbetur në këmbë me një copë tavani si strehë... Aty mbrohesha nga era edhe nga shiu, por nga njeriu nuk u mbrojta dot ... Një mbrëmje, më vijnë tre njerëz me maska në fytyrë e me thika në duar ... Vetëm thikat kishin fytyrën e vërtetë. “Paratë se të vramë”, më foli njëri prej tyre. Ishin shqiptarë, se flisnin në gjuhën tonë dhe në dialektin tim. Mendova se bënin shaka, por nuk më lanë më kohë as të mendoja, as të flisja, e as të lëvizja. Kundërshtimi im ishte vetëm dhimbja e plagave të thikave. Më rrëmbyen portofolin me gjithë ç’kisha e më përplasën në tokë.” Merrjani të gjitha”, dëgjova një zë, që fliste në gjuhën tonë e në dialektin tim, dhe s’ndjeva më cc’u bë.

Ishte e martë atë ditë. Pastaj u gjenda në spital, ku më bënë dy operacione të vështira. Sot, pata fatin të dal nga spitali, por ku të shkoj? Ku të ha? Ku të pi? Ku të fle? Mi morën të gjitha, por jetën s’ma morën dot të gjithën. C’të bëj me këtë jetë që më lanë??! S’duam njeri-tjetrin...

Athin’ 1996

Albert ZHOLI

NËNA, OSE ARKIVOLI BOSH NË ANË TË UDHËS

Pranë muzeut qëndror të Athinës, në kthesën e një udhe, gjithmonë shihja një grua plakë që lypte me një tas kauccuku mbi gjunjë. E veshur në të zeza, me kokën të rënduar nga mosha e nga hallet, e me sytë nën këmbët e kalimtarëve, ajo heshtëte me dhimbjen në gjoks, duke pritur lëmoshën. E shihja dhe e shihja atë plakë të heshtur dhe, sa herë dora ndjente monedha metalike në xhep, përkulesha mbi tasin kaucuku pa i mbajtur këmbët. Por një ditë plaka i ngriti sytë, nga nënkëmbët e kalimtëarëve për t’i dhënë një cast pushimi a një cast lirie syve, apo për të treguar se akoma jetonte dhe kishte fytyrë njeriu.Sa i pashë sytë e saj, në atë fytyrë ikone, mbeta. I njihja ata sy. Edhe atë fytyrë e njihja. E njihja të gjithën atë plakë, atë nënë të dhimbsur, që ishte bërë e gjitha dhimbje. Djalin e saj e kisha shok dhe sa e sa herë i kisha shkuar në shtëpi, e kisha përqafuar si nënën time e më kish përqafuar si Spiron e saj ... Sa më pa, lëshoi tasin mënjanë e bëri të ngrihej, por gjunjët s’e mbanin. Edhe duart, që i dridheshin, nuk e ndihmuan dot. Edhe loti, që iu këput nga syri, nuk e çliroi dot shpirtin e dridhur.

E mbërtheva nga dy supet e ajo cuditërisht m’u gjend në gjoks. Edhe unë në gjoksin e saj u gjeta.

U ulëm në një stol aty pranë. Ajo shihte malluar, më fërkonte duart me duart e saj të reshkura dhe përsëri heshtëte.

Edhe unë nuk guxoja t’a prishja atë heshtje malli, dhe pse në tru më godisnin pyetjet: “Ç’është bërë Spirua ?...Pse e ka lënë kështu nënën??? Nga të gjithë ato pyetje, që më godisnin trurin, asnjëra nuk arriti tek fjala. Vec kur dëgjova nga nga gjuha ime, atë që truri nuk e kishte ndjerë goditjen e saj: “Spirua është martuar ?”Ajo i hoqi sytë nga fytyra ime, e kërkoi frymë nga fundi i shpirtit dhe më nje zë të trembur u përgjigj : “Është martuar”. Dhe përsëri e lëshoi frymën në fund të shpirtit e ra në heshtjen e saj të zakonëshme. Nuk e lëndova më zemrën e saj të dhimbur. Pyeta veten e ajo mi tregoi të gjitha.