Speciale » Basha
Sabile Basha: Nata pa kornizë
E merkure, 28.12.2022, 07:57 PM
NATA
PA KORNIZË
Tregim nga Sabile Keçmezi-Basha
Orë
nuk kisha. Andaj dhe nuk e dija se a ishte mezi i natës apo ishte në të gdhirë.
Por, në dhomën ku flija, nga dritarja që kishte perde damasi bojë qielli, që i
kishim vënë enkas për të penguar rrezet e diellit, mezi depërtonte një tis i
hollë drite dhe nga kjo që perceptoja, mendoja se kishte filluar agmia. Ishte
muaji maj, dielli të përcëllonte, ndoshta, kështu si sot... “Në Shqipëri bën
vapë e pazakontë”, - shpesh na thoshin tiranasit. Ndoshta edhe kjo ishte
arsyeja pse nuk më zinte gjumi... me net të tëra.
Zakonisht,
derisa isha refugjate, kisha probleme me gjumin dhe ëndrrat, por një ditë
kuptova se nuk isha e vetme në këtë ankth. Edhe zonja e një refugjati, që
njiheshim nga Prishtina dhe që takoheshim shpesh në Tiranë tek “piramida”, një
ditë më qau dertin për pagjumësinë që e mundonte.
-
Kam shkuar edhe te mjeku për t’u konsultuar, - më tha, - por... edhe pas
marrjes së bensedinit, që më rekomandoi, nuk ka ndonjë përmirësim të dukshëm.
Po
unë heshta, nuk desha ta ngarkoja me problemin e njëjtë që kisha. E ngushëllova
se ndryshimi i motit, traumat që kemi e shumë gjëra të tjera, kanë bërë punën e
vet.
-
Po, po... me siguri kjo është, ngase edhe mjeku më tha kështu... - dhe heshti
ashtu papritmas... M’u duk se diçka i ngeli në grykë dhe nuk e tha dot.
Edhe
më tutje sillesha në shtrat... andej... këndej... Me nënkresën në duar
vërdallisesha duke kërkuar një pozitë më të përshtatshme për kokën e cila m’u
dukë se kishte marr formën eliptike, aty-këtu të gufuar. Me net të tëra e
fajësoja shtratin se nuk ishte i përshtatshëm për gjumë... Pastaj fillova ta
fajësoja jastëkun, e më vonë u binda se zhurma që vinte nga rruga, e të tjera e
të tjera arsye pa kuptim, më pengonin për të fjetur.
Në
një dhomë me ne, flinte edhe vajza jonë. Edhe pse mikja që na pranoi në shtëpi,
më propozoi që ajo - Riga, të flinte në një dhomë tjetër, me gocën e saj, unë
në mënyrë kategorike e refuzova. Nuk pranova që ajo të ndahej nga ne... nuk di
pse... por në çast më kapi paniku, u frikësova, u lebetita. Instinktivisht e
kapa vajzën për krahësh dhe e futa në gji, përnjëherë m’u duk se ishte e
vogël... shumë e vogël... dhe shumë e pambrojtur...
-
Jo, - i thashë asaj, me një zë shumë të përvajshëm.
-
Në rregull... në rregull, vetëm ti mos u trazo... – më tha Mira dhe doli nga
dhoma, duke menduar se kishte bërë ndonjë faj që më kërkoi të flinim vetëm në
dhomë. Më vonë e kuptova se isha e sikletshme dhe gjatë kohë nuk munda t’ia
falja vetes një sjellje të tillë. Pas ca e ca muajve, kur Mirës i kërkova
ndjesë për sjelljet e mia të atëhershme, ajo më tha:
-
Lëre, e mos e tjerr këtë punë, unë ju kuptoja dhe ju ndieja se në çfarë halli
ishit.
Pas
kthimit në shtëpi, shpesh e zija veten duke menduar për të dhe për familjen e
saj. Sa të mirë ishin dhe sa shumë na mungonin...
Dhe...
derisa nuk me merrte gjumi, kisha kohë me bollëk që të mendoja për të gjitha
ato që më kishin ndodhur dhe që në imagjinatën time supozoja se do të më
ndodhnin... Riga, flinte e qetë në shtratin matanë dhe nganjëherë lëvizte
qetë-qetë, thua se donte të më dëftente që s’kishte fuqi që mund të ma largonte
nga vetja. Ndërsa burri, kur flinte, edhe atë po qe se e zinte gjumi, gjumi i
tij ishte një tregim i veçantë. Shpesh ndodhte të murmuriste në gjumë, lëvizte
me këmbë e duar dhe vazhdimisht diçka fliste. Mundohesha ta kuptoja se çfarë
thoshte, por asnjëherë nuk arrita t’i deshifroja fjalët e tij. Atij asnjëherë
nuk i tregova që kishte filluar të fliste jerm. Më parë, një gjë e tillë kurrë
nuk i kishte ndodhur. E tani... kishte ndryshuar shumëçka... E dija se e përjetonte rëndë dëbimin nga
Kosova, nga shtëpia, por nuk dija si t’i ndihmoja atij dhe vetes...
Derisa
nuk më zinte gjumi, e ai segment kohor i pagjumësisë më fuste datën, kisha orët
stivë përpara, që më pritnin për t’i bluar në mullirin e kujtesës.
Kur
filluan bombardimet, ishim në Arbëri. Në netët e vona të natës, rrinim të
strukur në bodrumin e shtëpisë dhe në qetësinë e varrit nganjëherë gjenim
forcën që të bisedonim më ngadalë për
gjërat që më parë, rrallë, ose fare rrallë i kishim biseduar. Pëshpëritnim në
errësirë... qetë, sa mezi dëgjonim nj[ri-tjetrin. Dhe... më kujtohet një
moment, kur vajza, e frikësuar tej mase nga një gjëmim i një topi, thirri:
-
A nuk e shihni se ata po ju dëgjojnë..., - dhe mbuloi kokën me batanije.
Pas
krismave që pasuan më vonë dhe pas një qetësie relative të mëvonshme, ne
përsëri filluam të bisedonim. Tani më me zë, duke u munduar që fëmijëve t’ua
largonim frikën që i kishte zënë. Bisedonim, ashtu kot, ndoshta edhe çka na
binte në mend aty për aty. Bisedonim për gjërat që kishim mundur t’i bënim e
nuk i kishim bërë dot, dhe për ato që ishte rrezik t’i bënim dhe i bënim pa
pikën e frikës. I kujtonim varg e vijë të gjithë të afërmit dhe të gjithë të
largëtit, miqtë dhe ata që më pak i kishim miq në ato ditë të vështira. Dhe
pyetnim njëri-tjetrin në panik, a thua ku mund të ishin tani ata? Nganjëherë
qeshnim e nganjëherë qanim, ashtu, pa kuptuar arsyen...
Një
natë më tha Besi:
-
Dëgjo, neve ose do të na largojnë nga këtu, ose do të na vrasin.. .- heshti një
kohë të gjatë, për të vazhduar, - Më dhimbsen fëmijët... çfarë fati... kjo po
përcillet brez pas brezi. Nuk di a të kam treguar...
-
Jo... jo... i thashë, për ta nxitur që të vazhdonte bisedën. Derisa fliste, e
ndieja se zëri i bënte disonanca. Nëpër errësirën-futë, e zgjata dorën dhe mezi
i zura krahun. E shtrëngova fort, me tërë fuqinë që kisha, përnjëherë e ndjeva
veten mirë, disi më të sigurt, kur e dija se ai ishte aty... pranë meje. Isha
më e qetë dhe më e fortë në natën pa kornizë. Shpresova se edhe ai po ndiente
të njëjtën gjë. Fundja, ishim bashkë dhe mendja ma thoshte se do ta sfidonim
edhe këtë furtunë.
E
ndryshoi pozitën e të qëndruarit dhe qeshi lehtas.
-
Vërtet nganjëherë më duket se i kam një mijë e një vjet. Kupton se sa shumë
kemi vuajtur duke gjakuar lirinë që nuk e kishim. E po, mirë, ti e di periudhën
e shpërnguljes së shqiptarëve për Turqi... Po, po... e di që e di, se, me
gjasë, e ke shkruar bile edhe një punim... po, tani m’u kujtua. Në atë valë
shpërnguljesh, nuk të kam thënë se ishte e përfshirë edhe familja e ime. Unë
isha i vogël... fare i vogël... atëherë. Por... çudi, se si çdo detaj, tani më
kujtohej. Qeshi më vete.
–
Tamam, është moment i duhur për t’i kujtuar këto gjëra të tmerrshme, - i
thashë. Ai nuk më dëgjoi.
-
Ishte dimër. Ftohtë. Skamje e paimagjinueshme. E dëgjoja babëlokun duke
biseduar me komshinj, një natë të vonë.
-
Dëgjoni, - u tha, - Ku kam menduar se do të sigurojmë armë, ajo nuk doli... nuk
po ecën... Na mashtruan. Është mbyllur rruga. Armë, pra, nuk mund të sigurojmë.
Afatit të dorëzimit të armëve në milici i ka ardhur fundi. Tani na ka mbetur
vetëm kjo zgjidhje: Të rrimë këtu, e të hamë dajak... e... të na vrasin... o të
ikim për Anadoll... Më kujtohet... po... mu kështu ishte. Në odë u krijua një
tollovi. Të gjithë burrat filluan të flisnin në mes vete... - dhe mua më
larguan nga oda...
-
Më thanë, ti je fëmijë, e kjo nuk është punë fëmijësh...
-
Por, një gjë e dija, se diçka e tmerrshme po ndodhte në familjen tonë, në
fshatin tonë. Pas një jave, një pjesë e fshatit vendosën që të shpërnguleshin.
Thanë se në Shkup do t’i siguronin “visikat”, po... po... mu kështu u thoshin.
Pas një kohe mblodhëm tesh e kotesh, i ngarkuam në një kamion dhe u nisëm në
drejtim të Maqedonisë. Dy vjet qëndruam aty, o Zot, tmerr ishte. Pritnim me
padurim nisjen për Anadoll, por... diçka ndodhi. Unë isha i vogël për të
kuptuar se çfarë kishte ndodhur. Më vonë kuptova se ishte zbuluar komploti shtetëror
ndaj shqiptarëve dhe ishte ndërprerë “çdo gjë” që i detyronte ata të lëshonin
vatanin e tyre. Babai u mplak shumë për ata dy vjet - tha Besi dhe mori frymë
thellë për të vazhduar:
-
Unë shkova fëmijë... atje... por, qëndrimi në një fshat të huaj na burrëroi të
gjithëve. Sa mall ndieja për fshatin, për shokët dhe për mësuesin tim, që më
vonë mësova se “aksidentalisht” kishte vdekur... kështu thanë ata. E fshatarët
kurrë nuk i besuan informatës që e jepte gjakpirësi.
-
Lajmi për mësuesin më tronditi shumë. Frikohesha se mos do t’u ndodhte një gjë
e tillë edhe shokëve të mi... dhe
gjithçka e keqe më shkonte vërdallë nëpër mend. Pas një qëndrimi e pritjeje të
gjatë, babëloku u mërzit e u lodh. Ne filluam të shprehnim haptas pakënaqësinë
që të ktheheshim nga kishim ardhur... Por, një ditë, papritmas, pa asnjë
paralajmërim, në derë trokitën disa fshatarë të fshatit tonë, që kishin ardhur
kastile për të na vizituar dhe për t’i bërë babëlokut rixha që të kthehej në
fshatin nga kishim ikur në kohët e leshta. Nuk mundesh... jo, nuk mundesh as ta
marrësh me mend se çfarë gëzimi u bë në shtëpinë tonë. Ne kishim festë... atë
natë. Babëloku, edhe pse u mundua që ta fshihte gëzimin, nuk mundi. Atë,
asnjëherë nuk e kishim parë të tillë. Sytë i vezullonin, bile kur u mor ngrykë
me kryeplakun e fshatit, i shkuan dy pika loti.
-
Mbaju, he burrë, - i thanë fshatarët.
-
Jam në dhe të huaj, o burra!
Dhe...
dëneste me zë.
-
Nuk e dini... jo... çka është kurbeti... çka është dheu i huaj - dhe donte në
një mënyrë të arsyetonte dobësinë shpirtërore që e kaploi papritmas.
-
Në atë çast, m’u dhimbs pa masë babëloku dhe e arsyetova vajin e tij. Të
gjithëve në odë, pas këtyre fjalëve filluan t’u shkonin lotët, fliste Besi dhe
kisha përshtypjen se edhe këtij i shkonin lotët, por nuk kisha mundësi t’i
vëreja nga errësira.
–
Kjo është më e rëndë se vdekja - tha një fshatar. Dhe, vërtet, mendova se
kishte të drejtë. Ishte një fshatar i mençur. që e kishte regjur jeta.
-
Pas një nate të kaluar pa gjumë, babëloku u përshëndet me fshatarët, por në
ndarje ata i thanë:
-
Mendo për këtë që të thamë... lum burri. Ne të presim në fshat... tokat e tua
do të jenë të tuat edhe më tej... Ore, fshati është i zbrazët pa ty... - shtuan
në fund dhe ikën.
-
Pas ikjes së fshatarëve, babëlokun shpesh e shihnim të menduar, por edhe të
lodhur. Ne, për mendimin e tij, ende ishim fëmijë dhe nuk mundte të na e çelte
zemrën, ose nuk donte të na ngarkonte me problemet e tij.
-
Një ditë të nxehtë korriku, kur më së paku e pritnim, Babëloku e shiti shtëpinë
dhe tërë pasurinë që kishim dhe përsëri i ngarkuam plaçkat dhe u kthyem në
fshatin tonë. Ajo që më habiti më së shumti ishin kodrat e malet të cilat m’u
duken se ishin zvogëluar... zvogëluar e bërë sa një grimë. Të drejtën thënë,
isha pak i dëshpëruar, se ndryshe e parafytyroja fshatin tim të bukur...
Dhe...
duke qëndruar të strukur nën jorgan, m’u kujtua se bisedën na e ndërpreu
“Tomahovka” e cila pëlciti diku afër, shumë afër shtëpisë. Nga ballkoni e pamë
se si digjej ndërtesa e Seksionit të Punëve të Brendshme, e bashkë me të edhe
shtëpia-burg, e cila me vite i kishte ndëshkuar e torturuar shqiptarët e
pafajshëm. Thënë të drejtën, u gëzuam...
Më
kujtohej shumëçka, ama bash gjithçka, derisa numëroja dritat që fikeshin një
nga një në qytet. Dhe shpesh mendoja se si nuk isha erë apo hënë që të shkoja
në vendin tim dhe të shihja, pale se ç’ka ndodhur... Më digjte malli- zjarr...
Një
natë m’u kujtua se si na dëbuan nga shtëpia. Kufiri në mes të tokës
shqiptaro-shqiptare ishte i pakalueshëm. Ne: unë, burri, vajza dhe djali, ecnim
në drejtim të tij. Rruga që shpinte drejt atij kalimi të akullt, ishte e
mbushur me të dëbuar. Shkonin në kolonë. Pa bëzajtur, familje të tëra, gra e
burra, djem e vajza, kamionë të ngarkuar, traktorë të mbuluar me llastikë të
mëdhenj, qerre që mezi lëviznin rrotat nga barrët e rënda të ngarkuara, në
rrugën e asfaltuar. Diku-diku vëreja edhe dele e qen që i tërhiqnin me nga një
litar pas. Të gjithë ecnin... mezi ecnin... Të gjithë lëviznin... mezi
lëviznin, të rraskapitur e të lodhur, caku nuk dihej... Na thoshin se na çonin
në Shqipëri, kujt t’i besohej se... në
ato kohë të liga...
Vështirë
ishte ato ditë të ndaheshe prej njerëzve, por më ra të bisedoja me shumë të
dëbuar, se ata e kishin edhe më vështirë të ndaheshin nga kafshët e tyre. Kurrë
nuk munda ta harroja skenën që e pashë gjatë atij rrugëtimi mitik, kur në një
vend u ndalëm për të pushuar. Duke qëndruar e turbulluar pranë një kroi, një
plak më tërhoqi vëmendjen me qëndrimin e tij të pikëlluar. U afrova pranë tij
dhe me një kujdes të madh, pa dashur ta lëndoja, e veta.
–
Axhë, të lutem, çfarë ju ka ndodhur, se më dukeni që jeni shumë i pikëlluar...?
- Më shikoi dhembshëm... dhe përsëri heshti, duke ma bërë me dije se nuk ishte
i disponuar për të llafosur.
Vura
re se ishte i lodhur, i uritur, i rraskapitur, i parruar dhe ajo që më bëri
përshtypje ishin sytë e përlotur diku thellë në zgavra. Më shikoi gjatë... duke
më matur me sy, pastaj shtoi:
-
Më dhimbsen... shumë më dhimbsen lopët, delet e mia që i lashë në mëshirën e
fushës - dhe ofkëlliu thellë...
Mendova,
o Zot i madh, si ta qetësoja, si ta ngushëlloja plakun e gjorë, që në mua nxiti
një dashuri prej prindi. Ai edhe më tej më shikonte me lutje... thua se
kërkonte ndonjë ndihmë ose fjalë ngushëlluese.
-
Edhe nëna po më vdes atje... ja... te ai furgoni i kuq, - dhe ngriti dorën në
drejtim të furgonit. Është e plagosur...- më tha, dhe nuk di çfarë ndihme t’i
jap... - Vrapova në drejtimin që më tregoi plaku dhe e lashë pa e përfunduar
mirë fjalinë. Nuk di si arriti ai, aty... por
me një shpejtësi marramendëse më hapi derën e furgonit. Plaka ishte e
zbehur... e përhumbur, sytë i kishte të mbyllur. Mendova se plaka po i
numëronte gërhitjet e fundit... Ajo po vdiste...
-
Ke kërkuar ndihmë... nga dikush... këtu... E ke pasur te mjeku? - mezi fola, më
tepër për vete sesa që të më dëgjonte ai.
-
Po, po... na kanë dhënë ndihmën e parë, i kanë lidhur plagën... por rruga duhet
vazhduar diku për në jug... por... çfarë t’i bësh... megjithatë, e di se nëna
do të më vdesë. Fundja, jam i vetëdijshëm për këtë ndeshtrashë... dhe jam pranë
saj.
-
Plaku filloi të qante edhe më me ngashërim. U mundova ta qetësoja, por m’u duk
e kotë. Përsëri ngriti kokën me mund dhe me një faculetë të bardhë-bilur, fshiu
djersët, lotët dhe hundët dhe m’u drejtua përsëri:
-
Ooo, jo... s’e kam hallin tek nëna, atë e kam me vete dhe po kujdesem për të sa
po mundem, por...- heshti një copë herë, për të vazhduar:
-
Më dhimbsen lopët e delet që i lashë të vetme në fushë... nuk e di se çfarë do
të ndodhë me to. - Ofshani thellë dhe foli me vete – ato nuk e dinë se sa më
dhemb mua, që jam detyruar që t’i lë në mëshirën e fatit. O Zot, çfarë do të
ndodhë me to... me siguri do t’i hanë ujqit, apo qentë endacakë... ose... - dhe
ndërpreu fjalën përgjysmë.
-
Jo, jo, ato nuk e dinë se sa më dhimbsen mua... që i lashë në fushë. Po, i
lashë në fushë... vetë i zgjidha dhe i qita nga ahuri, bile të mos ngordhin të
lidhura. Fat, o fat... Ato sigurisht mendojnë se i kam braktisur e harruar, se
më nuk i duam... Si të mos i dua, kur na kanë shpëtuar jetën, më kanë shpëtuar
fëmijët...
Ndjeva
se dera u hap - ngadalthi. Në dhomë u fut djali. Ai flinte në një dhomë tjetër
me djalin e mikes. U bëra se isha në gjumë. Ai u shtri pranë meje duke më
përqafuar. Pas pak, atë e zuri gjumi. Fjeti si qengji.
Pas
një kohe, me gjasë edhe mua më kishte zënë gjumi, një gjumë i rëndë. sa nuk
kisha dëgjuar asgjë. Nuk kisha dëgjuar as zilen e telefonit që kishte kërcitur
si i çmendur. Një dorë më preku ngadalë, duke më lëkundur
-
Zgjohu, dikush ju thërret në telefon... - pëshpëriste Mira, duke pasur kujdes që të mos i zgjonte
të tjerët.
-
Kush është...? Po, ora, sa ka vajtur? Mos ka ndodhur diçka e keqe, e ti po
fsheh nga unë...?
-
Ç’ke, moj, çka je shastisur, është thirrje telefonike, dikush do të bisedojë me
ty, o me Besin. Më tha se është një student i profesorit dhe do urgjentisht të
takohet me ju - dhe më largonte jorganin për të ma bërë më të lehtë daljen nga
shtrati.
Nuk
desha ta trazoja burrin. Nuk desha t’i shqetësoja të tjerët. Edhe ai vuante nga
sindroma e pagjumësisë. Andaj, u ngrita me nxitim, kapa kufjen dhe u paraqita:
-
Alo... Urdhëroni... Kush... Kush jeni ju...? Po, po më kujtohesh...
-
Profesori është aty...?
-
Po... po-po, të duhej, ma thuaj mua... e unë do t’ia përcjell... Çfarë ka, ka
ndodhur diçka... pa ma thuaj ...mua.
-
Jo, vetëm desha t’i tregoja diçka..., pastaj heshti.
-
Më falni, e di që është herët, por këtu askënd nuk e njoh e desha... ta lusja
profesorin që të takoheshim... këtu... diku...- dhe heshtja vazhdonte me pauza
të gjata, në anën tjetër të telit.
-
Po, patjetër... do të takohemi... por më thuaj se çka ka ndodhur...
-
Si t’ju them, oh... si t’ju them..., - dhe në anën tjetër të telit u dëgjua
rënkimi...
Më
kapi paniku. Me studentin, kishte ca ditë më parë që ishim takua në Tiranë dhe
bëmë bashkë ca fotografi. Na tregoi se vinte nga Gjermania për t’iu bashkuar
forcave liridashëse. E kishte vendosur që të shkonte në mal dhe ishte shumë
optimist për fitoren. Na tregoi se mezi priste të shkonte atje... pasi atje e
kishin informuar se ishte vëllai i vogël, që kishte mbushur po atë muaj - maj,
gjashtëmbëdhjetë pranvera dhe djali i motrës – nipi -, që shkonte nga të
shtatëmbëdhjetë pranverat. Na tregonte, për nipin, se ishte djali i motrës së
madhe, që e donte shumë.
Në
bisedë e sipër vëreja se ishte i shqetësuar për ata dy fëmijë. Ndoshta,
mendova, mu për këtë edhe po i ngutej, vetëm e vetëm që të jetë pranë tyre dhe
të kujdesej për ta.
Një
ditë tjetër, sërish u takuam. Na tha se pas dy ditësh kanë marrë urdhër të
nisen për kufi, në Kosovë.
-
Nuk di... a do të shihemi prapë... - na tha i entuziazmuar.
-
Përshëndetemi... këtu, se prej sot e kemi të ndaluar të dalim në qytet...
Unë,
kohët e fundit fillova t’i urreja ndarjet, ikjet, lamtumirat... thjesht, kisha
frikë se më nuk do të shiheshim me ata që shkonin. Vaji e lotët m’u bënë
përditshmëri. E tani, kjo përshëndetje... më ishte diç më e veçantë. Kërkohej
të ishim të fortë...
-
Të priftë e mbara, e të ruajt Zoti... - i thamë në ndarje. - Ai qeshi...
Derisa
burri përqafohej me të, ai nxori nga xhepi i bluzës fotografinë.
-
Profesor... merre këtë. Ta kesh për kujtim... se jetës nuk i dihet... -
pëshpëriti.
Dielli
i Tiranës atë ditë të piqte si saç. Ca e ca herë kthyem kokën mbrapa, nga
shkonte studenti dhe e përshëndetnim me dorë. Nga ajo ditë, më nuk e pamë e as
nuk u dëgjuam.
Derisa
dëgjoja zërin e tij në anën tjetër të telit, si vetëtima më erdhën shumë
mendime. Nga po thërret? Çka i ka ndodhur? Ai në këtë kohë u desh të ishte në
mal dhe pyetje të panumërta... që ngelnin pa asnjë përgjigje. Njëherë më shkoi
mendja se është i plagosur dhe është kthyer në Tiranë, se kështu veprohej me të
plagosurit e tjerë. Se në zemrën e qytetit ishte një qendër spitalore, ku ne
shpesh e vizitonim...
-
Më thuaj... ku je dhe ne menjëherë do të vijmë, - i thash
-
Te “Dajti”, ja këtu afër, te hoteli... Unë, pra, po ju pres...
E
zgjova burrin. I tregova me një frymë për telefonatën. Nxituam, apo, thënë më
ndryshe, vraponim rrugëve të qeta të qytetit. Aty-këtu, ndienim hapat e
njerëzve që nxitonin për në punët e veta. Disa të tjerë na shikonin me habi për
ku nxitonim. Në rrugën “Dëshmorët e Kombit”, pastruesit e rrugëve po lanin
trotuarin. Nga stërpikat e ujit e të pluhurit u bëmë pis, por ne vazhduam
rrugën pa ua varur fare stërpikave që na bënë qull.
“Dajti”,
me gjasë akoma ishte në gjumë. Në hollin e tij, nga larg vërejtëm studentin se
si ecte lart e poshtë dhe dukej pak i kërrusur. Na vuri re që hymë brenda. U
sul nga Besi dhe e përqafoi
-
Profesor... çka të bëj tani... profesor..., Më lajmuan nga Shtabi... më thanë...
ata më thanë se...- dhe heshti për një kohë.
Mendova
se nuk e kanë pranuar në radhët e luftëtarëve dhe tani për këtë po vuan. Besi
ngeli i shtangur dhe nuk dinte çfarë t’i thoshte. Por, pamja e tij të fuste
datën, ishte i zbehur dhe i hutuar. Buza i dridhej dhe kisha ndjenjën se do të
shkrehej pas çdo momenti në vaj. I sëmurë nuk ishte. I shkalluar - jo.
Megjithatë, mendova, diçka i kishte ndodhur.
-
Nuk di... nuk di si t’ia kumtoj lajmin motrës, për këtë që na ka ndodhur... -
dhe uli kokën duke i fshehur sytë e përlotur.
-
Qetësohu njëherë... dhe më trego çfarë ka ndodhur, - i tha Besi.
-
Profesor... ajo që më së shumti i jam frikësuar...
-
Pa më thuaj... de... - dhe tërë fjalinë e tha si me një mllef.
E
kapa Besin për krahësh dhe e shtrëngova fort, i tërhoqa vërejtjen
-
Qetësohu edhe ti – i thashë.
-
Po, de... a nuk jam i qetë unë. Por... a sheh se ai po më dhimbset dhe nuk di
si t’i ndihmoj...
-
Na trego njëherë, çfarë duhet t’i tregosh motrës - ndërhyra unë.
-
Duhet të shkojmë në Korçë, ajo është atje... dhe si t’i them... o profesor, si
t’i them... se i kanë vrarë djalin e vëllanë... bashkë...
Mbetëm
të shtangur. O Zot, thashë me vete, edhe sa lajme do të marrim për vrasjet e
njerëzve që i duam... E mendova motrën e tij dhe dhembja më qëlloi në shpirt. U
ndjeva keq. Para syve m’u errësua. Dhe...gjatë... gjatë rënkova në heshtje.